Morgunblaðið - 04.07.1976, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. JULÍ 1976
GÚMMÍTUÐRUR — Litlir gúmbátar sem gjarnan eru
nefndir „tuÓrur“, eru vinsælt leikfang ungra sem
aldinna. Það er þó full ástæða til að sýna varkárni í
meðferð slíkra leiktækja því ekki má mikið út af bera
til að „tuðrunum" hvolfi eða þær sporðreisist, eins og
sést á meðfylgjandi mynd(um), sem Brynjólfur
Helgason tók á dögunum.
Jón
úr Vör:
Fjárskortur í stofnlánadeild landbúnaðarins:
Nauðsynlegustu um-
sóknir að upphæð
350 til 400 milljónir
STOFNLÁNADEILD landbúnaðarins skortir nú 350 til 400 milljónir
króna til þcss að unnt sé að sinna lánabeiðnum, sem bráðnauðsyniegar
eru og þegar hefur verið frestað vegna fjárskorts í eitt til tvö ár. Hefur
rikisstjórnin boðizt til þess að útvega erlent lánsfé til útlána úr
stofnlánadeildinni, en með þeim kjörum þá að útlánin verði að hluta
verðtryggð, svo og gengistryggð. Að dómi stjórnar stofnlánadeildar-
innar var hér um ófullnægjandi úrlausn að ræða. Standa því enn yfir
viðræður um það, hvernig þessi lánavandamál landbúnaðarins verða
leyst.
Sálmurinn um blóm
ið og þrjár kiljur
Rússneska goðið
Eldur í Loft-
leiðaskrif-
stofu í Kuwait
I FRÉTTASKEYTI frá Reuter
kemur fram, að maður hafi verið
handtekinn í Kuwait f fyrrakvöld
eftir að eldsvoði eyðilagði hluta
af skrifstofuhúsnæði sýrlenzka
flugfélagsins og Loftleiða í Ku-
wait. Yfirvöld þar segja, að grun-
ur leiki á að um íkveikju hafi
verið að ræða en rannsókn sé ekki
lokið. Eldurinn kom upp í skrif-
stofu sýrlenzka flugfélagsins,
breiddist þaðan yfir I skrifstofu
Loftleiða eins og segir í fréttinni.
Samkvæmt upplýsingum sem
Morgunblaðið aflaði sér hjá Flug-
leiðum, er flugfélagið ekki með
eigin skrifstofu í Kuwait og þess
vegna hljóti að vera átt við skrif-
stofu umboðsaðila félagsins í
Kuwait.
Hort aft-
ur efstur
EFTIR 15 umferðir á svæðismót-
inu í Manila er Hort frá Tékkó-
slóvakíu efstur með 11 vinninga,
Mecking, Brasilíu, er annar með
9,5 vinninga og eina biðskák,
Ribli, Ungverjalandi, hefur 9
vinninga, Czeskovsky, Sovét, hef-
ur 8 vinninga, og 2 biðskákir,
Gheorghiu, Rúmeníu, er sjötti
með 8 vinninga, Pannó hefur 7,5
vinning og tvær biðskákir en Lju-
bojevic, Júgóslavíu, og Balashov,
Sovét, eru báðir með 7,5 vinninga
og eina biðskák hvor.t
HÉR á eftir fer svar Jóns úr
Vör við athugasemd í Reykja-
vfkurbréfi við ummæli hans
á rithöfundaþingi um
Solshenitsyn. Svar Jóns hefur
misfarizt og er hann beðinn af-
sökunar á þeim drætti sem orð-
ið hefur á birtingu þess.
★
Það er undarlega sterkt eiri-
kenni ótrúlega margra þeirra, er
rita í ísl. blöð um stjórnmál og
félagsleg málefni, — að ég nú
ekki tali um atvinnupólitíkusana
—, að þeir byrji skrif sín og ræð-
ur á því að rangfæra skoðanir
andstæðinga sinna, og mistúlki
með vilja eða óviljandi, það sem
aðrir hafa sagt. Flestir þreytast á
því að leiérétta slíkt. Áratugum
saman heyrir maður vitnað í um-
mæli nafnkunnra manna, sem
andstæðingar þeirra fölsuðu.
