Morgunblaðið - 07.11.1973, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 07.11.1973, Blaðsíða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. NÖVEMBER 1973 Lárus Jónsson og Halldór Blöndal: Stóriðjufyrirtæki valirm staður á Norðurlandi Tveir þingmenn SjálfstæSis- flokksins úr Norðurlandskjör- dæmi, þeir Lárus Jónsson og Halldór Blöndal, hafa lagt fram á Alþingi tillögu til þingisályktun- ar um staðarval stóriðju og stór- virkjana á Norðurlandi. Tillagan er svohjóðandi: Alþingi ályktar að fela ríkis- stjórninni að kanna hagkvæmni þess, vegna jákvæðrar þróunar byggðar og aukins öryggis f orku- öflun allra landsmanna, að velja stóriðjufyrirtæki stað á Norður- landi, jafnframt þvf, sem lögð verði öflug miðlunarlfna norður, virkjuð 55 MW jarðgufuvirkjun við Kröflu og stefnt að virkjun Jökulsár á Fjöllum við Dettifoss. Athuganir þessar fari fram í sam- ráði við Fjórðungssamband Norð- lendinga og forráðamenn orku- mála á Norðurlandi og tengist öðrum athugunum á lausn orku- mála Norðlendinga." I greinargerð með frumvarpinu segir svo í upphafi: „Nú stendur fyrir dyrum að velja umtalsverðu stórfyrirtæki stað í landinu, skv. fréttum frá stjórnarvöldum. Við þau tímamót þykir flm. þessarar tillögu rétt að vekja athygli þingheims og ríkis- valds á því, að staðarval slíks fyrirtækis mundi geta leyst fjöl- þætti vandamál og haft stórkost- lega þýðingu fyrir þjóðarbúskap Islendinga á næstu árum, ef rétt væri á málum haldið. Staðarval slíks stóriðjufyrirtækis á Norður- landi hefði m.a. í för með sér, að sjálfsagt væri að reisa nú þegar 55 MW jarðgufuvirkjun við Kröflu, sem er talin meðal allra hagkvæmustu virkjunarkosta á landinu, skv. nýjustu skýrslum Orkustofnunar. Jafnframt virkj- un við Kröflu væri unnt að tengja Landsvirkjunarsvæðið orkuveitu- svæði Laxár með öflugri mið- lunarlínu. Þetta hefði í för með sér, að um leið og slík lína yrði lögð, yrði unnt að miðla raforku milli Suðurvesturlands og Norðurlands, en það merkir m.a. að hægt yrði að nýta umframafl nýrrar tegundar stórvirkjunar nyðra, þ.e.a.s. jarðgufuvirkjunar, þegar í stað til öryggis á Suð- vesturlandi. jafnframt því sem grunnorka yrði tryggð til stóriðju, iðnþróunar og heimilisnota á Norðurlandi. Nokkru síðar segir: „Það er umhugsunarvert, svo að ekki sé meira sagt, að allar stórvirkjanir landsins eru á Þjórs ársvæðinu, bæði Búrfellsvirkjun og fyrirhuguð Sigölduvirkjun. Hér er um að ræða eitt virkasta eldfjallasvæði landsins. Gosið á Heimaey ætti að færa mönnunum heim sanninn um, að í rauninni er óverjandi að standa þannig að meginorkuöflun landsmanna, að henni sé hætta búin af eldgosum umhverfis Heklu. Af þeim sökum hefði tenging jarðgufuvirkunar á Kröflusvæðinu og síðar Dettifoss- virkjun við orkuveitunarsvæði Landsvirkjunar í för með sér ómetanlegt öryggi fyrir orku- vinnslu allra landsmanna, ef öflug miðlunarlína yrði lögðnorð- ur fyrir heiðar á þeim slóðum, sem hagkvæmast þykir. All þetta helgast þó af staðar- vali orkufreks eða orkufrekra notenda á Norðurlandi. Ef um slíka notendur yrði að ræða, væri unnt að ákveða þegar i stað að gera jarðgufuvirkjun á Kröflu- svæðinu, og þá yrði þegar í stað að leggja öfluga háspennulínu milli Norður- og Suðurlands til hag- kvæmrar miðlunar milli svæð- anna og jafnframt að stefna að virkjun í Jökulsá á Fjöllum, sem margt bendir til, að sé hagkvæm- ara en hliðstæðar virkjanir á Suð- vesturlandi, ekki sízt ef tekið er nægilegt tillit til öryggissjónar- miða, þ.e.a.s. að óráðlegt sé að efna til allra stórvirkjana á einu helzta eldfjallasvæði iandsins.