Morgunblaðið - 22.10.1975, Blaðsíða 24

Fékkst þú þér
TROPICANA
í morgun ?
í>íC0mMitSj>íí»
SILFUR-
SKEIFAN
BORÐSMJÖRLÍKI
SMJÖRLÍKIÐ
SEM ALLIR ÞEKKJA
MIÐVIKUDAGUR 22. OKTÓBER 1975
Búið að salta 1
30 þús. tunnur
TALIÐ ER aö nú sé búið að salta í
30 þúsund tunnur af síld frá því
að síldveiðar hófust í haust. Mest
mun vera búið að salta á Höfn í
Hornafirði, en þar hafa rekneta-
bátar mest lagt upp. Sildin sem
veiðst hefur i haust, mun vera
heldur magurri en í meðallagi.
Góð veiði var hjá sfldarbátun-
um i fyrrinótt og i gær. Voru
bátarnir á veiðum á Öræfagrunni
og í gærkvöldi höfðu nokkrir bát-
anna fyllt alla kassana og lagt af
stað i land.
Eyjólfur Friðgeirsson Ieiðang-
ursstjóri á rannsóknaskipinu
Árna Friðrikssyni sagði I samtali
við Morgunblaðið I gærkvöldi, að
þeir hefðu fundið mikið af síld í
gærdag á stóru svæði. Bátarnir
byrjuðu að kasta á síldina strax
eftir hádegi suður af Ingólfshöfða
og um kvöldmatarleytið voru
sumir lagðir af stað í land. Síldin
sem fékkst í gær, er sú bezta sem
fengist hefur i nokkurn tima.
„Þurfum fleiri skip til
að ráða við ástandið”
— segir Guðmundur Kjærnested skipherra
„ÞETTA er orðið geysilega erf-
itt starf, og ef við eigum að
verja landhelgina með ein-
hverjum árangri, þurfum við
fleiri skip, en segja má, að
þessa dagana séu aðeins tvö
skip, Þór og Ægir, sem verji
nýju fiskveiðilögsöguna fyrir
ágangi erlendra veiðiskipa,"
sagði Guðmundur Kjærnested,
skipherra á Tý, í samtali við
Morgunblaðið f gær, en Týr
kom inn til Reykjavíkur f
fyrradag eftir 18 daga útiveru.
Guðmundur Kjærnested
sagði, að það væri orðið mjög
þreytandi að vera sífellt mjög
langt frá landi á skipunum, auk
þess sem íslendingar gætu ekki
varið landhelgina með þeim
skipafjölda, sem Landhelgis-
gæzlan hefði yfir að ráða svo
viðunandi væri. Varðskipin
væru nú í raun aðeins þrjú, þ.e.
Týr, Ægir og Þór, Óðinn væri í
breytingum I Danmörku og
kæmi ekki fyrr en i næsta mán-
uði.
„íslenzka fiskveiðilögsagan
er orðin gífurleg víðátta," sagði
Guðmundur, „flugvélar, hvað
þá litlar Beechcraft, geta aldrei
varið þessa landhelgi. Hins veg-
ar geta þær leiðbeint varðskip-
unum, en þau þurfa að vera
fleiri. Ef þeim verður ekki
fjölgað geta togararnir alltaf
sloppið einhvers staðar innfyrir
og varðskipin geta ekki sinnt
mörgum skipum í einu. Það er
rætt um að íslenzki fiskiskipa-
stóllinn sé meir en nógu stór til
að nýta fiskimiðin við landið og
því mætti allt eins nota ein-
hvern þeirra skuttogara, sem
ekki ber sig nógu vel, til land-
helgisstarfa, því þetta eru bæði
gangmikil og góð skip og vel
búin. Hinir togararnir myndu
bara fiska meira á meðan. Og
mitt álit er, að Islendingar verji
nú allt of litlu fé til vörzlu
landhelginnar, ef við ætlum að
nýta okkar fiskimið einir og
eigum ekki að missa allt útúr
höndunum. Það getur enginn
ætlazt til að þrjú varðskip geti
varið þessa viðáttu, sem er eins
og mörg Evrópulönd að flatar-
máii.“
Guðmundur KJærnested skip-
herra við stjórnvölinn um borð
ÍTý.
