Morgunblaðið - 23.12.1971, Qupperneq 2

»
MORGU'NBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1971
merrn þeir, sem stóðu að þess-
um áætlunum, töldiu og tel’ja
enn, að mögulegt sé að græða
upp eyðimerfkur og -rækta mat-
vseíli fyrir hinar vannærðu þjóð
ir eyðimerkurlandanna og koma
upp iðnaðd, sem hefji þær á
hærra efnahagsstig. Hins vegar
er þeim Bjöst að marga erfíð-
leilka verður að yfirstíga áður
en þebta er framkvæmanlegt.
Ekiki einungis tæknilega, held-
ur íika efnahagslega og þjóðfé-
iagslega. Einn þessara manna,
dr. Alyin M. Weinbert, lýsti
þessum hugsjönum sínum á
áhrifariikan hátt á einurn fundi
ráðstefnunnar. Hann taldi þessa
möguleika til velfamaðar svo
r.Jkla, að þessum málufn yrði að
sinna, þótt honum væri ljóst að
erfiðleikarnir væru miklir.
— Þessi stóru kjamorkuver
eru, óheyrilega dýr. Það kemur
berlega í ljós, ef iitið er á áætl-
un um akuryrkju- og iðnaðar-
ver á sléttunni millli Indus og
Ganges á Indlandi. Áætlaður
kostnaður er um 1800 miffl'jónir
dollara. Þar mundi sama kjam-
orkuver nýta raforku tii áburð
arframleiðslu, álframleiðslu o.
fíi., og jafnframt dæla upp
grunnvatni til ræktunar. Það
yrði þannig nýtt til áveitu og
matvælaframleiðslu. Gerðar
hafa verið áæfíanir um svipuð
kjarnorkuver í öðrum löndum
heims. Bandarísku og ísraelsku
kjarnorkunefndimar unnu til
dæmis í sameiningu að áætlun
um kjarnorkuver, þar sem lögð
hefur verið áherzla á eimingu
sjávar, vegna þess hve mikiffl
vatnsskortur er í ísrael. En jafn
framt er gert ráð fyrir iðnveri
með raforku fyrir orkufrekan
iðnað.
orku og guifiuorfcu. Áættað raf-
orkuverð áxið 1967 í þessari
kjamorfcurafstöð í ísrael er
svipað þvl verði, sem hér hefur
verið áættað fyrir ódýrustu fá-
aníega raforfcu og gufiuorku.
,En þess ber að geta, að veruleg
verðhækkun hefur orðið á
kjarnorkustöðvum síðan 1967,
svo að verðið yrði væntanlega
nökkru hærra máðað við árið
1971. Israelar líta á þessa
áætlun sem bráðabirgðaathug-
un og telja að niðurstaðan hafi
ekki verið mjög jákvæð, en
álíta að athu.ga beri þetta firek-
ar og þá með tilldti til heiMar-
áætlana um efna- og máhniðn-
að í Israel. Israelar eru
greinilega mun raunsærri í
þessum efnu-m en Indverjar og
benda m.a. á áð vatn, sern fæst
með eimingu á sjó á þennan hátt
sé enn afltof dýrt til akuryrkju.
Þá er 'Mka athyglisverð áætlun
um kjamorkuverð í Puerto Rico
sem tvö bandarísk fyrirfæki
Bums & Roe Inc. oig Dow
Chemical Co. gerðu i samvinnu
við kjarhotfcumálanefnd Banda-
ríkjanna. Þar er lögð aðal-
áherzla á iðnverið, en aðeins
gert ráð fyrdr 200 ha áveitu-
svæði. VerðJ'ag á rafiorkunni
þama ef svipað og hér er gert
ráð fyrir í nýjium virlkjunum.
Kjamorfcuver af því tagi, sem
hér hafa verið nefnd, varða fe-
iendinga mjög, þó ekki sé þeirrá
þörf hér á landi, því þau geta
reynzt keppinautar raforku og
g-ufuorku á ísilandi. Því er fuld
ástæða fyrir okkur að fyligjast
vel með framgangi þessara mála
og það roun vera gert eftir
fiöngum. Af því sem fram kom
á fyrrnefndri ráðsfefnu, má
geta sér þess tid að akuryrkju-
og iðnaðarver á stærð við þau,
sem talað er um á Indlandi, séu
langt undan eða a.m.k. 20—30
ár. Kjarnorkuver, eins og áiorm
að er í Puerto Rico, gæfi verið
komið eftir 10—20 ár. Og iðnað-
arver, eins og það sem Dow
Company hefur gert tiHögu um
— Hver er framieiðsiukostnað
urinn á raforku og gufu í þess-
um kjamorkU'Verum.
— Þessi stóru kjamorkuver
geta keppt bæði við vatns-
— Hvaða erfiðleikar eru það
helzt?
í Midland I Miehigan, gæti ris-
ið upp á næsrtu 5—15 árum. Þó
er hiæpið að jafnvel það kjarn-
orkuver verði komið upp innan
5 ára.
• ORKUGJAFI
FRAMTÍÐARINNAR
VETNISORKAN
— Þú sagðir áðan að jafnvel
kjarnorkan dygði okkur ekki
til eilífðar, en að vetnisorkan
yrði orkugjafi mannkyns um
ókomna framtíð, var það ekki?
