Morgunblaðið - 02.10.1973, Qupperneq 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. OKTÓBER 1973.
SAI B Al N 1 Ed McBain: 1 n heljofþröm
Þetta var ofur venjulegt hvers-
dagssíðdegi I byrjun október.
Fyrir utan rimlaglugga skrif-
stofusalar 87undu lögregludeild-
ar logaði Grovergarður í lita-
skrúð. Indíánskt sumar breiddi úr
litum sínum og skartaði skær-
rauðu og gulu I mildu októberloft-
inu. Sólin glampaði á heiðbláum
himni, geislar hennar þrýstu sér
upp að rimluðum gluggunum svo
úr urðu gullnir ljósstafir, þar sem
litlar rykagnir tifuðu óþreytandi
upp í mót. Skarkali strætisins úti
fyrir seitlaði yfir gluggakistuna
og gegnum opna gluggana, rann
saman við ys og þys skrifstof-
unnar og úr varð hljómkviða — í
senn einstök og ánægjuleg á ein-
hvern hátt.
Líkt og í velæfðri sinfóníu óm-
aði kunnuglegt stef hljóða innan
salarins. Þetta stef byggðist á
þremur samhljómum símhring-
inga, ritvélaslætti og blótsyrðum.
I gegnum þetta stef var
sinfóniunni beint inn á brautir
ótal tilbrigða. Tilbrigðin spönn-
uðu vítt svið; allt frá skvaphlóði
því er heyrist þegar hnefi bolans
er keyrður í kvið þjófsins, til
öskurs bolans sem vill vita hvað í
helvítinu hafi orðið af kúlupenn-
anum sínum, til tefsins orðastríðs
yfirheyrzlunnar, til hálfkæfðs ást-
arhjals símtals við stúlku útí bæ,
til blísturs sendilsins með skila-
boðin frá aðalstöðvunum, til
rómantfsks væls konu að kvarta
yfir eiginmanni sínum vegna bar-
smíða, til niðsins í vatnskælinum,
rostahláturs í kjölfar vafasams
brandara.
Slfkur hlátur ásamt strætis-
skarkalanum utandyra fagnaði
brandara Meyer Meyer þetta
föstudagssíðdegi.
„Hann kann að segja þá“, sagði
Bert Kling. „Það er sko eitt sem
ég get ekki. Að segja svona sög-
ur.“
„Það er nú ýmislegt sem þú
ekki getur," svaraði Meyer Meyer
með glampa f bláum augunum,
„en við fyrirgefum ofurlitla óná-
kvæmni. Fr.' sagnalist, Bert, er
nokkuð sem maður tileinkar sér
með aldrinum. Stráklingur á borð
við þig þarf ekki að láta sig
dreyma um að geta sagt góða
sögu. Það kostar margra ára
reynslu."
„Farðu til fjandans, gamli
skröggur," sagði Kling.
„Strax kominn í árásarstöðu,
tókstu eftir því, Cotton. Aldurinn
er honum eitthvað viðkvæmt."
Cotton Hawes dreypti á kaffinu
og brosti. Hann var hávaxinn
maður, einn og nfutíu á hæð og vó
nærri hundrað kíló. Hár hans var
skærrautt og nú glampaði á það i
októbersólskininu, sem gerði sér
þó einkar dátt við gráa rönd í
hársverðinum út af vinstra gagn-
auga. Röndin sú gráa var forvitni-
leg, þar sem hún var tilorðin fyrir
hnffsstungu, er Hawes hlaut
endur fyrir löngu. Raka hafði
orðið hárið þarna til að komast að
sárinu, en þegar aftur óx var
hárið grátt. „A þvf sést hvað ég
varð djöfull hræddur", var Hawes
vanur að segja.
