Morgunblaðið - 20.07.1974, Síða 1

32 SÍÐUR
128. tbl. 61. árg.
LAUGARDAGUR 20. Júlí 1974
Prcntsmiðja Morgunblaðsins.
Styrjaldarástand við Kýpur
Tyrknesk flotadeild við eyna
Makarios kallar byltinguna innrás
Kýpur, Ankara, Aþenu, Washington New York og London 19. júlí
AP.
Stutt er nú f að styrjaldarástand rfki milli Tyrkiands og Grikk-
lands vegna stjðrnarbyltingarinnar á Kýpur sl. mánudag. Tyrk-
neska stjórnin sendi f dag fiotadeild áleiðis til Kýpur með fjölda
hermanna, landgöngupramma og skriðdreka um borð. Þegar þessi
fregn barst til Kýpur greip mikii hræðsla um sig meðal fbúa
eyjarinnar og grfskir Kýpurbúar þustu út á götur og hrópuðu:
„Tyrkir eru að koma, Tyrkir eru að koma.“ A samri stundu
fyrirskipaði hinn nýi forseti eyjarinnar, Nikos Sampson, mikinn
hernaðarviðbúnað á norðurhluta eyjarinnar, sem er næstur Tyrk-
landi.
hafi sent herskip til Kýpur f deil-
unura 1964 og 1967, en þá hafi í
bæði skiptin tekizt að koma í veg
fyrir átök á elleftu stundu. Þeir
segja hins vegar, að ástandið hafi
aldrei verið eins alvarlegt og nú.
Orhan Birgit, upplýsingamála-
Pramhald á bls. 31
Grfskir hermenn ganga
um borð í herflutninga-
skip f Pireans, sem flytja
á þ'á til Kýpur.
Tillaga John Doars:
Nixon verði saksóttur
Fregnin um tyrkneska flotann
og viðbúnað Kýpurstjórnar varð
til þess að auka mjög á þrýsting-
inn á erlenda stjórnmálamenn,
sem reyna að finna friðsamlega
lausn á deilunni. Joseph Sisco að-
stoðarutanríkisráðherra Banda-
rfkjanna ræddi í dag við gríska
ráðamenn í þrjár klukkustundir
og hélt síðan til Ankara, höfuð-
borgar Tyrklands, til viðræðna
við tyrkneska ráðamenn. Fregnir
herma, að Sisco hafi lagt fyrir
griska ráðamenn kröfur Tyrkja
um að Sampson verði þegar f stað
settur af og Makarfosi leyft að
snúa aftur til að taka við forseta-
embætti svo og að gríska stjórnin
lýsti því yfir, að hún ábyrgist
öryggi tyrkneskra íbúa Kýpur,
sem þar eru f minnihluta. Þessum
kröfum vísuðu grisku ráða-
mennirnir á bug. Þeir höfðu þó
fyrr í dag látið undan þrýstingi
frá fastaráði NATO um að kalla
heim og skipta um 650 griska her-
foringja í þjóðvarðliðinu. Fasta-
ráð NATO kom þrisvar saman til
fundar á sl. 18 klukkustundum
vegna þessa máls.
Fréttaritarar benda á, að Tyrkir
Madríd 19. júlí AP — NTB
FRANCISCO Franco, einræðis-
herra Spánar, liggur nú mjög
þungt haldinn f sjúkrahúsi f Mad-
rid og óttast læknar um Iff hans.
Það þykir sýna hve alvarlegt
Washington 19. júlí AP—NTB
JOHN Doar, sérlegur ráðu-
nautur dómsmálanefndar
Bandarfkjaþings f rann-
ástandið er, að Franco afsalaði
sér f dag völdum til Juan Carlosar
prins, arftaka sfns. 1 tilkynning-
unní segir, að Carlos muni fara
með völd unz Franco hafi náð sér
eftir veikindin.
sókn nefndarinnar á hvort
Nixon forseti skuli dreg-
inn fyrir ríkisrétt, lagði f
dag til við nefndina, að
hún samþykkti, að forset-
inn yrði sóttur til saka.
Doar og Albert Jenner,
ráðunautur repúblfkana
hjá nefndinni, sökuðu í
dag báðir Nixon forseta
Moskvu 19. júlí AP—NTB.
HALFSMANAÐAR geimferð
sovézku geimfaranna Pavel Popo-
vitch og Jury Artyukhin lauk f
dag með hárnákvæmrí, mjúkri
lendingu um 160 km SA af
sovézku geimferðamiðstöðinni f
Baikonur, þar sem ferðin hófst.
Vladimir Shatalov hershöfðingi
og yfirmaður þjálfunaráætlunar
geimfaranna sagði, að öll ferðin
hefði tekizt frábærlega vel og
aldrei neitt borið út af.
