Morgunblaðið - 22.10.1975, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. OKTÖBER 1975
3
Fjármálaráðherra:
Vona að kjaraviðræður BSRB og
ríkisins geti haldið áfram óhindraðar
FYRIR nokkrum dögum til-
kynnti BSRB, að fulltrúar banda-
lagsins I kjaradðmi og kjara-
nefnd mundu segja af sér störf-
um og jafnframt hafa samtökin
ákveðið að skipa verkfallsnefnd,
en svo sem kunnugt er hafa opin-
berir starfsmenn ekki verkfalls-
rétt. Morgunblaðið hefur snúið
sér til Matthfasar Á. Mathiesen
fjármálaráðherra og óskað um-
sagnar hans um þessa afstöðu
BSRB. Fer hún hér á eftir
Um kröfur
B.H.M. og L.I.
Viðsemjendur ríkissjóðs um
aðalkjarasamning hafa allir sagt
upp núgildandi samningum. Hér
er'um að ræða Bandalag háskóla-
manna, Bandalag starfsmanna
ríkis og bæja og Læknafélag
Islands. Fyrir lok ágústmánaðar
sl. lögðu félögin fram kröfugerðir
sfnar og fékk samninganefnd
ríkisins þær til athugunar.
I túninu heima

Minningasaga Halldórs Laxness komin út
KOMIÐ er út hjá Helgafelli nýj-
asta verk Halldórs Laxness, sem
hann nefnir „I túninu heirna".
Kristján Karlsson, bókmennta-
fræðingur, ritar um verk
Halldórs á bókarkápu og farast
svo orð:
— „Oft er ég í draumi aftur
staddur í þessu túni bernskunnar,

Halldór Laxness
Laxnestúninu, og er nú ekki leng-
ur til," segir Halldór Laxness í
þessari minningasögu. Reyndar
hefst sagan á Laugaveginum, sem
enn stendur f blóma. Þar fæddist
höfundurinn og þaðan eru hans
fyrstu minningar. En Laxnestún-
ið er fmynd liðins heims, sem að
vísu sér hindrunarlaust gegnum
aftur i fornöld, aftur fyrir tfm-
ann, en er þó fyrst og fremst hinn
epíski, íslenzki sveitaheimur 19.
aldar, sem ég fyrir mitt leyti
þekki bjartastan Ur bókum Páls
Melsteðs, þó að þær eigi að heita
þýðingar og gerast í útlöndum. Á
mótum þessa heims og nútfmans
tekur frásögnin viðmiðanir sfnar.
Og vel á minnzt: það eru aðrar
fráleitari leiðir til nokkurs skiln-
ings á Halldóri yfirleitt en að líta
hann á þessum vegamótum. Frá-
sögninni lýkur, þegar „strákurinn
f-Laxnesi“ heldur á stað út í heim
til Reykjavíkur að leggja stund á
tónlist og myndlist. En áður en
þessi umgjörð tfma og landafræði
lokast, hefir Halldór farið með oss
um allar jarðir f hugmyndaheimi
sínum.....“
I túninu heima er prentuð í
Víkingsprent og er alls um 250
bls.
Verðbólgan komin í 30%
VERÐBÓLGAN hefur töluvert
hægt á sér síðustu 3 mánuði og er
nú komin niður í um það bil 30%
miðað við 12 mánaða tímabil aftur
í tímann. Mun þetta stafa af því
að talsverð kyrrð hefur verið á
launamarkaðinum og hækkanir
ekki orðið verulegar. Hvort hér
verður áframhaldandi þróun,
byggist svo að sjálfsögðu á hvað
gerist í launamálum og öðrum
málum eftir áramótin.
Hækkun á vísitölu framfærslu-
Kröfurnar fólu f sér umtalsverða
hækkun á launaútgjöldum ríkis-
ins.
Launadeila ríkisins og starfs-
manna þess er nú til meðferðar
hjá sáttasemjara ríkisins og er því
ekki rétt að gera einstaka þætti
kröfugerða aðila að umræðuefni á
þessu stigi máls.
Á það má minna, að áður en
deilan fór til sáttasemjara, bar
ríkisstjórnin fram þau tilmæli við
viðsemjendur ríkisins, að þeir
féllust á lengri tíma til samninga-
umræðna en núgildandi lög gera
ráð fyrir en þó ekki lengri frest
en svo, að lokaniðurstöður gætu
legið fyrir þánn 1. júlí nk. eins og
lög ákveða nú. Þessi tilmæli voru
rökstudd með þeirri nauðsyn, að
tímasetning allra helstu kjara-
samninga f landinu yrði sam-
ræmd og að leita þyrfti náins sam-
starfs við alla aðila vinnUmarkað-
arins, þ.á m. opinberra starfs-
manna, til lausnar fyrirsjáanleg-
um vanda f efnahags- og verðlags-
málum. BSRB og BHM töldu ekki
tímabært að taka afstöðu til þess-
ara tilmæla, en Læknafélagið
féllst hins vegar á tilmælin.
