Morgunblaðið - 17.06.1973, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 1973
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. JÚNl 1973
17

Útgefandi
Framkvaemdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulitrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóri og afgreiðsla
Augtýsingar
Askriftargjald 300,00 kr.
hf. Árvakur, Reykjavlk.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Kor.ráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstraeti 6, simi 10-100.
Aðalstraeti 6, sfmi 22-4-80.
á mánuði innanlands.
I lausasölu 18,00 kr. eintakið.
¥ dag er þjóðhátíðardagur
íslendinga, 17. júni. Tæpir
þrír áratugir eoru nú liðnir
síðan þjóðin öðlaðist að nýju
fullt og óskorað sjálfstæði og
lýst var yfir stofnun íslenzka
lýðveldisins. Þessum loka-
áfanga í langri sjálfstæðis-
baráttu þjóðarinnar verður í
dag fagnað um land allt með
hefðbundnum hætti. En þjóð-
hátíðardagurinn er ekki ein-
vörðungu dagur minninga
um baráttu liðinna tíma.
Hann á jafnframt að gegna
öðru og ekki síður veiga-
miklu hlutverki. Þjóðhátíðar-
dagurinn á þannig að vera ís-
lendingum hvatning til þess
að standa vörð um öll þau
málefni smá og stór, er varða
sjálfstæði þjóðarinnar á líð-
andi stund og í næstu fram-
tíð.
Mest allt lýðveldistímabilið
hefur rikt festa og öryggi í
utanríkis- og vamarmálum
þjóðarinnar. íslendingar hafa
gert sér Ijóst, að stefnufesta
í þessum efnum er smáþjóð-
um afar þýðingarmikil og
ekki veigalítill þáttur í að
tryggja sjálfstæði þeirra. Ut-
anríkisstefnan hefur að
mestu verið mótuð af aðild
okkar að Norðurlandaráði,
Atlantshafsbandalaginu og
Sameinuðu þjóðunum.
Á vettvangi Norðurlanda-
ráðs höfum við leitað sam-
stöðu með þeim þjóðum, sem
okkur eru skyldastar. Segja
má, að það samstarf hafi bor-
ið mestan árangur á sviði
menningarmála. Þessar þjóð-
ir hafa þó einnig náin stjórn-
málatengsl, enda oftsinnis
mótað sameiginlega afstöðu
á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna. En þar hafa íslending-
ar lagt sitt litla lóð á vogar-
skálarnar til þess að stuðla
að bættri sambúð þjóða á
milli.
Með aðild íslands að At-
lantshafsbandalaginu og varn
arsamningnum við Bandarík-
in hefur þjóðin á hinn bóg-
inn tryggt öryggi lýðveldis-
ins og um leið sjálfstæði.
Með þessu móti höfum við
ekki einungis tryggt eigið
öryggi, heldur verið þátttak-
endur í sameiginlegu varn-
arstarfi Vestur-Evrópuríkj-
anna. Atlantshafsbandalagið
var stofnað á viðsjárverðum
tímum. En fæstir bera nú
brigður á, að starfsemi banda
lagsins hefur leitt til meira
öryggis og lagt grundvöll að
bættri sambúð austurs og
vesturs.
Að undanfömu hefur slakn
að á spennunni milli lýðræð-
isríkjanna í Vestur-Evrópu
og sósíalistaríkja Austur-
Evrópu. Samstarf Vestur-
Evrópuríkjanna hefur einnig
verið að taka á sig nýja mynd
og settar hafa verið fram
hugmyndir um nýjan At-
lantshafssáttmála. Óefað eiga
miklar breytingar eftir að
eiga sér stað í þessum efnum,
en þessi þróun er þó enn sem
komið er á algjöru frum-
stigi.
íslendingar verða að
tryggja öryggi sitt og sjálf-
stæði. Það verður um sinn
bezt gert með því móti, sem
verið hefur. Breyttar aðstæð-
ur geta þó síðar leitt til þess
að æskilegt verði að gera
breytingar á því fyrirkomu-
lagi varna, sem við nú búum
við.
Eins og nú er ástatt þurfa
Íslendingar þó ekki einungis
að tryggja öryggishagsmuni
sína, heldur og lífshagsmuni.
