Morgunblaðið - 25.01.1976, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. JANUAR 1976
17
ta gerðist líka ....
Siðabót á suðurslóðum
Sjilfskipaðir siSgæðisverðir I Mendoza I Argenflnu. sem kalla sig
„varðsveit Plusar XII," hafa gripiB til ofbeldisverka til þess aS hreinsa
borgina af vændiskonum. Um tylft meintra vændiskvenna hefur þegar
verið misþyrmt og sumum hrottalega. Þeir sannkristnu menn leynast
undir Ku-klux-klan-hettum og nota keðjur, belti og kaSalspotta sem
barefli i konurnar.
Hrykktir í Richter
„Jafnvel hrikalegri jarSskjilftar enþeir snörpustu, sem nú er vitað
um, kunna að hafa orSiB iBur en sögur höfust og gætu itt eftir aB
dynja yfir enn," að sögn dr. Michaels A. Chinnery við tæknihiskóla
Massachusetts. Hann bætir við: „Ef jarBskjilftum eru einhver takmörk
sett hvaS eyBileggingarmittinn snertir,
þi getur allt eins veriB aB viB höfum
ekki kynnst þeim mörkum af eigin raun
ennþi." Dr. Chinnery telur vitneskju
okkar um eBli jarBskjilfta ennþi of
gloppótta til þess aB viB getum slegiB
þvl föstu meB nokkurri vissu hve öflug-
ir þeir geti orBiB I raun og veru. Hann
vekur athygli i þvl, aB þó aB hægt hafi
veriB um 70 ira skeið aS mæla styrk-
leika jarBhræringa, þi siu aBeins um 15 ir tiBin sIBan alþjóBleg
samvinna hófst að marki i þessu sviBi. RichterkvarBinn blessaBur,
sem viB fslendingar þekkjum orBiB langtum of vel, gæti þvl „soBiB
uppúr" einhvern daginn.
Veika kynið? Það var þá!
Ji. Ilklega er kvenfólkinu alls ekkert ofviBa. samanber syrpan I Time
núna uppúr iramótum, sem sýndi lesendum meBal annars I mili og
myndum konu viB stjórntæki jirnbrautarlestar og þi aBra sem er
vélameistari i farþegaþotu og þi heila hersingu af kvenmönnum sem
eru réttir og sléttir óbreyttir hermenn I bandarlska hernum — og ekki
aB sji i myndunum aB þær væru neitt óvlgalegri en karlmennirnir sem
þær skilmuBu viB hliBina i, enda búnar nikvæmlega sams konar
hermannagalla og þeir allt upp I sjilfan
stilhjilminn. Kannski hafa bandarlskir
karlmenn helst talið sig óhulta fyrir
kvenfólkinu i borpöllunum sem eru úti
i reginhafi, en þar skjitlaðist þeim llka
aB segir I grein I New York Times.
Höfundur staBhæfir að slangur af
verkakonum sé þegar komiB út i pall-
ana og lýsir einni tvltugri sem hann
spjallaði við „góðar ittatlu mllur úti i
Mextkóflóa". þar sem hún „hifir
hundraB punda sekki meB úrgangi úr borholunum. affermir birgBaskip-
in. sem eru I förum út I pallana, og milar og ryðhreinsar". Hann byrjar
grein slna um hana með hilfgerðum andköfum: „Hún fer i fætur
klukkan fimm, smeygir sér I kimugan samfesting, reimar i sig
vinnustfgvél með tivöm úr stili, hlammar i sig öryggishjilmi og
gleypir I sig morgunverð og byrjar þar með tólf stunda vinnudag sem
getur þó teygt sig upp I allt að tuttugu tlma." Stúlkan vann iður I
raftækjaverksmiðju þar sem hún gerði ekki betur en að skrimta i
laununum slnum. Harðjaxlarnir sem hún vinnur með núna segjast
ekkert hafa upp i hana að klaga. Og eins og til þess að leggja blessun
sfna yfir hana — og ef til vill llka til þess að hughreysta sjilfa sig —
hafa þeir nú skipt um nafn i henni. Hún heitir „Ralph" þama úti i
olfupallinum — sem er að vlsu karlmannsnafn!
Kirkja
Amin hefur gert tólf af sextin Itölskum trúboðum, sem störfuðu I
Uganda. útlæga úr landinu undir þvl yfirskini að þeir hafi stundað
smygl og staðið I „leynilegum bréfaskriftum" til ftallu með „óhróðri"
um istandið I Uganda. . . Samora Machel. forseti Mozambique, hefur
bannað barnsskfrnir þar I landi i þeirri forsendu að sklrnin sé brot i
„grundvallarreglum um trúfrelsi". . . Einn af meðlimum „sértrúar-
flokksins" Vottar Jehóva I Idaho I Bandarfkjunum var fyrir skemmstu
dæmdur I 48 stunda fangelsi fyrir að neita að taka sæti I kviðdómi.
Maðurinn tjiði dómaranum að vegna trúarskoðana sinna væri óhugs-
andi að hann gerðist dómari yfir meðbræðrum sfnum.
