Morgunblaðið - 06.02.1974, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRUAR 1974
Sveinn Jónasson
— Minningarorð
Mánudaginn 28. janúar barst
mér og fjölskyldu minni fregn um
andlát bróður míns, Sveinn Jónas-
sonar.
Þótt sú frétt kæmi okkur ekki á
óvart, örlaði þó á þeirri von hjá
okkur öllum, að Sveinn mundi
enn einu sinni vinna sigur í sinni
sjúkdómsbaráttu.
í þeirri þrjátíu ára baráttu
áttust við óvenjulegur sálarstyrk-
ur og lifsgieði gegn ólæknandi
sjúkdómi.
Svo oft hafði Sveinn sigrað hina
líkamlegu erfiðleika, að enn á ný
barðist hann hetjulegri baráttu
þar tíl yfir lauk.
Sveinn Jónasson var fæddur 15.
júní 1925 í Hafnarfirði, sonur
hjónanna Guðrúnar Jónsdóttur
og Jónasar Sveinssonar forstjóra í
Dvergi, en frá Dvergi lauk hann
námi í trésmfði 1945.
Vann hann um skeið við iðn
sína, fyrst hjá öðrum,en hóf síðan
sinneigin iðnrekstur.
Sveinn var afbragðs smiður,
vandvirkur og hagsýnn og hvers
manns hugljúfi, er til hans leitaði.
Það átti þó ekki fyrir Sveini að
liggja að gera trésmíðina að sínu
ævistarfi. Brátt fór svo, að hann
gat ekki bæði i senn haldið sjúk-
dómi sinum í skefjum og lagt um
leið til þá orku, er til þurfti bæði í
umsýslunni og við erfiðar smíðar.
Þar sem Sveinn var afar sjálf-
stæður bæði í hugsun og verki,
varþað ekki að hans skapi að leita
aðstoðar til annarra og því síður
að leita atvinnu hjá öðrum.
Hóf hann þá þegar ýmiss konar
milligöngu störf, sem hentuðu í
hvívetna betur þeim kringum-
stæðum, sem hann bjó við.
Með fádæma eljusemi og
dugnaði tókst honum um margra
ára skeið að halda gangandi fyrir-
tæki sínu, Bila- og bdvélasölunni í
Reykjavík.
Árið 1948 kvæntist Sveinn
Freyju Leopoldsdóttur og
eignuðust þau fjögur börn. Þau
eru:
Jónas, sem er við hagfræðinám
i Svíþjóð, kvæntur Matthildi
Ingvarsdóttur.
Guðjón, sem rekur vinnuvéla-
fyrirtæki á Egilsstöðum, kvæntur
Ingibjörgu Sigfúsdóttur.
Ágústa hárgreiðslunemi og
Leopold, sem enn er í foreldra-
húsum.
Það var mikil lífshamingja fyrir
Svein að eignast slíkan lífsföru-
naut sem Freyja Leopoldsdóttir
reyndist honum.
Hefði ég væntanlega í þögn sent
bróður mínum kveðjuorð, væri
það ekki vegna hinnar hetjulegu
framgöngu Freyju öll þeirra sam-
veruár.
Hún bjó manni sinum hlýlegt
heimili þar, sem aldrei virtist
neitt skorta.
Börnum sinum og manni er hún
og var allt.
A síðustu mánuðum hefur hún
staðið við sjúkrabeð Sveins dag og
nótt.
Með sömu reisn og i sama anda,
mun hún nú halda saman því
heimili, sem þau skópu, um það
skal enginn efast.
Fyrir hönd móðurbræðra og
systra vil ég nú þakka Freyju og
um Ieið biðjum við Guð að styrkja
og blessa hana og börn hennar.
Ég kveð nú að sinni kæran
bróður. E.G.J.
25
Kristján Rögnvaldsson
Minningarorð
Fæddur 7. apríl 1962.
Dáinn 29. janúar 1974.
Mig setti hljóða, er til mín bár-
ust þær fréttir, að elskulegi vinur
minn, hann Kristján, hefði verið
kallaður á brott úr þessum heimi
mánudaginn 29. janúar. Þó vissi
ég svo vel, að hann átti ekki langt
líf f.vrir höndum. Þetta sannaði
mér þá, að við erum aldrei undir-
búin, þegar kallið kemur.
Ég kynntist Kristjáni litla fyrst
sumarið 1970, er hann dvaldist á
æfingastöð lamaðra og fatlaðra i
Reykjadal, Mosfellssveit. Ég man,
þegar Kristján kom feiminn, en
þó brosandi og sagðist vera kom-
inn til þess að synda, þvi að þá
myndi sér ábyggilega batna.
