Morgunblaðið - 22.11.1973, Side 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1973
„Er ekki bara hægt að vera hér 1 vetur?,,
Rætt við nokkra Vestmannaeyinga,
sem hafa snúið aftur
FYRIR þann, sem kom til Vest-
mannaeyja, meðan á ffosinu stóð,
og horfði með eigin augum á
vi ðurstvgg ð e.vði leggingarinnar,
er það ekki minni lífsreynsla, að
koma til Eyjanna nú. Maður stóð
lamaður yfir því sjónarspili er
eld og eimyrju rigndi yfir þessa
fallegu bvggð, og ósjálfrátt
hvarflaði að manni, að aldrei
franiar yrði byggð að nokkru ráði
í Eyjum. Þar vrði kannski smá
verstöð mönnuð af alhraustasta
fólkinu frá E.vjum.
I dag verður maður agndofa við
komuna til Eyja. Það liggur við,
að maður fái á tilfinninguna, að
þar hafi aldrei verið gos. Það er
jú rétt. að maður sér nýja fjallið
og hrauniðog húsarústir, ergeng-
ið er austast í bæinn. en miðbær-
inn sjálfur og vesturbærinn nálg-
ast með degi hverjum sitt gamla
svipmöt. Það eru komin um 2000
manns til Vestmannaeyja, og sú
tala hækkar með degi hverjum.
Bílum fjölgar á götunum, verzlan-
ir opna í hverri viku, sumar alveg
nýjar. Bátar koma að landi með
afla til vinnslu í frystihúsum, sem
tilbúin eru til fiskmóttöku, en í
öðrum frystihúsum og fisk-
vinnslustöðvum er unnið myrkr-
anna á milli við að gera klárt fyrir
hefur risið upp af dauðasænginni
svipt af sér líkklæðunum og hafið
störf á ný, næstum eins og ekkert
hafi í skorizt. Þegar maður
stendur og virðir fyrir sér þessa
endurfæddu byggð koma í huga
manns orð Solzhenitsyns í samtali
fyrir skömmu er hann sagði:
„Þegar maðurinn stendur nakinn
og örsnauður og sviptur öllu því,
sem líf hans hefur snúist um,
finnur hann allt í einu innra með
sér nægilega festi til að geta
stigið síðasta skrefið og iátið
fremur lífið en að hvika frá
grundvallarreglum sfnum. Það er
vegna þessa, að mannkyninu
hefur ætíð tekizt að rífa sig upp
úr mestu hörmungum sínum.“
Hér er ekki verið að segja, að
Vestmannaeyingar séu að leggja
lífið í sölurnar með því að snúa
heim aftur, en þeir eru alla vega
að rífa sig upp úr einum mestu
hörmungum sínum og virðast
ekki láta sjóðheitt eldfjall og
glóandi hraun við bæjardyrnar
hindra sig í því að taka upp þráð-
inn, þar sem frá var horfið. Lík-
lega hefðu allir íslendingar gott
af því að fara til Eyja og sjá með
eigin augum það starf, sem þar
hefur verið unnið og kynnast
fólkinu, sem þar býr. Vestmanna-
eyingar eru nefnilega ekkert
venjulegt fólk.
Blaðamenn Mbl. lögðu leið sína
til Eyja um síðustu helgi, til að
hitta fólkið þar og fylgjast með, ef
svo má að orði kveða, endurfæð-
ingu bæjarfélagsins.
MIKLU NÁNARA
SAMLÍF
í nýlegu fallegu einbýlishúsi
við Illugagötu hittum við að máli
frú Addý Guðjónsdóttur ásamt
fjórum börnum hennar og manns
hennar Hallgrfms Garðarssonar,
en hann var þá nýlagður af stað
með Gunnari Jónssyni VE í sölu-
gerð til Þýzkalands.
Frú Addý bauð okkur til stofu
og þar ræddum við við hana og 15
ára dóttur hennar, Mörtu.
— Hvenær fluttuð þið aftur út?
— Við fluttum hingað endan-
lega í septemberlok og höfðum
alltaf verið staðráðin í að koma
aftur. Manni fannst einhvern veg-
inn, þegar þessi ósköp dundu yfir,
að maður þyrfti ekki að fara
lengra en út á Eiði, en það var
ekki svo gott. Við höfum búið í
Reykjavík og líklega verið heppn-
ari en sumir aðrir, því að við
þurftum bara að flytja þar
tvisvar. Maðurinn minn var á
sjónum og reri frá Þorlákshöfn.
Ég kom hingað fyrst um mánaða-
mótin maí-apríl og satt að segja
vertíðina. Byggð. sem virtist
dauðans matur f.vrirörfáum mán-
uðum. hjúpuð svörtu öskufargi.