Lögum samkvœmt. . .
Samkvæmt nýjum lögum. sem stjómvöld I fran hafa nú gert
opinber, getur það varðað Iffstlðarfangelsi þar I landi að hafa kommún-
istfskar skoðanir eða vera andvigur keisaraveldinu. Þetta kemur fram I
bréfadilki I Observer, og bætir bréfritari þeirri skýringu við að I fran
þýði „Iffstfðarfangelsi" það og ekkert annað,
semsagt innilokun til dauðadags. Samkvæmt
nýju löggjöfinni telst útgifa „andófsrita" Ifka
til drottinsvika, sem og munnlegar yfirlýsing-
ar I samskonar dúr, hvort sem er i Iranskri
grund eða erlendis. ,. Þessi viðbjóðslega lög-
gjöf leggur það algjörlega i vald keisarans
ævilangt eða deyða hvern þann frana sem brýtur jafnvel það eitt af sir
að skrifa til dæmis svona bréf," eru lokaorð bréfsins I Observer.
Brennivínið og börnin
William nokkur Martin, sem er formaður ifengisvarnariðs
Connecticut-fylkis I Bandarfkjunum, hefur opinberlega Itrekað þi
kenningu, sem nú nýtur vaxandi fylgis, að móðurmjólkin geti I sumum
riiuibnm orðið undirrót þess. að brjóstmylkingurinn verði ifengissjúkl-
ingur þegar hann kemst i legg. „ Barnshafandi kona
(segir Martin) ætti skilyrðislaust að neita sér um nema
I mesta lagi tvö sherryglös i dag sfðustu þrji minuði
meðgöngutfmans og það sama gildir i meðan hún hefur
barnið i brjósti." Alkóhól sem kemst I blóð oléttrar
konu berst auðvitað til fóstursins. Og sú kenning ryður
sér semsagt til rúms, að þvlllk „ifengisneysla" ófædds
bams geti orðið kveikjan að ógæfu þess þegar þaf
kemst til fullorðinsiranna.
Sitt lítið af hverju
Samkvæmt Metabók Guinness setti Theodore Roosevelt Banda-
rfkjaforseti „heimsmet" I handaskaki I móttöku I Hvlta húsinu i
nýirsdag 1907, þegar hann heilsaði 8,513 gestum með handabandi.
En nú hefur ungur landi hans hnekkt þessu meti með 8.614 vottfest-
um handaböndum i rúmlega itta klukkutlmum. . . Friskilin kona I
Houston I Texas hefur krafist nær 700 milljóna króna skaðabóta af
lögfræðingum slnum fyrir að útvega henni ekki nema 175 milljón
króna greiðslu fri karlinum þegar hún skildi við hann plús 400.000
króna i minuði sem meðlag með börnunum . . . Samkvæmt nýju
meiðyrðalöggjöfinni i Indlandi er blaðamönnum ekki einungis bannað
að fara „niðrandi" orðum um Indiru & Co. heldur er Ifka hægt að
tukthúsa menn fyrir „niðrandi" skopteikningar . . .
(myndin) að tukthúsa
HJUSKAPARMAL
Þegar karl-
menn komast
á steypirinn
— eða því
sem næst
FÓSTUR — Atjðn vikna og með þumalinn uppi f sér
SUMIR menn fá útbrot og ofsa-
kláða. Sumir fá ekki sofið. Sumir
vilja alls ekki um það hugsa. Sum-
ir fá magakrampa.
Hér er átt við hina verðandi
feður. Það er freistandi að þýða
„expectant fathers" með „ófrískir
feður". Orói þeirra, angist og
kvíði hefur komið Betty Parson
til að skrifa bók fyrir karlmenn
þeim til leiðbeiningar varðandi
meðgöngu kvenna. Bókin heitir
„Expectant Fathers", og er höf-
undurinn sagður einn þekktasti
fræðari I fæðingarundirbúningi, sem nú er
uppi í Bretlandi.
Megintilgangur bókarinnar er, að sögn
frú Parsons, að búa manninn undir að njóta
með konu sinni „hins ótrúlega kraftaverks,
sem þau eiga í vændum".
„Tillfinningar karlmannanna hafa verið
vanmetnar," segir frú Parson. „Konurnar
geta alveg óafvitandi sett menn sína í bann,
þannig að þeim finnist þeir vera algerlega afskipt-
ir. Þess verður að gæta vel að tala ekki eingöngu út
frá sjónarmiði móðurinnar." Og með þetta í huga
hefur frú Parson tekizt að skrifa elskulega og
gagnlega bók fyrir karlmenn um meðgöngutímann,
fæðinguna sjálfa og tímabilið fyrst þar á eftir.
Meðal annars fjallar bókin um kynlíf hjóna á öllu
þessu tímabili, hvernig megi fyrst kenna upphaf
fæðingarhriða, um öndunaræfingar, sem geti létt
konum hríðirnar, og um þær hormónabreytingar,
sem geta valdið geðrænum truflunum hjá barns-
hafandi konum.
