Morgunblaðið - 13.10.1974, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. OKTÓBER 1974
„ Við verðum að hugsa
um þá sem eftir lifa ”
handa strax, skipuleggja vinnuflokka
og þess háttar — líka vegna fólksins
sjálfs til að beina huga þess fram á við
eftir þau persónulegu áföll, sem það
hefur orðið fyrir. Hér hafa nánast all-
ir misst börn, systkin eða foreldra.”
„Þessi matur er auðvitað gefinn af
góðum hug," hélt hann áfram, „en ef
menn vita, að þeir geta fengið matar-
gjafir án þess að leggja á sig vinnu,
láta þeir það vitaskuld vera."
KLUKKAN var sjö, þegar ég vaknaði
við hávaða utan af götunni. Bílhurð var
skellt og menn voru að kallast á. Ég
hafði tekið þá ákvörðun að halda áfram
með þyrlunni fram eftir deginum í stað
þess að eyða fyrst þremur klukku-
stundum í bílferð til San Pedro Sula og
e.t.v. öðrum þremur til að komast
eitthvað annað Án ensku- og
spænskumælandi aðstoðarmanns
mundi ég verða illa stödd, því að
enskukunnátta Mið-Ameríkubúa er litlu
betri en spænskukunnátta mín, þ e.
sama og engin — svona almennt séð
Að loknum morgunverði var aftur
haldið af stað og nú var í för með
okkur bæjarstjórinn í Puerto Cortes,
Guillermo Pena. Var nú einkum flogið
til staða í námunda við landamæri
Guatemala, í Barra de Motague og
umhverfis bæinn Cuyamel. Verkefnið
var sem fyrr að fljúga með vistir og lyf
og líta á veik börn. Á einum stað kom
til Rogelios 14 ára stúlkubarn, óhreint
og tötralegt. Hún bað hann að líta á
' 'barnið sitt, það væri þriggja mánaða
>— og hún átti von á öðru. Faðirinn var
tvítugur — en í það minnsta var hann
þarna með henni Það er mjög algengt
hér um slóðir, að stúlkur, yngri sem
eldri sitji einar uppi með börn sín.
Feðurnir hverfa einn góðan veðurdag,
Faðirínn er tvítugur, móðirin 14 ára
þegar þeir eru orðnir leiðir á að vinna
fyrir þeim eða hafa séð aðra álitlegri
— og svo sjást þeir ekki framar. Og
séu þeir kyrrir láta þeir yfirleitt ekki
nema brot af tekjum sínum renna til
heimilsþarfa, eins lítið og mögulegt er.
Afleiðingin er. sú, að konur vinna
óhemju mikið og eru geysisterkt afl í
hinu daglega viðskiptalífi fólksins, til
dæmis á mörkuðum, í götusölu o.s frv.
Sérstaklega á þetta við um bæi og
borgir Þarna í afskekktum þorpunum
eru feðurnir kannski frekar um kyrrt,
haldast frekar heima af því að þeir hafa
fasta vinnu á plantekrunum eða eiga
Myndir og texti
eftir Margréti R.
Bjarnason
sitt eigið land Plantekrurnar stóru eru
yfirleitt i eigu fjarsterkra fyrirtækja eða
einkaaðila (oft erlendra) og launin þar
yfirleitt lág, en flestir fá hluta' þeirra
greiddan í matvælum, sem tryggir að
nokkru leyti afkomu fjölskyldunnar.
Auk þess sem margir geta ræktað
ýmislegt til matar ( eigin garði
Það vakti sérstaka athygli mina hve
fólkið á þessu svæði var fallegt Þar
voru ungar stúlkur (oftast með börn i
fangi) sem hefðu sómt sér betur í
fegurðarsamkeppni en margar sem
tekið hafa þátt i slikum sýningum.
Jafnvel þær eldri virtust halda sér
betur en víða, þar sem við höfðum
komið, voru ekki eins feitlagnar og
andlitsdrættir skarpari Sama var að
segja um karlmennina, þeir ungu voru
fallega vaxnir, spengilegir og léttir á
fæti, þeir eldri að visu farnir að láta á
sjá, en buðu af sér góðan þokka.
Sérstaklega var þetta áberandi i bæn-
um Cuyamel, 4—5 þús manna bæ
með snotrum og snyrtilegum húsum.
Þar lentum við á aðaltorgi bæjarins,
sem auðvitað hafði sama skipulag og
allir bæir og borgir hér, tilkomið frá
Spánverjum, þar sem kirkjan og ráð-
húsið standa sitt hvorum megin við
torgið, sem er aðalsamkomustaður
bæjarbúa og jafnan mikið um að vera.