Ljósm. Mbl.: RAX.
segir forsætisráðherra
Frá blaðamannafundi samstarfs-
nefndar yfir- og undirmanna á
fiskiskipaflotanum um borS í Júnl
■ gær. Frá vinstri eru: Sigurður
Kristjánsson, Gunnar Þór Ólafs-
son, Björn Ingólfsson, Óskar Vig-
fússon, Ólafur G. Gístason,
Jóhann Sigurgeirsson og
Guðmundur Jónsson.
FISKISKIPAFLOTI Islcndinga siglir nú f land og hcfja skipin ekki
aftur róðra, fyrr en gengið hefur verið frá ákveðnum kröfum sjó-
manna sem m.a. eru að sjóðakerfi sjávarútvegsins verði lagt niður og
Iagfæringar gerðar á þvf fiskverði, sem Verðlagsráð sjávarútvegsins
auglýsti nýlega. Þetta kom fram á blaðamannafundi scm samstarfs
hópur yfir- og undirmanna á fiskiskipum boðaði til f gær. Sjó-
mennirnir sögðu að fyrir viku hefðu þeir gefið sjávarútvegsráðuneyt-
inu einnar viku frest til þess að leysa málið, en þar sem að þeirra mati
hafi ekki verið brugðizt við óskum þeirra á neinn hátt, muni fiski-
skipaflotinn nú sigla f höfn. Þeir kváðu þegar nokkur skip komin f
höfn, en bjuggust við að allur flotinn myndi liggja bundinn við
bryggjur sfðdegis í dag.
Morgunblaðið sneri sér í gær til
Geirs Hallgrimssonar forsætisráð-
herra og spurði hann um þetta
mál. Geir sagði: „Farið hefur
verið að lögum og ef menn hafa
athugasemdir fram að færa, sem
við rök styðjast, þá er nauðsyn-
legt að lagabreytingar fari fram
sem taka nokkurn tíma. Gagnrýni
sú, sem höfð hefur verið í frammi
er í algjörri andstöðu við aðgerðir
okkar við útfærslu fiskveiðilög-
sögunnar og fiskverndunar-
sjónarmið, þar sem gert er ráð
fyrir því að minni fiskur falli í
verði, en stærri fiskur hækki f
verði, en með þessu hefur Haf-
rannsóknastofnunin mælt. Það er
algjör misskilningur, að í fisk-
verðsákvörðuninni sé fólgin
kauplækkun sjómanna eða tekju-
minnkun hjá útgerðarmönnum.
Þar sem miðað er við venjulegan
haustafla er hér um tekjuhækkun
hjá báðum aðilum að ræða, um
3,5% sem er fullkomlega sam-
bærilegt við það sem kjara-
samningar f landi hafa í för með
sér. Miðað við ársvog er hér um að
ræða hækkun sem nemur 4,6%
sem auðvitað hefur meiri tekju-
hækkun í för með sér en enn
hefur nokkur ákvörðun verið
tekin um gagnvart öðrum. Þvi er
þessi málflutningur á algjörum
misskilningi byggður.“
Samstarfshópur yfir- og undir-
manna á fiskiskipum boðaði í gær
til blaðamannafundar um borð í
skuttogaranum Júní frá Hafnar-
firði, en þá höfðu fulltrúar sjó-
mannanna þegar verið í sjávarút-
vegsráðuneytinu og rætt þar við
ráðuneytisstjórann Jón Arnalds.
Þar segjast sjómennirnir hafa
fengið þau svör, að ráðuneytið
hafi snúið sér til verðlagsráðsins,
sem ekki hafi séð ástæðu til
breytinga á ákvörðun sinni um
fiskverð.
