Morgunblaðið - 15.08.1974, Blaðsíða 10

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. AGUST 1974
eftir BRAGA
ASGEIRSSON
í eins marga barna- og unglinga-
skóla og ég kemst yfir til aó skoða
vinnubrögð ungu kynslóðarinnar,
jafnt I bundinni handavinnu sem
i. frjálsri myndíð. Ég þyrfti langt
mál til að gera áhrifum mínum
viðhlítandi skil, því að efnið er
margslungið og víðtækt, og slík
skil hafa í raun og veru verið á
dagskrá hjá mér í fleiri ár, en
annir leyfa mér ekki að koma öllu
því á framfæri, sem ég tel þörf á.
En það er næsta auðvelt að rök-
styðja það, að handavinna i ís-
lenzkum barnaskólum er langt á
eftir tímanum og þarf mjög
endurskoðunar og uppstokkunar
við, því að hér er um mjög mikil-
vægt fag til þroskunar að ræða.
Litilsiglt föndur tekið upp úr er-
lendum heimilisblöðum og alls-
kyns annað Iéttmeti, sem getur
verið gott og blessað í lokuðum
saumaklúbbum, á alls ekki heima
i skólum, sem er ætlað það mikil-
væga hlutverk að móta smekk
ungs fólks á viðkvæmu og næmu
þroskastigi. Um smíði drengja er
oftlega svipaða sögu að segja, —
hér er lögð meiri áherzla á „flínk-
heitin" en sjálft þroskagildið. Þá
á ég bágt með að skilja þá teikni-
kennara, sem láía börnin rita út-
skýringar á einslökum þáttum
myndefnisins á myndflötinn á
mjög óskipulegan hátt; slíkt gerir
ekki annað en að gróma myndflöt-
inn. ..
Ég leit inn á safn Einars Jóns-
sonar í tilefni þess, að eitt hundr-
að ár eru liðin frá fæðingu hans,
og dvaldi þar allnokkra stund.
Það er rétt, sem stendur í
sýningarskrá, að: „list Einars
Jónssonar ber þess merki, að
hann var trúmaður mikill, trúði á
sigur hins góða yfir hinu illa,
þrátt fyrir baráttu og þjáningar,
og oftast eru verk hans tákn-
myndir“. Allt þetta ber að virða
mikils, en ekki get ég skilið,
hvernig listamanninum hefur
komið sú hugmynd að reisa þetta
grafhýsi yfir æviverk sitt, því að
sannast sagna nýtur sín varla eitt
einasta verk til fulls í þessu húsi.
Sem myndlistarmaður, sem geng-
ið hefur um sali ótal safna austan
hafs og vestan, verð að segja, að
aldrei hef ég komið f húsakynni,
er falla jafnilla að myndlistar-
verkum, og sjaldan hef ég verið
jafnfeginn að komast aftur undir
bert loft og þá. Hér höfða ég ekki
til sjálfra verkanna, þótt ég sé
ekki aðdáandi allra verka þessa
listamanns, heldur til þess þrúg-
andi andrúms, sem fylgir manni
jafnvel lengi eftir að maður hefur
yfirgefið safnið. Ég get þó tekið
undir ummæli Asger Jorn eftir
heimsókn hans í safnið fyrir
nokkrum árum: „að þetta gæti
allt eins komizt í tízku eins og
hvað annað i furðulegri ver-
öld...“
Lfkur hér að segja frá sýning-
um f prentaraverkfalli. Annálinn
hafði þann megintilgang, að forða
þessum sýningum frá að falla í
gleymsku.
Bragi Ásgeirsson.
□ Höggmyndir frá
Afríku; Kjarvalsstaðir
□ Nancy Nadzo: Menn-
ingarstofnun
Bandarfkjanna.
Q Gestur og Rúna:
Vinnustofusýning
björgum.
□ Skólasýningar.
Einar Jónsson: Hnit-
björgum.
Það er óvenjulegt, að ekki sé
meira sagt, að hingað slæðist
höggmyndasýning allar götur frá
Afríku, svo óvenjulegt, að margur
tortrygginn myndlistarmaður átt-
aði sig ekki með öllu á mikilvægi
framtaksins, og sumir hverjir,
sem hafa um sjónmenntir að
fjalla f fjölmiðlum, eru sagðir rétt
hafa tyllt tá f dyragættinni og
voru svo horfnir að vörmu spori.
