Morgunblaðið - 06.02.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRÚAR 1974
Frumvarp um tryggingadóm
FRAM hefur veriíS lagt á Alþingi
stjórnarfrumvarp til laga um
tryggingadóm. Segir í 2. gr. frum-
varpsins, að verkefni trygginga-
dóms sé að dæma í málum, sem
rísa vegna úrskurða trygginga-
ráðs Tryggingastofnunar ríkisins,
varðandi bætur og bótarétt ein-
staklinga skv. lögum um
almannatryggingar.
Þá segir i 3. gr., að trygginga-
málaráðherra skipi dómara í
dóminn til fjögurra ára í senn.
Skuli þeir vera fjórir, tveir lög-
fræðingar, læknir og trygginga-
stærðfræðingur, en aldrei skuli
fleiri sitja i dómi en þrir. Skal
annar lögfræðinganna vera for-
maður dómsins og eiga þeir jafn-
an sæti í dóminum. Á formaður-
inn að ákveða, hvor hinna dómar-
anna tveggja tekur sæti í dóm-
inum.
Frumvarp þetta er samið af
nefnd, sem skipuð var 20. jan.
1972 til þess starfs. Áttu sæti i
nefndinni Auður Þorbergsdóttir
lögfræðingur, formaður nefndar-
innar, Snorri Hallgrimsson
prófessor og Erlendur Lárusson
tryggingastærðfræðingur. Hafði
nefndin að mestu lokið störfum,
erprófessor Snorri lézt 27. janúar
1973.
aiwnci
Ný
þingmál
Öryggi sjómanna
á loðnuveiðum
Fyrirspurn til samgönguráð-
herra frá Oddi Ólafssyni (S), svo-
hljóðandi:
1. Hvaða reglur gilda um
hleðslu íslenzkra fiskiskipa?
2. Er þeim reglum fylgt til
dæmis á loðnuveiðum?
3. Er fylgzt með hæfni fiski-
skipa af minni gerðum til þess að
beita hinni viðamiklu loðnunót?
Björgunarstarfsemi
varnarliðsins
Fyrirspurn frá Stefáni Gunn-
laugssyni (A) til utanríkisráð-
herra, sem hljóðar svo:
1. Hve margar flugvélar og þyrl-
ur og af hvaða gerðum og hvaða
önnur tæki notar varnarliðið á
Keflavíkurflugvelli við björg-
unarstörf?
2. Hve mikinn mannafla notar
varnarliðið beint eða óbeint við
björgunarstörf?
3. Hve oft hefur björgunarsveit
varnarliðsins á Keflavíkurflug-
velli og aðrar deildir þess látið I té
aðstoð við fólk í nauðum statt að
beiðni opinberra aðila íslenzkra á
árinu 1973? Hvernig flokkast
þessi aðstoð eftir tegundum
neyðartilfella?
4. Telur ráðherrann nokkuð því
til fyrirstöðu, að Islendingar gætu
tekið þessa björgunarstarfsemi að
sér?
Starfsemi
Viðlagasjóðs
Fyrirspurn til forsætisráðherra
frá Pálma Jónssyni (S), svohljóð-
andi:
1. Hverjar hafa tekjur Viðlaga-
sjöðs orðið til þessa eftir hinum
ýmsu tekjuliðum?
2. Hver hafa útgjöld sjóðsins
orðið á sama tíma, og hverjir eru
helztu útgjaldaþættir hans?
3. Hvaða horfur eru á, að fjár-
magn sjóðsins sbr. tekjustofna í
lögum nr. 4 frá 1973, fullnægi því
hlutverki, sem honum er þar
ætlað?
Sjóvinnubúðir
fyrir unglinga
Þingsályktunartillaga frá
Jónasi Jónssyni (F) og Ingvari
Gíslasyni (F) um, að Alþingi
álykti að fela ríkisstjórninni að
láta kanna, hvað gera megi til að
nýta mannvirki í Flatey á Skjálf-
anda og koma í veg fyrir, að eign-
ir og náttúruverðmæti á eyjunni
spillist. Verði í þessu tilliti athug-
að sérstaklega, hvort ekki sé hent-
ugt að koma þar upp sumarbúð-
um fyrir unglinga, þar sem stund-
uð yrði sjósókn og fiskverkun og
kennd undirstöðuatriði í sjó-
mennsku og sjóvinnu.
- ' ■ ■ , . ' ... .. o.
Fyrirspumatími
Á fundi sameinaðs þings í
gær voru fimm fyrirspurnir á
dagskrá. Fer hér á eftir stutt
frásögn af umræðunum og svör-
um ráðherra.
