Morgunblaðið - 09.04.1976, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. APRlL 1976
27
Sigrún Ó. Guðmundsdóttir
frá ísafirði — Minning
Fædd 24. desember 1893.
Dáin 2. apríl 1976.
Hún Rúna vinkona hennar
mömmu er dáin. Já, frá því ég
man fyrst eftir mér voru þær vin-
konur og það góðar vinkonur
gegnum allt þeirra æviskeið. Móð-
ir mín Svanfríður Albertsdóttir
er að vísu dáin fyrir nokkrum
árum, en það hefur ekki dregið úr
þeirri tilfinningu að Rúna væri
vinkona hennar áfram heldur
einnig okkar systkinanna og okk-
ar fjölskyldna, og er ekki ástæðu-
laust að þakka slíka vináttu inni-
lega. Rúna eða Sigrún Guðmunds-
dóttir var ekki rík kona af verald-
legum auði, en henni var margt
ríkulega gefið. Hún var vel gefin,
einörð, heiðarleg, trygglynd og
sterk persóna, sem kunni vel að
nýta þessa hæfileika sína, sérstak-
lega á þeim árum sem barátta
alþýðufólks stóð sem hæst. Hún
var ekki feimin við að láta í ljós
skoðanir sinar á þeim málum og
taka þátt í samtökum sem áttu
hlut að bættum kjörum þess
fólks. Hún var verkakona og
skammaðist sin ekki fyrir það,
enda þurfti hún þess ekki, hvorki
á vinnustað né heima á sínu heim-
ili sem bar órækt vitni myndar-
skap hennar og dugnaði. Hún ól
önn fyrir móður sinni í mörg ár,
einnig bróður sínum sem fékk
spönsku veikina og hlaut varan-
leg örkuml og bjó hjá henni i
mörg ár til dauðadags. Það var
mikið þrekvirki á þessum erfiðu
tímum. Hennar mesta hamingja
varð er hún eignaðist sitt einasta
barn, Guðmund Lúðvígsson.
Hann varð það takmark sem hún
sennilega hefur sett sér hæst i
lífinu, að koma honum vel til
manns og henni tókst svo sómi er
að. Hann hefir líka reynst henni
sá góði sonur sem hún átti skilið.
Hann tók hana á sitt heimili þeg-
ar hún þurfti á því að halda, og
annaðist hana alltaf vél og naut
þar ekki hvað síst sinnar einstöku
ágætis eiginkonu Guðbjargar
Guðjónsdóttur, þeim ber mikið að
þakka. Margt væri hægt að segja,
af mörgu er að taka, en aðeins fátt
kemst að þegar mikið á að segja.
En með þessum fátæklegu orðum
er ég að reyna að votta virðingu
mína og þakklæti til Rúnu, að
leiðarlokum. Ég veit að systkini
mín munu taka undir þetta með
mér og óska henni góðrar heim-
komu.
Anna Halldórsdóttir.
Sigrún Ö. Guðmundsdóttir frá
Isafirði andaðist að hjúkrunar-
heimilinu Sólvangi í Hafnarfirði
2. april s.l. 82 ára að aldri.
Við lát hennar hefur ein mæt-
asta kona úr alþýðustétt lokið hér-
vist sinni.
Sigrún var fædd á ísafirði 24.
desember 1893, og á ísafirði átti
hún heima mestan hluta ævi sinn-
ar eða um 66 ára skeið.
Foreldrar hennar voru Guð-
mundína Sigurðardóttir og Guð-
mundur Jónsson, hjón á Isafirði.
Guðmundina móðir Sigrúnar
var tvígift. Fyrri mann sinn, Hall-
dór, missti hún í sjóslysi frá stór-
um hópi ungra barna.
Með seinni manni sínum, Guð-
mundi, eignaðist móðir Sigrúnar
þrjú börn, er enn voru í bernsku,
er faðir þeirra féll frá.
Sigrún mun þá hafa verið um
10 ára gömul, er móðir hennar
stóð nú uppi ekkja í annað sinn
með stóran barnahóp, sem þarfn-
aðist framfærslu og umönnunar.
Það gefur auga leið, að mikil og
þung byrði lagðist á herðar ekkj-
unnar, hinnar einstæðu móður að
sjá stórum barnahópi farborða.