TEXTI: INGVI HRAFN JÓNSSON
MYNDIR:
SIGURGEIR
í EYJUM
Efsta myndin: Addý Guðjónsdóttir ásamt börnunum, f.v. Marta 15
ára, Sæþór 8 ára, Berglind 6 ára og Sigfríð 12 ára.
Miðmvndin: Jón Hreiðar og Þóra ásamt Guðrúnu Margréti.
Neðsta myndin: Stefanfa og Viktor Ilelgason ásamt Helga og
Þorsteini.
datt mér þá ekki í hug, að það
væri svona stutt í að við gætum
flutt. Þá var hægt að ganga upp
að eldhúsgluggunum og það var
hreinlega allt á kafi í ösku og
vikri. Sfðan kom ég aftur í júní-
byrjun, og þá Ieizt mér miklu
betur á allt, og ég ákvað að vera
áfram og var hér lengst af í sumar
og vann við mokstur.
— Var ekki mikið verk að
hreinsa húsið?
— Jú, við urðum að byrja á því
að taka það allt í gegn og það var
mikil vinna. Ég vorkenni mest
eldra fólkinu, sem ekki erfarið að
koma hingað enn og á eftir að
koma húsum sínum í stand.
— Er enginn beygur í þér?
— Ég get varla sagt, að ég finni
fyrir slíku sjálf, en mér finnst
börnin vera miklu næmari fyrir
öllu. Þau fylgjast mjög vel með
veðri og ytri aðstæðum, t.d.
norðurljösum, stormum og stjörn-
um.
— Finnst þér munur á mann-
lífinu nú og fyrir gos?
— Samlífið hér er nú miklu
nánara, eins og gosið haf i þjappað
okkur meira saman. Hér skýtur
Marta inn í: „krakkarnir eru eins
og einn stór systkinahópur."
Meðan á gosinu stóð voru Vest-
manneyingar eins og ein stór fjöl-
skylda, og ég held þeir verði það
alltaf. Ég geri ráð fyrir, að flest
okkar vinafólk verði komið hing-
aö fyrir áramót og mjög marg-
ir miða að því að halda jólin hér.
Það má segja, að maður sjái ný
andlit á hverjum degi. Margt af
eldra fólkinu treystir sér þóekki
tii að koma aftur fyrr en með
vorinu, en það verða áreiðanlega
flestir komnir heim fyrir næstu
þjóðhátfð.
— Heldurðu þá, að Eyjar eigi
eftir að byggjast upp eins og var
fyrir gos?
— Já, ég held það og það áður
en langt um líður. Það fjölgar
með degi hverjum í skólunum og
líklega fer að liða að því, að
Viðlagasjóður verði að rýma
Gagnfræðaskólahúsið, því að það
er orðið svo þröngt um allt skóla-
starf f Barnaskólanum. Hins
vegar er mikið og bagalegt hús-
næðisleysi fyrirsjáanlegt, nema
gripið verði til róttækra ráð-
stafana. Margir þeirra, sem
misstu húsin sín, vilja koma
aftur, en geta ekki fengið leigt
húsnæði og engum lóðum hefur
verið úthlutað. Það verður að fara
að drífa í þessum hlutum. Margir
hafa nú aðeins íbúð eða hús fram
til næsta vors og fyrir þann tíma
verður að vera búið að gera eitt-
hvað í húsnæðismálum, til þess að
fólkið þurfi ekki að hrekjast
héðan af þeim sökum.
— Var ykkar hús skemmt?
— Það er varla orð á þvf
gerandi miðað við það, sem svo
margir aðrir urðu fyrir. Gluggar
og útidyr voru ónýt og einhver
leki er að koma fram, en ekkert
að ráði.
— Hvernig er þjónustan orðin
hér?
— Hún lagast með hverjum
deginum. Það hefur verið svolítið
erfitt með matarinnakup og
ýmsar aðrar vörur, en nú eru búð-
irnar að opna hver á fætur ann-
arri og þá lagast þetta allt. Ég
gerði mér auðvitað grein fyrir
því, að þetta yrði erfitt til að byrja
með, en þetta hefur lagast fyrr en
maður þorði að vona.
Við þurfum að fá símamálin í
lag sem allra fyrst, það er mikið
öryggisatriði og svo er stóra málið
fyrir okkur að fá almennilegt
skip, sem hefur sína heimahöfn
hér og heldur uppi öruggum sam-
göngum milli landsog Eyja. Þetta
mál er nú f athugun, og það
verður að ná fram að ganga.
— Þú ert sem sagt mjög bjart-
sýn?
— Já, ég er það. Ég veit hins
vegar, að maður yrði ráðvilltari,
ef svona ætti eftir að henda aftur.