Við heyjum nú harða baráttu
fyrir alþjóðlegri viðurkenn-
ingu á rétti okkar til 50 sjó-
mílna fiskveiðilögsögunnar.
Lokamarkið í þeirri barátttu
er að fá viðurkenndan rétt
okkar til fullra yfirráða yfir
auðlindum sjávarins yfir
landgrunninu öllu.
Sjónarmið okkar í fiskveiði
lögsögumálum strandríkja
njóta nú síaukins stuðnings
þjóða heims. Allar líkur eru
á því, að meirihluti ríkjanna
á hafréttarráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna næsta ár muni
styðja þennan málstað. Jafn-
vel hörðustu andstæðingar
okkar í Bretlandi virðast allt
eins gera ráð fyrir að svo
muni fara.
Ómakleg og ruddalég flota
íhlutun Breta í íslenzku land-
helginni hefur vakið réttláta
reiði landsmanna allra í
þeirra garð. En hitt er þó
fullljóst, að sú deila, sem við
nú stöndum í er aðeins tíma-
bundinn. Við munum sigra í
þessari baráttu og fá rétt
okkar viðurkenndan. í Ijósi
þessara staðreynda hljótum
við að taka ákvarðanir um
áframhaldandi aðgerðir í
landhelgismálinu.
Lífshagsmunir okkar í þess
um efnum eru í því fólgnir,
að okkur takist að vernda
fiskstofnana á miðunum um-
hverfis landið og tryggja yf-
irráð okkar yfir landhelginni,
Allar aðgerðir hljóta að miða
að því að færa okkur nær
því marki.
Á þessum þjóðhátíðardegi
er íslendingum mest í mun
að tryggja sem bezt öryggis-
og lí'fshagsímuni sína. Af þeim
sökum verðum við að forð-
ast að stíga ótímabær skref
í þessum efnum. Enn sem
fyrr verður öryggi og festa
að einkenna utanríkis- og
varnarmálastefnu þjóðarinn-
ar.
FESTA I UTANRIKIS
0G VARNARMÁLUM
GÍSLl J. ÁSTÞÓRSSON EINS OG MÉR SÝNTST
Gæðapróf
hinna vandlátu
t>að sýnist augljóst mál að
þeir sem vilja vera samviska
heimsi'ns mega samt ekki haga
sér svo kjánalega að svo fari
að lokum að engion taki mark
á þeim. Allis konar fólk og
margt af þvi eflaust prýðis-
vel gefið var gripið opiniberu
samviskubiti við heimsókn
þeirra Nixons og Pompidous
og kvað upp þann úrskurð
að þessir menn væru höfuð-
paurarnir með svo genspillt-
um þjóðum að þeir væru ekki
* hæfir til ísilandisvistar.
Nú slkal enginn dómur á
það lagður hér hvort matið á
Frökkum og Bandaríkjamönn
um var réttlátt, rainglátt eða
einungis hvatvislegt, en aft-
ur á móti hlýtur sú spurn-
ing að vakna hvaða þjóðir
við Isiendingar getum verið
þekktir fyrir að umganga.st
úr því þessar tvær eru for-
kastanlegar.
Hverjum getum við boðið
heim ?
Hvaða þjöðir standast gæða
próf hinna vandlátu ?
Og hvar á jörðimni er hví-
lík úrvalishjörð að það sé for
svaranlegt að hleypa forustu
sauði heninar hér út á
Klambratúnið ?
Það væru þá helst Færey-
ingar. Það er auðvitað ekk-
ert gaman að þurfa að segja
það, en það eru svo margar
þjóðir breyskar og meira en
það frá sjónarhóli okkar sak
leysingjanna að Mklega kæm-
ist maður í mesta vanda ef
maður ætti að nefna fleiri en
tiu sem segja mætti að hefðu
nokkurnvegiinn skammlaust
siðfer ðis vot tor ð.
