Morgunblaðið - 25.06.1972, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 1972
13
planta. Hann er rithötfundur,
en það er jafnvel komið í veg
fyrir að hann geti birt verk
sín. Mesta þverstæðan i öllu
þessu er sú staðreynd, að Sol-
zhenitsyn reynir að lækna þjóð
félag sitt aá aiis konar kvill-
um og sjúkdómum, svo að það
geti orðið gott og heilbrigt, en
þá er efnt til hatursherferðar
gegn lækninum og allt gert af
stjórnarinnar hálfu til að
breiða út sjúkdóminn."
Enn um Solzhenitsyn: „Hann
er heiðarlegur. Heiðarleiki
hans er sverð hans og skjödd-
ur. Núveramdi einræðis-
stjórn er augsýnilega hrædd
við að láta hann tala. Ef hann
og hans líkar fengju að tala,
mundu þeir gera þjóðfélagið
frjálsara, betra. En þá mundu
þeir sem nú eru við völd auð-
vitað missa þau. Afflt viildu þeir
frekar upplifa en missa völd-
in. í>á yrðu glæpir þeirra og
óheiðarleiki — eimnig glæpir
fyrirrennara þeirra — opinber-
aðir. 1 þeirra augum má siíkt
aldrei verða. Stjórnendur Sov-
étríkjanna leyfa aldrei að
hugsun Solzhenitsyns um rétt-
iátt og heiðarlegt þjóðfélag
geti orðið að veruleika í Rúss-
landi. Enginn ætti að láta sér
dietta í hug að slíkt geti gerzt
í náinni framtið. Plönturnar
eru ánægðar, það er farið vel
með þær. Plöntur gera ekki
uppreisn. I Sovétríkjunum er
algjört einræðL Stjórmend-
ur þeirra geta hrósað sér af
fuMkommu einræði.
Solzhenitsyn er heill, rétt-
sýnn og eimlægur. Hann
ökrifar um það sem hann hugs-
ar og finmur og sér. Hann er
ekki á móti landi sínu og þjóð.
Þvert á móti vill hann lækna
þjóð sí.na af krabbameini.
Hann er hvorki á móti sósáal-
isrna né kommúnisma sem stlík-
um. Gagnrýni, hans beinist að
skriffinnum og valdaklik-
um sem nota hugsjónir sósíal-
ismans til þess eims að full-
nægja hégómagimd sinni og
valdagræðgi. Gagnrýni mím
beinist nákvæmlega að þessu
sama. Mér finnst ég skilja
Solzhenitsym betur en flesta
aðra.“
En hvað þá um Vesturlönd?
„Á Veisturlöndum er frelsi ein-
staklingsins í heiðri haft, það
er mjög mikilvægt. 1 Evrópu
býr fóllk við allsnægtir vel-
ferðarrikisins. En þar eins og
amnars staðar segir mamneðilið
til sín. Þar er otf mikið af hé-
góma, græðgi. Og þar eins og i
Ameríku er einnig atvinmu-
leysi. Það er versta meinsemd
þessara landa. Vesturlönd
verða að losna við atvinmuleys
ið. Ég er ekki stjóirnvísinda-
maður og þess vegna eru dóm-
ar minir og gagmrýni aðeins
lei'kmanns þankar. Ég trúi á
heilbrigði: bæði í fölki og um-
hverfi, að hún sé for-
senda hamingju. Á Vesturiönd
um ætti að vera hægt að dreifa
f'jármagninu til fátækra. Ég
veit að þetta er erfitt
þjóðféiagsvandamál, en þeim
mun mikilvægara. Hver getur
haft góða samvizkru, á meðam
fólk eins og við býr á næstu
grösum í einhverju harðllemi og
er svo fátækt að það fer svangt
í í’úmið á hverju kvöldi? Rík-
isstjórnir allra frjálsra landa
ei'ga að leggja höfuðáherzlu á
að útrýma fátækt og hungri —
og það strax. Ef það er ek'ki
gert, sé ég enga aðra leið en
byitingu með þeim afleiðingum
auðvitað, að þessurn löndum
verði einmig breytt í jurtagarð.
