Morgunblaðið - 13.10.1974, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. OKTÓBER 1974
„Má bjóða
yður Biblíuna?”
í sumar var haldin ráðstefna í
Hilleröd í Danmörku um dreifingu
á Bibltunni og stóð fyrir henni The
United Bible Society. Einn islend-
ingur sótti hana, Halldór Reynis-
son guðfræðinemi, og náðum við
tali af honum fyrir skömmu:
f hverju fólst ráðstefnan?
„Hún var aðallega í þvt fólgin
að taka það til meðferðar hvernig
hægt er að túlka og tjá uppruna-
legan boðskap Bibltunnar eins og
hann kom fyrir á þeim tima, er
hann var skrifaður. Túlka hann
yfir á mál og menningu samtiðar-
innar, það sem kallað er
transculturization. Við getum tek-
ið sem dæmi, að Grænlendingar
þekktu til skamms tíma ekki orðið
lamb, það þarf þvi að breyta til og
setja annað orð, sem hefur sama
inntak. Þá er e.t.v. sett Guðs kóp-
ur í stað Guðs lamb. Meginverk-
efnið var sem sagt að fjalla um
það, hvernig við getum bezt tjáð
boðskap Bibliunnar fyrir nútíman-
um.
Við tókum fyrir ákveðinn kafla í
Bibliunni, sem við áttum að gera
skil á þennan hátt, og var það
Markús 8.31—38. Hópnum var
skipt niður til að vinna að ákveðn-
um verkefnum s.s. hafa dagskrár á
elliheimili og i herbúðum, sýningu
á Biblíum á bókasafni bæjarins,
bókaborð i miðborginni þar sem
gefin voru smárit og guðspjöll,
einn hópurinn var með leikrit og
sá siðasti var með útvarpsdag-
skrá. Við reyndum að flytja boð-
skap þessa texta þannig, að hann
skapaði sömu viðbrögð og hjá hin-
um upprunalegu áheyrendum boð-
skaparins."
Hvernig á helzt að finna ýmsar
leiðir, leikrit og dagskrár eins og
ég nefndi. Þessar dagskrár byggja
allar á Guðs orði, Bibliunni, og þá
komum við að þessu spursmáli
með hana. Mörgum finnst Biblian
okkar með gamaldags málfari og
iilskiljanlegu fyrir nútimamenn og
þá er spurning hvort ekki þarf að
þýða hana upp á nýtt. Það er verið
að gera á islenzku nú i dag, og á
fleiri málum einnig. Sumum finnst
ekki nóg að þýða Biblíuna úr
grisku samkvæmt orðanna hljóð-
an, heldur að breyta og orðalaginu
svo innihald textans njóti sin bet-
ur en með smá frávikum frá hinum
upprunalega texta. Ég held, að
þetta sé að mörgu leyti góð leið til
að koma boðskapnum á framfæri
við nútimamanninn, með þvi að
fara hans eigin hugsunarteiðir, en
það verður þá að gerast með
mikilli varúð, það verður að gæta
þess að fara ekki út af boðskap
Bibliunnar."
En nú eru menn ekki á eitt sáttir
um gildi og úrskurðarvald Bibli-
unnar eða hvað?
„Nei, menn hafa ákaflega mis-
munandi skoðanir á Biblíunni,
hvort hún sé virkilega orð, sem
Guð hefur talað. eða bara manna-
setningar. Ég held. að enginn
kristinn maður, sem vill vera trúr
sinni köllun, geti dregið það i efa,
að Biblian er bók þar sem Guð
hefur talað, þar sem hann hefur
komið ákveðnum boðskap á fram-
færi við mennina. Ég set það sem
grundvallaratriði i sambandi við
Bibliuna og skilning á henni, að
hún er fyrst og fremst Guðs orð."
Hvernig á að fá fólk til að eign-
ast Biblíuna?
„Ég held. að I fyrsta lagi þurfi
að hafa Biblíuna á þannig máli, að
almenningur skilji hana, og þá
kannski með þvi að hverfa aðeins
frá gömlu orðarununni. Ennfremur
þyrfti að gefa út einstök rit Bibli-
unnar, guðspjöll, i sérútgáfum
sem pappirskiljur með myndum
Svona lítur Nýja'testament-
ið út, sem American Bible
Society hefur gefið ut.
e.t.v. og jafnvel með skýringum á
orðum og hugtökum. Og þegar
þessari frumvinnu væri lokið
þyrfti að huga að ytri dreifingarað-
ferðum.