Þó að við tökum ekki nema
Rússann þá á ég bágt með að
trúa því að hugsjónaimönnun
um sem viija skyggnast inn
I hjörtu fólks áður en við
bjóðum þvi heim væri ljúf-
ara að sýna félaga Breshnev
auðsveipni heldur en þeim
nefprúðu dánumönn'um sem
gistu okkur á dögunum. Svo
að rétt eitt sé nefnt þá eru
þeir menn ekki beinlínis um
burðarlyndir sem loka menn
inni á geðveikrahælum af því
þeir skrifa vitlausa bók; og
ef Breshnev er að mati hug-
sjónamannanna hótinu skárri
ein veslings Nixon og aum-
ingja Pompidou, þá er ég
hræddur um að dómgreind
þeirra vandlátu sé ekki al-
veg eins kiár og hún þyrfti
að vera.
Það vaknar llika sú spurn-
ing í sambandi við svona mál
hvaðan fólkinu komi valdið
sem hótar jafnvel að grípa tiil
óyndisúrræða ef ekki verði
látið að vilja þess. Það skal
þó stmx tekið fram að
Klambratúnsvakan fór prúð-
manniega fram og var öllum
aðilum til sóma eins og menn
segja gjarnan. En þegar of-
beldishótanir liggja í loftinu
og menn standa með reiddan
hnefann framan i stjómar-
völdum, hvað erum við þá að
burðast með þing? Til
skamms tima ruddust menn
inn í Stjórnarráðið, dembdu
sér þar á gólfið, brutu sam-
an handleggina og neifuðu að
hræra legg né lið nema geng-
ið yrði að ailskonar kröfum
sem þeir voru með á þvæld-
um miða sem þeir drógu upp
úr rassvasanum; meira að
segja fuldorðnir menn. Ef
svona aðferðir eiga eitthvað
skylt við lýðræði, þá kem ég
ekki auga á þær. Það er rétt
eins og það sé til „gott“ of-
beldi sem valið fólk megi
nota á „vont“ ofbeldi. En
menn sem beita ofbeldi und-
ir því yfirsfcini að þeir séu
að uppræta það, þeir eru
komnir svo rækilega í gegn-
um klofið á sjálfum sér að
ég að minnstakosti skil ekki
röksemdir þeirra.
Þessi pistill er ekki skrif-
aður tii þess að mæla með
undirlægjuhætti við erlenda
stórlaxa og þessum stórkost-
legu sviðsetningum með mót-
orhjólagargi og bilalesta-
ti'lburðum og þrímáluðum um
ferðarlögregluþjónum sem
vísa almeimingi beint út á
öskuhauga. Satt að segja leið
isit mér svona samkomuhald,
enda finnst mér oftast
fylgja þessu einhverskon-
ar geggjun hér uppi á Fróni,
þegar við eins og ég drap á
um daginn sópum ötlu ofan í
skúffu og ráðherrar og ráðu-
neytisstjórar og meira að
segja ótindir bæjarfulltrúar
taka til að hringsnúast kring
um sjálfa sig eins og maður
væri kominn niður á
bryggju í Grindavík i brjál-
aðri páskahrotu. Ég hef sagt
það áður og leyfi mér að
segja það enn: Ég held við
höfum voðalega minnsmáttar-
kennd.
En við megum á hinn bóg-
inn ekki kúvenda yfir í hin-
ar öfgamar og gerast svo heil
agir menn að við afsegjum
að tála við aðrar þjóðir en
þær sem eru í hvítasunnu-
söfnuði'num. Við gefúm ekki
pakkað saman og rokið burt
af jörðinni, og við verðum að
reyna að vera ofboðlítið raun
sæ. Ef við hugsum um þetta
í rólegheitum, þá ýkti ég held
ur ekkert stórlega þegar ég
nefndi Fíereyinga sem þá út-
völdu þjóð fem enginn þarf
að skammast sln fyrir
að þekkja. Og síst skai ég
neita þvi sem margir halda
fram að fjöldi þjóða hagar
sér tíðum þannig að manni
blöskrar.
En veröldin skánar ekkert
við það þó að við gerumst
einsetumenn.