Lífsbaráttan varð hörð, róður-
inn þungur, stritið mikið, and-
vökur og þrældómur, gegnum ár-
in.
Þá voru engar slysatryggingar,
sem veittu stuðning þeim,
sem vegna slysa sjúkdóma missis
fyrirvinnu eða annarra óviðráð-
anlegra orsaka urðu fyrir áföllum
á lífsleióinni. Samhjálp þekktist
vart, og væri ekki hjá því komist,
að sveitarfélög þessara tíma yrðu
að veita einhverjum aðstoð til að
bægja frá bráðu hungri, kostaði
það missi mannréttinda og sá, er
aðstoðarinnar þarfnaðist var
brennimerktur sem sveitarlimur.
Fólk reyndi í lengstu lög, að
forðast að leyta eftir sveitarstyrk:
Það varð því metnaðarmál Guð-
mundínu móður Sigrúnar að leita
ekki til hins opinbera, heldur
leggja nótt við dag eftir því sem
kraftar leyfðu til að strita fyrir
börnum sínum, eftir því sem
vinna féll til, og var það mál allra
þeirra sem Guðmundínu þekktu
að hún hafði verið mikil dugnað-
ar- og mannkostamanneskja.
Við þessar aðstæður ólst Sigrún
upp í stórum systkinahópi.
Einn sonur Guðmundínu af
fyrra hjónabandi, er Bjarni hét,
veiktist alvarlega i spönsku veik-
inni 1918 og hlaut af því lömun,
sem hann bjó við til dauðadags.
Hann var hjá móður sinni meðan
hennar naut við, en eftir lát henn-
ar 1920 tók Sigrún hann til sin og
var hann á heimili hennar meðan
honum entist aldur, en Bjarni
andaðist 1945.
Snemma ævinnar byrjaði Sig-
rún að leggja sitt lóð á vogarskál-
ina til tekjuöflunar fátæku heim-
ili móður sinnar. Fátt var að visu
um störf fyrir unga stúlku á upp-
vaxtarárum hennar, en dugnaður
og samviskusemi við hvert það
starf, sem hún tók sér fyrir hend-
ur, ásamt einbeittum viljastyrk
máttu síns mikils.
Það má segja, að fiskvinna hafi
orðið að mestu ævistarf Sigrúnar.
Hún stundaði fiskþvott og fisk-
þurrkun strax og hún hafði þrek
til.
Við þá vinnu var mikil vosbúð,
einkun fiskþvottinn, því að á
þeim tíma var hann einkum
stundaður úti undir berum himni,
sem næst sjó, en sjór var þá oftast
notaður til að „vaska“ fiskinn upp
úr.
Fiskþvottakerin stóðu því á ber-
angri, þar sem vindar blésu og
kuldi lék um vaskkonurnar.
Fyrst á vorin, er fiskþvottur
hófst, herjuðu næturfrost og
þurftu konurnar þvi mjög oft að
byrja vinnudaginn árla morguns
með þvi að brjóta íshúðina er lagt
hafði yfir kerin um nóttina, og
mætti hver maður skilja, að
kuldalegt var að hefja vinnu við
slíkar aðstæður.
Auk þess sem Sigrún heitin
stundaði alla þá vinnu er hún gat
fengið á Isafirði, leitaði hún til
annarra staða eftir meiri vinnu,
einkum til Reykjavíkur, og vann
hún þá oftast á Kirkjusandi.
Einnig sótti hún mörg sumur
síldarvinnu til Siglufjarðar. At-
orka hennar, vandvirkni og fram-
úrskarandi dugnaði var alls stað-
ar viðbrugðið. Lífsbarátta ein-
stæðra kvenna á þessum árum
mótaðist af þrotlausu erfiði og
áhyggjum.
Sigrún giftist aldrei, en son
eignaðist hún árið 1916 með Lúð-
víg Einarssyni, málarameistara í
Reykjavík. Hún var einstæð móð-
ir, sem varð að sjá fyrir syni sín-
um ásamt vanheilum bróður.
Það gefur þvi auga leið að lífs-
barátta hennar eins og svo
margra kvenna úr alþýðustétt var
hörð og miskunnarlaus.
En Sigrún lét aldrei bugast.
Hún var greind kona og íhugul.
Hún átti létt með nám, en naut
sliks ekki sem skyldi.