Á ráðstefnunni fórum við út
með Markúsarguðspjall og geng-
um í hús, börðum að dyrum og
ræddum við fólkið og gáfum þessi
guðspjöll, i tilraunaskyni. Ég held,
að þessi aðferð, að fara um og
knýja dyra hjá fólki og gefa eða
selja eintök rit Bibliunnar geti ver-
ið nokkuð góð. Fólk yrði e.t.v.
opnara ef það fengi myndskreytta
útgáfu af einu guðspjallana og
yrði um leið hvatt til að lesa af
einhverjum, sem kæmi með ritið.
Það fyndi, að maðurinn væri i
sjálfu sér ekki að troða sinum
skoðunum upp á það, heldur að
hann væri að biðja fólk um að
taka ákveðið mál til athugunar
og dæma svo um boðskap guð-
spjallsins sjálft. Fleiri aðferðir má
nota, sýningar, bókaborð og hvað
annað, sem mönnum dytti i hug."
Hér má bæta við. að Gideon-
félagið á fslandi hefur séð um
dreifingu á Nýja testamentinu til
allra 11 ára skólabama og auk
þess dreift Bibltum i skip og flug-
vélar og víðar. Óhætt er að full-
yrða, að fyrir starf þess kemst
Biblían i hendur flestra lands-
manna. Hið islenzka Bibliufélag
hefur séð um útgáfu á Biblfunni
hér á landi og er. eins og Halldór
nefndi, að láta þýða hana að nýju.
Félagið hefur gefið út einstök
guðspjöll, myndskreytt. og mun
hafa i hyggju að halda þeirri út-
gáfu áfram.
Þessar útgáfur mætti nota til
dreifingar svipað því sem Halldór
greindi okkur frá og um leið og við
.þökkum honum fyrir spjallið von-
uln við. að það hafi orðið til að
benda á nýjar leiðir til útbreiðslu
Bibliunnar á tandi voru.
Burt með klámið!
Hugmyndir fólks um hvað
klám er virðast eitthvað á reiki,
ef marka má athugun Morgun-
blaðsins s.l. sunnudag. Viðhorf-
ið til kláms er talið markast af
aldri manna, tímabilum og
löndum. Hugtakið klám er sem
sé mjög á reiki og erfitt að
skilgreina það. Talað er um, að
ekki sé rétt að takmarka klám
um of, þar sem það geti verið
skerðing á tjáningarfrelsi
manna. Klám getur nefnilega
að sumra dómi verið list.
Klám er einhvers konar með-
ferð og umtal um kynlíf. Sú
meðferð fer iðulega fram utan
dagskrár. Eg segi utan dag-
skrár, þvf kynlíf hefur sinn
rétta stað og tíma, rétt eins og
allt annað. Réttur staður kyn-
lífs er hjónaband, og ekki verð-
ur þvf fyrir komið á öðrum stað
og betri. Réttur staður til
fræðslu í kynferðismálum er í
skólum undir stjórn kennara,
en ekki klámblöð í bókabúðum.
Þetta er sú eina meðferð kyn-
ferðismála, sem skaðlaus er, og
það er rangt að ætla sér að búa
til einhverja list um kynferðis-
mál. Þegar allt kemur til alls er
þetta eiginlega bara líffræði —
og hverjum myndi detta f hug
að gera líffræði að list?
Klámblöð.
Hin sfðari ár hefur feimni
fólks við kynferðismál minnkað
mjög og það hafa framleiðend-
ur klámrita notfært sér. Flestir
munu vera sammála um, að
klámrit, erlend sem innlend,
séu ekki list í neinum skilningi.
Þau eru það lesefni, sem auð-
veldast er að ná til í þessum
efnum. Hver sem er getur geng-
ið inn í næstu bókabúð og feng-
ið sér klámrit.
I hverra þágu eru þessi rit
framleidd? „Peningar, pening-
ar,‘‘ er haft eftir dönskum
klámiðnjöfrum sem ástæða
fyrir framleiðslunni. Það er lík-
legast viðhorf flestra útgefenda
þessa lesefnis. Ekki er verið að
hugsa um hvers konar fólk les.
Utgefendurnir hljóta þó að
skynja, að börn og óþroskaðir
unglingar geta fengið þama
furðulegustu hugmyndir um
hvað kynlíf sé. Þau lesa þetta
vegna þess, að eitthvað er
spennandi við það og það gera
þau unz einhver kemur og
skrúfar fyrir lesefnið. Þetta er
því algjörlega óhugsuð og
ábyrgðarlaus útgáfa. Það skyldi
þó ekki vera, að afturför í sið-
ferðisefnum mætti rekja til of
mikils frjálsræðis í þeim efn-
um.