Kristján trúði ætíð á bata sinn og
i þeirri trú vildi hann allt til
vinna að svo yrði. Margur hefði
getað þroskazt af kynnum sínum
af Kristjáni, svo sérstakur dreng-
ur var hann. Það er því sárara en
orð fá lýst að sjá þennan hug-
prúða, yndislega dreng verða að
beygja sig fyrir hinum ógn-
þrungna sjúkdómi, er hrjáði
hann, og sárast að geta svo lítið
gert. Kristján var yngstur af
þremur börnum og eini sonur
þeirra hjóna Friðu Kristjánsdótt-
ur og Rögnvaldi Bergsveinssonar.
Fríða mín og Rögnvaldur, þið,
sem gerður allt, sem mannlegu
valdi er mögulegt, fyrir litla
elskulega drenginn ykkar. Hugsið
ykkur, hversu unaðslegt það er
fyrir hann að vakna nú albata hjá
Guði og geta leikið sér eins og
hann þráði svo heitt, hér i þessu
lífi.
Andrea.
— Ræða Gylfa
Framhald af bls. 10
loka augunum fyrir staðreyndum.
A hinn bóginn mega þessar stað-
reyndir ekki verða til þess, að við
förum að telja slíkt ástand óum-
breytanlegt og sjálfsagt. Við eig-
um þvert á móti að vinna að því,
að það breytist að búa okkur und-
ir, að svo verði.
SAMEIGINLEGIR
ÖRYGGISHAGSM UNIR
ÍSLANDS OG NOREGS
Meðai þeirra nágranna okk-
ar, sem hljóta að hafa
hagsmuni af því, að friðar og
iöryggis sé gætt í Norður-
Atlantshafi, eru að sjálfsögðu
Norðmenn. Ef auðveldara er
að gæta friðar og öryggis á Norð-
ur-Atlantshafi frá Islandi en frá
öðrum stoðum, hljóta Norðmenn
að hafa eðlilegan áhuga á þvi, að
það sé gert. Meðan Atlantshafs-
bandalagið starfar og Norðmenn
og við íslendingar erum aðilar að
— Eru menn
farnir að „ryðga”
Framhald af bls. 18
upphafi í tímariti Kommúnista-
flokksins þá, hvernig innra
skipulag flokksins væri hugsað.
Hann sagði um það á þessa leið:
„Þegar búið er að taka á-
kvörðun, verður minnihlutinn
skilyrðislaust að beygja sig
undir meirihlutann, og eigi að-
eins í orði, heldur einnig í
verki. Ákvörðun flokksins verð-
ur hver félagi að fylgja, jafn
ótrautt, þótt hann hafi áður
verið henni andvigur." (Ur
grein i Rétti 15. árgangi bls.
336—352)
Á þessum tima mátti einnig
lesa eftirfarandi í Rétti: „Þegar
kratarnir eru að telja verka-
lýðnum trú um, að hann megi
ekki beita ofbeldi, þá eru þeir
að leiða hann undir fallöxina.
Afneitun ofbeldisins af verka-
lýðsins hálfu er sama og að
beygjá hann undir ok auðvalds-
ins um aldur og ævi.“ Einar
Oigeirsson sagði: „Kommún-
istaflokkurinn vill byltingu, af
því að hann vill sósialismann og
veit, að honum verður ekki
komið öðru vísi á, eins og
reynslan i Rússlandi og Þýzka-
landi hefur bezt sannað.“ Þessi
ágæti kommúnisti taldi, að bar-
átta kommúnista hér á tslandi
mundi að lokum ná hámarki
sínu I „vopnaðri uppreisn
því, eru það sameiginlegir hags-
munir Norðmanna og íslendinga,
að friðar og öryggis sé gætt á sem
árangursríkastan hátt. Norðmenn
leggja fram margvíslegan skerf
til þess. Okkar skerfur er sá að
heimila eftirlitsstarfið á Keflavík-
urflugvelli, að taka smám saman
vaxandi þátt i því og að fallast á
dvöl erlendra manna í landinu til
þess að annast þar nauðsynleg
eftirlits- og varnarstörf. Allir
hljóta að hafa áhuga á því og hag
af því, að þeir séu ekki fleiri en
brýna nauðsyn ber til.
