Morgunblaðið - 07.11.1973, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
251. tbl. 60. árg.
MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER 1973
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Kol sem orku-
gjafiístað
olíu Arabanna
New York, 6. nóvember, AP.
BANDARlKIN geta á þrem árum
aukið kolaframleiðslu sfna það
mikið, að þau geti algerlega
komið f stað olíunnar, sem keypt
er frá Arabaríkjunum sem orku-
gjafi. Dagblaðið „The New York
Journal of Commerce“ hefur eft-
ir sérfræðingum f orkumálum, að
þótt þetta hefði f för með sér
ýmsar óhagstæðar hliðarverkanir
væri það ekkert vandamál frá
tæknilegu eða efnahagslegu
sjónarmiði.
Um helmingur af óunnum kola-
birgðum heimsins er í Banda-
ríkjunum, og er það nægur forði
fyrir næstu 500 árin. Aðalókost-
urinn við aukna notkun kola sem
orkugjafa er mengun, en það var
einmitt mengunarlöggjöf, sem
gerði að verkum, að olía var notuð
fremur en kol. Bandarikin fá um
5—6 prósent af sinni olíu frá Ar-
abaríkjunum, hitt framleiða þau
sjálf. Þá eru einnig stór olíuauðug
svæði ónýtt ennþá.
Frumvarp, sem gerir ráð fyrir,
að allar orkufrekustu verksmiðj-
ur og iðnaðarmiðstöðvar í Banda-
ríkjunum færi að nota kol sem
orkugjafa í staðinn fyrir olíu,
hefur þegar verið lagt fram, en að
líkindum verður beðið með af-
greiðslu þess þar til sést, hve
langt Arabarikin ætla að ganga í
beitingu olíunnar sem pólitisks
vopns. Kol sjá nú fyrir um 18
prósentum af orkuþörf Banda-
ríkjanna, en olía fyrir 75 prósent-
um.
Olfumálaráðherrar Kuwait, Saudi Arabfu, Irak, Abu Dhabi og Quatar á fundi í Kuwait. Peir ræða olíuverð
og refsiaðgerðir.
EBE styður Araba
London, 6. nóvember, AP.
HARÐORÐAR umræður fóru
fram f brezka þinginu f dag eftir
að Bretland og Frakkland höfðu
fengið félaga sfna f hinu nfu
þjóða Efnahagsbandalagi Evrópu
til að samþykkja sérstaka yfir-
lýsingu, þar sem var tekin bein
afstaða með Arabarfkjunum f
átökum þeirra við Israei. Að sögn
brezkra og annarra evrópskra
stjórnmálamanna var til-
Frakkar eru gegn
fundum um
samdráttherja
Róm, 6. nóv. AP.
MARC DE JOYBERT aðmíráll,
forseti herráðs franska sjóhers-
ins, segir f viðtali við ftalskt viku
rit í dag, að viðræður austurs og
vesturs um takmörkun vfgbúnað-
ar séu „skrfpaleikur“. Hann skor
aði á rfki Vestur-Evrópu að sam-
ræma hernaðarviðbúnað sinn.
Franski aðmírállinn sagði, að
Frakkar væru að smíða eld-
flaugar, sem gætu borið einnar
megalestar kjamaodd og dregið
Bent Larsen
Larsen sigraði
á Filippseyjum
Manila, 6. nóvember, AP.
DANSKI stórmeistarinn Bent
Larsen bauð Ljubomir Lju-
bojvevac frá Júgaslóvakfu jafn
tefli f 18. leik f dag og tryggði
sér það með sigurinn á fyrsta
alþjóðaskákmótinu á Filipps-
eyjum.
Larsen og Ljubojevic hefðu
orðið efstir og jafnir ef Larsen
hefði tapað. Larsen hlaut alls
12 V4 vinning, en Ljubojevic
11'A.
Verðlaunin, sem Larsen fær
eru 4.000 dollarar, en Lju-
bojevic fær 2.000 dollara verð-
laun.
Lubomir Kavalek gerði jafn-
tefli eftir 20 leiki við landa sinn
séra William Lombardy og varð
í þriðja sæti með 11 vinninga.
Lombardy fékk 9 vinninga.
Þegar Ljubojevic samþykkti
boð Larsens um jafntefli var
hann kominn i tfmaþröng.
Hann þurfti að leika 22 leiki á
15 mínútum.
Mótinu lýkur á morgun með
hátíðarhöldum í forseta-
höllinni.
4.000 kílómetra. Hann sagði, að
hleðslurnar hefðu verið reyndar á
Mururoaeyju á Kyrrahafi.