Ástæða Innkaupasambands
bóksala fyrir innflutningi
klámrita er fremur léttvæg:
„Af því þau eru útgefin af einu
virtasta útgáfufyrirtæki Dan-
merkur, Karl Aller... “ hafði
Morgunblaðið eftir Grfmi Gísla-
syni hjá Innkaupasambandinu.
Ef það er að þessu bara til að
verzla með eitthvað, væri þá
ekki nær að það keypti fræðslu-
rit í samráði við fræðsluyfir-
völd um kynferðismál? Þá
fengið það örugga sölu og þyrfti
ekki að vera feimið við að flytja
inn vafasamt lesefni!
— Ja til livet —
I Noregi er í ár í gangi her-
ferð til upplýsingar um viðhorf
Biblíunnar f siðferðismálum
(það veitti ekki af slíkri her-
ferð hér). Herferðin hófst í
janúar og hafa mörg kirkju-
félög sameinazt um útgáfu á
bæklingum, sem hefur verið
dreift ókeypis og skipta upplög-
in tugum þúsunda. Einnig
hefur fjölmiðlum verið sent
efni til birtingar.
Þetta hefur vakið nokkurt
urntal og blaðaskrif og telja
sumir, að skoðanir Biblíunnar á
kynferðismálum séu úreltar
orðnar. Einn bæklingurinn
svarar því: Rétt er, að Biblían
er söguleg bók þar sem sum rit
hennar eru til orðin við
ákveðna sögulega atburði. En
það þýðir ekki, að við getum
snúið orðum hennar eftir eigin
höfði og sagt, að þau gildi ekki
lengur fyrir mig. Sá, sem les
Biblíuna, finnur í henni grund-
vallarfyrirkomulag sköpunar-
innar og boð, sem standast alla
tíma. Eitt af því, sem gildir alla
tíma, er um hjónabandið og eitt
boðorðið, sem er í gildi alla
tima, er sjötta boðorðið, sem
segir, að ekki skuli brjóta
hjónabandið. (Norsk þýðing).
Reynum að taka upp aðgæzlu
í meðferð kynferðismála og
hlífa okkur við að menga
hugarfarið með lestri klámrita.
Snúum okkur frekar að þvi að
efla fræðslu i kynferðismálum.
Gætum að, hvort ekki sé ráð-
legast að taka upp þá reglu-
semi, sem Biblian talar um.
ritað er ...
Sœlir
eru...
i hverju er sælan fólgin? Hverer
hamingjusamur að manna dómi?
Er það ekki hinn riki og voldugi,
hinn fallegi og vinsæli? Keppum
við ekki öll eftir meira auði, valdi
og vinsældum? Er mannleg vel-
gengni ekki metin é þann hátt?
í upphafi fjallræðunnar talar
Jesús Kristur um sæluna Af orð-
um hans þar mð augljóst vera, að
mat hans er allt annað en okkar.
Hverjir eru sælir að hans dómi?
„Sælir eru fátækir I anda. . .
Sælir eru syrgjendur. . . Sælir eru
hógværir. . . Sælir eru þeir, sem
hungrar og þyrstir. . "
Hvernig fær þetta staðizt?
Hljómar þetta ekki eins og napurt
háð i eyrum okkar? Sjáum við
hamingjuna fólgna i þessu?
Hér flytur Jesús Kristur okkur
þann einfalda sannleika, að þá
fyrst erum við menn sælir, er við
finnum þörf okkar á Guði og náð
hans, er við þiggjum gjafir hans.
Þá fyrst fær Guð komizt að i lifi
okkar og fyllt það miskunn sinni
og kærleika. Þá fyrst nær líf okkar
tilgangi Guðs.
Trúnni hefur verið llkt við tóma
hönd, sem við réttum Guði. Þvi
minna sem er i höndinni frá okkur
sjálfum, þvi meira rúmast I henni
af þvi, sem Guð vill gefa.
Sama veg er þvi farið i lifi okk-
ar. Því meira sem Guð fær að
komast að og fylla okkur með
anda sinum og gjöfum, þvi meiri
sæla og blessun er okkur búin frá
honum.
Við ætlum okkur oftaðreynaað
hjálpa Guði. Oft er engu likara en
við höfum áhyggjur af framtíð
rikis hans hér i mannheimi. Við
höldum, að við getum bætt um
það, sem hann gjörir. f stað þess
ættum við að leyfa Guði að hjálpa
okkur. Þá fáum við að reyna, að
það er miklu affarasælla fyrir okk-
ur. Guð vill fá að komast að i lifi
okkar og fylla það anda sinum.
Þegar við finnum þörf á þvi að
þiggja gjafir hans og veitum þeim
viðtöku i trú þá erum við sæl. Þá
eigum við samfélag við hann.
Jónas Gislason.