Geimförunum var skotið á loft
Franco, sem er 81 árs að aldri,
hefur verið einræðisherra á Spáni
frá þvf árið 1939, er hann sigraði
lýðveldissinna í sænsku borgara-
styrjöldinni og hefur stjórnað
landinu með járnaga. Hann var
lagður í sjúkrahús 9. þessa mán-
Framhald á bls. 31
um mörg atriði valdamis-
beitingar, m.a. að hindra
gang réttvísinnar.
Ráðunautarnir lögðu fyrir
nefndina í dag skýrslu í mörgum
liðum, þar sem þeir mæla með
því, að forsetinn verði saksóttur.
Ekki er vitað um innihald þessar-
ar skýrslu utan þess, að því er
haldið fram, að forsetinn hafi
hindrað gang réttvísinnar. Einn
um borð i geimfarinu Soyusi 14 3.
júlí sl. og tengdu þeir geimfarið
við geimstöðina Salyut 3 um sólar-
hringi sfðar. Frá því hafa geim-
fararnir tveir unnið að tilrauna-
og vísindastörfum um borð i
Salyut 3 með mjög góðum árangri
að sögn Tass-fréttastofunnar, sem
í tilkynningum sínum i dag lagði
mikla áherzlu á hve vel ferðin
hefði gengið. Ferð þessi var mikil-
vægur þáttur í undirbúningi að
sameiginlegri geimferð Sovétríkj-
anna og Bandaríkjanna. Sagði í
tilkynningu Tass-fréttastofunnar,
að geimfarið Soyus 14, sem er
mjög endurbætt frá fyrri Soyus-
geimförum, og svo hin nýja geim-
stöð Salyut 3, hefðu látið betur að
stjórn en nokkur önnur sovézk
geimför. Geimfararnir tveir voru
við beztu heilsu er þeir lentu
geimfari sínu. Sérfræðingar telja,
að með þessari ferð hafi verið
tryggt, að sameiginlega geimferð-
in geti farið fram skv. áætlun.
Þetta var í fyrsta skipti, sem
sovézkt geimfar tengdist geimstöð
frá því að slysið, sem kostaði 3
geimfara lífið, varð árið 1971.
af nefndarmönnum, sem vildi
ekki láta nafns síns getið, sagði,
að Doar hefði lýst þvl yfir, að það
væri skoðun sín, að Nixon hefði
haft forystu um að reyna að hilma
yfir Watergatemálið frá því að
hann fyrst komst að málavöxtum,
21. marz, 1973, að hans eigin sögn,
ef ekki löngu fyrir þann tíma.
Nefndarmenn spurðu þá Doar
hvort hann teldi, að þetta eitt
nægði til að draga forsetann fyrir
ríkisrétt og hann svaraði því hik-
laust játandi.
Þó að flestir nefndarmenn segi,
að Doar hafi ekki berum orðum
lagt til, að Nixon yrði sóttur til
saka, þá hafi hann gert það með
ákæruskýrslu sinni, sem hann
fylgdi úr hlaði með þeim ummæl-
um, að forsetinn hefði framið
„stórkostlegan“ glæp með fram-
ferði sínu I forsetaembættinu.
Meirihlutihluti nefndarinnar
þarf að samþykkja tillögu til full-
trúadeildar þingsins um aðforset-
inn verði leiddur fyrir rikisrétt og
sfðan verður meirihluti fulltrúa-
deildarinnar að samþykkja þá til-
lögu áður en hægt verður að leiða
forsetann fyrir ríkisrétt I
öldungadeildinni og þar þarf
aukinn meirihluta (%) áður en
hægt er að svipta forsetann em-
bætti. Fundur nefndarinnar í dag
var fyrir luktum dyrum og hin
mikla leynd yfir innihaldi skýrsl-
unnar svo og ótti nefndarmanna
við að láta nafns síns getið, bendir
til, að mjög halli nú undan fæti
fyrir Nixon. Annar lokaður fund-
ur verður haldinn á morgun og
Peter Rodino formaður dóms-
málanefndarinnar sagði við
fréttamenn í dag, að umræður um
skýrslu Doars myndu hefjast nk.
miðvikudag og hann vænti þess,
að lokaatkvæðagreiðsla myndi
fara fram fyrir lok næstu viku.
Framhald á bls. 31
Juan Carlos og kona hans yfirgefa sjúkrahúsið í Madrid eftir að
Franco hafði afsalað sér völdum f hendur prinsins.
r
Ottast um líf Francos
Juan Carlos tekinn við völdum
Arangursríkri ferð lokið:
Soyus 14 lentur