Mig langar aðeins að lokum að
þakka innilega öllu því góða fólki
fyrir sunnan, sem sýndi okkur svo
mikla velvild og hlýhug meðan á
öllu stóð.
HÖFUM ALDREI
KOMIÐTIL
EYJAAÐUR
Það kom okkur nokkuð á óvart,
er við fréttum af því að meðal
þeirra, sem flutzt hefðu til Eyja
nú, væru ung hjón, sem aldrei
hefðu komið þangað áður. Við
fórum á stúfana og þetta reyndist
rétt, þvíaðáHásteinsvegi 6hittum
við hjónin Jón Hreíðar Magnús-
son og Þóru Guðmundsdóttur
ásamt eins árs dóttur þeirra
Guðrúnu Margréti.
— Hvað kom til, að ykkur datt í
hug að flytjast til Vestmanna-
eyja?
Við höfum átt heima f Kópavogi
og vorum orðiri húsnæðislaus þar
og búin að leita talsvert eftir ann-
arri íbúð, en án árangurs. Okkur
datt svo í hug einn daginn að
ganga við f Hafnarbúðum og
spyrjast fyrir um húsnæði í
Eyjum og atvinnumöguleika. Þar
hittum við fyrir konu á símanum,
sem heitir Sandra, og það skipti
engum togum, að við vorum búin
að fá fbúð daginn eftir, eða
réttara sagt einbýlishús og loforð
um atvinnu. \’ið þurftum ekkert
að hugsa málið meira og skelltum
okkur af stað. Raunar þurftum
við nú að bíða f viku eftir að fá far
hingað.
— Og hvernig kunnið þið svo
við ykkur?
— Alveg óskaplega vel. Það er
svo kyrrt og rólegt að vera hér,
allir hafa verið okkur einstaklega
góðir, nóg að gera og gott hús-
Vestmanna-
eyjar
i
viðreisn
næði. Hvað er hægt að biðja um
meira?
— Og þið höfðuð aldrei komið
til Eyja áður?
— Nei og okkur datt ekki einu
sinni í hug að fara hingað fyrst og
lfta í kringum okkur. Við þurftum
að fá leiðsögn hingað heim að
dyrum, því að við vissum ekkert,
hvar húsið eða gatan var. Þegar
við komum niður í bæ með rút-
unni, spurðum við konu nokkra
til vegar, og hún gekk með okkur
hingað. Þá vantaði okkurlykla, og
hún gekk með okkur niður á
lögreglustöð. Þar tók annar
maður við okkur og fór með
okkur niður í Timbursölu, þar
sem lyklarnir voru. Það þurfti að
laga nokkra glugga í húsinu og
það komu menn bókstaflega á
hælana á okkur til að gera við það
Búslöðinni var ekið upp á dyrum
og borin inn fyrir okkur og svona
hafa allar viðtökur verið þann
rúman mánuð, sem við höfum
verið hér.
— Hvarvinnur þú, Jón?
— Ég vinn í frystihúsinu Eyja-
bergi og hef nóg að gera. Þóra fer
síðan hugsanlega að vinna eftir
áramót og okkur er sagt, að það
verði engin vandræði á fá barna-
gæzlu.
— Hvað sagði fólkið ykkar við
þessu uppátæki?
— Það voru nokkuð misjöfn
viðbrögð, önnur fjölskyldan var
þessu fylgjandi, hin andvíg. En
við höldum, að allir séu ánægðir
nú.
— Vitið þið um einhverja
fleiri, sem ætla að flytjast hingað
í fyrsta sinn?
— Já, vinafólk okkar er að
koma hingað í næstu viku, búið að
fá hús á leigu hér í götunni og
maðurinn fer að vinna í Eyja-
bergi.
— Eruð þið nokkuð farin að
hugsa út í, hvort þið setjist hér að
fyrir fullt og allt?
— Já við höfum velt því fyrir
okkur, og ef við fáum gott
húsnæði, er leigusamningurinn
hér rennur út eftir ár, þá gerum
við alveg ráð fyrir því. Hér er
mjög gott að vera. Við bjuggumst
við, að þetta væri miklu verra og
urðum mjög hissa á, hve allt leit
vel út. Við söknum því einskis frá
höfuðborgarsvæðinu.
„EREKKIRARA
HÆGT AÐ VERA
HÉR í VETUR?“
— í glæsilegu húsi við Illuga-
götu búa hjónin Stefanía Þor-
steinsdóttir og Viktor Helgason
ásamt tveimur sonum sínum, Þor-
steini og Ilelga. Þau fluttu öll
saman á ný í september, en
Stefania hafði verið í Reykjavík
með strákana, en Viktor, sem er
verksmiðjustjórj i Gúanóinu fór
aldrei frá Eyjum, nema aðeins i
skottúra til að hitta fjölskylduna.