Hdn las mikið bæði á íslensku
og erlendum málum og öðlaðist
með því ánægjustundir og vax-
andi þroska. Sonurinn varð henni
sá ljósgjafi er varpaði birtu og yl
inn i stritandi ævi hennar.
Með þeim tókst ekki aðeins ást
og virðing milli móður og sonar,
heldur einnig gagnkvæmur skiln-
ingur og sönn vinátta er aldrei
brást.
Þessu til frekari staðfestingar
langar mig að láta eftirfarandi
koma fram:
Sonur Sigrúnar var námsmaður
mikill og hlaut hann lof kennara
sinna fyrir dugnað og námshæfi-
leika. Að loknu gagnfræðaprófi
stóð hugurinn til framhaldsnáms,
og efnahagserfiðleikar, sem mikl-
ir höfðu verið fram til þessa,
stóðu ekki lengur í vegi fyrir
langskólanámi, því að nú bauðst
faðir hans til að styðja við bakið á
honum og kosta hann til náms.
Það virtist því ekki erfitt fyrir
hann að ganga þá námsbraut, sem
hugur hans stóð til.
En, jú, það var sannarlega erfitt
fyrir hann að velja. Langskóla-
nám þýddi að mestu aðskilnað við
ástkæra móður, sem hann þá um
árabil ætti ekki kost á að veita
stuðning sinn sem fyrirvinna, en
hún hafði fram að þessu stritað og
búið við kröpp kjör, til þess að
veita honum sem best uppeldi.
Langskólanáminu var því hafn-
að, og þess í stað fór sonurinn í
Samvinnuskólann, sem hann
kvaddi eftir eins vetrar nám sem
skóladúx.
En sonur Sigrúnar er Guð-
mundur Lúðvígsson, aðaleigandi
og framkvæmdastjóri fyrirtækis-
ins Gísli J. Johnsen h/f í Reykja-
vík.
Árið 1941 kvongaðist Guðmund-
ur Guðbjörgu Guðjónsdóttur frá
Vogum í ísafirði, glæsilegri og
mikilhæfri konu og til þeirra
fluttist Sigrún, er bróðir hennar
Bjarni andaðist og heimilishaldi
fyrir hann lauk.
Og með syni sínum og tengda-
dóttur fluttist Sigrún til Reykja-
víkur 1959.
Hún var alla tíð á heimili
þeirra, þar til hún af heilsufars-
legum ástæðum þurfti á sjúkra-
vist að halda 1971, er hún fór á
hjúkrunarheimilið Sólvang í
Hafnarfirði, en þá var hún mjög
illa farin að heilsu og var ávallt
rúmliggjandi þau fimm ár, sem
hún var þar, uns yfirlauk.
Árið sem Sigrún var á heimili
sonar síns og tengdadóttur leið
henni vel og milli hennar og hinn-
ar mannmörgu fjölskyldu rikti
gagnkvæmur skilningur og ein-
drægni. Hún var þar ómetanleg
stoð, sívinnandi og áhugasöm um
velgengni fjölskyldunnar.
Þegar vorþ'eyr nýrrar þjóðmála-
stefnu —jafnarðarstefnunnar—
barst til landsins, fór það ekki
framhjá jafn greindri konu og
Sigrúnu, sem svo vel þekkti hin
bágu kjör íslenskrar alþýðu að
hún eygði þar bjarma betra lífs,
er bæri i sér aukin mannréttindi.
jafnari lífskjör, meiri hagsæld
þjóðinni til handa. Enda hreyfst
hún snemma af boðskap jafnaðar-
stefnunnar og gerðist ötull frum-
herji hennar. Ég minnist hennar
ávallt sem dugmikillar baráttu-
konu i samtökum okkar alþýðu-
fólks á Isafirði, Verkalýðsfélag-
inu Baldri og Alþýðuflokksfélög-
unum þar vestra.
Um hálfan annan áratug, sem
ég átti sæti í stjórn Baldurs á
Isafirði, og sat þvi flesta fundi
félagsins, minnist ég þess ekki að
Sigrúnu hafi vantað á fundi þess,
svo fremi að hún var i bænum.
Hún flutti mál sitt af festu á
málþingum, var fundvis á rök-
semdir og ódeig til sóknar í
hverju þvi máli, sem til heilla
mátti horfa fyrir bættum hag lítil-
magnans. Sigrún gengdi ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir Alþýðu-
flokkinn og Verkalýðsfélagið
Baldur. Hún var m.a. nokkur ár í
stjórn Baldurs og átti um langt
skeið sæti í trúnaðarmannaráði
samtakanna.
