Morgunblaðið - 08.12.1973, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 1973
Þorvaldur Garðar Kristjánsson:
Ríkisstjórnin ætti að
geta haldið í horfinu
A FUNDI sameinaSs þings sl.
þriðjudag mælti Þorvaldur
Garðar Kristjánsson fyrir þings-
ályktunartillögu, sem hann flytur
um hækkun fbúðarlána úr
Byggingarsjðði rfkisins. Er til-
laga Þorvaldssvohljððandi:
Alþingi ályktar að skora á
félagsmálaráðherra að hlutast til
um. að húsnæðismálastjðrn
breyti hámarki fbúðarlána
Byggingarsjððs rfkisins úr kr.
SIMIOOO.OO f kr. 1200 000.00, til
samræmis við breytingar á vfsi-
tölu byggingarkostnaðar, sbr. lög
um Húsnæðismálastofnun rfkis-
ins, nr. 30,12. maí 1970, 8. gr. B.
í upphafi ræðu sinnar sagði
Þorvaldur. aðlögin um Húsnæðis-
málastofnun ríkisins hefðu verið
sett 1970. Þar hefði verið ákveðið.
að fjárhæð lánanna yrði 600 þús.
kr. og jafnframt tekið það nýmæli
upp í lögin. að Húsnæðismála-
stjörn gæti breytt lánsfjár-
hæðinni f samræmi við breytingar
á visitölu b.vggingarkostnaðar.
Staðan lögin hefðu verið sett
hefði orðið mikil hækkun á
byggingarkostnaði. I maí 1970
hefíi vísitalan verið 439 stig n
væri nú komín upp í 913 stig og
hefðu því hækkað um 108%.
Þingmaðurinn kvaðst á siðasta
þingi hafa flutt þingsályktunartil-
lögu um hækkun lánanna úr 600
þús. kr. í 900 þús. kr. Þetta hefði
orðiðtil þess, að þáverandi félags-
málaráðherra hefði vaknað af
værum blundi og flutt frumvarp
um hækkun í 800 þús. kr. Hér
hefði þó bæði verið of lítið og of
seínt að gert. Nú væri staðan sú,
að lánin hefðu einungis hækkað
um 33,3%, meðan byggingar-
kostnaðurinn hefði hækkað um
108'% frá því að lögin um Ilús-
næðismálastofnun hefðu verið
sett. Væri tillaga sín miðuð við, að
lánin yrðu 100% hærri en þá.
Þorvaldur Garðar rakti nú,
hver þróun lánanna hefði orðið á
valdatíma viðreisnarstjórnar-
innar. Hann sagði:
..Það er fróðlegt að athuga
hvernig ástandið var. þegar fyrr-
verandi ríkisstj. viðreisnarstjórn
tók við völdum árið 1959. Þá var
byggíngavisitálan 132 stig, en
þegar viðreisnarríkisstjórnin lét
af völdum 1971, þá var bygginga-
visitalan orðin 535 stig, eða hafði
hækkað um 305,5%. En á sama
tima hafði orðið breyting á láns-
fjárhæðinni. Þegar viðreisnar-
stjórnin tók við völdum, var
hámarkstán Húsnæðismála-
stjórnar ríkisins 100 þús. kr. Það
var 1959. En þegar viðreisnar-
stjórnin lét af völdum árið 1971,
þá voru þessi lán orðin að
hámarki 600 þús. kr. Þau höfðu
sexfaldast eða hækkað um 500% á
sama tima sem vísitala bygginga-
kostnaðar hafði hækkað aðeins
um 305,3%.
Ef við gerðum sömu kröfur til
núverandi ríkisstjórnar. ættum
við að gera þá kröfu. að það yrði
framhald á þessari þróun. En það
er svo að sjá, að enginn geri sllkar
kröfur til núverandi rfkis-
stjórnar. Það reiknar enginn með,
að hún sé þess umkomin að bæta
það ástand sem var, þegar hún tók
við völdum. Ilins vegar er það svo
með mig og ýmsa aðra þingmenn,
að við viljum gjama mega bera
það traust til núverandi rfkis-
stjórnar, að ætlast til þess að hún
haldi f horfinu.“
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
Fé til landmælinga nýtist illa
Þörf á heildarlöggjöf
Ólafur G. Einarsson alþm.
