Morgunblaðið - 22.10.1975, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. OKTÓBER 1975
Jóhannes Árnason
Nýir þingmenn
Nokkrir nýir þingmenn hafa bætzt við þessa dagana, í fjarveru
aðalmanna. Gunnar J. Friðriksson (S) hefur tekið sæti Péturs Sigurðs-
sonar, Halldór Blöndal (S) sæti Jóns G. Sólness, Pétur Biöndal (S),
Seyðisfirði, sæti Sverris Hermannssonar, Ólafur R. Grímsson (SFV)
sæti Magnúsar T. Ólafssonar, Sigurður Björgvinsson (K) sæti Garðars
Sigurðssonar og Jóhannes Árnason (S) í veikindaforföllum Matthíasar
Bjarnasonar, sjávarútvegsráðherra.
Hugsanlegar endurgreiðslur:
Rangur útreikning-
ur ákvæðisvinnu
Ólafur Jóhannesson, viðskipta-
ráðherra, svaraði í sameinuðu
þingi I gær fyrirspurnum frá Sig-
hvati Björgvinssyni (A) varðandi
ranga útreikninga á ákvæðis-
vinnu iðnmeistara í húsbygging-
um. Spurningar og svör fara hér á
eftir:
• 1. Eru einhverjar aðgerðir fyr-
irhugaðar til þess að tryggja og
auðvelda húsbyggjendum að fá
endurgreiddar þær fjárhæðir,
sem verðlagsráð hefur nýlega
upplýst að óleyfilega hafi verið af
þeim hafðar með röngum útreikn-
sönnuð i málinu, ætti að skapast
grundvöliur til að byggja á endur-
kröfu vegna oftekinnar greiðslu
fyrir ákvæðisvinnu. Gera verður
ráð fyrir, að hver, sem endur-
greiðslu krefst, hefjist sjálfur
handa um innheimtu hennar, en
vera kann að reka þurfi prófmál f
þessu sambandi og mundi þá gjaf-
sókn e.t.v. veitt.
% 2. Verða gerðar einhverjar sér-
stakar ráðstafanir af hálfu verð-
lagsyfirvalda til þess að tryggja
betur en gert hefur verið að alvar-
leg verðlagsbrot af þessu tagi eigi
sér ekki stað.
0 Svar:
Verðlagsskrifstofan mun að
sjálfsögðu leitast við að koma f
veg fyrir hvers konar verðlags-
brot hér eftir sem hingað til og
kæra þau brot, sem upp komast.
Hraunhitinn í Eyjum:
Tilraunaveita reynd
þegar í vetur?
í NÝLEGRI skýrslu Jarð-
vísindastofu og Jarðeðlisfræði-
deildar Raunvfsindastofnunar
Háskóians um hugsanlega nýt-
ingu hraunvarmans á Heima
ey til húshitunar kemur m.a.
fram, að stefnt er að tilrauna-
veitu f hluta Vestmannaeyja-
kaupstaðar, sem talin er for-
senda ákvörðunartöku um hús-
hitun alls kaupstaðarins með
hraunhita. Skýrsla þessi er nú í
athugun bæjaryfirvalda, sem
væntanlega taka afstöðu til
málsins mjög fljótlega. Af
þessu tilefni sneri Mbl. sér til
Guðlaugs Gfslasonar, alþingis-
manns, og innti hann eftir frek-
ari upplýsingum af þessu máli.
Aðdragandinn.
Guðlaugur sagði að
aðdragandinn og hugmyndin að
þessari framkvæmd hefðu ver-
ið tilraunir, sem Sveinbjörn
Jónsson í Ofnasmiðjunni og
Hlöðver Johnsen í Vestmanna-
eyjum hefðu gert með
„hitaelementi“, sem sett hafi
verið niður í hraunið, og hefði
þá þegar gefið góða raun.
Raunvfsindastofnun
Háskólans.
Á fjárlögum yfirstandandi
árs var framlag til Raun-
vfsindastofnunar Háskólans
hækkað um 2 m.kr., en stofnun-
in tók að sér frekari tilraunir
með nýtingu hraunhitans í Eyj-
um. Sú tilraun var þríþætt: 1)
að nýta gufu-uppstreymið
beint, hliðstætt þvf sem ráðgert
er í Svartsengi, 2) með nýjum
varmaskipti, sem Sveinbjörn f
Ofnasmiðjunni hannaði og lét
smíða og 3) könnun á hugmynd
Sigmundar Jóhannessonar,
hugvitsmanns í Eyjum, þ.e. að
soga hitann upp úr hrauninu og
breyta honum í gufu, eða nota
hann beint á varmaskipti til
upphitunar á vatni.
