Morgunblaðið - 23.12.1971, Page 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. DESEMÐER 1971
21
„Sendiherra
góðs viljau
Um bók Pétiu-s Eg-gerz,
sendilierra, „Minningar ríkis-
stjóraritara“, 151 bls. auk
myndasíðna. Útg. Skuggsjá.
— Eftir Steingrím Sigurðsson.
„Undirsög'ð” er orðið, sem
kemiur í hugann að lioknum
lestri bókarinnar „Minningar
rlkisstjóraritara“ eftir Pétur
Bgigerz.
Það er kostur að kunna að
undirsegja og list út af fyrir sig
og sjaklgfefli mieðal þeirra Is-
lendimga, sem fást við að setja
saman bækur (jafnvel Kiljan
Laxness hefur ekki kunnað þá
g’U.ilvægu list, en skrifar með
sikýrinigum, sem er klaufaiegt).
Bretar l'eggja mikið upp úr því
í rithætti og stílibrigðuim að
skrifa ísmeygiieiga og segja afflis
ekki of miki'ð, helidiur gefa i
skyn. Heminigway, sem kunnd
þetta álíka vel og höfundar
Njáliu og Sturl'ungu, líkti góðri
ritun við það, þegar aðeins tí-
undi hliuiti isjakans kemur upp á
yfirborð sjávarins — meira sjá-
isit ekki og eigi ekki að sjást —
aðeins 1/10 af því, sem verið er
að iýsa eða segja frá (sbr.
mannilýsingar i Isliendinigasög
um).
Pétur Eggerz, sem verið hefuir
með mörgum þjóðum vegna
starfs sínis í utanríikisþjón-
ustunni, er ekki þrautþjáltflaður
rithöfundur, en hlýtur hins veg
ar að vera þjálfaður í kurteisis
stílium. — Sú hugsun skýtur
upp koliliinum, að biærinn og
'llónninn í frásögn hans hafi
sums staðar orðið fyrir áhnifum
af lífsstarfi höflundar og verið
til góðs, t.d. svo að dœrni sé
nefnt i þættinum af Meistara
Kjarval og málverki han« sem
Pétur Eggerz valdi handa hús-
bónda sinum, ríkisstjóra. Þar er
tónninn mjúkur og ísmeygileg-
ur, svo að húmorintn nýtur sín
fyrir bragðið.
Svona tekst höfiundi s.lunduim
að flara nett í sakirnar — „að
undirsegja" þegar þess er brýn
þörf, svo að ekki sé skotið yfir
markið.
Eiinn skemmtifegasti kafli
bókarinnar nefnist Margs að
minnast. Þar bregður Pétur
upp myndum af utanþinigsstjórn
inni, sem Sveinm Björnsson rík-
isstjóri skipaði. Þar kemur sumt
á óvart. Vilhjállmur Þór og Ein-
ar Arnórsson eru ljósilifandi,
þótt fáu í þeirra fari sé lýst. 1
þessum kafla segir Pétur firá
þvi, hvemiig hann varð sér úti
um viðhafnarbúning sinn, kjól
og jaket og pipuhatt, hvernig
honum var innanbrjósts, þegar
hann hlaut þá elidskírn að þurfa
íkieeddur þessum klœðnaði að
sækja bandariska sendiherrann
á Hótel Borg:
„. . . Leiðin var ekki löng.
Hann bjó á Hótel Borg, og at-
höfnin fiór fram í Alþimgishús-
inu. En samt var þefta mikil
raun fyrir mig. Hugsunarháttur
inn var mikliu ófrjádlsari þá en
nú. Það þótti hOiægitegt að
ganga með regnhillíf og vera á
reiðhjóli, og það var svo sem
viðbúið, að það yrði hiegið að
ungum manni i kjóil í morguns-
árinu og með pípuhatt, sem var
of MtilQ. En svona klæddur lagði
ég af stað, sundurskrúfaður af
feimnd, í áttina að Hótel Borg.
1 anddyrimu á hótelinu maei Iti ég
Árna frá Múla og vinum hans,
og voru þeir að koma úr morg-
utíkaffi á Borginni. Eniginn
sagði neitt, svona yoru þeir til-
litssamir. En augnaráðið, ég
gleymi því aldrei. Þögnin getur
verið svo ótrúl'ega mælsk. . .“
Drephiiægi'legast er kannski
lýsimg Péturs á „American
way“ (amerískum háttum): „Efit
ir að meir fiór að bera á Banda-
ríikjamönnium, flóru siðir þeirra
og venjur að segja meir til sin
meðal almienninigs. Það, sem
einkum og sér í lagi var nýtt
fyrir mig persónuiliega, voru hin
ar sifelildu myndatökur. Framá-
menn, sem komu til þess að gem
gjafir, eða framkvæma einhverj
ar athafnir, komu með mynda-
smiðii með sér. . . “ Og Pétur
heldur áfram og segir frá atviki
þeirsem ekki mega
verda of seinir
nota
CAMPBELL
snjókedjur
Bjóóum CAMPBELL
keöjur og staka keðjuhluti.