\
Reykjavíkurbréf j
-----Laugardagur 16. júní-
Fögur borg
Þótt veðráttan í vor hafi í höf
uðborginni sem annars stað-
ar verið köld og heldur leiðin-
leg, finnst öllum þeim, sem í
Reykjavík búa, að þeir dvelji í
fögru umhverfi. Þar er ekki ein
ungis um að ræða náttúrufegurð
iina, heldur hefur fólkið í höf-
uðstaðnum einnig lagt sitt
af mörkum til þess að fegra og
bæta borgina, og jafnvel í kalsa-
veðráttu þessa vors, hafa menn
lagt stund á að prýða og fegra
í krimgum sig.
Á undangengnum árum hefur
orðið bylting í gatnagerð
í Reykjavík. Áður þurftu menn
þar sem annars staðar í þétt-
býli á Isiandi að búa við mold-
argötur, ryk og óhreinindi, en
nú má heita, að allar götur borg-
arinnar séu fullgerðar, og jafn-
framt er lögð áherzla á að græða
og prýða opin svæði meðfram
götum, garða og velli. Og eitt
þeirra verkefna, sem mikil
áherzla er lögð á undir forystu
nýs borgarstjóra, Birgis ísleifs
Gunnarssonar, er einmitt fegr-
un umhverfisins, enda sjást þess
hvarvetna merki, að mikið er
gert.
Nýlega samþykkti borgar-
stjóm Reykjavíkur að stofna
sérstakan sjóð til lánveitinga í
því skyni að hraða fullnaðarfrá
gangi lóða, sem borgin úthlutar
íbúunum. Eins og allir þeir vita,
seon brotizt hafa í húsbyggimg-
um, er heldur þröngt um f járhag
iirrn um það leyti, sem húsnæð-
ið verður íbúðarhæft. Oft vill
því svo fara, að á langinn dregst,
að gengið sé frá lóðunum, ein-
faldlega vegna þess að
menn hafa ekki fjárráð til þess,
en allt kostar peninga ekki sízt
nú á tímum óðaverðbólgu. Hug-
myndin er sú, að sjóður þessi
eflist verulega á nokkrum ár-
um, og á hann þá að verða þess
megnugur að greiða fyrir þeim,
sem vegna vanefna geta ekki að
fullu gengið frá lóðum sín-
um. Enn er hér stigið spor í þá
átt að fegra og bæta umhverfi
höfuðborgarbúa.
Eins og að líkum lætur renna
margir þeir, sem í þorpum og
kaupstöðum búa víða um land,
öfundaraugum til Reykvikinga,
er þeir sjá götur þeirra, garða
og gangstéttir, enda er umhverf
ið viðast áþekkt því, sem
í Reykjavik var, áður en það
stórátak var gert, sem menn nú
hafa fyrir augum. Og áreiðan-
legt er að eitt hið mikilvægasta
til að fá fólk til að una glatt
við búsetu úti á landi, að átak
verði þar gert á borð við það,
sem í umhverfismálum hef-
ur gerzt í Reykjavík. Og viissu-
lega ætti það að vera unnt, jafn
gifurlegar og þjóðartekjur eru
nú orðnar, miðað við það, sem
var fyrir fáum árum.
Kanada nú —
fsland fyrir
25 árum
Fyrir skömmu ákvað Kanada-
þing að lýsa yfir eignarráðum
að öllum auðæfum sjávarins yf-
ir landgrunni Kanada. Er meg-
inefni laga þessara það sama og
laganna um vísiindalega vemd-
un fiskimiða landgrunnsinis, sem
hér voru sett fyrir réttum ald-
arfjórðungi, eða árið 1948. Um
þá lagasetningu höfðu sjálfstæð-
ismann alla forystu, og fremst-
ir í flokki voru þeir Ólafur
Thors og Bjarni Benediktsson,
sem með þeirri löggjöf mörkuðu
þá stefwu, sem íslendingar hafa
síðan fylgt i friðunarmálum, það
er að segja að ná raunveruleg-
um yfirráðum yfir auðæf-
um hafsins á landgrunninu öttu
í áföngum. Vissulega hlýtur sú
framsýni, sem birtist í löggjöf-
inni frá 1948, að vekja athygli,
ekki sízt nú, þegar Kanada-
menn gera þessa stefnu að sinni,
hvorki meira né minna en fjórð-
ungi aldar á eftir okkur íslend-
ingum.