Þó munu það nokkur meðmæli, að
jafnvel nútímalistasafnið í New
York hafði fest sér verk á sýningu
slíkra verka, — en svona mun það
ósjaldan, þegar um einkaframtak
er að ræða, en „réttir“ aðilar eru
ekki á ferð, nokkurs konar löggilt-
ir listmiðlar. Myndlistarmaður,
sem hafði ekki einu sinni séð sýn-
inguna, nefndi hana hneyksli, en
á móti kom, að aðrir og þjóðkunn-
ir myndlistarmenn höfðu bæði
gleói og ánægju af sýningunni og
festu sér jafnvel verk. Víst má
telja, að þótt myndirnar á sýn-
ingunni væru misjafnar að
gæðum, einkum hvað snerti
myndverk ýmiss konar á
veggjum, sem voru í minnihluta,
og sýningin í heild væri ekki fag-
mannlega upp sett, var þarna
margt um formsterkar og magn-
aðar höggmyndir, enda afsprengi
trúar á guði og galdra, hugleiðslu
og dagdrauma frumstæðs nátt-
úrufólks. — Sú fullyrðing ýmissa,
að hér hafi verió um fjöldafram-
leiðslu að ræða, stenzt naumast,
því að til þess voru myndirnar of
þungar eða allt upp í hálft tonn og
þannig erfiðar og dýrar í flutn-
ingi og áttu lítið skylt með því
léttmeti í öllum skilningi, er flætt
hefur um Norðurlönd og í rusl-
verzlanir hvers konar. Felist
sannleiksneisti í fullyrðingunni,
þá voru formin þó ósjaldan það
meitluð, að einungis er á færi
mjög gildra myndhöggvara að
gera betur. Þannig séð skipti það
ekki meginmáli, hvort um frum-
verk listamanna væri að ræða eða
háþróaðan listiðnað, heldur feg-
urð myndanna í sjálfu sér, og því
eiga þeir, er að stóðu, þakkir
skildar fyrir framtakið . . .
Menningarstofnun Banda-
rfkjanna að Nesvegi 16 virðist
hafa I hyggju að starfrækja
sýningarsal í húsakynnum sínum,
þannig sýndi þar ung kona, frú
Nanzy Nadzo, I marz-apríl sl. um
20 myndverk. Mjög var áberandi
við þessa sýningu frúarinnar, að
hér var áhugasamur byrjandi á
ferð, sem ekki hefur ennþá þróað
með sér persónuleg vinnubrögð,
málverkin voru mjög ólík inn-
byrðis, en líkast því sem fleiri
væru að sýna, enda öll verkin
máluð sl. 2 ár. Koma fram áhrif
vfða að og heildarsvipur þannig
brotinn. Það var undarlegt að sjá
sannverðugan natúralisma við
hlið mynda rótækrar nýlistar og
hreins kólorisma. .. — Það vakti
óskipta athygli mina í sýningar-
Mynd: Frá sýningunni: „Afríka á Islandi".
Myndlist
Myndlistarannáll II
skrá, að menningarstofnunin
mun eiga von á athyglisverðum
sýningum á grafík-list í náinni
framtíð, svo sem frá hinni frægu
Pratt listastofnun á Manhattan og
eftir hinn viðfræga ameríska
popp-listamann Jim Dine, en sá er
mikill vinur Guðmundar Erró.
Væntanlega koma þessar
sýningar sem fyrst, því að þær
ættu að geta orðið mikilsverður
viðburður.
Það er með óblandinni ánægju
sem ég skoðaði vinnustofu-
sýningu hinna velþekktu lista-
hjóna Gests og Rúnu að Laugarás-
vegi 7. Ég hefi áður bent á það,
hve vinnustofusýningar eru
geðþekkar og hafa yfir sér hlý-
legra og mannlegra yfirbragð en
uppstillíng í sýningarsölum, — en
vinnustofusýningar eru því miður
sjaldgæfar og því fágætt hnoss-
gæti. Á umræddri sýningu voru
48 myndir eftir Rúnu, unnar í
acryl á mjög sérstæðan hátt, og
hika ég ekki við að segja það álit
mitt, að þetta sé það geðþekkasta,
sem ég hef séð frá hendi þessarar
listakonu, litirnir jarðbundnir og
safaríkir og línurnar hnitmiðaðar,
léttar og leikandi. Keramikverk
Gests um 20 að tölu voru einnig
mjög athylisverð, og sem mynd-
höggvari leggur hann meiri
áherzlu á formið en notagildið. Á
sýningunni voru einnig jafnt
gamalkunnar sem nýrri högg-
myndir Gests, auk þriggja borða,
hannaðar af Guðmundi Magnús-
syni húsgagnaarkitekt, með
brenndum, myndskreyttum plöt-
um eftir Rúnu, og var það mjög
athyglisverð samvinna. . . .