A fundum hjá sáttasemjara
ríkisins hafa viðsemjendum rfkis-
ins verið gerð tilboð um launa-
hækkanir. BHM hefur óskað þess,
að fyrst og fremst yrði rædd lög-
un launastigans og því geymt um
sinn að taka afstöðu til fram-
komins tilboðs. Minna háskóla-
menn á, að á undanförnu ári hafi
öll laun hækkað um jafna krónu-
tölu og séu þvi launahlutföll allt
önnur en var, þegar kjör þeirra
voru siðast ákveðin f aðalkjara-
samningi eða jafngildi hans.
Enda þótt að hér geti verið rétt
með farið, er erfitt að láta sann-
færast um nauðsyn þess að teygt
verði á launastiganum eins og mál
standa nú í þessu þjóðfélagi, en
kröfur þessar verður að skoða
vandlega eins og reyndar öll önn-
ur mál.
BSRB hefur hins vegar neitað
að ræða kjarakröfur nema jafn-
hliða verði fjallað um kröfur
bandalagsins um verkfallsrétt.
Útilokað er, að samninganefnd
ríkisins standi f slíkum viðræðum
við BSRB um flókin löggjafar-
atriði, enda er verksvið þeirrar
nefndar fast mótað af ákvæðum
laga frá 1973 um samningsrétt
opinberra starfsmanna. Þau lög
voru hins vegar samin af
sérstakri nefnd, er enn starfar og
eiga f henni sæti m.a. tveir full-
trúar BSRB og einn fulltrúi BHM.
Rfkisstjórnin hefur nú beint þeim
tilmælum til nefndar þessarar, að
hún hraði störfum eftir föngum
og fjalli sérstaklega um þær hug-
myndir, sem BSRB hefur fram að
færa til breytingar á samnings-
réttarlögunum. Er það því von
mín, að kjaraviðræður BSRB og
ríkisins geti haldið áfram óhindr-
aðar.
Verkfallsréttur til handa opin-
berum starfsmönnum þarf mikill-
ar athugunar við, og þá sér f lagi
hvernig með slíkan rétt megi
fara. í fyrsta lagi hefur ríkið með
höndum. umfangsmikla öryggis-
gæslu og heilbrigðisgæslu fyrir
borgarana, sem trauðla má falla
niður. I öðru lagi hefur BSRB
hugmyndir um framgang verk-
falla, boðun til þeirra og sam-
þykki til vinnustöðvunar, er telj-
ast nýnæmi. 1 þriðja lagi verður
að telja, að landsmenn séu orðnir
langþreyttir á verkföllum smá-
hópa og reyndar verkföllum yfir-
leitt. Hér er rétt að vekja á þvf
athygli, að hugmyndir BSRB gera
ráð fyrir, að auk heildarsamtaka
geti hvert og eitt félag innan
BSRB gert verkfall.
Það virðist tfmi til kominn að
leita annarra leiða til úrlausnar
kjaradeilu f þjóðfélaginu en að
gripið sé sífellt til verkfalla. Að
minnsta kosti er það skoðun
margra, að ekki sé tímabært að
víkka mjög út verkfallsrétt í þjóð-
félaginu meðan verstu agnúarnir
hafa ekki verið sniðnir af vinnu-
löggjöfinni.
Eins og ég gat um, eru kröfur
BSRB um verkfallsrétt vandmeð-
farið löggjafaratriði. Það er því
útilokað að ætla að ljúka undir-
búningi slfkrar lagasetningar
jafnhliða gerð aðalkjarasamnings
innan þeirra tímamarka, er kjara-
samningalögin gera ráð fyrir.
21.10. 1975
hækkunin milli 1. ágúst 1974 og 1.
ágúst 1975 er 54,5%.
Gera má ráð fyrir að þessi rén-
un verðbólgu haldist eitthvað
áfram, ef miðað er við þær að-
stæður, sem nú eru f þjóðfélaginu
í dag og þær halda einnig áfram.
Um slíkt er á einskis manns færi
að spá.