Forsaga málsins er sú, að þegar
fiskverð hafði verið auglýst,
sendu skipstjórar á 119 skipum
ráðuneytinu skeyti — hinn 14.
þessa mánaðar — þar sem þeir
mótmæltu fiskverðsákvörðun, en
gáfu einnig viku frest til lagfær-
inga á fiskverðinu sjómönnum til
hagsbóta. Frestur þessi rann út í
gærmorgun og klukkan 16 i gær
átti samstarfshópurinn samtal við
ráðuneytisstjórann. Ráðuneytis-
stjórinn sagði að haft hefði verið
samband við fulltrúa sjómanna i
ráðinu, sem ekki hefðu séð
ástæðu til breytinga. Méð hliðsjón
af þessari afgreiðslu lögðu skip-
stjórarnir fyrir ráðuneytið tillögu
um breytingu á fiskverðinu og
sögðu fulltrúar sjómannanna á
blaðamannafundinum í gær að nú
þyrfti skjót viðbrögð ráðuneytis-
ins, þar sem það væri ekki á valdi
samstarfshópsins að stöðva
siglingu flotans í höfn, en fiski-
Framhald á bls. 11
BÆJARSTJÖRN Vestmannaeyja
hefur nú til athugunar skýrslu
Jarðvfsíndastofu og Jarðeðlis-
fræðideildar Raunvfsindastofn-
unar Háskólans um hugsanlega
nýtingu hraunvarmans á Heima-
ey til húshitunar þar. Niðurstaða
skýrslunnar stefnir að tilrauna-
hitaveitu f hluta kaupstaðarins
með hraunhita. Mun sú tilraun
miðast við um 70 fbúðir og nýja
sjúkrahúsið.
Aðdragandinn og hugmyndin
að þessari framkvæmd eru til-
raunir sem Sveinbjörn Jónsson f
Ofnasmiðjunni og Hlöðver
Johnsen í Vestmannaeyjum
gerðu með hitaelementi í hraun-
inu og síðan kom einnig til hug-
mynd Sigmunds Jóhannssonar
hugvitsmanns í Vestmannaeyjum
um að soga hitann úr hrauninu og
breyta honum í gufu til upphit-
unar á vatni, þ.e. til varmaskipta.
Niðurstöður af athugun Raun-
vísindadeildarinnar er sú að með
sameiningu þeirra hugmynda
sem fram hafa komið í þessu efni
megi ná mestum árangri, en þeir
aðilar hjá Raunvísindastofnun
sem hafa haft tilraunirnar með
höndum eru prófessorarnir
Sveinbjörn Björnsson og Þor-
björn Sigurgeirsson.
Virkjun hraunhitans er talin
tæknilega auðveld og ódýr, en
óvissa er um rekstrarkostnað og
endingu varmans, en talað er um
allt að 80 ár.
Samkvæmt niðurstöðum skýrsl-
unnar er nægjanlegur hraunhiti
til staðar til þess að hita upp öll
hús í Eyjum, en skýrslan miðar
við lágmarksnýtingu í 15 ár sem á
að duga til að greiða niður allan
stofnkostnað, reiknað með svip-
uðu hitaveitugjaldi og hjá Hita-
veitu Reykjavíkur.
Kostnaður við olfuhitun í Eyj-
um er nú 150—200 millj. kr. á ári
og gæti því orðið um 100—150
millj. kr. sparnað að ræða ef
tækist að nýta hitann til upphit-
unar húsa f Eyjum.
Á bls. 22 í blaðinu í dag er
viðtal við Guðlaug Gíslason al-
þingismann um þessi mál.
Mótmælin við fiskverðinu:
Siglir flotinn í höfn?
Gagnrýnin í andstöðu við útfærsl-
una og fiskverndunarsjónarmið —
Fiskverðsákvörðun þýðir tekju-
hækkun fyrir sjómenn —
Hraunhitaveita í
Eyjum til reynslu
Tilraun gerð á 70 íbúðum og sjúkrahúsinu 1 vetur