ÓLAFUR G. Einarsson (S) mælti
s.1. þriðjudag fyrir þings-
ályktunartillögu, sem hann flytur
í sameinuðu þingi um, að rfkis-
stjórninni verði falið að láta
semja frumvarp um land-
mælingastjórn ríkisins. Er tillaga
Ölafs svohljóðandi:
„Til þess að semja frumvarpið
skal rfkisstjórnin skipa nefnd
fimm manna. Skal einn tilnefnd-
ur af Rannsóknaráði rfkisins,
einn af Dómarafélagi tslands,
einn af Sambandi fslenzkra
sveitarfélaga og einn af Verk-
fræðifélagi tslands. Formaður
nefndarinnar skal skipaður án
tilnefningar.
Með samningu frumvarpsins
skal m.a. að þvf stefnt, að undir
landmælingastjórn heyri stjórn
un þrfhvrningamælinga á tslandi
og hæðarmerkjakerfisins, korta
mælingar og kortaútgáfa rfkis-
stofnana, lóða-, landa- og jarða-
markamælingar.
Nefndin hraði svo störfum, að
frumvarp um þetta efni verði lagt
fvrir næsta regiulegt Alþingi.
Kostnaður við störf nefndarinn-
ar greiðist úr rfkissjóði."
Þingmaðurinn sagði, að helsta
ástæðan fyrir tillöguflutningi sín-
um væru í fyrsta lagi sú stað-
reynd, að ekki væri til nein lög-
gjöf umþessi efni. Landmælingar
ríkisins væru til sem stofnun, án
sérstakrar stjórnar og án valds til
að segja fyri um, hvernig hinir
ýmsu aðilar, sem landmælingar
þurfa að nota skuli starfa.
Með þessari löggjöf myndu
Landmælingar fslands eftir sem
áður verða starfandi, ekki síður
en Sjómælingar íslands. Frá
Landmælingastjórn myndu þeir,
sem fást við landmælingar fá
ákveðna þjónustu, fyrirmæli og
vernd. Allar ríkisstofnanir, sem
þyrftu á mælingum að halda, yrðu
að Ieita til stjórnarinnar og fá þar
fyrir um það, hvernig að verkum
skuli staðið.
I öðru lagi væri það skoðun sfn,
að það fé, sem varið væri til land-
mælinga, nýttist illa vegna skipu-
lagsleysis. Mælingar færu fram á
vegum a.m.k. fimm rfkisstofnana,
Landmælinga Islands, Lands-
virkjunar, Orkustofnunar, Skipu-
lags ríkisins og Vegagerðarinnar.
Enn fremur mætti bæta við
þessa upptalningu Landnámi
ríkisins, Búnaðai-félagi íslands og
Rafmagnsveitum ríkisins.
Eftir þvf, sem næst yrði komist,
mætti áætla, að ríkisstofnanir
verðu nú um 69 millj. króna til
landmælinga á ári. Reykjavíkur
borg og önnur sveitarfélög um 41
milljón og verktakar um 50
millj. eða samtals væri varið til
þessara mála 160 milljónum
króna á þessu ári. Segja mætti, að
ekkert samband væri á milli þess-
ara aðila og verk, sem einn ynni,
gæti því ekki nýtzt öðrum vegna
þess, að alla samræmingu vantaði.
Með löggjöf um þetta efni,
fengi landmælingastjórn ákveðið
vald til þess að segja fyrir um,
hvernig að landmælingum skyldi
staðið. Hún yrði jafnframt upp-
lýsingamiðlari. Með þessu móti
myndi sparast fé, og skipulag
kæmist á verkin, sem vinna
þyrfti, samræming mælikvarða og
fleira þess háttar.
Slík köggjöf myndi og hafa í för
með sér hagræðingu við útgáfu
landakorta, og auka á það öryggi,
sem krefjastyrði við landmæling-
ar.