Núna glotti hann til Meyer og
sagði: „Krakkar eru alltaf fjand-
samlegir. Vissirðu það ekki?“
„Ætlar þú líka að snúast gegn
mér?“ sagði Kling. „Þetta er sam-
særi.“
„Ekki samsæri," leiðrétti Mey-
er hann, „heldur sjálfráða við-
brögð hinna hötuðu. Það er nú
meinið við hana veröld. AUtof
mikið hatur. Vel á minnst, veit
annar hvor ykkar hvert er kjörorð
Hatursandstæðinga?“
„Nei“, svaraði Hawes með upp-
gerðar alvöru. „Hvert er kjörorð
Hatursandstæðinga? “
„í rass og rófu með alla hatara,"
svaraði Meyer ákafur og í þvf
hringdi síminn. Hawes og Kling
horfðu undrandi á hann andar-
tak, en skelltu svo hávært upp úr.
Meyer sussaði á þá með blakandi
hendi.
„Áttugasta-og-sjöunda deild,
Meyer rannsóknarlögreglumaður
sem talar,“ sagði hann. „Hvað
segið þér, frú. Jú, ég er
rannsóknarlögreglumaður. Hvað?
Nei, eiginlega er ég nú ekki yfir-
maður hér.“ Hann hrissti höfuðið
og hleypti brúnum i átt til Klings.
„Því miður, frú, yfirvarðstjórinn
er önnum kafinn. Gæti ég kannski
orðið yður að liði, frú. Já, frú,
hvað var það. Tfk, segið þér. Já,
frú. Ég skil. En frú, við eigim nú
ekki gott með að halda honum
heima. Það er varla í verkahring
lögreglunnar. Ég skil. Tfkin ....
já, frú. Því miður höfum við
engan mann handa yður í bili. Við
erum dálftið mannfáir þessa
stundina .... Hvað?........Mér
þykir leitt að þér skulið taka
þessu svona. En þér sjáið..“
Hann þagði og horfði í tólið.
„Hún skellti á,“ sagði hann og
lagði tólið á.
„Hvað var þetta?" spurði Kling.
„Hún átti þennan hund, Stóra-
Dana, sem getur ekki séð ein-
hverja bastarðstík f friði. Hún vill
að við gerum annað hvort — höld-
um hundinum heima eða sjáum
einhvern veginn um tíkina." Aft-
ur hrissti Meyer höfuðið.
„L’amor. l’amor. Ávallt einhver
vandræði vegna I’amor. „Hann
þ'agnaði. „Vitið þið hvað ást er?“
„Nei, hvað er ást?“ spurði
Hawes með sömu alvöru og fyrr.
„Ég er ekki að gera að gamni
mínu núna“, sagði Meyer. „Ég er
að fflósófera: Ast er ekkert annað
en hatur í lægsta veldi.“
, jesús minn, hvilík kald-
hæðni,“ sagði Hawes.
„Ég er ekki kaldhæðinn. Ég er
að fílosófera. Þú átt aldrei að taka
slfkan mann alvarlega þótt hann
hugsi upphátt, því hvernig getur
hann gert tilraunir með sfnar
makalausu speki nema hann mæli
þær af munni frarn."
Hawes sneri sér skyndilega við.
Kona hafði staðið rétt fyrir
utan vindudyrnar, er skildi að
skrifstofusalinn og ganginn, kom
inn svo hljóðlega að enginn þeirra
veitti því eftirtekt að hún
nálgaðist. Hún ræskti sig — svo
óvænt að hljóðið glumdi í salnum,
og Meyer og Kling sneru sér í
stólunum svo til f sama mund og
Hawes.
Við fyrstu augsýn var hún sem
Dauðinn holdi klæddur.
Hún hafði mikið svart hár sem
bundið var f hnút aftur á hnakka.