Leiðréttingar I smáblöðum
drukknuðu og gleymdust, en vit-
leysan hélt velli.
Þetta rita ég í tilefni síðari
hluta Reykjavíkurbréfs Morgun-
blaðsins 20. þ.m. Ég verð að eigna
Matthíasí Johannessen þau skrif,
uns annar gengst við þeim, vona
ég þó að margt annað, sem hann
hefur skrifað, verði langlífara.
Það er ekki sama hvar og hvers-
vegna orð eru látin falia. Það sem
Jóhann Hjálmarsson og Matthías
hafa eftir mér um striðsæsingu
Solsénitsíns, var sagt á aðalfundi
Rithöfundasambandsins, þar sem
ég var að gagnrýna Rithöfunda-
ráð m.a. fyrir að taka sér heimild
til þess að bjóða hinu rússneska
útlagaskáldi hingað. Ég benti á þá
hættu, sem ópólitísku félagi staf-
aði af slíku fordæmi. Ég vildi
forðast stjórnmáladeilur í röðum
rithöfunda, koma í veg fyrir að
stofnanir sambandsins misnotuðu
meirihlutaaðstöðu sina á hverjum
tíma. Um þetta þagði Jóhann í
frásögn sinni í Morgunblaðinu.
Ég leiðrétti. Þá fer Matthías af
stað f Reykjavíkurbréfi — og þeg-
ir líka um tilefni orða minna.
Svona málflutningi gef ég ekki
háa einkunn.
Satt að segja hefði ég helst vilj-
að að þessi Solsénitsínummæli
mín, — sem kastað var fram í
tiltölulega þröngum hópi —,
hefðu ekki verið útbásúneruð
meír en þegar var orðið hjá okkur
Jóhanni Hjálmarssyni. En ég tek
ekki orð mín aftur á meðan
Solsénitsín talar með þeim hætti,
sem hann gerir. Eftir að ég sagði
það sem ég sagði, — og ætla að
standa við —, á rithöfundafundin-
Jón úr Vör
um, rakst ég á frásögn í sænska
dagblaðinu Dagens Nyheter. Þar
segir frá því, hvernig Olof
Lagercrantz, sem nýlega er hætt-
ur ritstjórn blaðsins, tók þátt í því
á meðan Solsénitsín var enn i
Rússlandi, að koma boðskap hans
og gagnrýni til fjölmiðla á vestur-
löndum. En þá, segir blaðið, var
afstaða skáldsins önnur til stjórn-
mála i landi hans en nú, ekki eins
afturhaldssöm og hún varð eftir
að hann varð landflótta. Það eru
því fleiri en ég, sem leyfa sér að
gera athugasemdir við atferli og
ummæli þessa mikla dýrlings
Morgunblaðsritstjóranna.
Og þegar ég hafði þetta ritað
skrapp ég í sunnudagsblíðunni í
Norræna húsið. Þar fann ég nýtt
eint. af þessu sama háborgaralega
sænska dagblaði. Þar er grein eft-
ir einn af frægustu útlagarithöf-
undum Spánar, Alfonso Sastre
heitir hann. Með miklum sárs-
auka harmar hann ummæli hins
rússneska skáldbróður í spænsk-
um sjónvarpsþætti sem fluttur
yar nú í mars. Þar hafði S. farið
viðurkenningarorðum um
stjórnarfarið á Spáni og varað við
of skjótum breytingum þar. Ég
ætla ekki að rekja efni þessarar
greinar. Sastre hefur oft setið í
fangelsi, heimili hans hefur verið
lagt í rústir, handrit hans eyði-
lögð, bækur hans bannaðar, konu
hans er haldið í fangelsi, án þess
að felldur sé yfir henni dómur.