Þá verða þau eins og Kína og
Sovétríkin og önnur kommún-
istariki. Mér vitanlega er að-
eins til eitt dæmi um sósíalist-
í'skt land, sem veitir þegnum
sínum nokkurt frelsi, t.d. tii
ferðailaga erlendis — það er
Júgóslavía. En þar eru einnig
snöggir blettir eins og sjá má
af eltingaleiknum við Djilas.
Hann hefur verið sendur
i jurtagarð, en án árangurs.
Samt sem áður er mikill mu'n-
ur á Júgóslaviu og öðr-
um kommúnistalöndum.
Bandarikjamenn verða að út-
rýma fátækt hjá sér og at-
vinnuleysi. Það er hægt. Þeir
eru fulltrúar og útverðir vest-
ræns lýðræð'is, mannheigi og
frelsis. Og sem slikir verða
þeir miklu sterkári, þegar þeir
hafa unnið búg á fátæktimni og
skortinum. Þá fyrst geta þeir
orðið sú fyrirmynd sem efni
standa til.
Þessi óleystu vandamál gefa
byltingaröflum og öfgasinmim
því miður sterka aðstöðu. Ut-
rýming fátæktar í Bandaríkj-
umum mundi auðvelda jafnrétti
hvitra og svartra, þó að það
sé önnur saga. Kynþáttamis-
ræmi er miklu flóknara en svo,
að unnt sé að afgreiða það í
stuttu máli. Það er sálfræðilegt
vandamál. Það er ekki hægt að
útrýma hatri mi'lli ’kynþátta
með peningum. En það er hægt
að útrýma fátækt og bungri
með peningum."
Hvað gera skuli? „Sum-
ir fullyrða, að það mundi ekki
óhjákvæmilega leiða til einræð
is, þótt vestræn riki tækju
upp sósíalisma eða kommún-
isma, vegna þess að i þeim sé
miklu þróaðri siðmenning en
t.a.m. Sovétrikjunum, og hugs-
unarháttur á Vesturlöndum sé
ailt annar en þar. Kannski
hafa þeir rétt fyrir sér,
kannski ekki. Ég efast um, að
það borgi síg, að taka áhætt-
una. Ég trúi á hægfara breyt-
ingu í vestri og að slík breyt-
ing geti haft í för með sér bæði
frel!si frá atvinnu'leysi og frelsi
undan einræði. Ég trúi því að
hægt sé að veita ölllu fólki
bæði fæði og frelsi, en ekki
fæði eða frelsi. Að hægt sé að
auka á virðingu föl'ks og það
sé á færi vestrænna þjóða, ef
rétt er á haldið. En stjórnend-
ur Sovétrikjanna reyna að
koma af stað byltingum alls
staðar, þar sem þeir geta hagn
azt á þeim. Líttu bara á, hvem
ig þeir nota sér ástandið á
Norður-lrlandi: Þarna eru
enn merki brezkrar nýlendu-
stefnu og kúgunar á minni-
hluta, hrópa þeir — en þegar
þeir gera sjálfir innrás i
Tékkóslóvakíu, segja þeir aft-
ur á móti að hún sé til að
vernda landið gegn vestrænum
heimsvaldasinnum! Og óþarft
er að tala um, hvernig meðtferð
þeirra er á minnihllutahópum í
Sovétrí'kjunum sjálfum, t.d.
hvernig þeir'kúga Tatarana á
Krím.
Þeir færa sér i nyt stefnu
sinni til framdráttar veikustu
blettina í hverju landi. Á fs-
landi munu þeir leggja áherzlu
á að veikja stöðu varnarliðs-
ins á Keflavikurflugvelli.
Bandaríkjamenn eru keppinaut
ar þeirra og fátt rnundi gleðja
þá meira en ef bandaríska
varnarliðið færi héðan. En
þeir mundu ekki gleðjast vegna
fslendinga, helldur sjálfra sín.