Gæta
skal
hófs
FRAM er komið á Alþingi
frumvarp til laga um hömlur á
vfnveitingum á vegum rfkis-
ins. Kemur meginregla frum-
varpsins fram f 1. gr. þess. þar
sem segir, að gæta skuli hófs f
veitingum áfengra drykkja f
gestaboðum og öðrum sam-
kvæmum á vegum rfkisins.
Flutningsmenn frumvarpsins
eru framsðknarmennirnir
Ingvar Gfslason og Heimir
Hannesson.
Hér fara á eftir nokkrar til-
vitnanir í greinargerðina, sem
fylgir frumvarpinu:
„Ekki þarf að fara í grafgöt-
ur um það, að víðtæk misnotk-
un áfengis er fylgifiskur hinn-
ar almennu neyzluaukningar
og viðteknu drykkjutízku í
landinu."
„Auk þess er óhófsdrykkja
illþolandi smekkleysi og menn-
ingarskortur.'*
„Þótt flutningsmenn þessa
frumvarps telji naumast raun-
hæft að ræða algert vínbann
eða óskorað vínbindindi meðal
íslendinga, þá ... “
„Með þessu frumvarpi er
mörkuð sú almenna stefna, að
ríkið skuli gæta hófs í vinveit-
ingum."
„Hins vegar mun það henda
í opinberum gestaboðum, sem
algengt er á íslandi yfirleitt,
að áfengis sé neytt í óhófi, ef
það er um hönd haft á annað
borð.“
„Auðvitað dettur flutnings-
mönnum ekki í hug, að ekki
verði einhver smuga að mis-
nota vínveitingar á vegum rik-
isins. Þessu frumvarpi er ekki
heldur ætlað að koma í veg
fyrir öfgafyllstu afbrigði af
drykkjuskap, enda mun það
ógjörningur hvort sem er.“
Skattafrumvarp sjálfstæðismanna:
Samanburður
HÉR fer á eftir taf la, sem sýnir, hvaða áhrif breytingin skv. frumvarp-
inu hefði á skattbyrði hjóna meðtvöbörn á framfæri sfnu, þ.e. nánast
vfsitölufjölskylduna. Er miðað við álagningu 1974.
Brúttótekjur Minnkun tekjuskattsbyrði
Þús. kr. % af brúttótekjum
0—550 0
551—600 1,5—2
601—650 3—4
651—700 4,5—5
701—750 7—7,5
751—800 7,5—8
801—900 »—10
901—1000 10—11
MJÖG er það orðið áberandi.
hvað farið er að gæta formlevs-
is og virðingarleysis á hinu
sögufræga Alþingi okkar. Ekk-
ert skortir þó á, að staða þess og
virðing séu fastmótuð f stjórn-
kerfinu, né heldur að til séu
reglur, sem eiga að trvggja, að
þar sé gætt réttra aðferða við
meðferð mála, svo að sem bezt
sé að henni staðið. Slíkar regl-
ur er fyrst og fremst að finna f
stjórnarskrá og lögum um þing-
sköp Alþingis auk fjölmargra
annarrra lagareglna, sem kveða
nánar á um verkefni þingsins.
Ekki er það ætlun nrfn hér að
ræða almennt. hver staða al-
þingis sé í dag gagnvart þjóð-
inni. enda ekki á mfnu færi.
Hins vegar ætla óg að fara
nokkrum orðum um það virð-
ingarleysi, sem mér sýnist, að
þingmenn sjálfir sýni einatt
störfum Alþingis.
Sl. þriðjudag var haldinn
kvöldfundur f sameinuðu
þingi, þar sem mikið hafði
komið fram af þingsályktunar-
tillögum, en Iftið gengið að
taka þær fvrir á dagskránni.
Var ætlun forseta, að við þessar
aðstæður væri nauðsynlegt að
herða nokkuð á fundarhaldinu,
ef verða mætti til þess að létta
nokkuð á og koma þessum til-
lögum til þingnefnda, svo að
þær fengju sína þinglegu með-
ferð. Þá ber svo við, að á kvöld-
fund þennan komu nánast eng-
ir þingmenn aðrir en þeir, sem
áttu tilliigur á dagskránni og
þurftu að flytja fyrir þeim
framsögu. Tillögurnar voru sfð-
an teknar f.vrir hver af ann-
arri, og flutningsmenn þeirra
fluttu ítarlegar, jafnvel
hástemmdar, ræður fyrir þeim
yfir tómum þingbekkjunum.