Augun voru brún, enginn farði
var f andlitinu, enginn varalitur,
andlitið svo náfölt að helzt leit út
fyrir að hún væri nýstaðin upp úr
veikindum. Hún klæddist svartri
kápu og var í svörtum skóm en
sokkalaus. Berir fótleggir hennar
voru hvítir sem andlitið, grannir
leggir, sem virtist um megn að
bera hana uppi. Hún hélt á stórri
svartri handtözku og hún rfghélt f
svörtu Ieðurhöldin með grönnum
beinaberum fingrum.
,,Já?“, sagði Hawes.
„Carella rannsóknarlögreglu-
maður, er hann við?“ spurði hún.
Rödd hennar var hljómlaus.
„Nei,“ svaraði Hawes. „Hawes
I þýóingu
Björns Vignis.
rannsóknarlögreglumaður heiti
ég, gæti ég ef til vill aðstoðað — “
„Hvenær er hann væntan-
legur?" greip hún fram í.
„Það er erfitt að svara til um
það. Hann ætlaði fyrst að útrétta
eitthvað fyrir sjálfan sig, en átti
sfðan að fara beint í mál hér utan-
húss. Kannskieinhverokkar—“
„Ég ætla að bíða,“ sagði konan.
„Þetta getur orðið langur
tími.“
„Ég hef nægan-nægan tíma,“
svaraði hún.
Hawes yppti öxlum. „Nú, allt i
lagi. Það er bekkur hér fyrir utan.
Ef þér vilduð gjöra —“
„Ég ætla að bíða hér,“ svaraði
hún og áður en Hawes fengi
stöðvað hana, hafði hún ýtt upp
hliðinu á þjónustuborðinu og
tekið stefnu á eitt auðu borðanna
fyrir miðjum salnum. Hawes
fylgdi henni þegar f stað.
„Ungfrú, mér þykir það leitt,"
sagði hann, „en gestkomendum er
ekki leyft —“
„Frú,“ leiðrétti hún hann. „Frú
Frank Dodge." Hún settist.
Svörtu töskunni kom hún fyrir í
kjöltu sér og báðar hendur henn-
ar hvíldu á opinu.
,Jæja, frú Dodge þá, við leyfum
ekki óviðkomandi aðgang hér
nema þeir eigi brýnt erindi."
„Ég á brýnt erindi hér,“ sagði
hún og kreisti saman varirnar.
„Nú, jæja, vilduð þér þá ekki
segja mér —“.
velvakandi
• Hugsjónin,
köllunin
og
sannleikurinn
„Skeggi,, og „Einar Smákarl,,
skrifa.
Annar okkar skrif aðí yður fyrir
nokkru um árás Ragnars Arnalds,
svokallaðs „formanns" Alþýðu-
bandalagsins, í kommúnistamál-
gagninu, Þjóðviljanum, á þrjá
nafngreinda fréttamenn Ríkisút-
varpsins á Islandi fyrir að hafa
leyft sér að skýra frá atburðum í
Chile á annan hátt en gert var í
ríkisútvarpinu í Moskvu og ríkis-
útvarpinu í Austur-Berlín. I bréfi
„Skeggja” var m.a. fjallað um
það, hve Ragnar Arnalds og Þjóð-
viljinn eiga erfitt með að halda
sér á braut sannleikans, þegar
Chile og sósíalisminn eru annars
vegar, og dæmi sýnt um það.
