Morgunblaðið - 06.08.1975, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 06.08.1975, Blaðsíða 16
10 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. AGUST 1975 hf. Árvakur, Reykjavfk. Haraldur Sveinsson. Matthias Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson. Björn Jóhannsson. Árni Garðar Kristinsson. Aðalstræti 6, sfmi 10 100. Aðalstræti 6, sími 22 4 80. Áskriftargjald 700,00 kr. á mánuði innanlands. i iausasölu 40,00 kr. eintakið Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Ritstjórnarfulltrúi Fréttastjóri Auglýsingastjóri Ritstjórn og afgreiðsla Auglýsingar Kristilegt stúdenta- félag gengst fyrir norr- ænu stúdentamóti, sem hefst í Reykjavík í dag og sótt verður af um 1500 þátttakendum. Mótið er haldið í samvinnu við kristileg stúdentafélög hjá öðrum Norðurlandaþjóð- um, en slik mót hafa verið haldin til skiptis á Norður- löndum. Á mótinu verður að sjálfsögðu lögð höfuð- áherzla á kærleiksboðskap kristinnar trúar, en jafn- framt fjallað um margvís- leg mannleg vandamál út frá kristnu sjónarmiði. Samverustundir mótsins verða ýmist sameiginlegar fyrir alla þátttakendur þess eða þeim skipt á smærri umræðuhópa. Norrænt, kristilegt stúd- entamót hér í Reykjavík er sögulegur atburður, sem rétt er að veita verðskuld- aða athygli. En fyrst og fremst hvarflar hugurinn máske að þeirri staðreynd, að kristnir menn um víða veröld skiptast i margar og margvíslegar hreyfingar eða kirkjudeildir, sem ekki hafa alltaf setið á Sárs- höfði. Þegar grannt er skoðað kemur þó í ljós, að þessar fylkingar allar eru greinar á sama meiði, af sömu rót vaxnar og teygja allar starf sitt og viðleitni að sama marki. Þau tímamót i Islands sögu, er við játuðumst und- ir kristinn dóm, eru í senn táknræn og lærdómsrík, og hafa enn sinn boðskap að flytja landsins börnum. Ef við slítum í sundur lögin, slítum við jafnframt frið- inn. Því skulum við hafa ein lög og eina trú, svo við megum áfram vera ein þjóð, var inntak þeirra orða, er kristnitakan grundvallaðist á. Síðan hafa kristin viðhorf verið samofin þjóðararfleifð okk- ar, óaðskiljanlegur hluti hennar. Deila má um trú- rækni íslendinga sem ann- arra þjóða, en kristin við- horf hafa engu að síður verið mótandi afl í siðfræði okkar allar götur frá kristnitöku og haft ríkari og heilladrýgri áhrif en flestir gera sér grein fyrir. Þrátt fyrir mannleg mis- tök, sem mannkynssagan úir og grúir af, má þó í sorta sögunnar greina mörg jákvæð spor, sem rætur eiga í kristnum við- horfum. Og í þeirri kenn- ingu, sem kirkjan boðar, eigum við enn bæði von og markmið, sem gefa lífinu gildi, reisn og fegurð. Trú okkar flestra kann að vera veik og blendin, bæði von og efa, en margur maður- inn varðveitir þó i hjarta sýnu lítinntrúarneista, sem hann vildi sízt af öllu án vera. Kirkjan hlýtur að halda fast við kjarna og undir- stöðu kenninga sinna. Engu að siður verður hún að rúma ólík viðhorf og mismunandi skilning, sem ekki ganga þvert á boðskap hennar. Hún verður jafn- framt að ganga í takt við timann og eiga samleið með ungu fólki, sem hverju sinni lítur um- hverfi sitt og samtíð nýjum augum. Það eru fleiri en ein leið að sama markinu. Kristur sagði, að í húsi föð- urins væru margar vistar- verur. Kirkjan á nú, eins og á öllum tímum, sína óvildar- menn. Margur öfgamaður- inn vill hana feiga og tekur mið af því mýrarljósi, „að trúin sé ópíum fyrir fólk- ið“. Starfsaðstaða hennar er víða skert og sumstaðar alls engin. Að henni er víða vegið, — og vissulega ætti sú herör, sem upp er skorin gegn henni að þjappa vörð- um hennar saman, sem og velunnurum. Kirkjunni er vissulega þörf á því að vera vel á verði, þegar hugað er að högum hennar, þar sem andófsmenn hennar halda um tauminn. Kristilegt, norrænt stúd- entamót, sem hér er háð, ber