Niðurstöður
rannsóknar
Guðlaugur sagði niðurstöður
Raunvísindastofnunar af þess-
um tilraunum, sem staðið hafi í
allt sumar, vera þær, að samein-
aðir myndu kostir allra þessara
Guðlaugur Gfslason, alþingis-
maður.
hugmynda, og smfðuð ný
tegund af varmaskipti í sam-
ræmi við það.
Leggur Raunvísindastofnun-
in til, sem fyrr segir, að gerð
verði tilraun með hitaveitu
(hraunhitun) í tilteknu hverfi í
kaupstaðnum, norðan Sólhlíðar
og vestan Kirkjuvegar, ásamt
nýja sjúkrahúsinu. Teningsmál
þess húsnæðis, sem hér um
ræðir, samsvarar um 70 íbúðum
af meðalstærð.
Þeir aðilar hjá Raunvísinda-
stofnun, sem haft hafa þessar
tilraunir meá höndum, eru
prófessorarnir Sveinbjörn
Björnsson og Þorbjörn Sigur-
geirsson, en forhönnun að verk-
inu og teikningar af dreifikerfi
hefur Verkfræðistofa Guð-
mundar og Kristjáns f Reykja-
vík gert.
Ending hitans.
Virkjun hraunhitans er talin
tæknilega auðveld og ódýr.
Óvissa er þó um rekstrar-
kostnað og endingu varmaforð-
ans. Hins vegar má varðveita
hraunhitann alllengi með þvi
að loka yfirborði hraunsins
með vatnsþéttu einangrunar-
lagi og þurrka hraunið þar
undir með þvf að soga gufuna,
sem nú er í því burt. Stofn-
kostnaður dreifikerfis um bæ-
inn kemur og að fullum notum,

ingum á launatengdum gjöldum
vegna ákvæðisvinnu iðnmeistara.
• Svar:
Að lokinni athugun verðlags-
skrifstofunnar á útreikningum
seldrar ákvæðisvinnu ýmissa iðn-
meistara hefur verðlagsstjóri
kært málið tii saksóknara ríkis-
ins, sem tekur frekari ákvarðanir
um framhald málsins. Verði sök
Vilhjálmur Hjálmarsson,
menntamálaráðherra, svaraði í
gær í sameinuðu þingi fyrirspurn
frá Benedikt Gröndal (A), varð-
andi dagvistunarheimili. Spurn-
ingar og svör fara hér á eftir:
Spurning: Hvaða dagvistunar-
heimili hafa hlotið byggingar- og
rekstrarstyrki samkvæmt lögum
nr. 29/1973 um hlutdeild ríkisins
í byggingu og rekstri dagvistunar-
heimilarog hve miklum upphæð-
um nemur sú aðstoð?
Svar: A landinu öllu eru nú
starfandi 76 dagvistunarheimili
af slíku tagi í 33 sveitarfélögum.
Dagheimilin eru 28, skóladag-
heimilin 3, leikskóiar 45. Dagvist-
unarheimili starfa á eftirtöldum
stöðum:
Akureyri (3), Akranes (2),
Borgarnes, Egilsstaðir, Eskifjörð-
ur, Flateyri, Garðahreppur, Hafn-
arfjörður (3), Hellissandur,
Húsavfk, Höfn (Hornafirði),
Hveragerði, Isafjörður, Keflavík
(2), Kópavogur (3), Króasel, Há-
bæ 28, Rvík, Mosfellssveit, Nes-
'V Formenn
þingnefnda
A 'JS&a Utanríkismálanefnd Sameinaðs Alþingis. Formaður utanríkismála- nefndar Sameinaðs Alþingis hefur verið kjörinn Þórarinn ^ • flflj
^ J Þórarinsson, varaformaður - -St. WMÉSk
Jóhann Hafstein og skrifari Jfrr ijn
. mmL* 'íÉmfi&h. Friðjón Þórðarson.
Fjárveitinganefnd Alþingis. m * i
Formaður fjárveitinganefndar \ !
Alþingis hefur verið kjörinn Jón Æj^V ' W ’ \
Árnason, varaformaður Ingi w mk i lM
HHm fli Tryggvason og skrifari Þórarinn Wm', m KWflki 'Wm'"
þótt og þegar hraunhitinn þrýt-
ur, því að nýta má kerfið sem
fjarhitunarkerfi.
Samkvæmt niðurstöðum
skýrslunnar er nægjanlegur
hraunhiti til staðar til hitunar
allra húsa kaupstaðarins. Um
varanleik varmans sagði
Guðlaugur, að þeir bjart-
sýnustu töluðu um 50 til 80 ár,
ef tiltekið svæði á yfirborði
hraunsins yrði þéttað, þann
veg, að regnvatn kæmist ekki
niður í það. Aðrir töluðu um 30
til 40 ár. í bollaleggingum sér
fræðinga Raunvfsindastofnun-
ar væri hinsvegar reiknað með
lágmarksnýtingu 15 ár, og væri
sá endingartími nægjanlegur
til að greiða niður allan stofn-
kostnað bæjarkerfisins, þó
reiknað verði með svipuðu
verði og hjá Hitaveitu Reykja-
vfkur.
