Morgunblaðið - 25.10.1972, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 1972
ÆSKA á gl'apstiiguim — miiðvi'kudags
mynd sjónvarpsinB — fær þrjár
stjönmur i upps'láttairbókinni okkar,
og þau orð fyligja að þetba sé bein-
skeytt sakaiméliamyind, þair sem
bregði fyrir mörgum hrottafenigmum
en raunsæjum atriðum. Htotverka-
sk.pan lofar ilíka góðu — með kemp-
an& Burt Dancaister í broddi fylking-
ar en naumast miunu þær Dina Merr
ill og Shelly Wimters ii'ggja á liði
sínu.
Leiksitjóri er Jöhin Frankenheim-
er, eirm athygMsverðasti kviikmyinda-
gerðarmaður Bandaríkjaimnia úr röð-
ufn ynigni kynsl óðar i nnar. Hanin
fæddisrt: árið 1930, og eins og flest-
ir af ynigri kvikmyndagerðarmiönn-
um Bandarikjanma um þesisar mund-
ir, hlaut hann mennrtun sína í banda-
ríslka sjánvarpinu. Þar gat hann sér
snemma orð sem sérlega hugmynda-
rikur leikstjóri í ýmsum framhalds-
myndaflokkum og sjómvarpsleiikrit-
um, og varð brátt eimn eftirsóittasti
starfskrafturinn inman sjón'varpsiðn-
aðarins. Þetta leiddi til þesis, að
Hollywood fékk augastað á honum,
og srtjómaði Fnankenheimer sinni
fyrsrtu kvikmynd áirið 1957 — aðeins
27 ára að aldri. Yourag Savages, eins
Burt Laneaster í viðurúgn við tinga afbrotamenn.
og myndin í kvöld heitir á frummál-
mu, en önnur mynd Franikenlheim-
ers, og vakti milkla aithygli á smuim
tíma. Síðan hefur Franikenheimer
vaxið með hverju verkefni að segja
má, og eins og áður segir þykir hann
nú einin eftirtektarverðasti kvik-
myndaleikBitjórinn vestan hafs. Marg
ar myndir hans eru islenzikum kvik-
myndahússgestum að góðu kunnar,
og má þar nefna Sjö dagar í mai,
Seoondis og Grand Prix.
Frarikemheimer gerir þessa mynd
eftír skáldisöguoni A Matter of Con-
vietion eftir unigan bandariskain ri't-
höfund — Evan Huoter að mafni.
Sá vakti á sér milkla athygli i banda-
ristoum bókmenmtaheimi fyrir sögu
síi.-a The Blacklboard Junigle — þar
&em hainm lýsir amistri kennana við
skóla í fátækrahverfi stórborgar.
Saga þessi var að milklu lieyti bygigð
á eigin reyiusto höfundar, og hanin
þekkir því til hliitar vandamál unigl-
iniganna í fátækrahverfunium. Evan
Humter er þó öllu kunnairi fyrir saka
máliasögur siimar ura störf rannisókn-
arlögreglumaimna í stórborgum. Sög-
ur þessar skrifar hamn undir dul-
nefnimu Ed McBain og eru þser af
fiestum taidar í fremistu röð bók-
rnemmta art sliíku tagi.
Oxford, Englandi.
ISLENDINGAR eru frægir fyrir
peamaleti, já meira að segja heims-
frægir. Það er ekki svo sjaldam, sem
maður hiítir fólk í útlöndum, sem átt
hefur einhvers konar viðskipti við Is-
lendinga, viðskipti, sem fljótlega
hafa siglt í strand vegna þess að
íslendingar svara helzt ekki bréfum.
Sjálf er ég sanmur Islendimgur í
þessum efnum. Komi það fyrir að ég
fái bréf, legg ég það tiX hliðar og
segi við sjálfa mig að ég svari því
einhvem næstu daga. En þvi miður
virðist þessi „næsti dagur“ stundum
aBs ekki koma, hvemig sem á því
stendur.
Pennalatur Islendingur getur átt
nokkuð erfitt uppdráttar hér í Bret-
landi, því hér eru bréfaskriftir enn
á mjög háu stigi, þótt Bretar sjálfir
séu reyndar famir að telja bréfa-
skriftir til einna hinna „glötuðu
dyggða", sem áður prýddu þjóðina.
Tilef nið þarf ekki að vera stórt til
þess að setzt sé niður og bréfsefnið
tekið fram. Viiji kuimingjakona mín
bjóða mér í síðdegiskaffi kýs hún
oft heldur að senda mér boðsbréf en
taka upp símann og hringja. Og skó-
smiðurinn, sem sér fram á að þurfa
að gera srtærri og kositnaðarsamari
aðgerð á skónum minum en hann
hafði búizt við, skrifar mér virðulegt
bréf til þess að spyrjasrt fyrir um,
hvort ég vilji leggja út í þennan
aukakostnað.
Síminn, þetta milda galdraitól, sem
fundið var upp fyrir tæpri öld, virð-
isrt enn ekki hafa náð almennri fót-
festu hér í landi sem heimilis- og
þjónustutæki. Getur verið erfitt að
átta sig á þessu þegar maður kem-
ur frá Islandi, þar sem sáminn hef-
ur tekið völdin og mikiH hluti við-
skipba og samskipta við viini og
vandamenn fer fram gegnum sim-
tólið. Nær símavaldið meira að segja
svo larugt, að ef inaður ætlar að
skrifa íslenzku fyrirtæki eða stofnun
bréf, er vissara að hringja á undan
og boða komu bréfsinis og hringja
síðan á eftir til þess að kanna hvem-
ig brugðizt verður við erindl bréfs-
ins.