Til hvers? Spyr sá sem ekki
veit. Til að koma ræðunni í
þingtfðindi? Varla, þvT að þau
les varla nokkur maður. Til að
fá sagt frá þeim f fjölmiðlum?
Þá er miklu skynsamlegra að
skrifa blaðagrein til þess að
þurfa ekki að eiga það undir
fávfsum blaðamanni, hvað af
boðskapnum birtist.
Sannleikurinn er sá, að það
er hráðfyndið að sjá virðulegan
þingmann ausa svo af brunni
vizku sinnar yfir auða stóla. Og
talað f alvöru er það alvarlegt
virðingarleysi þingmanna fyrir
Alþingi sem stofnun að haga
sér eins og þarna var raunin. t
34. gr. þingskapa segir, að þing-
mönnum sé skylt að sækja alla
þingfundi, nema nauðsyn
banni. Ber að tilkynna forseta
forföll, og á hann að meta nauð-
synina. Forseta ber sjálfsagt að
slita þingfundi, þegar svo var
ástatt, að 5 — 10 af 60 þing-
mönnum gerðu sér það ómak að
vera viðstaddir. En e.t.v. var
honum vorkunn, þvf að nauð-
synlegt var að koma málunum f
nefndir.
Þá er annað atriði, sem þing-
menn hafa tamið sér, svo að nú
er talin ófrávfkjanleg venja, en
það er að veita afbrigði frá
þingsköpum. Ríkisstjórnir hafa
Ifka gengið á lagið og nú orðið
óska ráðherrar hvenær sem er
afbrigða til að fá afgreidd mál
sfn, að þvf er virðist algjörlega
án tillits til. hvort tfmi hafi
verið til að afgreiða málið með
eðlilegum hætti. Það er greini-
leg hugsun þingskapanna, að
afbrigði skuli ekki veita, nema
þegar mikið liggur við. Þannig
segir f 70. gr„ að Yt hluta at-
kvæða þurfi til afbrigða, en þó
nægi einfaldur meirihluti, ef
ríkisstjórn á f hlut.
i umræðum um frumvarp um
staðfestingu á bráðahirgðaliig-
um um lántökuheimild fyrir
skemmstu kom fram hjá mörg-
um þingmönnum, að megin
ágreiningsefni þeirra var, að 7
milljón dollara lántökuheimild
til hafna á Suðurlandi hafði
verið skotið inn f frumvarpið,
meðan það var í nefnd, og það
sfðan tekið f.vrir á þingfundi
með afbrigðum, þar sem of
skammur tfmi var liðinn frá
dreifingu nefndarálits. Af þess-
um ástæðum væri erfitt að
koma að breytingartillögum, og
væri meðferð þessi á málinu
forkastanleg. Þegar ráðherra
bar þvf við, að allir þingmenn
hefðu samþykkt afbrigðin,
benti einn þingmaður á, að ráð-
herra vissi fullvel, að aldrei
væri synjað um afbrigði!, sem
er laukrétt. Hér var sem sagt
niðurstaðan sú, að þingmenn
gátu ekki greitt atkvæði skv.
sannfæringu sinni, vegna þess-
arar afbrigðilegu venju.
Annað dæmi um virðingar-
leysið fyrir starfsreglunum er
frá fundi sl. fimmtudag, þegar
forseti þurfti að leita afbrigða
fyrir tveimur dagskrármálum,
og gerði sér Htið fyrir og lét
þingmenn samþ.vkkja afbrigð-
in fyrir báðum málunum f
sömu atkvæðagreiðslunni!
Reglur um starfshætti eins
og þingskapareglur þurfa ekki
að vera neinn endanlegur sann-
leikur um, hvernig á að standa
að málum. Eg hygg þó, að þing-
skapareglur okkar séu nokkuð
vel til þess fallnar að tryggja
vandlega meðferð mála, og það
er forkastanlegt af Alþingi að
temja sér út í hláinn starfs-
venjur, sem eru algjörlega and-
snúnarreglum þingskapanna.
JSG