Mistök við
hafnarmannvirki
Lárus Jónsson (S) spurði
samgönguráðherra:
1. Hverjar eru helstu niður-
stöður nýútkominnar skýrslu
danskra sérfræðinga um burð-
arþoi og hagnýtt gildi nýrra
hafnarmannvirkja við Oddeyr-
artanga á Akureyri?
2. Hyggst ráðherra láta kanna
til hlítar, hver beri ábyrgð á
mistökum við hönnun mann-
virkjanna, svo að réttur aðili
beri kostnað, sem af þeim staf-
ar?
Gerði Lárus í framsöguræðu
sinni grein fyrir forsögu máls-
ins og kom I ljós í því, að hönn-
un framangreindra mannvirkja
var I höndum vita- og hafnar-
málastjöra. Hefði verið byrjað á
framkvæmdum sumarið 1969,
en 1970 hefði komið í ljós, að
hafnarmannvirkin hefðu verið
farin að síga. Hefði hafnar-
stjórniti á Akureyri látið sér-
fræðing frá Noregs geoteknisk
institut kanna framkvæmd-
irnar og hefðu komið fram hjá
honum ýmsar efasemdir um, að
hafnarmannvirkin uppfylltu
þær kröfur, sem gerðar væru.
Engu að síður hefði hafnar-
málastjóri látið halda áfram
framkvæmdum í heilt ár, en þá
hefði hann látið danskan sér-
fræðing kanna verkið. Væri
m.a. um þá könnun spurt hér.
Björn Jónsson samgönguráð-
herra sagði, að við undirbúning
framkvæmdanna 1969 hefðu
verið gerðar takmarkaðar jarð-
vegsrannsóknir i höfninni. 1
apríl 1970 hefði komið í ljós, að
mannvirkin hefðu verið farin
að síga, en engu að síður hefði
verið ákveðið að halda áfram.
Árið 1971 hefði verið leitað eft-
ir því við danska fyrirtækið
Geoteknisk Institut í Kaup-
mannahöfn, að menn frá því
athuguðu málið. Þeir hefðu
borað niður á 40 m dýpi og
hefði niðurstaða orðið sú, að
ekki hefði verið unnt að segja
fyrir um ástæður sigsins.
Þá gerði ráðherra grein fyrir
tillögum, sem hafnarmálastjóri
hefði komíð með til úrbóta
þeim göllum, sem fram hefðu
komið. Hefðu engar ákvarðanir
verið teknar ennþá. Ekki væri
unnt að fullyrða, að um mistök
hefði verið að ræða, en nú lægi
fyrír að kanna, hvort svo hefði
verið. Sagði ráðherra, að hann
hefði nú farið þess á leit við 2
óvilhalla skoðunarmenn, sem
báðir væru fróðir um mann-
virkjagerð, að þeir athuguðu
hvort svo hefði verið. Þeir væru
Ragnar Ingimarsson og Gústaf
E. Pálsson. Sú rannsókn, sem
þeir framkvæmdu, mundi að
sjálfsögðu ekki skera úr um,
hver fébótaábyrgð bæri á tjón-
inu. Það ætti undir rétta dóm-
stóla landsins.
Lárus Jónsson kvaðst fagna
því, að óvilhallir menn hefðu
verið fengnir til að kanna
málið. Væri hér um verulegt
prófmál að ræða, sem lyti að því
hvort opinberir aðilar, sem
tækju að sér hönnun mann-
virkja, bæru ábyrgð á verkum
sinum til jafns við einstaklinga.
Orkusala til
Norðlendinga
Lárus Jónsson spurði iðn-
aðarráðherra:
1. Hvenær telur ráðherra, að
landsvirkjun geti selt Norð-
lendingum örugga raforku um
' fýrirhugaða háspennulínu frá
Landsvirkjunarsvæðinu til
orkuveitusvæðis Laxárvirkj-
unar?
2. Telur ráðherra, að for-
maður stjórnar Landsvirkjunar
hafi haft rétt fyrir sér, þegar
hann sagði f fjölmiðlum, að
Landsvirkjun væri ekki aflögu-
fær með orku tii Norðlendinga
fyrr en á árinu 1977?
3. Telur ráðherra, að Lands-
virkjun geti selt Norðlend-
ingum orku við svipaðar að-
stæður og sköpuðust í nóvem-
ber og desember s. 1.?