Þeir stefna að því að öll lönd,
einnig ísland, - verð'i það sem
kal'lað er kommúnískt land
eða „alþýðulýðveldi“ og lendi
þá auðvitað á yfirráðaisvæði
þeirra. Verum ekki barnaleg.
Ef varnarliðið færi frá íslandi,
mundi Sovétstjómin fyrst i
stað gera lítið sem ekkert, því
að hún kann öðrum betur að
notfæra sér tímann. Hún mun
ginna ísilendinga smám saman
að væntanlega mjög hættuleg-
um punkti, ef svo mætti segja,
og á öriagasitundu gætu ís-
lendingar glatað sjálfstæði
sínu, enda þótt ég viti að
þjóðin er mjög sjálfstæð í eðli
sínu og upplagi. En það voru
Eistlendi'ngar einnig og aðrar
þjóðir sem ginntar voru. Littu
á Litháa. Tálbeitan, sem
stjórnendur Sovétrikjanna
munu leggja fyrir íslendinga,
verður m.a. girnileg efnahags-
aðstoð. Þar sem ég þekki Sov-
étstjórnendur af eigin reynslu,
mundi ég verða óörugtgur svo
að ekki sé meira sagt, ef vam-
arliðið færi héðan, eins og nú
er ástatt, þó að ég skillji óskina
um að losna við erlent herlið
úr landinu. Vonandi kemur sá
tírni. Ég hef búið hér í fjögur
ár og aldrei tekið eftir neinum
amerískum áhrifum fram yfir
það, sem alls staðar gerist.
Þau eru jafnvel minni en ann-
ars staðar eins og Menuhin
sagði við þig. Þegar kommún-
istar komast til valda og þeir
telja sig nógu sterka, er eng-
i'nn uindansláttur leyfður eða
samnimgagerðir. Þá er þess að-
eins að biða að fóikinu
sé breytt i plöntur — og land-
inu í jurtagarð.
M.
Til sölu
BNyt x2, árgerð 1968, með grafarmi og 606
L skófJu.
Frd Tækniskólo íslnnds
Skólaárið 72/73 er áætluð þessi
starfsemi:
1.
2.
3.
4.
Undirbúningsdeild.
Raungreinadeild.
Fyrsta námsár af þrem í rafmagns-,
reksturs-, skipa, og véltæknifræði (tvö
síðustu árin oftast við danska tækni-
fræðiskóla.
3ja ára nám í byggingatæknifræði (eftir
raungreinadeild) — til Jokaprófs.
Til athugunar er að starfrækja
ef næg þátttaka fæst:
5. Raftæknadeiid, 2ja ára framhaldsmennt-
un fyriic iðnaðarmenn í rafmagnsgrein-
um. Fyrra árið fari þessir nemendur í
undirbúningsdeild tækniskóla í Reykja-
vík, á Akureyri eða á ísafirði, en síðara
áirið í sérhæft nám.
6. Meinatæknadeild, 2ja ára framhalds-
menntun fyrir stúdenta.
Umsóknareyðublöð fást að Skipholti 37,
Reykjavík, bæði í Tækniskólanum og einnig
í Iðnþróunarstofnuninni. Svo má og biðja
um þau í símum 84933 og 81533.
Umsóknaírfrestur er til 15. júlí nk. og verður
skriflegt svar skólans sent fyrir 1. ágúst.
Skólaárið 72/73 hefst 11. sept. 1972.
SKÓLASTJÓRI.
UIÍISREIFIK
UUGmPLCTUS
Paul Simon — PAUL SIMON
Harvest — NIEL VOUNG
Obscured by Clouds — PINK FLOYD
Exile on Main Street — ROLUNG STONES
Machine Head — DEEP PURPLE
Just Another Band fram L.A. — MOTHERS
Procul Harum in Concert — PROUC.UL HARUM
Carl an the Passions — BEACH BOYS
Bare Trees — FLEEDWOOD MAC
Manassas — STEPHEN STILLS
FÁLKINN
Hljómplötudeild
Laugavegi 24, Suðurlandsbraut 8