Nú hefur frétzt, að þessi árás
„formannsins” átti eftir að hafa
hinar háðulegustu afleiðingar
fyrir núverandi útvarpsráð. Sama
dag og umrædd árásargrein birt-
ist í Þjóðviljanum var haldinn
fundur í útvarpsráði. Þar var full-
trúi kommúnista með Þjóðviljann
sinn í höndunum og flutti nú árás-
ina á fréttamennina þrjá neðan af
Þjóðviljaplaninu og upp á sitt eig-
ið plan og útvarpsráðs. Þótt hann
viðurkenndi að haf a hvorki séð né
heyrt neinn af hinum umdeildu
Chile-þáttum, lagði hann samt
fram harðorða tillögu um vítur á
viðkomandi fréttamenn á grund-
velli árásargreinarinnar eftir
Ragnar í Þjóðviljanum. Hann
hafði ekkert annað f höndunum,
en hér varð hann að framfylgja
flokkslegri skipun. Þessum hund-
trygga kommissar kommúnista-
flokksins vildi það til happs, að
fulltrúum Sjálfstæðismanna tókst
að fá málinu frestað til næsta
fundar, þangað til áreiðanlegri
heimildir en Þjóðviljinn lægju
fyrir. Það kom lfka í Ijós, að vitan-
lega höfðu „formaðurinn” og
Þjóðviljinn ekki staðizt freisting-
una um að falsa textann, eins og
fyrri daginn, þegar Chile er ann-
ars vegar. Starfsmenn útvarpsins
hafa það fyrir satt, að í tilvitnun-
um í Þjóðviljanum hafi bæði ver-
ið fellt niður (án nokkurra
merkja um það) og bætt inn í
orðum, sem hvergi fundust í upp-
haflega textanum.
Það var líka svo, að þegar út-
varpsráð kom næst saman til
fundar, hafði fulltrúi
kommúnista uppgötvað, að Þjóð-
viljinn hafði flutt rangan texta,
og því dró hann aðeins úr upp-
runalegri hörku í tillögu sinni,
sem mönnum þykir samt nógu
svívirðileg og meirihluti útvarps-
ráðs lét sig hafa að samþykkjasér
til ævarandi skammar. Því að
hvað er þetta annað en tilraun til
ritskoðunar og skoðanakúgunar?
Fullyrt er, að svipaðar tilraunir
til skoðanakúgunar hafi áður
komið fram í útvarpsráði, og væri
fróðlegt að frétta af því nú, þegar
útvarpsráð virðist að verða
óstarfshæft vegna ofsa og yfir-
gangs í forystu þess.
„Skeggi og Einar Smákarl,,.
Sé eitthvað missagt í bréfi
þessu, sem Velvakandi hefur
reyndar enga ástæðu til þess að
ætla, er formanni útvarpsráðs vel-
komið að fá hér birta stuttorða
athugasemd.
# „Skötuhjúin“
„Ferðamaður" skrifar:
Kæri Velvakandi!
Það er einkennilegt, hve
blaðamenn hafa stundum gaman
af því að nota niðurlægjandi og
lítillækkandi orð í texta sínum,
oft um blásaklaust fólk. Blaða-
mennirnir virðast stundum halda,
að þetta setji gamansaman blæ á
stíl þeirra, en vita ekki, að orðin,
sem þeir nota, eru gróflega móðg-
andi.
Ég tek hér aðeins eitt dæmi,
nýlegt dæmi, sem mér blöskraði,
einmitt af því, að bæði hefur ver-
ið minnzt á misnotkun þessa orðs
I blöðum og útvarpi, án þess að
blaðamenn hafi orðið varir við
það. Sagt var frá þýzkum hjónum,
sem lentu í hálfgerðum hrakning-
um uppi á öræfum vegna
ókunnugleika á fslenzkum að-
stæðum. I fréttinni var fyrst taíað
um þau sem hjón (sem þau lfka
eru), en siðan varýmist talað um
þau sem „skötuhjúin" eða
„hjúin".
Hvað á svona lagað nú að þýða?
Þetta er alls ekkert fyndið, —
heldur bara dónalegt.
VIÐURKENNDAR
ELDTRAUSTAR
— fyrir kyndiklefa
hvar sem eldvörn þarf
— Standard stærðir
— Sérstærðir
SÆNSK GÆÐAVARA
VIDURklNNING
■tUNAMALASTOFNUNAI IIKISINS
E. TH. MATHIESEN H.F.
SUÐURGÖTU 23
HAFNARFIRÐI — SlMI 50152

Ferðamaður“.