4. Hefur ráðherra í hyggju-
að gera bindandi samning við
stjórn Landsvirkjunar um
orkusölu til Norðlendinga, ef
háspennulína norður verður
reist, og að fyrst og fremst
verði stefnt að því á næstu
árum að afla Norðlendingum
innlendrar raforku á þann
hátt?
1 framsögu sinni sagði Lárus
það vera skoðun Norðlendinga,
að ekki yrði séð fyrir orkuþörf
þeirra fyrr en einhvern tíma á
árinu 1976, þar sem stefna rík-
isstjórnarinnar í orkumálum
byði ekki upp á annað.
Magnús Kjartansson svaraði
1. liðnum þannig, að raforka
kæmi norður um línuna, eftir
að hún hefði verið reist næsta
sumar. Þangað til fyrsta véla-
samstæða Sigölduvirkjunar
kæmi í gagnið sumarið 1976,
gætu vetrarhörkur komið í veg
fyrir, að um næga raforku yrði
að ræða.
2. Ráðherra sagði, að hér væri
rangt haft eftir formanni
stjórnar Landsvirkjunar. Hann
hefði sagt, að Landsvirkjun
gæti ekki tryggt Norðlending-
um orkuna fyrr en á árinu 1976
og hefði þá átt við aðstæður,
eins og þær væru að vetri til.
3. ístruflanir gætu alltaf
valdið erfiðleikum hér á landi.
í des sl. hefði komið samfelld-
asti frosthörkukafli í heila öld.
Þegar slíkt gerðist yrði eitt yfir
alla landsmenn að ganga.
4. Þegar búið yrði að tengja
saman svæðin mundu orkusölu-
aðilar fyrir norðan og sunnan
gera með sér samning um orku-
söluna. Ýmislegt fleira en línan
norður væri á döfinni í orku-
málum Norðlendinga. T.d. lægi
nú fyrir þinginu frumvarp um
35 megavatta virkjun í Kröflu.
Ingvar Gíslason (F) sagði, að
Norðlendingar treystu yfirleitt
stefnu ríkisstjórnarinnar í
orkumálum.
Lárus Jónsson sagði, að ráð-
herra hefði ekki getað annað en
viðurkennt, að ekki yrði örugg
orka norður fyrr en 1976. Væri
fullkomin ástæða til að ætla, að
það gæti dregizt enn lengur.
Ingólfur Jónsson (S) vakti
athygli á, að það eina, sem nú-
verandi ríkisstjórn hefði fram-
kvæmt í orkumálum Norður-
lands, væri að leggja línu milli
Skagafjarðar og Eyjafjarðar,
en enn væri ekki unnt að finna
rafmagn til að flytja eftir lín-
unni.
Norðlendingar ættu sjálfir
sök á hinu slæma ástandi í
orkumálunum, þar sem búið
hefði verið að gera ráð fyrir 20
m hárri stíflu í Laxá, sem sæi
fyrir 19 megavatta raforku-
framleiðslu. Vegna deilna á
Norðurlandi hefði þessi virkj-
un verið minnkuð niður í 6
megavött. Sagði hann, að leysa
mætti málið á einu sumri, með
þvf að táka til endurskoðunar
ákvarðanir um að virkja ekki
frekar 1 Laxá.
Stefán Jónsson (Ab) sagði,
að samkomulag í Laxárdeilunni
hefði verið torfengið og mætti
ekki vekja þann draug upp á
ný.
Magnús Kjartansson sagði, að
Lárus Jónsson sýndi af sér
hroka til að dylja eitthvað
annað, sem aðrir þingmenn
hefðu orðið varir við, er þeir
hefðu kynnzt honum.
Ragnar Arnalds (Ab) taldi
núverandi ástand raforkumála
á Norðurlandi vera fyrrverandi
ríkisstjórn að kenna.
Geir Hallgrfmsson (S) sagði,
að sök hefði bitið sekan, er
Magnús Kjartansson hefði svar-
að Lárusi Jónssyni.
Staðreynd þessa máls væri,
að nú væri svo komið, að Norð-
lendingar hefðu þá einu von f
raforkumálum sínum; að sam-
tengingu yrði komið við norður
yfir næsta sumar. Menn ef-
uðust um að svo gæti orðið, og
jafnvel þó svo færi, væru engar
horfur á, að Landsvirkjun gæti
séð af neinu rafmagni fyrr en
Sigölduvirkjun kæmi í gagnið.
Þetta lýsti afrekum ráðherrans
á 5 missera valdatíma hans.
Ingólfur Jónsson sagðist ekki
vera að vekja upp neinn draug,
þó að hann legði til að reynt
yrði að ná fram nýjum samn-
ingum milli aðila Laxárdeilna.