vissulega vott þrótt- mikils starfs ungs mennta- fólks innan kirkjunnar. Ástæða er til að hvetja sem flesta til að gefa þessu móti gaum og fylgjast með störf- um þess. Ef til vill er starf- semi af þessu tagi mikil- vægari nú en nokkru sinni fyrr. Hvað sem líður skipt- um trúarskoðunum innan kristinna safnaða, er upp- hafið eitt og ósinn einn. Og vonandi stuðlar mót þetta að því að kvíslarnar falli i einum farvegi að lokum, svo að straumþunginn verði aflmeiri og orð Meist- arans áhrifaríkari. Kristilegt stúdentamót Hannes H. Gissurarson: Riddarar lyginnar riðu um völl Á öllum öldum hafa verið til menn, sem kunnað hafa að vekja á sér athygli með einkennilegu móti. Herostratos frá Efesos, sá er lagði eld í Artemisarhof heima- borgar sinnar sér til frægðar, gaf slikri frægð nafn og heitir hún herostratisk. Liklega fetar Amin Úgandamarskálkur, vopnþegi Kremlverja og foringi Einingar- samtaka Blálandsrlkja, bezt I fót- spor Herostratosar nú á dögum. En íslendingar hafa lika átt spor- gengla hans, menn, sem oft hafa einungis kitlað hláturstaugar sam- landa sinna, en stundum reyndar staðið I meiri stórræðum. Þeir hafa átt menn, sem lesið hafa vlsur undir fornyrðislagi úr jökul- rispum, menn, sem ritað hafa út- varpsgagnrýni um efni, sem aldrei var flutt, — og þeir eiga enn fáeina stúdentaráðsliða á vinstri- jaðrinum I Háskóla íslands. Margar eru þær dáðirnar, sem þessir menn hafa drýgt til þess að vekja athygli á sér og hugsjónum slnum. Þeir hafa neitað að for- dæma flkniefnasalana og lagt þannig óbeint blessun slna yfir einhvern mesta ógnvald æsku nú- tlmans. Þeir hafa boðið til lands- ins málþjónum serkneskra hryðju- verkamanna, svlvirðilegustu morðvargasveitar samtlmans. Þeir hafa ætlað sér, en reyndar ekki haft afl til. að ganga I svonefnt Alþjóðasamband stúdenta, I.U.S., sem aðsetur hefur I Prag og fjár- magnað er af K.G.B. og öðrum stofnunum gerzku ógnarstjórnar- innar. Þeir hafa verið gestgjafar manna. sem kalla sig tékkneska stúdenta, en hafa þann starfa helztan að verja Husak og einræð- ishyski hans I Hradcanykastala. Þeir eyða miklum fjármunum úr sameiginlegum sjóðum stúdenta I að halda úti svonefndu Stúdenta- blaði, sem flytur einkum róg og nlð um andstæðinga þessara manna, innan Háskólans sem ut- an. Nú hafa þessir spekingar og sporgöngumenn Herostratosar lát- ið Ijós sitt sklna á atburðina I Portúgal. —landinu, þar sem von kviknaði á slðasta ári um, að lýð- ræðisleg stjórn undir merkjum frelsis og jafnréttis kæmi I stað kúgunarstjórnar Gaetanos og kllku hans. En allir vita, hvað þar hefur gerzt slðan. Það var vegna þessa sem nokkrir stúdentaráðs- liðar Vöku, félags lýðræðissinn- aðra stúdenta I Háskóla fslands, lögðu fram tillögu I ráðinu fyrir nokkru til stuðnings lýðræðis- og frelsisbaráttu Portúgala. Hefur hún verið birt hér I blaðinu. Ráðs- liðarnir á vinstri vængnum visuðu henni til nefndar og báru við „ónógum upplýsingum" um at- burðina þar! f nefnd var Vöku- mönnum sagt, að herforingjarnir portúgölsku þyrftu þann „starfs- frið", sem „vestrænt" lýðræði geti ekki veitt þeim! Eins var þar gerður strangur greinarmunur á „borgaralegu" lýðræði fslend- inga, sem væri af hinu vonda, og einhverju öðru „lýðræði", sem liggur þó ekki á lausu. Kjartan Gunnarsson, sem sæti á I Stúdentaráði, kynnti alþjóð orð Herostratosarsinnanna og athafnir I Morgunblaðinu 16. júll. Og riðu slðan riddarar lyginnar fram á rit- völlinn, Gestur Guðmundsson for- maður ráðsins I Morgunblaðið 25. sama mánaðar og Gylfi Kristins- son endurskoðandi Sambands ungra framsóknarmanna I Tlmann 29. júlt. Andmæli Gests við tillög- unni voru þessi: (1) Upplýsingar um atburðina I Portúgal eru ónóg- ar. (2) í tillögu Vökumanna er lýðræði skilið sem lýðræði Vestur- landa, „kapitaliskt þjóðskipulag og borgaralegt