Að leiðarlokum vil ég þakka
Sigrúnu ánægjulegt og traust
samstarf um margra ára skeið
innan verkalýðssamtakanna á Isa-
firði.
En verkakonurnar á ísafirði
voru á þessum tima einn sterkasti
hópurinn vestra til sóknar og
varnar í baráttu alþýðusamtak-
anna fyrir breyttri þjóðfélags-
skipan, sem leitt hefur til aukins
jafnréttis þegnanna, atvinnuör-
yggis, og vaxandi samhjálpar, svo
nokkuð sé nefnt.
Öllum þessum frumherjum ber
þökk og virðing þeirra, er nú
njóta ávaxtanna af félagsmála-
starfi þeirra.
Um leið og Sigrún Ö. Guð-
mundsdóttir er í dag lögð til
hinstu hvilu, að Ioknu erfiðu en
gifturíku dagsverki, þakka ég
henni einlæglega fyrir hönd okk-
ar mörgu karla og kvenna úr hópi
alþýðufólks, sem auðnaðist að
eiga hana að samstarfsmanneskju
á vettvangi félagsmálanna og höf-
um notið árangurs af órofa tryggð
hennar við þá hugsjón, er hún
ung að árum vígði lif sitt og vann
allt það gagn er hún mátti meðan
kraftar entust.
Syni hennar, tengdadóttur,
barnabörnum, öðrum ættingjum
og vinum sendi ég hugheilar sam-
úðarkveðjur.
Helgi Hannesson.
19 manns í Félags-
málaskóla alþýðu
NÝLOKIÐ er II. námsönn Félags
málaskóla alþýðu í Ölfusborgum.
Stóð önnin frá 7.—20. marz. Skól-
inn var settur sunnudaginn 7. marz
af formanni M.F.A., Stefáni Ög-
mundssyni, en námsstjóri skólans,
Bolli B. Thoroddsen, skýrði frá skóla-
starfinu á komandi önn.
Eftirtalin námsefni voru tekin til
meðferðar Skráning minnis atriða,
Hópefli (leiðbeining i hópstarfi) Hag
nýt hagfræði Launakerfi. Lifeyrissjóð-
ir Trúnaðarmannakerfið og þýðing
þess Orlofsmál og orlofsbyggðir
verkalýðshreyfingarinnar Saga og
markmið verkalýðshreyfingarinnar og
að siðustu var skipzt á skoðunum við
nokkra af forustumönnum hennar.
Fastur vinnutimi i skólastarfinu var
frá kl 9 að morgni til kl 7 að kveldi
með nokkrum hléum Auk þess var
unnið mörg kvöld Námið fór fram í
erindum og hópstarfi þar sem fjallað
var um ákveðin verkefni og niðurstöð-
um skilað til frjálsrar umræðu nem-
enda og leiðbeinenda
Skólann sóttu að þessu sinni 19
manns frá 14 verkalýðsfélögum, 7
konur, 12 karlar 8 nemendur voru frá
7 félögum úti á landi, 1 1 frá 7 verka-
lýðsfélögum í Reykjavik
t
Eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir og amma
INGRID SVEINSSON
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 9 april klukkan
15 00
Ásmundur Sveinsson,
Ásdís Ásmundsdóttir. Helgi E Helgason.
Helga Jensen og barnabórn.
BÆKUR TIL FERMINGARGJAFA
Stjörnur.
vorsins
eftir |
Tómas
Guðmundsson
Viðhafnarútgáfa í tilefni af 75 ára
afmæli skáldsins 6. janúar 1976.
Steinunn Marteinsdóttir myndskreytti
og formáli ereftir Kristján Karlsson.
Bókin ergefin út í 1495 tölusettum og
árituðum eintökum.
Verðkr. 7.800 —
iÞjóðsagna
bók
Sigurðar
INordals
I-III
Þetta stórmerka ritverk í þremur bind-
um er víðtækasta úrval markverðustu
þjóðsagna íslenzkra, sem gert hefur
verið fram til þessa.
Verð: Hvert bindi kr. 1.560.—
Almenna bókafélagið, Austurstræti 18, Reykjavík