Niðurstaða mín er því sú, að
eins og ástand er nú í heiminum,
séu Norðmenn og Islendingar
ekki aðeins fornir og nýir vinir,
heldur einnig bræður og banda-
menn að því er snertirgæslu sam-
eiginlegra hagsmuna og sameigin-
legs öryggis i Norður-AtlantshafL
Mér er auðvitað ljóst, að Norð-
menn bera miklu þyngri byrðar
en við tslendingar vegna þessa
sameiginlega öryggis, að því er
tekur til mannafla og fjárfram-
lega. En I þessu sambandi bið ég
þá og aðra að minnast þess, að
verkalýsðins gegn hervæddri
yfirstétt íslands".
„Rússagrýla“
Nú er það að verða lenzka hjá
kommúnistum í undanhaldi að
kalla allt, sem sagt er gegn
kommúnismanum og það jafn-
vel þótt það séu þeirra eigin orð
um kommúnismann, „Rússa-
grýlu". Þessi Rússagrýla á að-
eins að vera hégómi. Kommún-
isminn á að vera meinlausasta
og hugarfarsbezta stjórnmála-
stefna í heiminum.
Það er rétt, að kommúnist-
arnir sjálfir hafa ekki alltaf
verið sammála um að fylgja
möglunarlaust linunni að aust-
an. Ýnisir aðalforingjar flokks-
ins hafa fengið áminningu fyrir
frá yfirstjórn þeirra I austur-
vegi, og þar á meðal Einar OI-
geirsson, og sumir hafa af sömu
sökum verið reknir úr
Kommúnistaflokknum eða sam-
tökum þeirra, hverju nafni sem
þau hafa nú nefnzt hverju
sinni.
Kamelljónið
Kommúnistar eru að því leyti
líkir kamelljóninu, að þeir
skipta um lit, það er að segja,
þeir hafa sífellt verið að breyta
um nöfn til þess að dylja hið
sanna eðli sitt, og þess vegna
geymir sagan mörg nöfn á þess-
um sama flokki, sem fylgt hef-
ur hinni sömu stefnu.
Það var ekki fyrr en eftir að
nazistar brutust til valda i
Þýzkalandi 30. janúar 1933, að
tilfinningar eru einnig staðreynd-
ir, — að sumir kunna fremur að
vilja fórna tíma og fjármunum en
að sætta sig við það, sem þeir telja
skerða sjálfstæðiskennd og þjóð-
ernisvitund. Þess vegna vona
ég, að Norðmenn og Islend-
kommúnistar urðu svo óttaslegn
ir, að þeim fannst varlegast að
taka upp nýja línu, nýtt kjörorð
svohljóðandi: „Sameining allra
vinstri flokka, allra lýðræðis-
afla gegn fasisma og stríði“. Við
þetta heygarðshornið eru þeir
enn í dag og segja, að
öll vinstri öflin eigi að sam-
einast. Á þeim grundvelli
hvilir núverandi stjórnarsam-
starf á Islandi, að Framsóknar-
flokkurinn er I stjórnarsam-
starfi með helstefnunni,
kommúnismanum sjálfum.
Margir hafa því miður látið
glepjast og leggja trúnað á full-
yrðingar kommúnistanna um
einlægni sina við frið og lýð-
ræði. Hér verð ég að skjóta inn,
að við sjálfstæðismenn mynd-
uðum stjórn með kommúnist-
um 1944, en ég vil biðja menn
að minnast þess um leið, að það
stjórnarsamstarf rofnaði og
þeir voru umskvifalaust reknir
úr stjórninni vegna ágreinings
um varnarmálin.
Af okkar hálfu eða forystu-
manns okkar og forsætisráð-
herra, Ólafs Thors, var þeim á
engan hátt trúandi til þess að
f jalla um öryggismál Islands.
Samstarf við
kommúnista endar
ætíð með skelfingu
Samstarf kommúnista við
aðra flokka hefur ætíð endað
með skelfingu. Héðinn Valdi-
marsson, sem stofnaði til sam-
starfs við þá 1938, þá undir
ingar geti átt samleið um það
á alþjóðavettvangi, að berjast
fýrir þeirri skipan öryggis- og
varnarmála i okkar heimshluta,
sem grundvallist á afvopnun og
alþjóðlegum samningum um frið-
ar- og öryggisgæslu, þannig að
nafninu Sameiningarflokkur
alþýðu. Sósialistaflokkurinn,
gafst upp á þeim og sagði skilið
við þá. Formaður Alþýðu-
flokksins, sem verið hafði,
Hannibal Valdimarsson, mynd-
aði með kommúnistum ný sam-
tök, Alþýðubandalagið 1956.