þingræði", en það lítur Gestur hornauga. Verra er að henda reiður á rökum Gylfa endur- skoðanda, svo grautarleg sem sjö- dálka grein hans var. Þar fræðir hann fávlsa lesendur á þv(, að Vökumenn hafi ofsótt andstæð- inga slna — meirihlutann — I Stúdentaráði slðustu þrjú ár- in og segir margar sögur og miklar af stúdentastjórnmálum. Fara fyrstu þrlr dálkarnir I þá frásögn alla, en hina fjóra helgar hann tillögunni sjálfri. Þó er þar reyndar ýmsan annan fróð- leik að finna svo sem þann að tillaga Vökumanna hafi verið 313 orð alls. Langhundur Gylfa er einkum athyglisverður vegna ein- stakrar lágkúru I stll og ruglandi I hugsun og er gullnáma (eða öllu Hannes H. Gissurarson. heldur mótekja) Islenzkukennur- um — og raunar llka gamansöm- um náungum. En andmarli hans, þau er fyrirfinnast á dálkunum sjö, eru hin sömu og Gests: ónógar upplýsingar. Lltum nú á rök þeirra. Vafalaust er margt óljóst um atburðina I Portúgal, en ekki verður þó vé- fengt (1) að frjálsar kosningar fóru fram þar eftir byltinguna, (2) að jafnaðarmenn og Lýðræðislegi al- þýðuflokkurinn fengu saman I þeim mikinn meirihluta atkvæða, en kommúnistar sáralltið fylgi, (3) að herforingjarnir fengu þessum fulltrúum þjóðarinnar ekki völdin, (4) að fjölmiðlar I landinu eru ekki frjálsir. engum málgögnum jafnað- armanna eða kirkjunnar er t.d. leyft að starfa,(5) að Goncalves og Carvalhao herforingjar hafa báðir hótað andstæðingum slnum, þ.á m. jafnaðarmönnum og Lýðræðis- lega alþýðuflokknum, öllu illu. Af öllum þessum staðreyndum má draga eina — og aðeins eina — ályktun: ástæða er til að óttast um lýðræði I Portúgal. Og enginn lýð- ræðissinni getur sagt, að I „starfs- friði" stjórnarherranna felist. að gengið sé á almenn mannréttindi, málfrelsi, fundafrelsi, félagafrelsi og réttarögyggi. Þá segir þráttahugsuðurinn Gestur vafalaust, að ég eigi við „borgaralegt" lýðræði, er ég segi ástæðu til að óttast um lýðræði I Portúgal. Og „borgaralegt" lýð- ræði er ekki „fullkomið" lýðræði. Hér er um hugtakarugling hans að ræða. Hugtakið, sem Vesturlanda- menn hafa orðið lýðræði um, er ekki fremur „borgaralegt" en jök- ulrispurnar áðurnefndu. Orðið lýð- ræði er á. Vesturlöndum haft um óbeina stjórn fjöldans, þar sem ö//. um/nönnum og minnihlutahópum eru tryggð tiltekin réttindi. Og Gestur hefur engan rétt til þess að taka þetta orð traustataki og hafa um önnur hugtök, sér hjartfólgn- ari. Ef Gestur, Gylfi og félagar þeirra hafna þvl, sem þeir kalla „borgaralegt" lýðræði, hafna þeir lýðræði. Og þeim ber að gera sjálf- um sér og öðrum grein fyrir þvl, en rugla ekki saman hugtökum I áróðri. Hér hafa bæði andmæli Gests verið hrakin, en að ýmsu er þó að hyggja. Hvernlg má það vera, að meirihluti Stúdentaráðs skuli skip- aður mönnum eins og þessum tveimur? Margar geta skýringarn- ar verið, áhugaleysi háskólanema um stúdentastjórnmál og vinstri- tlzka á Vesturlöndum, en ein er sennilegust. Slakað hefur verið á námshörku á öllum stigum skóla- kerfisins. Þetta hefur orðið til þess, að margir hafa farið I fram- haldsnám, sem eiga þangað ekki erindi, rótleysingjar og róttækling- ar, sem leita að ódýrum og altæk- um lausnum á llfsgátunni, múgsál- ir, sem sefja sjálfar sig og svæfa með innantómu orðagjálfri. Og spyrja má annarrar spurningar: Getur verið, að endurskoðandinn Gylfi mæli fyrir munn Sambands ungra framsóknarmanna, er hann vill ekki styðja lýðræðis- og frels- isbaráttu Portúgala? Þvl á ég erfitt með að trúa, svo marpa skynsama menn og ágæta sem ég þekki I fylkingu ungra framsóknarmanna, er beini þó spurningunni til stjórn- ar Sambandsins. En riddararnir tveir, sem riðu um ritvöllinn, hafa þegar tryggt sér þá herostratlsku frægð, sem þeim var svo umhuguð. (1. ágúst 1975.)

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.