“ Jóhann Hafstein: Eflum landhelgissióð JOHANN Hafstein (S) mælti s.l mánudag í neðri deild fyrir frum varpi, sem hann og 8 aðrir þing menn Sjálfstæðisflokksins flytja um breytingu á lögum um land helgisgæzlu Islands. Er f frum- varpi þessu lagt til, ao rlkissjóður leggi landhelgissjóði til árlegt framlag, eitt hundrað milljónir króna, en hingað til hefur sjóður- inn ekki haft fastan tekjustofn. I ræðu sinni vék Jóhann Haf- stein að því, hverjar tekjur land- helgissjóður hefði haft undanfar- in ár. Sagði hann, að tekjustofnar sjóðsins hefðu verið sektir og upptaka fyrir landhelgisbrot, björgunarlaun, árlegt framlag Oddur Ólafsson o. fl. : Mannvir kj aleifar frá styrjaldarárunum verði fjarlægðar rfkissjóðs, sem ákveðið hefði ver- ið á fjárlögum í hvert skipti, og vextir. Þessar tekjur hefðu verið afar misjafnar og þyrfti að búa betur að sjóðnum, hvað þetta varðaði. Sagði hann, að forsætis- ráðherra hefði tekið samhljóða frumvarpi vel á síðasta þingi, en það hefði þó ekki hlotið af- gréiðslu þá. Kvaðst Jóhann Haf- stein vona, að ekki þyrftu að verða deilur eða vffilengjur um þetta mál á þinginu nú, heldur yrði það afgreitt, eða a.m.k. sú meginhugsun, sem í því fælist að efla landhelgisgæsluna. Fleiri tóku ekki til máls við umræðuna, og var frumvarpinu vísað til 2. umræðu og allsherjar- nefndar. ÞRlR þingmenn Sjálfstæðis- flokksins flytja eftirfarandi þingsályktunartillögu á Alþingi: „ Alþingi álykta að skora á rfkis- stjórnina að láta grafa eða fjar- lægja herskálabotna og gafla, svo og aðrar ónothæfar mannvirkja- leifar frá styrjaldarárunum, sem enn má sjá vfða um land á byggð- um og óbyggðum svæðum. Verk þetta verði unnið, að svo miklu leyti sem unnt er, á árinu 1974. Kostnaður við framkvæmdina greiðist úr ríkissjóði." Fyrsti flutningsmaður tillög- unnar er Oddur Olafsson en auk hans eru Matthías Á. Mathiesen og Olafur G. Eínarsson flutnings- menn. Greinargerðin með tillögunni er svohljóðandi: „Þótt liðin séu 28 ár frá lokum heimsstyrjaldarinnar siðari, má víða um landið sjá óhrjálegar rústir mannvirkja þeirra, er herir bandamanna reistu hér á styrjald- arárunum. Hnkum er um að ræða steypu herskálabotna, herskála- gafla, sundursprungin steypu- stykki og ýmiss konar annað rusl úr fyrrgreindum byggingum. Leifar þessar eru í hróplegu ósamræmi við náttúru og landslag og oft þeim til ama, er í nágrenni búa. A árunum eftir styrjöldina mun hið opinbera hafaselteinstakling- um eða félögum það, er nýtilegt var úr byggingum þessum, og oft með þeirri kvöð, að leifar væru fjarlægðar eða grafnar. Sýnilega hefur orðið mikill misbrestur á framkvæmdum í þessu efni af ýmsum ástæðum. Þar eð hér er um umhverfismál og fegrun lands að ræða, er eðli- legt, að stefnt sé að því, að land- hreinsun þessi fari fram á af- mælisárinu 1974. Erfitt er að gera sér grein fyrir heildarkostnaði við þessar framkvæmdir, en eðlilegt verður að teljast, að sá aðili, þ.e. ríkissjóður, er hlaut hagnaðinn af hinum nýtanlegu verðmætum, greiði kostnaðinn við hreinsun landsins. Verk þetta þyrfti að vinna í samráði við landeigendur og sveitarstjórnir, en án efa hefði Vegagerð rikisins besta aðstöðu til framkvæmdanna, þar eð hún er með stórvirkar vinnuvélar starfandi víða um landið mestan hluta ársins." AIMflGI F arþegaskip í stað Gullfoss JÓN Ármann Héðinsson (A) hefur flutt á Alþingi tillögu til þingsályktunar, sem hljóðar svo: „Alþingi ályktar að fela rfkis- stjórninni að undirbúa nú þegar kaup á sérsmíðuðu farþegaskipi, er hafi reglubundnar ferðir milli Reyðarfjarðar (Búðareyrar), Þórshafnar á Færeyjum, Noregs, Svfþjóðar og Danmerkur. Stefnt skal að þvf, að skipið geti hafið ferðir milli landanna að vorlagi 1976.