— Jú, l'íltiH vafi er á því, að
orkuigjafi mannkynsins í fram-
tíðinni verður vctnisorka, sem
losnar úr iæðingi við sammna
vetinisikjarna tvivetnis og þrí-
vetnis. Bdrgðdr af tvívefni eða
þungu vatni í sjónum eru svo
mifclar, að með núverandi orku-
notkun í heiminum, mundi tví-
Vetnið í sjónum nægja I 20 mffij
arða ára. Þar sem aðrar þekikt-
ar orkulindir, eins og kol, olda,
uraníum og foríum munu aðeins
nægja i nokkrar aldir, er eðlj-
legt að mikil áherzla sé lögð á
að teysa vandamál'in i sambandi
við beizlun vetnisortounnar. Slð-
an 1950 hafa Bandarikin varið
um 500 miHjónum dala til rann-
sófcna á þessu sviðd. Og uitan
Bandarifcjanna er mikil rann-
sóiknasfarfsemi í Rússliandi,
Bretlandi, Vestur-Þýzkalandi
og Frakkliandi. Vetnisorkan hef-
ur jafnfram.t þann kost, að hún
er „hreinni", þ.e.a.s. að frá
henni koma ekki geislavirk úr-
gangsefni, sem geta valdið
sikaða. Ennfremur verða vetnis-
orfcuofnar væntantega öruggari
og auðveldari í meðferð en nú-
verandi kjarnorfcuofnar.
— Hve lan.gt eru rannsóknir
á vetnisorkiu komnar?
— Enn er unnið að þvi að
skapa vísindalegan grundvöll,
sem nota mætti fyrir hönnun
vetnisorkuofna framfíðarinna*.
Verutegur árangur hefur náðst
með rannsóknum síðustu tvo
9.—10. DESEMBER sl. fór fram
afhending Nóbelsverðlaunanna
1971. WiIIy Brandt fékk afhent
friðarverðlannin, E. W. Suther-
land læknisfræðiverðlaunin, Sim-
on Kuznets, liagfræðiverðlaunin,
Dennis Gabor, eðlisfræðiverðlaun
in, Gerliard Herzberg efnafræði-
áratugina, þó að enn sé nokkuð
langt þar tii hægt verður að fá
nettó orkuframleiðsl'u úr elds-
neytinu eða plasminu. Til þess
þarf hitastigið að vera 100 mffij.
gráður á Celcius, en nú hefur
náðst um 100 miilijón gráðu hiti.
Jafinframt þar fjöldí af etektirón-
um á einn rúmsentimetra, mar.g-
faldaður með tíma þeim er tekst
að hemja el'dsneytið, að vera 100
biHjónir, en þessu gHidi hefur
nú tekizt að koma upp í eina
biiHjón. Nýir mögulei'kar hafa
kornið fram, en alif er þetta á
tilraunastigi enn. Samit hafa
menn reynt að gera sér grein
fyrir hvernig vetnisorkuofn
mundi geta orðið og hvaða
vandamál þyrfti að leysa við
smíði hans. Svo virðist sem ein-
ingarnar verði að vera mjög
stórar, nokkur þúsund MW raf-
verðlaunin og Pablo Neruda bók-
menntaverðlaunin. Um 3000 gest
ír voru viðstaddir Nóbelsliátíðina.
Á myndini sést Willy Brandt
t.aka við friðarverðlaununum frá
formanni nefndarinnar, frú Asu 1
Næs.
magns. Nú vinna um 2 þúsund !
víisindamenn og verkfræðingar ■
að þessu verfcefni og fcostnaður
er um 120 miillljón dalir á árL
Talið er, að eiigi að takast' að
smíða fyrsta vetnisorfcuofninn
fyrir árið 2000, þu.rfi að aufca ,
verulega mannafla og f jár-
magn til þessara rannsókna.
Yfirleitt eru menn h/ikandi 1
við að spá um firamwindu þess- ,
ara rannsókna, sagði prófessor
Magnús Magnússon að lokum.
Ýmsir telja þó, að hægt verði að
fá nettó orkuframteiðsilu um
1980. Eniginn treystir sér þó til
að tilgreina, hvenær vetnisortou-
ofnar geti orðið hagfcvæmir.
Bezta svarið, sem gefíð var við
þeirri spurningu á ráðstefnunini
var að vetnisorkan mundi verða
til reiðu þegar mannfcynið hefði
þörf fyrir hana. — E. Pá.
Leitið ekki langt
yfir skammt —
af raftækjum frá PHILIPS
fyrir eiginkonuna
PHTLIPS hrœrwélar
SUNBEAM hrærivélar
SUNBEAM pönnur
Fyrir eiginmanninn
PHILIPS plötuspilarar
— magnarar
— hátalarar
PNttuapilarar án magnara,
S gorSir.
PHILIPS
snyrtitæki
dömurakvélar
hái'þurrkur
Fuflkomið snyrtitaekjasett
draumur nútímakonunnar.
PHTLIPS GRILI.OFNAR
•JÚPSUÐUPOTTAR
' RHÚSVIFTUR
VKSUGUR
Infrarauður grillofn —
meðmæltur af ..sælkerum".
PHILIPS bílrakvélar
— bílryksugur
— bílútvarpstæki
Borvélar, 3 stærðir.
Rakvél f bílinn, 12 vol.
PHILIPS borvélar
— fylgihlutir
fjölbreytt úrval.
Tilvalið „hobby“ sett.