Vissulega var það ætíð álita-
mál, hve langt bæri að ganiga
hverj u sinni tii að koma lögum
þessum í framkvæmd. Orðið hef-
ur að sæta lagi og forðast hverju
sinni að ganiga lengra en svo, að
líklegt mætti telja, að sigur vseri
í sjónmáli. Fyrstu aðgerðimar
voru útfærslan fyrir Norður-
landi í 4 mílur 1951 og síðan
4 mílna laindhelgin og ný-
ir grunnlíunpunktar 1952, í kjöl-
far dóms Alþjóðadómsins, sem
fél! Noregi í vil í deilu þeirra
við Breta.
Síðan var kappsamlega að því
unnið að afla málstaðnum fylg-
is á alþjóðavettvangi, m.a.
Ræðarar undir árum.
á tveimur ráðstefnum um haf-
réttarmálefni, sem haldnar voru
í Genf. Þeiim lauk raunar án
þess að alþjóðalög yrðu setf um
víðáttiu landheigi, en hins veg-
ar var ljóst, að mikil! meiri-
hluti þjóðanna aðhylltist 12
miilna fiskveiðilögsögu, og þess
vegna var lagt til að stefna á
12 milurnar 1958, þótt svo illa
færi að vísu þá, að raumveru-
leg f.riðun náðiist ekki fram fyrr
en 1961.
Sigurinn 1961
En þegar íslendiingar höfðu
unnið fullnaðarsigur í viðureiign
inni við Breta út af 12 mítoa
fiskveiðiitakmörkunum árið 1961
með þeim orðsendingaskiptum,
sem þá áttu sér stað, var eðli-
legt, að nokkurt Mé yrði á að-
gerðum til frekari útfærslu.
Hins vegar var þegar í stað tek-
ið til við að vtona að auknu
fylgi við fandgrumnsstefnuna,
enda betoltois tekið fram í sam
komuilaginu við Breta og Vest-
uir-Þjóðverja, að við mundum
halda áfram á þeirri braut að ná
raunverulegum yfirráðum yfir
Uundgrunninu öllu.
Engum gat þess vegna bland-
azt um það hugur, að sigurinn
1961 var einungis áfangi að
lokamarkinu. Htas vegar vissi
þá eniginn, hvenær næst mundi
reynast unmt að hefja sókn. Sem
betur fer var þróunto mjög ör
á sjöunda áratugnum, þegar æ
fleitri þjóðir hölluðuist á sveitf
með þeim málstað, seam við Is-
lendtogar hötfðum barizt fyrir.
Vorið 1970 taldi Bjarni Bene-
diktsson, þáverandi farsætisráð
herra, að nú væri svo komið, að
rétt væri að hetfja baráttuna
fyrir frekari útfærslu fiskveiði-
markanna og skyldi þá stefnt að
lokamiarkinu, friðun landgrunns
ins alls. Hann skipaði því land-
helgisnefndina, sem í átti sæti
fulltrúi hvers stjórnimálaflokks,
og vildi með því reyna
að tryggja, að fuli samstaða yrði
um aðgerðir í landhelgismál u m,
hvað sem ágreiningi liði um önn
ur málefni.
Ekki skal hér farið lengra út
í að rekja sögu málstos og það,
sem gerzt hefur sl. 3 ár. Það
er ölluim í fersku mtoni og raun
ar hetfur menn greint á um,
hvernig að málum bæri að
standa. Er það mál of ferskt og
viðkvæmt tiil að rétt sé að hafa
um það fleiri orð, einmitt núna,
en það bíður síns tima.
Aðstoð
NATO-þjóða
Þegar þeirri hugmynd fyrst
var hreyft að vísa deilu okkar
við Breta, vegna vopnaðr-
ar ítilutunar þeirra, til Atlants-
hafsbandiaLagsinis, snerust kornm
únistar öndverðir gegn því.
Þetta vamarbandalag vest-
rænna þjóða, hefur ætíð verið
þeim sérstakur þymir í augum,
og flest vildu þeir ti! þess vinna,
að koma í veg fyrir, að vina- og
bandalagsþjóðir okkar íslend-
inga létu málið til sin taka.