“ 1 upphafi greinargerðar segir: „Fyrir um tveimur vikum var M/S GULLFOSS seldur úr landi, og með þessari sölu hvarf síðasta sérsmfðaða farþegaskipið úr eigu Islendinga. Almennt má segja, að eftirsjá sé að slíku skipi sem Gull- foss var. Hins vegar er það vart sæmandi eyþjóð, er vill telja sig sjálfstæða og þess umkomna að hafa eðlileg samskipti við ná- grannaþjóðir sínar, að eiga ekki gott farþegaskip, er tryggi reglu- bundnar samgöngur á milli þess- ara landa. Einnig má benda á það mikla öryggi, sem fólgið er f því að hafa slíkan farkost, ef safna þarf saman fólki í skyndingu eða tryggja flutning þess milli svæða með skjótum og öruggum hætti. Flutningsmaður telur ekki sæm- andi einmitt nú, er minnst verður á komandi ári 1100 ára byggðar á Islandi, að þá skuli ekkert far- þegaskip vera til í eigu okkar. Þótt það sé staðreynd, að yfir- gnæfandi fjöldi velur að ferðast með flugvélum, má ekki gefast upp við að reka hér gott farþega- skip, sem tryggi samgöngur á sjó milli frændþjóðanna og bindi með þvf eyríkin tvö öruggum böndum. Þess vegna er þessi tillaga f lutt.“ Þingfréttir í stuttu máli EFRI DEILD S.l. mánudag mælti Einar Agústsson utanríkisráðherra fyrir frumvarpi til laga um heimild fyrir ríkisstjórnina til þess að fullgilda fyrir Islands hönd samning milli Islands, Danmerkur, Finnlands, Noregs og Svíþjóðar um skrif- stofur Ráðherranefndar Norðurlanda og réttarstöðu þeirra, ásamt viðbótarbókun um skrifstofu stjórnarnefndar Norðurlandaráðs og réttar- stöðu hennar Samningurinn var undirritaður í Ósló hinn 12. apríl s.l. og viðbótar- bókunin 15. maí. NEÐRI DEILD S.l. mánudag voru eftirtalin mál til umræðu í neðri deild. Niðurfærsla verðlags Lúðvík Jósepsson sjávarút- vegsráðherra mælti fyrir stjórnarfrumvarpi til stað- festingar á bráðabirgðalögum frá 30. apríl s.l. um niður færslu verðlags o.fl. Tannlækningar Magnús Kjartansson heil brigðisráðherra mælti fyrir stjórnarfrumvarpi um tann lækningar. Jarðhitaleit sveitarfélaga Lárus Jónsson (S) mælti fyrir frumvarpi, sem hann f lytur um breytingu á orkulög- um. Er í frumvarpinu gert ráð fyrir auknum stuðningi ríkis- ins við jarðhitaleit sveitar- félaga, bæði með auknum styrkveitingum úr Orkusjóði, ef aðstæður eru erfiðar til leitar svo og með hagstæðari lánveitingum en verið hefur. Við umræðuna tók Benedikt Gröndal (A) einnig til máls og mælti eindregið með frum varpinu. Laxárvirkjun Bragi Sigurjónsson (A) mælti fyrir frumvarpi, sem hann flytur um Laxárvirkjun Er meginefni f rumvarpsins, að heimilað verði að full ljúka Laxárvirkjun 3, þannig að þar verði um að ræða 19 megavatta virkjun í stað 6,5, sem nú er áætlað. Frumvarp um starfskjör launþega FRAM hefur verið lagt á Alþingi frumvarp til laga um starfskjör launþega. Er I frumvarpinu gert ráð fyrir, að samningar aðildar- samtaka vinnumarkaðarins um kaup og kjör verði bindandi fyrir alla vinnuveitendur og launþega, án tillits til þess hvort þeir eru aðilar að samtökum þeim, sem undirrita kjarasamninga. Þá er einnig lagt til í frumvarp- inu, að atvinnurekendum, sem standa utan samtaka vinnuveit- enda, verði skylt að inna af hendi framlög til lífeyrissjóðs viðkom- andi starfsstéttar svo og að greiða framlögtil sjúkra- og orlofssjóða. I greinargerð með frumvarpinu segir, að nýlegir hæstaréttar- dómar bendi til þess, að tvímælis orki, hvort þeir atvinnurekendur, sem ekki eru aðilar að samtökum atvinnurekenda, séu bundnir af samningum aðila vinnumarkaðar- ins um kaup og kjör. Sé með hinu fyrrnefnda ákvæði ætlunin að úti- loka allan vafa um þetta efni. Þá segir, að í nýgengnum hæstaréttardómi, hafi niðurstaða orðið sú, að atvinnurekanda, sem stóð utan samtaka vinnuveitenda Framhald á bls. 18

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.