Ofangreind 30% hækkun á við
vfsitölu framfærslukostnaðar
hinn 1. nóvember og hefur hún
verið áætluð, en útreikningar á
henni eru enn ekki hafnir.
Sérstök tilfinning grípur
mig, þegar ég kem hingaö
segir Erling Blöndal Bengtson
Sellósnillingurinn Erling
Blöndal-Bengtson, prófessor
við Tónlistarháskólann í Kaup-
mannahöfn er nýkominn til
landsins ásamt eiginkonu sinni.
Hann heldur hljómleika á
Akureyri og f Reykjavfk við
undirleik Árna Kristjánssonar
og einnig við hljómsveitarund-
irleik.
— Þótt ég kenni bæði við
Tónlistarháskólann í Kaup-
mannahöfn og tónlistarskóla
sænska útvarpsins, er ég mikið
á hljómleikaferðalögum, segir
Erling Blöndal-Bengtson. — Ég
var að koma frá Jugóslavíu, lék
einleik með sinfóníuhljómsveit
þar, framundan er svo Eng-
landsferð, þar sem ég held
hljómleika á vegum BBC; sfðar
hefur mér verið boðið að leika
þar á tónlistarhátíð þeirri sem
kennd er við Benjamín Britten.
Hljómleikaferðalag um Pólland
er þegar undirbúið, eins til
Frakklarids. Og loks er það
Kanadaferð, en þar leik ég með
sinfóníuhljómsveit Winnepeg-
borgar. Ekki verða það þó nein
fslensk tónverk „í tilefni árs-
ins“, einungis þessi klassisku.
Þá má og geta þess, að ég kenni
í sumar við „meistaradeild"
tónlistarmanna í Sviss, þar sem
nemendurnir verða þeir ein-
göngu, sem þegar hafa getið sér
viðurkenningu fyrir list sína.
— En þó ég fari víða, er það
alltaf sérstök tilfinning sem
grípur mig, þegar ég kem hing-
að. Móðir mfn var íslensk, og ég
á hér fjölda ættingja, sem ég
hef alltaf haft samband við.
Nei, ég tala ekki fslensku, en
skil hana ágætlega, og ég hef
mikla löngun til að Iæra hana.
En hvort mér vinnst tími til
þess, er svo annað mál...
Erling BIöndal-Bengtson leik-
ur f Borgarbíói á Akureyri í
kvöld á vegum Tónlistarfélags
Akureyrar, en hér í Reykjavik
á föstudagskvöld kl. 9 sfðd. í
Austurbæjarbíó, á vegum Tón-
listarfélags Reykjavfkur með
Erling Blöndal Bengtson.
undirleik Árna Kristjánssonar,
verk eftir Schumann, Bach,
Beethoven og Chopin. Auk þess
leikur hann með undirleik
Árna fyrir sjónvarpið og fyrir
hljóðvarp verk fyrir hljómsveit
og selló eftir Jón Nordal.
kostnaðar hefur verið allbreytileg
undanfarna mánuði og hoppað
upp og niður. Sé miðað við vísitöl-
una frá því í maí 1974 og mai 1975
er hækkunin þar á milli 47,4%, en
Kemur Benny Good-
man á Listahátíð?
UNNIÐ er að því að fá heimsþekkta
listamenn á Listahátíð 1976. Tilraun
hefur verið gerð til þess að fá klarin-
ettuleikarann Benny Goodman til
landsins og hefur hann sjálfur lýst
sig hliðhollan hugmyndinni, en vísað
á umboðsmann sinn í New York.
Mun Goodman hafa hug á að komast
á laxveiðar í leiðinni.
Heldur hefur gengið erfiðlega að fá
sellóleikarann Rostropovitch á Listahá-
tíð, en samkvæmt upplýsingum Knúts
Hallssonar eru menn enn ekki úrkula
vonar um að hann komi Þá er og von
til þess að tenórsöngvarinn Taverotti
komi á Listahátíð, en enn hefur ekki
verið gengið frá samningum við hann,
þar sem hann er sjúkur um þessar
mundir.
Straufría sængurfataefnið er nú
fyrirliggjandi í mörgum mynztrum
og litum.
Einnig í saumuðum settum.
Kærkomin gjöf, hverjum sem hlýtur.
Sparið húsmóðurinni erfitt verk,
sofið þægilega og lífgið upp á litina
í svefnherberginu.
Reynið Night ahd Day og sannfærizt.
Í2
Ö>
T3
(Q
CT>
c
</>
•j>^
CT)
=3
<
Samband íslenzkra samvinnufélaga
Innflutningsdeild
Sambandshúsið Rvik sími28200