Raunar var svö lanigt gengið að
undirlagi þeirra, að hafnað var
tilboði Norðmanna um að reyna
að koma tU liðsinnis, meira að
segja án þess svo mikið sem að
ræða við þá og spyrjast fyrir
um, hvað fyrir þeiim vekti. Svo
fór þó að lokum, að jafnvel
kommúnistar sáu, að ekki var
unnt að komast hjá því að leita
liðsinnis, þar sem liðs var helzt
að vænta, einmitt hjá Atlants-
haf sbandalagtou.
Að vísu gerðu allir sér grein
fyrir því fyrirfram, að Atlants-
hafsbandalagið réð ekki yfir
netou töframeðali, sem á einni
nóttu yrði notað tU þess að
knýja Breta tii undanhalds.
Hms vegar fór ekkert á milli
mála, að sá þrýstinigur, sem vit-
að var að ýmsar bandalagsþjóð-
ir mundu beiná að Bretum,
hlyti að styrkja okkur og lama
þá, eins og líka hefur komið á
daginn.
Þegar þetta er ritað, er ekki
ljóst að fullu, hver verða muni
árangurinn af aðgerðum banda-
lagsþjóða okkar, en engum dylst
þó, að hann er þegar mikill orð-
inn, elíki sízt fyrir tilstuðlan
frænda okkar og vtoa í Noregi
og Danmörku. Það er þess
vegna talsvert skrýtton hugsun
arháttur, þegar menn telja, að
íslendingar eigi að segja sig úr
Atl'antshafsbandalagtou, ef það
megni ekki að koma Bretum út
fyrir fiskveiðitakmörkin. Öllum
er ljóst, að sií'k ákvörðun mundi
verða mikið áfall fyrir Norður-
löndin, fremur en nokkur lönd
önnur, og væri þeim þá illa
launuð líðveizlan.
Hitt liggur miklu nær, sem
fram kom á fundi fréttamanna
með Joseph Luns, framkvæmda-
stjóra Atlantshafsbandalagsins,
að Bretair yrðu reknir úr því,
ef þeir héldiu uppteknum hætti
og létu ekki af ofbeldisaðgerð-
um í garð Islendinga, þótt spurn
inig blaðamannisins kunni að
hafa verið borin frarn 1 hálf-
kærtoigi og framkvæmdastjóri
NATO svaraði henni i léttum
tón. Að minnsta kosti væri það
rökréttari afstaða af okkar
hálfu að krefjast brottreksturs
Breta en að hlaupast sjálfir
burt frá samstarfi við þá vini
okkar, sem mest leggja sig fram
um að koma okkur ti! hjálpar.
Kæra til
• •
Oryggisráðsins
1 ályktun þeirri, sem miðstjórn
og þingflokkur Sjálfstæðis-
flokksins gerðu skömmu eft-
ir innrás Breta í landheigina,
var áherzla lögð á kæru tiil Ör-
yggisráðs Sameinuðu þjóðanna,
samhliða því sem málinu væri
vísað til A tl an t.sha fsba ndal ags-
ins. Fram að þessu hefur ríkis-
stjórnin ekki sent slíka kæru og
eniga skýringu gefið á drætti
þeim, sem á þessu hefur orðið.
Ljóst er að Vísu, að Öryggis-
ráðið er svifaseimt, eins og al-
þjóðastofnanir almennt, og ýms-
ir tæknilegir annmarkar eru tald
ir á því að koma máltou fyrir
ráðið. Samt fer ekkert á milli
mála, að rikisstjórnin eins
og aðrir hafa talið meiri árang-
urs að vænta af aðgerðum Atl-
an'tshafsbandalagsins en örygg-
isráðsins úr því að ekki var þeg-
ar í stað leitað á þess náðir.