Guðlaugur vakti og athygli á
þvf, að á tilteknum svæðum
hraunsins í Surtsey mældist
enn allt að 160 gr. hiti, eftir 9
ár, án nokkurrar þéttingar á
yfirborði hraunsins, og þrátt
fyrir mikið sjórok yfir eyjuna.
Sparnaður
Þá sagði Guðlaugur að kynd-
ing bæjarins með olíu kostaði f
dag milli 150 og 200 m.kr. Talið
væri að hitakostnaður hjá Hita-
veitu Reykjavíkur væri aðeins
frá 'A til W af kyndingarkostn-
aði með olíu, og yrði því árlegur
sparnaður húseigenda í Eyjum
og þjóðarbúsins, ef tækist að
nýta hraunhitann, frá 100 til
150 m.kr.
Tilraunir varðandi hugsan-
lega tæringu á varmaskiptum
hefðu leitt í Ijós, að verði tækin
byggð úr ryðfríu stáli, myndu
engin óviðráðanleg vandamál
koma upp. Bæjarkerfið yrði og
lokað kerfi, sem útilokaði tær-
ingu í hitalögnum húsanna.
Tilraun f vetur — ákvörðun að
sumri.
Guðlaugur Gíslason, alþingis-
maður, sagði að lokum, að hann
vonaðist til, að fyrirhuguð til
raunaveita fengi sitt reynslu-
próf þegar í vetur, og að hægt
yrði að byggja framtíðar
ákvarðanatöku á þeirri reynslu,
sem hún gæfi, á sumri kom-
anda.
****ti«*ttammm***>*M&* matáMcneusHLétmamuttm
4600 börn á dagvistunarstofnunum:
7 6 dagvistunarheimili starf-
rækt í 33 sveitarféiögum
Þórarinn Þórarinsson.
Sigurjónsson.
Jón Árnason.
kaupstaður, Ólafsvfk, Ólafsfjörð
ur, Ós v/Dugguvog, Reykjavíkur
borg (32), Sauðárkrókur, Selfoss
Seltjarnarnes, Seyðisfjörður
Siglufjörður, Stykkishólmur, Suð
ureyri, Vestmannaeyjar (3), Vtri
Njarðvík, Æsufelli 2—6 Rvík,
Blönduós, Dalvík, Hálsakot
(Bergstaðastræti 81 Rvík).
Fyrsta heila árið eftir gildis-
töku laganna, 1974, greiddi rfkis-
sjóður vegna rekstrar heimilanna
um 79 m.kr., en af þeirri fjárhæð
vóru 23 m. kr. fyrirliggjandi
vegna 1975.
Ein umsókn úr Garði hefur ekki
verið afgreidd.
Stofnkostnaður.
39 dagvistunarheimili hafa nú
verið tekin i fjárlög. Árið 1974
voru i fjárlögum 40 m.kr. vegna
slíks stofnkostnaðar, þar af 7
m.kr. vegna hönnunar. Greiðsla á
árinu nam 30 m.kr. í fjárlögum
1975 eru 60 m.kr. til stofnkostn-
aðar, þar af hafa 40 m.kr. verið
greiddar til 18 byggðarlaga.
Allar umsóknir, sem uppfyllt
hafa skilyrði laga, hafa verið
teknar f fjárlög. Varðandi af-
greiðslu fjárlaga 1976 liggja fyrir
umsóknir varðandi 10 ný heimili
frá 9 sveitarfélögum og KFUM og
K f Rvík.
Vilhjálmur Hjálmarsson,
Spurning: Hversu mörg börn geta
þessi heimili vistað? Svar: Dag-
heimilin 1398 börn, ieikskólar.
3.144 börn og skóladagheimili 68
börn. Mikið vantar þó enn á að
heimilin geti tekið við öllum þeim
börnum, sem dagvistar er óskað
fyrir.
Spurning: Hefur ráðuneytið i
þjónustu sinni sérmenntaðan
starfsmann á þessu sviði. Svar:
(efnislegt) Já, Svandfsi Skúla-
dóttur, fóstru, sem hefur fram-
haldsmenntun á þessu sviði og
starfað hefur frá ársbyrjun 1974.
Að lokum gat ráðherra þess, aö
könnun á heildarþörf fyrir dag-
vistunarheimili lægi ekki fyrir,
sem þó væri æskilegt. t nokkrum
sveitarfélögum, sem hafa eiga
frumkvæði um stofnun slfkra
heimila, hefur slík könnun verið
gerð, t.d. í Reykjavík, Kópavogi
og Borgarnesi. Ráðuneytið mun
leita samstarfs við Samband ísl.
sveitarfélaga um samræmda
könnun á þörf dagvistunar-
heimila.