Þegar við komum aftur til Puerto
Cortes var klukkan orðin tvö. Þar beið
þá Mario frá La Prensa Libre í Guate-
mala, kominn m a til að segja frá starfi
manna sinna þar. Varð úr, að hann
fengi sæti mitt í þyrlunni, en ég færi
ásamt Ludovigo, sem hafði komið með
honum til bæjarins OMOA, um '/2 klst.
akstur frá Cortes miðað við eðlilegar
aðstæður Við vorum talsvert lengur,
þurftum að fara ails konar krókaleiðir
þvi að brýrnar á leiðinni voru brotnar
eða bókstaflega horfnar, sennilega
komnar út í sjó. Ég var svo óheppin að
detta þarna illilega og eyðileggja
myndavélina mina, sem var slæmt, því
að þarna var gott myndaefni.
í Omoa var ömurlegt um að litast.
Aðalgata bæjarins var eins og uppgraf-
ið sýki, sterkan rotnunarþef lagði að
vitum okkar, þarna átti sýnilega eftir að
finnast ýmislegt, „Við vitum ékki hvort
þetta eru hestar, kýr, hundar eða
mennj' sagði okkur ungur stúdent,
Danilo Oseja, sem við röbbuðum við
litla stund. Hann sagði, að verið væri
að skjóta hundana í bænum til að
draga úr smithættu Grindhoraðir hund-
arnir mundu sækja i hræin, moskitó-
flugurnar síðan sjúga blóðið úr þeim
og bera manna í milli
Danila benti okkur á, hvar annað hús
bæjarstjórnar hafði staðið, það var
horfið af grunni, — sömuleiðis kirkj-
an Fjölmörg hús voru hálfhrunin eða
skökk á g/unni. Stór tré lágu tvist og
bast Skolpleiðslur höfðu sýnilega
eyðilagst Hér var hin fullkomnasta
gróðrastía sýkla sem hugsazt gat.
*4y
I ík +' &
h fmjm!
Útvarp glumdi á grunni bæjarsjóðs-
hússins og fólk safnaðist þar saman til
að hlusta á orðsendingar og bæna-
gjörð og hvatningarræðu prestsins,
sem skoraði á menn að hefja endur-
reisn bæjarins þegar i stað. „Við verð-
um að hugsa um þá, sem eftir lifa, en
ekki aðeins þá, sem látnir eru", sagði
hann.
I næstu götu var verið að úthluta
matarpökkum úr stórum flutningabil.
Þar hitti ég ungan Englending, Peter
Hootter-Honett, sem sagðist vinna
þarna á vegum CARITAS, hjálparstofn-
unar kirkjunnar, en hefði verið i
Honduras sl. þrjú ár, mestan part starf-
andi að útvarpsfræðslu Væri reynt að
nota útvarpið til að koma út um sveit-
irnar þekkingu bæði á ýmsum sviðum
landbúnaðar og næringarfræði og jafn-
framt væri reynt að efla samfélagsvit-
und fólksins Peter sagði, að helming-
ur bæjarins væri algerlega ónýtur,
bæði götur og hús, hinn helmingur
væri mjög laskaður, en mætti bæta úr
því fljótlega Hann kvaðst hinsvegar
heldur óánægður með matvælaút-
hlutunina, sem þarna fór fram
„CARITAS hefur verið að reyna að
samræma matvælaúthlutunina vinnu,
þannig að menn vinni og fái greitt i
matvælum. Hér blasa við svo brýn
verkefni, að það verður að hefjast
Blaðamaður
Mbl. á slóðum
fellibvlsins
Fifi
4. grein
Peter sagði tólf manns vinna þarna á
vegum Caritas og þeir hefðu m a
skipulagt smá björgunarflokka OMOA-
búa til að senda til nærliggjandi þorpa,
brýn nauðsyn væri á að hreinsa garða
og akra og planta og sá þar sem
nokkur jafðarskiki væri til þess fallinn.
„Öll uppskeran hér í kring er ónýt og
nautgripir meira eða minna dauðir.
Það getur orðið mjög slæmt ástand
hérna, ef matvælasendingar leggjast
niður fljótlega Sú er alltaf hættan,
þegar svona gerist, margir eru fúsir að
hjálpa meðan atburðurinn lifir, en svo
fyrnist smám saman yfir hann og fólkið
gleymist."
Peter sagðist upphaflega hafa komið
til Honduras með það i huga að finna
stað, þar sem hann gæti gert gagn sem
búfræðingur. „Verkefnin eru óteljandi
og sibreytileg, þar eð útlendingur hér
verður að vinna með það fyrir augum
að gera sjálfan sig þarflausan, þannig
hef ég unnið að því að þjálfa aðra til
starfa og haldið svo áfram i næsta
verkefni".
Þegar við komum aftur til Puerto
Cortes var þyrlan að fara á loft aftur
eftir að hafa skilað Mario af sér. Við
veifuðum í' kveðjuskyni og stukkum
siðan upp á pickupinn, sem átti að
flytja okkur til San Pedro Sula, við
urðum að hafa hraðan á til að komast
yfir árnar fyrir myrkur.
Þyrlan hlaðin
Fáum viB að borða?
Sýnishorn af vanjulegri húsagerð þar um slóSir