Þegar allt kemur til alls við-
urkenna þesis vegna allir
í verki, að meiri von sé um að-
stoð af hálfu NATO en SÞ. En
samkvæmt þeirri röksemda-
færslu að okkur beri að hverfa
úr NATO, ef því tekist ekki að
koma Bretum úr fiskveiðiland-
helginni, ættum við þá enn
þá frekar — og fyrr — að fara
úr Sameinuðu þjóðunum. Sjá
væntanlega allir, hvar við vær-
um á vegi staddir í baráttu okk-
ar, ef við færum þá leið að ein-
angra okkur, í stað þess
að reyna einmitt að beita áhrif-
um okkar í öllum þeim samtök-
um, sem við höfum aðgang að.
tll þess að vinna málstað okkar
fylgi og ná fultoaðarsigri.
Hitt er svo annað má!, að
hverjum sönnum Islendingi hitn
ar í hamsi, þegar ráðizt er að
lífsbjörg þjóðarinnar með þeim
hsetti, sem Bretar hafa gert sig
seka um. En ekki er bræðin
líklegasti bandamaðurton i við-
kvæmri deilu eins og þessari,
heldur köld skynsemi.
Lúðvík segir satt!
Það vakti undrun þeirra, sem
höfðu getað aflað sér nokkurr-
ar vitneskju um viðræður þær,
sem fram hafa íarið miili ís-
lehzku rikisstjórnarinnar og
hinnar brezku og tilboð þau,
sem gerð hafa verið á báða bóga,
að Lúðvik Jósepsson skyldi
í sjónvarpinu sl. þriðju-
dagskvöld skýra svo til alveg
rétt frá gangi mála. íslenzku
ráðherrarnir eru tíðir gestir í
sjónvarpi og útvarpi, og stund-
um koma þeir þar að tilefnis-
litlu, en i þetta skipti var fróð-
legt að heyra sjávarútvegsráð-
herra lýsa því, hvemig skoð-
anaskipti höfðu verið á þessum
samningafundum og hvað hvor
aðili hafði boðið hinum.
Raunair var það lika athyglis-
vert, að Lúðvík Jósepsson
skyldi í lok sjónvarpsþáttarins
draga mjög í land frá því, sem
hann áður hafði fram haldið. Nú
vildi hann ekki lengur halda til
streitu þvi sjónarmiði sínu, að
ÖM samkomulagstilboð af íslands
háifu væru niður fallin vegna
hernaðaríhl u tunar Breta, held-
ur sló hann úr og í, enda hafa
bæði forsætisráðherra og utan-
ríkisráðherra opinberlega lýst
yfir, að tilboð þeirra til Breta
standi, ef aftur verður unnt að
taka upp samningaviðræður og
batfizt verði handa, þar sem frá
vair horfið.
Raunar verður ekki hjá því
komizt að benda á, að það væni
býsna mikil þrákelkni af Breta
hálfu, ef þeiir þrjózkuðust við
það etftir allt, sem á undan er
gengið, að fara með herskip sin
út fyrir 50 miluirnar, þegar slík-
ar yfirlýsingar hafa verið gefn
ar af hálfu íslenzikm stjóm-
valda. Þótt þeir hyrfu með her-
skipin út fyrir, væiri aðstaða
þeirra nákvæmlega hin sama og
hún var, þegar sdðast var setið
við saminingaborð, oig stolt þeirra
er meira en lítið, ef þeir geta
ekki sætt siig við að vem í sömu
sporum og þeir voru, þeg-
ar þeirra eigto landar, brezku
togaraskipstjórarnir, gripu til
þess ráðs, sem Bretastjóm taldi
knýja sig til að senda flotann
inn í islenzka fiskveiðilögsögu.
Allt á floti
Tveim dögum eftir að Morg-
uinblaðið greindi frá því,
að gengishækkunin svonefnda,
sem framkvæmd var í vor til
þess að falsa visitöluna enn
e'nu siinni, væri runnin út í sand
inn, tilkynnti Seðlabankinn
í umboði ríkisstjórnarinnar, að
nú ætti gengi íslenzku krónunn
ar að verða breytilegt eða „fljót-
andi", eins og það hefur verið
kallað.
Þar með er þá gengið komið á
flot, og ætti það að geta talizt
í góðu samræmi við allt annað 1
íslenzku efnahagstífi um þessar
mundir, því að um það má segja:
„Allt á floti alls staðar“.