Einnig keðjutangir.
Allt á sama Staó Laugavegi 118- Simi 22240
EGILL VILHJÁLMSSON HF
Pétur Eggerz.
eða tilflelM, sem honum eins og
hann orðar það „varð mikið
um“. (Lýsingin minnir á Mark
Twain eða eitithvað þviumllíkt).
Ráðherra frá Bandarikjunum
bug'ðiist æja í Reykjavik og var
beðið um samtal við ríkiisstjóra
fyrir hann. Ennfremur föru þeir
amerisku fram á það, að einír
12 Ijósmyndarar mætUu vera á
skrifstofu rikisstjóra og ljós-
mynda þegar ráðherrann og rik
isstjórinn heilsuaust. En að
hætti Holdywood báðu Banda-
rikjamenn utm leyfi til að æfa
myndatökuna daginn áðiur m.eð
rikisstjóraritara. Leyfiið var
veiitt. Hóilst svo „genralipruifan“.
Segir siðan ekki söguna meir
(en visað tiil bókarinnar) að
öðru leyti en því að álíka mik-
ið heflur gemgið á (eða svo er
að skilja) eins og þegar Holdy-
woodárar eru að æfa Texas-
byssubófaL'eiik („igunsling").
Viðskipti Péturs Eggerz (sem
var uragur, er þetta gerðist) og
konunnar úr bandaríska sendi
ráðinu gæti hafa birzt í brezka
skopblaðimu „Punch“. Sagan
leynir ótrúíega á sér, og þökk
sé höfiundi fyrir að bera á borð
slíka glietitnd á afflt of kímmdvana
timum meðal of húmorlítilis
fóilks, sem eru Isliendinigar.
Skapgerðarlýsing á frú Ge-
orgiu Björnisson, konu rikis-
S' tjóra er gerð með látlieysi (eins
og einkennir höfumdintí) — og
leyfir sá, sem þetta ritar, að
telja þáttinn um frúna til bók-
mennta. Vilhjállmur Þór, þáver-
andi utanrikisráðherra, kemur
við sögiu í þættánum, og þar
reynir á hæfnd höfiundar að
segja þannig firé, að fiaEi að efn
inu.
Rétt er að geta ferðarinnar
frægu ail Ameriku og þess þyts,
sem suirmt i því sambandi vakti
meðal þjöðarinnar, er svo sára-
sjaldan er óvi'Hhöll í mati á
miönnum og máliefmum. Pétur
rif jar upp söguma af hviitu smók
ingunum og viðbröigðin hér á ís-
landi, s'krif bliadanna, sem voru
ekiki öll sulilit of vinsamleg.
Vesturförin virðist hafa
heppnazt. Þó er frásögnin af
ferðinni slappasti þáttur bókar
innar, jafnvel klaufalleg á köfl-
um og lauis við innlifuín.
Forseti ferðast um landið er
manneskjulega framsagður þát:t
ur með sterkum dropmm út í
hanastélið í veizlunni, þótt
bragðið sé ekki ramrnt. Sveinn
ríiki'sstjóri virðist hafa blandáð
geði við vind og skólabræður með
al'úð og þokka — svo sannar eitt
dæmið.
Síðas't í bókinni eru birtar
tvær ritsmíðar eflir Vestur-ls-
lendinga, þá Einar P. Jónsson
ritstjóra, „1 andlegri náliægð við
ísland“, og „Á ferð og ffliu,gi“
eftir séra Valdimar J. Eyllands.
Gerir bókarhöfundur grein fyr
ir þeirri ti'ltekf sinni, að birta
þessar hástemmdu vestur-
heimsku greinar í bók sinni, og
gengur honum ekkert nema gott
eitt til: Sem sagt sendiherra
göðls vilja „ambassador of
good wil'l" eins og sagt er á
ensku diplóma a.máli. Silikur er
Pétur Eggerz sendiherra í bók
sinni án hátíðlieika, án tilgerðar
og jafnvel stundum með ein-
lægni barnsins mieð tiiifinningu
fyrir hinu skoplega, sem það
vex upp með.
stgr.
LITAVER
Ævintýraland
VEGGFÓÐUR
Á TVEIMUR HÆÐUM
- 1001 LITUR -
Lítið við í LITAVERI
ÞAÐ BORGAR SIG.
með DC 8
tii
London
dlld Idugdrddgd
LOFTLEIBIR