Á hverju vori geri ég mér ferðir
Háskólafyrirlestur
um tungumálanám
48 þúsund
manns sáu
sýningar LR
LEIKÁRI Leikfélags Reykjavfk-
ur lauk um fyrri helgi með þjóð-
hátfð f Reykjavfk. Er þetta f
fyrsta skipti sem leikhúsið f Iðnó
hefur verið opið sumarlangt, en
samkvæmt gamalli hefð hafa
leikhúsin ekki starfað fram yfir
Jónsmessu fyrr en á þessu hátíð-
arári. Ekki verður annað séð en
að fólk hafi svipaðan leikhús-
áhuga f sumarblfðunni og f
skammdeginu, þvf sumar-
sýningar Leikfélags Reykjavfkur
hafa jafnan verið fyrir fullu húsi.
A liðnu leikári voru frumsýnd 7
ný verk hjá Leikfélaginu og er
það tveim meira en áður hefur
verið á einu leikári. Auk þess var
fjórum sinnum bryddað upp á
nýju efni f Síðdegisstundum leik-
hússins og flutt var sérstök dag-
skrá með brúðuleik í tilefni af
Listahátíðinni í vor. Sýningar í
Iðnó urðu á þessu leikári 252 og
leikhúsgestir rúmlega 48 þúsund.
Leikfélag Reykjavíkur mún
taka til starfa á ný í byrjun októ-
ber eða mánuði seinna en venja
er, vegna þess hve umliðið leikár
teygðist fram á sumarið. I haust
verða tekin til sýninga fjögur
verk frá fyrra leikári, þ.e. Selur-
inn hefur mannsaugu eftir Birgi
Sigurðsson, revían íslendinga-
spjöll eftir Jónatan Rollingstón
Geirfugl, Kertalog Jökuls Jakobs-
sonar og Fló á skinni. Fyrsta nýja
verkefni haustsins verður sjón-
leikurinn Meðgöngutími eftir
pólska skáldið Slawomir Mrozek.
Leikstjóri er Hrafn Gunnlaugs-
son, sem er nýkominn heim frá
námi í leikhúsfræðum. Æfingar
eru þegar hafnar og er frumsýn-
ing fyrirhuguð í októberlok.
Dregið í happ-
drætti Færeyska
Sjómannaheimilisins
DREGIÐ hefur verið í happdrætti
Færeyska sjómannaheimilisins og
komu þessi númer upp á vinn-
ingana:
Cortona, 2ja dyra, á miða 18428.
Dr. W. R. Lee, M. A., PhD,
HonFTCL, forseti Alþjóðasam-
bands enskukennara og ritstjóri
English Language Teaching
Journal, sem gefið er út af Oxford
Ferðir fyrir tvo til Færeyja á
eftirfarandi miða. 19824 — 19794
— 16514 — 15879 og 6153.
Um leið og Byggingarnefndin
hefur beðið Mbl. að færa öllum
þeim, sem happdrættið styrktu,
einlægar þakkir, skal handhöfum
vinninga bent á, að vinninganna
má vitja til Jakobs Mortensen
Safamýri 38, sími 38247.
University Press á vegum
IATEFL (Alþjóðasambands
enskukennara) og The British
Council, flytur fyrirlestur í boði
heimspekideildar Háskóla Islands
mánudaginn 19. ágúst n.k., kl.
17.30 í 1. kennslustofu Háskólans.
Fyrirlesturinn nefnist „SOME
ASPECTS OF MOTIVATION IN
FOREIGN LANGUAGE LEATN-
ING“ og fjallar m.a. um nýjustu
rannsóknir á námsvaka í tungu-
málanámi. Athygli tungumála-
kennara og annarra skólamanna
er sérstaklega vakin á fyrirlestri
þessum.