Hann og nokkrir félagar hans
gáfust upp á samstarfinu við þá
og sögðu skilið við þessa hel-
stefnumenn.
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra fór ákveðnar leiðir til
lausnar fiskveiðideilunni við
Breta þvert ofan í það, sem
kommúnistar vildu gera. Hann
varð ofan á, og málstaður hans
sigraði. Hann óx af þessu og
myndi enn vaxa af þvi að gefa
kommúnistunum reisupassa.
ekki aðeins í þessu máli.
Er innlimun ekki
hneyksli?
Okkar ágæta Nóbelsskáld,
Halldór Kiljan Laxness, ánetj-
aðist á sínum tíma kommúnism-
anum, en hann hefur fyrir all
löngu séð að sér og sagt skilið
við kommúnista. En árið 1939
skrifaði hann grein, sem hann
kallaði „Áfanginn til Veiksel",
en það var rétt eftir að undirrit-
aður var griðarsáttmáli Hitlers
og Stalíns, sá hinn sami, sem
Ieiddi til hinnar hroðalegu síð-
ari heimsstyrjaldar.
I þessari grein segir:
„Þrem vikum eftir undir-
skrift griðasáttmálaps er bolsé-
visminn á bökkum Veiksel.
stórlega verði hægt að minnka
mannafla og draga úr fjárveiting-
um vegna varnarmála, og að sér-
hver þjóð geti notið friðar og
öryggis í skjóli samninga og þess
afls, sem hún hefur sjálf yfir að
ráða, þótt lítið sé.
Fimmtán milljónir manna í
miðaldalegu lénstimaríki, sem
frægt var fyrir mestu bændaör-
birgð á Vesturlöndum, hefur á-
rekstralítið og án verulegra
blóðsúthellinga hoppað inn i
ráðstjórnarskipulag verka-
manna og bænda. Ég sé auð-
valdssinnuð blöð tala um, að
bolsévikar um allan heim
standi sem steini lostnir yfir
þessu hneyksli. Mér er slikur
hugsanagangur ekki með öllu
ljós. Ég skil ekki almennilega,
hvernig bolsévikar ættu að sjá
nokkurt hneyksli í þvi, að
fimmtán milljónir manna eru
þegjandi og hljóðalaust innlim-
aðar undir bolsévismann. Mér
skilst, að slikt ætti að vera
bolsévikum fremur fagnaðar-
efni en ástæða til hneykslun-
ar.“ Öllum getur yfirsézt, en
það er ekki aðeins mannlegt,
heldur stórmannlegt að viður-
kenna yfirsjónir sínar og játa
að hafa haft rangt fyrir sér.
Hvorki verður Nóbelsskáldið af
því minni maður né nokkur
annar.
I næstu grein mun ég minná
á fleiri þætti úr sögu kommún-
ismans, þessara hroðalegu hel-
stefnu.
— Rússar
Framhald af bls. 19
bandarísks kapitalisma í efnahagsmálum"
landsins.
Stjórnmálabaráttan i Kairó er ekki eina
samhengið, sem lesa ætti greinina i Chile
í, þótt hún geti verið gruggug; hana verð-
ur einnig að lesa með hliðsjón af samskipt-
unum við Moskvu og raunar Washington.
Þetta er ekki í fyrsta skipti, sem ágrein-
ingur hefur verið greinilegur i samskipt-
um egypzkra valdamanna og Kremlherr-
anna. Núverandi deilur þeirra um einka-
framtak og ríkisrekstur eiga sér nokkrar
hliðstæður á liðnum árum, allt að túttugu
ár aftur í tímann. En horfurnar á lausn
deilumálanna í Miðausturlöndum valda
því, að síðasta þrætan, bæði rimma valda-
hópanna í Kairó innbyrðis og rimma Kaíró
og Moskvu, er mikilvægari en nokkur
önnurdeila áliðnumárum.
Hvers vegna skyldu áhrifamenn í
Moskvu hafa endurvakið þrætu, sem á
yfirborðinu snertir ekki friðarsamning-
ana í Miðausturlöndum? Kremlherrarnir
ótíast bersýnilega, að Egyptar séu i þann
veginn að innleiða viðamikla, andmarx-
istiska innanlandsstefnu, en gæti ásamt
nýrri utanríkisstefnu, sem líklegt er að
leiði af friðarsamningunum, grafið undan
þeirri styrkleikaaðstöðu, er Sovétrikin
hafa reynt að tryggja sér undanfarin tutt-
ugu ár i Miðausturlöndum.