Viðhorfin hlytu að hafa breytzt
eftir orkuskortinn á Norður-
landi í vetur. Þá hefði einnig
komið í ljós, að unnt yrði að
gera frekari virkjanir í Laxá án
mikilla náttúruspjalla og án
þess að laxveiði spilltist.
Fiskiskipaflotinn
Bjarni Guðnason (Ff) spurði
sjávarútvegsráðherra:
1) Hver var vátryggingarfjár-
hæð alls íslenska fiskiskipaflot-
ans 31. des. 1973?
2) Hve hárri fjárhæð samtals
námu skuldir meðlima L. í. U.
31. des. 1973, sem tryggðar voru
með veðum f sama fiskiskipa-
flota og nefndur er í fyrri
spurningunni?
Lúðvfk Jósepsson sagði, að
skv. því, sem lagt væri til
grundvallar hjá vátryggingar-
sjóði fiskiskipa, hefði vátrygg-
ingarfjárhæð 935 fiskiskipa
verið um sl. áramót rúmir 17,9
milljarðar kr.
Seinni spurningunni væri
erfitt að svara. Þó gæti hann
sagt, að áhvílandi stofnlán úr
Fiskveiðasjóði sl. áramót hefðu
verið 5,2 milljarðar. Stofnlán
úr Byggðasjóði og Atvinnuleys-
istryggingasjóði hefðu verið
um 530 milljónir. Um önnur
áhvflandi lán á útgerðinni væri
afar erfitt að segja.
Auk framangreindra tóku til
máls Jón Ármann Héðinsson
(A) og Karvel Pálmason
(SFV).
Ráðuneytisstjórinn
formaður
Bjarni Guðnason (Ff) spurði
heilbrigðisráðherra:
Hvaða rök liggja til þess, að
ráðuneytisstjóri í heilbrigðis-
ráðuneytinu er skipaður for-
maður stjórnarnefndar ríkis-
spítalanna?
Magnús Kjartansson sagði
aðalrökin vera þau, að ná fast-
ari tökum á þessum umfangs-
miklu stofnunum. Rakti hann
hvernig stjórnsýslu við
spftalana væri háttað eftir
breytingu laga um heilbrigðis-
þjónustu, sem gengið hefðu í
gildi nú um áramótin.
Bjarni Guðnason taldi ráð-
herra fráleitt hafa tilfinningu
fyrir lýðræði, þar sem hann
vildi þjappa öllu valdi saman
inni í ráðuneytinu.
Rækja á Húnaflóa
Steingrímur Hermannsson
(F) spurði sjávarútvegsráð-
herra:
1) Hvað hefur sjávarútvegs-
ráðuneytið gert til þess að
skipuleggja rækjuveiðar og
rækjuvinnslu á Húnaflóasvæð-
inu með tilliti til þess, sem
rækjustofninn er talinn þola,
og til byggðasjónarmiða?
2) Hvað getur sjávarútvegs-
ráðuneytið gert til þess að
koma i veg fyrir, að fleiri
rækjuvinnslustöðvar en nú er
verði starfræktar á svæðinu, og
hyggst ráðuneytið beita sér
gegn slíku?
Lúðvík Jósepsson svaraði:
1. Sett væru skilyrði fyrir því,
að menn gætu fengið leyfi til
veiðanna. Einnig væru sett í
leyfísbréfin skilyrði fyrir til-
högun veiðanna. Þær reglur,
sem nú giltu, hefðu verið settar
í samvinnu við Hafrannsókna-
stofnunina, Fiskifélag islands
og vinnsluaðila. Tekið væri til-
lit til byggðasjónarmiða með
því að Húnaflóinn væri sérstakt
svæði, þannig að ekki fengju
aðrir að stunda þar veiðar en
þeir, sem búsettir væru á
svæðinu. Þá hefði verið ákveðið
aflahámark og settar reglur um
verndun.
2. Rækjuvinnsluleyfin væru
við það eitt miðuð, að viðkom-
andi vinnslustöð væri á svæð-
inu og væri viðurkennd
vinnslustöð. Ráðuneytið teldi
sig ekki hafa vald til að banna
mönnum að setja á stofn rækju-
vinnslustöðvar. Hins vegar
hefði ráðuneytið tilkynnt
Framkvæmdastofnun ríkisins,
að nú væri nóg komið af
vinnslustöðvum og gæti stofn-
unin þá mótað stefnu sína um
að veita ekki fleiri stöðvum
stofnlán.