Aðspurður, hvort „Force de
Frappe“, kjarnorkuherafli
Frakka, gæti einhvern tíma orðið
kjarni Vestur-Evrópuhers, sagði
aðmírállinn:
„Það er allt undir
Evrópumönnum komið, það fer
eftir því, hvað þeir vilja og
hvernig þeir vilja lifa af. Ef þeir
ætla að afvopnast og afvopna
Evrópu, erum við á móti því. Ef
þeir ætla að lifa af sem leppar,
erum við á móti því.“
„Við vitum, að einir fáum við
afar litlu áorkað," bætti aðmíráll-
inn við. „Er þetta spurning um
stolt eða virðingu? Eða kannski
minning frá fortíð, sem er ekki
afskapiega fjarlæg og gleymist
ekki? En þannig er það, hvernig
sem á þvi stendur.“
Hann varði framlög Frakka til
hermála og kvað þau hlutfallslega
minni en Breta, sem ættu kjarn-
orkusprengju, og Svisslendinga
og Svía, sem ættu ekki kjarnorku-
sprengju.
Hann sagði, að viðræðurnar í
Vín miðuðu að því að afvopna
Evrópu, en Evrópa hefði þegar
verið afvopnuð. Stórveldin héldu
áfram að vígbúast þrátt fyrir alla
samninga um takmarkanir.
Hann benti á stærð sovézka
hersins og sagði: „Þeir segja, að
Frakkar séu dvergar miðað við
þennan risa. Já, en þeir eru kjarn-
orkudvergar, sem geta hrætt Gol-
íat frá því að láta hendur skipta."
gangurinn með yfirlýsingunni sá
að reyna að tryggja, að ekki yrðu
meiri takmarkanir á olíusölu
Arabaríkjanna.
Harold Wilson, fyrrverandi for-
sætisráðherra Bretlands, sakaði
brezku stjórnina um að hafa ekki
tekið þátt í tilraunum til að koma
á vopnahléi í upphafi stríðsins
vegna þess aðhún hefði haldið, að
Arabar væru að vinna. Ennfrem-
ur sakaði hann stjórnina um að
hafa „svikizt frá“ sex ára gamalli
samþykkt Sameinuðu þjóðanna,
þar sem leyfðar eru hugsanlegar
breytingar á landamærum, Israel
í hag, sem liður I friðarsáttmála.
Edward Heath forsætisráð-
herra brást reiður við þessum
ásökunum og fullyrti, að Bretar
hefðu gert sitt til að reyna að
koma á vopnahléi. Hann upplýsti,
að hann hefði verið í „leynilegu
sambandi" við Nixon forseta
meðan hættan var sem mest og
viðurkenndi nú í fyrsta skipti, að
honum hefði verið tilkynnt fyrir-
fram um þá ákvörðun forsetans
að skipa bandarískum hersveitum
að veraviðöllu búnar.
Framhald á bls. 18
3600 féllu
og særðust í
Israelsher
Tel Aviv, 6. nóvember, AP.
ISRAELSKA herstjórnin til-
kynnti í dag, að 1854 hermenn
hefðu fallið i Yom Kippur stríð-
inu. Um 1800 í viðbót særðust.
Þetta er mikið áfall fyrir mannfáa
þjóð og mesta mannfall sem
Israel hefur orðið að þola síðan í
stríðinu 1948, þegar Arabarikin
réðust inn i landið, daginn sem
stofnun þess var lýst yfir. Þetta
mannfall samsvarar því, t.d., að
Bandaríkin misstu um 200 þús-
und hermenn í átökum. Ekki hef-
ur verið opinberlega tilkynnt um
mannfall í herjum Arabaríkj-
anna.
Miðausturlönd:
Loftbrýrnar að
leggjast niður
Washington, 6. nóvember, AP.
BANDARlSKA herstjórnin til-
kynnti í dag, að fyrstu tvo daga
þessarar viku hefðu engar rússn-
eskar flugvélar flutt hergögn til
Arabarfkjanna, og er það f fyrsta
skipti síðan strfðið braust út 6.
október sfðastliðinn. Meðan strfð-
ið stóð sem hæst fóru stórar
sovéskar herflutningavélar allt
að 20 ferðir á dag með hergögn.
Bandaríska herstjórnin telur,
að fluttar hafi verið 15.300 lestir í
946 flugferðum til Arabaríkj-
anna. Ekki er vitað nteð vissu,
hvort hergagnaflutningum í lofti
hefur verið endanlega hætt, en
útlit er fyrir að með tilkomu
vopnahlésins telji Sovétríkin
neyðarflutninga í lofti ekki leng-
ur nauðsynlega. Hins vegar má
telja víst, að hergagnaflutningum
verði haldið áfram meðskipum.
Risastórar bandarískar herflug-
vélar fóru einnig um 20 ferðir á
dag með hergögn til ísraels, með-
an átökin stóðu sem hæst, en
þeim hefur nú fækkað mjög og
eru ekki farnar nema 5 — 6 ferðir
á dag. Hins vegar eru bandarísk
skip nú i fyrsta skipti byrjuð að
flytja hergögn til ísraels, ásamt
ísraelskum skipum. James
Schlesinger vamarmálaráðherra
sagði, að eftir því sem flutningar
á sjó ykjust, myndi flugferðum
fækka. Ekki hefur verið tilkynnt
opinberlega, hve mikið magn af
hergögnum var flutt til Israels
vegna strfðsins.