Hvað það er nú mikto þægilegra
að taka upp sámann og velja fimm
tölustafi en að taika fram penna og
pappír, skrifa, finna umslag, frí-
merkja það og koma þvi i póst og
bíða svo loks nokkra daga eftir
svari! — Meðan ég streitist hér á
móti því að skrifa bréf, rétt eins og
ég srtreitist á móti þvl að fá ekki að
nota mafnið mitt, þá get ég samt ekki
að því gert að inmjst iinni er ég skelf-
inig fegin því að Bretar skuli ennþá
kunna að skrifa bréf. Einkum hef ég
hrifizt af þvl hve læknum, eða öliu
heldur riiturum þeirra, er lagið að
skrifa bréf og létta með því miklum
áhyggjum af sjúklingum.
Við höfum líklega öli eða flest
þurft að fana til læfaús á íslandi og
höfum af því margs konar reynslu,
góða og miður góða. Til dæmis gæti
reynisLa okkar verið eitthvað á þessa
leið:
Við höldum að edrttihvað ami að okk
ur og snúum okkur til heimilis-
læknisins á tilgreindum viðtalsrtima
hams. Ef við erum heppin komumst
við kannski að eftir tveggja til
þriggja stunda bið. Læknirinn hlust-
ar á okkur með öðru eyrainu, því
síminn er fyrir hiruu. Eftir skamma
srtiund ákveður hann að senda okkur
tii sérfræðmgs og skrifar tilvisun og
þar mieð er hams þærtti lokið í bili. En
þá fyrst byrjar ballið. Við hringjum
í sérfræðinginn, eða réttar sagt sím-
svara hans, og okkur er sagt að all-
ir tímiar séu upppantaðir næstu
þrjár vikumar, en að miðvikudaginn
I þriðju viku verði bekið á móti pönt-
umum (í stmia auðviitað) milli kl. 2
og 3. Við skriíum þetta niður og ef
við erum svo heppin að lita í vasa-
bókina þennan tilgreinda miðviku-
dag setjumst við við simarnn fimm
mínútum fyrir ktokkam tvö og byrj-
um að hringja. Það er á tali. Og við
hrimigjum og hringjum, en alltaf er
á tadi. Lokíáns þegar við náum sam-
bandi er okkur sagt, að þvi miður
sfíum við það sein að allir tímar séu
upppantaðir næstu fjórar vikumar,
en að á miðvikudaginm í fjórðu viku
milU 2 og 3 verði aftur tekið á móti
pömtunum. Við hefðum þurft að
hrimgja fyrr er okkur sagt.
Hvað sfeal gera? Ef við erum ekki
það heppin að hafa einhver „sam-
bönd“ og komasrt þamnig bakdyra-
megin imn til sérfræðingsiins eru okk-
ur ailar bjargir bannaðar (nema um
Mf og dauða sé að tefla, þá er aiuð-
vitað gripið til rórttækra ráðistafama).
Hugsum okkur nú hvemig sama
mál gæti þróazt hér. HeimMislæknir-
inm segir að við eigum að fara til sér-
fræðings. Hamn feertur okkur ekki
hafa neina tilvisun, en segir, að við
skulum feira heim í rólegheitum og
bíða þess að okkur verði sent bréf
um hvenær sérfræðimgurinn geti tek-
ið á mórti okkur. Ritari heimilislækn-
isins skrifiar riitana sérfræðingsins og
segir hvað að okkur ami. Ritari sér-
fræðingsins finnur hamda okkur tima
og sendir okkur liniu þar sem stað-
ur og srtund eru tiigreimd og þar með
er málið leyst. Það þarf aðeins tvö
iitil bréf. Ó, hve iífið yrði léttara ef
isienzkir læknairitariar gætu skrifað
svona bréf.
Tökum anmað Mtið dæmi. Við för-
um ti'l heimilisl ækn isins okkar á Is-
landi og hanm vill i öryggisskyni
iáta ramnsaka úr okkur blóðið. Harnn
setur það í krukku og segir að við
getum haflt samband við hann eftir
svona viku til tíu daga. Að þeim
tima liðnum hringjum við, dauð-
hrædd um að eitthvað alvarlegt hafi
komið í ljós. Þegar við loksins ná-
um sambandi við heimilislæknimn er
hann svo upptekinn að hann biður
okkur að hringja svoMitið seimna. Jú,
við gerum þaö. Þá fáum við þær
fréttir að niðurstöðurnar séu ekki
komnar enn — eða kiannski að hann
geti ekki fumdið þær á borðdnu hjá
sér. En hanm skuli athuga málið, ef
við getum hringt á morgun.
Hér gæti sama mád farið á þcssa
leið: Þegar heimiiislæknirinn fær
niðurstöður rannsókmarinnar sér
hamm hvort eitthvað þarf að gera og
þá hvað. Ef allt er í lagi heyrum við
ekkert frá honum. Ef eitthvað smá-
vegis er að, sem laga m; með meðala
gjöf, fáum við líklega bréf frá ritara
hams ásamit lyfseðli og ieiðbeining-
um um hvað við skulum gera og
hvenær hæfilegt sé að hafa aftur
samband við lækninm. Ef edtthvað
meira er að fáum við bréf þess efn-
is að læknirinn vilji að við komum
til hanis hið fyrsta. Svo fyrirhafnar-
IfLtið er þetta fyrir alla aðila.
Læknisþjómusitam á íslandi hefur
verið mikið ti'l umræðu á síðustu ár-
um, því flestir eru samamála um að
skipulag henmiar þarfnist einhverra
bóta. Gæti nú ekki einn Mður í skipu-
lagsibótunum orðið sá, að islenzkir
lækmar tækju Bretama sér til fyrir-
myndar að þvi er varðar bréfa-
skriiftir?
Þórdis Árnadóttir.