Bókin um hina verðandi feður varð i rauninni
smám saman til upp úr spurningum, sem
karlmenn lögðu fyrir frú Parson á vikuleg-
um námskeiðum, sem hún hefur haldið um
langt árabil. „Maðurinn er oft áhyggjufull-
ur út af heilsu konu sinnar og barns,“ sagði
frú Parson í viðtali nýlega. „Og ef hann
skilur ekki ástand mála, er hætt við, að
hann ímyndi sér hlutina enn verri en þeir
raunverulega eru.“
„Þegar maðurinn tekur þátt i þessu öllu, eignast
hann miklu meiri hlutdeild i barninu og hjónunum
getur fundizt sem fæðingin sé atburður, sem þau
eigi sameiginlega," segir frú ein ennfremur.
Ólíkt þvi sem tíðkast meðal kennara í fæóingar-
undirbúningi í Bretlandi og Bandaríkjunum setur
hún mönnum eða konum engar algildar reglur i
þessum efnum. Hún lítur svo á, að þar sem allar
fæðingar eru mismunandi, ætti enginn að vera
neyddur til að fylgja skilyrðislaust ákveðnum regl-
um eða fara eftir kenningum, sem eru í tizku
hverju sinni.
— JUDITH WEINRAUB
LEIKHÚSMÁL
Upprisa fórnarlamba
SNEMMA á sjötta áratugnum bar
mikið á nefnd þeirri, er starfaði á
vegum Bandarikjaþings til að
kanna „óameríska starfsemi".
Hinn athafnasami formaður
hennar var þá öldungadeildar-
þingmaðurinn Joseph McCarthy,
en stjórnmáiaferill Richards Nix-
ons hófst reyndar fyrir alvöru
með þátttöku hans í yfirheyrslum
nefndarinnar.
Upprunalega var nefndin sett á
laggirnar 1938 og beindist þá
bæði að nasistum og kommúnist-
um og starfsemi þeirra í Banda-
ríkjunum. McCarty varð formað-
ur nefndarinnar 1953 og varð
nefndin svo athafnasöm undir
stjórn hans, að um beinar hreins-
anir varð að ræða innan stjórn-
sýslunnar, útvarps- og sjónvarps-
stöðva, kvikmynda, bókmennta,
menntamála o.s.frv.
Aðfarir hans þóttu æ fleirum
ólýðræðislegar og svo fór, að öld-
ungadeildin setti nefnd til að
rannsaka starfsaðferðir McCart-
ys, og varð hann að draga sig í hlé
í ársbyrjun 1955. Hann lézt 1957.
Aðferðir hans hafa verið kallaðar
„McCarty-ismi“, og er það að von-
um, að engir eru hneykslaðri á
slíku hátterni en einmitt komm-
únistar og sjá þeir dyggilega um
að halda nafni hans á loft.
En vissulega var þetta blettur á
amerisku lýðræði. Og nú herma
fréttir frá Hollywood að áhugi
manna vestra hafi mjög beinzt að
starfsemi nefndarinnar á timum
McCartys og þyki nú hver maður
að meiri fyrir að hafa lent i kasti
við nefndina. Er hér að sjálfsögðu
McCartys
í kvik-
mynda-
iðnað-
inum-
McCarthy — Hann setti blett á
bandarfskt lýðræði
um að ræða áhrif frá Watergate-
málinu og falli Nixons. Og það
kemur heldur ekki á óvænt, að
það eru fyrst og fremst stúdentar
og ungt fólk, sem hefur fengið
áhuga á þessu fræga en stutta
tímabili McCartys.
Um það fjallar leikrit E. Bent-
leys, „Are You Now Or Have You
Ever Been“, sem hafði verið sýnt
í gömlu Hollywood leikhúsi I 9
mánuði samfleytt i október s.l.
Mun það vera algert einsdæmi.
Leikritið er samið beint upp úr
skýrslum nefndarinnar., orða-
skiptin eru tekin þaðan, engu
bætt inn í, en aftur á móti valið úr
og stytt.
Meóal þeirra, sem koma þannig
fram fyrir nefndina, eru Arthur
Miller og Paul Robeson. Sagt er,
að handritum um timabil „svarta
listans" hefi rignt yfir sjónvarps-
stöðvar og kvikmyndafélög sið-
ustu tvö árin. Albert Matlz
er einn hinna frægu tíu kvik-
myndastjóra og rithöfunda,
sem neituðu að bera vitni
fyrir nefndinni á sinum tima,
og hlutu fangelsisdóma fyr-
ir vikið. Hann mun nú vera að
gera sjónvarpsþætti, sem heita
„Witchhunt", nornaveiðar, en það
orð hefur hlotið sérstaka merk-
ingu vestra, sem hér á einmitt við.
Þá mun prófessor Howard
nokkur Suber hafa skrifað leikrit-
ið „The Last American Patriot”,
síðasti ameríski föðurlandsvinur-
inn, og fjallar það um McCarty, en
höfundurinn hefur þegar upplýst,
að í rauninni sé það Nixon, sem
hann sé að lýsa.
— CHARLES FOLEY.