Ég ætla ekki að svara hug-
leiðingum Matthíasar í Reykja-
víkurbréfinu frekar að þessu
sinni. Hann víkur að afstöðu
minni til utanríkisstefnu Is-
lendinga og ræðir um skoðanir
mínar á hlutleysi íslands. Það
mun vera óbeint svar við orðum
mínum í Þjóðviljanum 17. júní
s.l., en blaðamaður þess blaðs
lagði fyrir mig spurningu um
sjálfstæðismál okkar. — En ef
Jóhann eða Matthias óska eftir
frekari skýringum frá minni
hendi skal ekki á mér standa að
láta þær í té.
Ég vil svo að lokum varpa fram
einni spurningu: Er það rétt að
fjársterkur aðili — eða aðilar —
hafi boðist til að standa straum af
kostnaði, eða réttara sagt af halla
þeim sem verða kynni af heim-
boði Rithöfundaráðs til
Solsénitsíns, því gert mun hafa
verið ráð fyrir tekjuliðum í því
sambandi? Hver skyldi geta svar-
að þessu?
Hugsjónaþjónusta getur eins og
við vitum, kostað peninga. En það
skiptir ætlð nokkru máli við mat
stefnunnar hverjir það eru, sem
vilja leggjafé sitt í hættu
Gunnar Guðbjartsson, formað-
ur Stéttarsambands bænda, sagði
í viðtali við Morgunblaðið í gær
að umræða stæði nú yfir um
breytingu á lánakjörum til
bænda. Hann kvað vanta viðbót-
arlánsfé og sagði að ríkisstjórnin
hefði gefið kost á viðbótarlánsfé,
erlent fé að upphæð 150 milljónir
króna með því skilyrði að breytt
yrði lánakjörum og tekin upp
40% verðtrygging á öll útlán
stofnlánanna, þ.e. að 40% nafn-
verðs almennra lána yrðu verð-
tryggð, en önnur lán yrðu ýmist
með 50% gengistryggingu eða i
100%. Gunnar sagði: ,,Þetta var
að dómi stjórnar stofnlánadeild-
arinnar bæði ófullnægjandi úr-
Mál og menning:
BÓKAÉTGÁFA Máls og menn-
ingar hefur sent frá sér þrjár
nýjar bækur í pappfrskilju-
flokknum. Eru þá komnar út alls
17 bækur I þeim bókaflokki, en
hann hefur einkum að geyma
bækur um þjóðfélagsleg efni og
fræðibækur. Einnig er komið út
nýtt bindi í ritsafni Þórbergs
Þórðarsonar, bókin „Sálmurinn
um blómið" f einu bindi. Þetta er
önnur útgáfa bókarinnar, en hún
var fyrst gefin út árið 1956 og
hefur verið ófáanleg um nokkurt
skeið.
Pappírskiljurnar nýju eru
„Þættir úr sögu rómönsku
Ameríku“ eftir Sigurð Hjartar-
son, „Jarðneskar eigur, saga auðs
SÁLMURINN UM BLÓMIÐ
og stétta“ eftir Leo Huberman og
„Summerhillskólinn“ eftir A.S.
Neill. Summerhill'skólinn fjallar
um „frjálsan skóla“, sem A.S.
Neill stofnsetti í Englandi árið
1921 og sem enn er starfandi. I
bókinni rekur Neill sögu skólans,
segir frá reynslu sinni af starfinu
þar og fjallar um kenningar sínar
varðandi uppeldis- og skólamál.
Kjörorð þeirra kenninga eru
frelsi til handa börnunum og af-
nám óskoraðs valds fullorðinna
yfir þeim. Tillitssemi og trúnaðar-
traust eiga að vera forsenda
mannlegra samskipta, án tillits til
áldurs, segir A.S.Neill og Summ-
erhillskólinn er rekinn á þeirri
forsendu. Þar er engin vinnu-
skylda og próf þekkjast alls ekki,
tímasókn er algjörlega frjáls.
Kenningar Neills og skóli hans
lausn og líka hæpið að skella á
slíkri verðtryggingu fyrirvara-
laust, þar sem meginhluti lánslof-
orðanna, sem í gangi eru, eru 2ja
til 3ja ára gömul og kemur slíkt í
bakið á mönnum, að verðtrygging
sé sett á slík lán. Taldi stjórnin
ekki fært að verða við þessu með
þessum hætti.“
Var þá óskað eftir því að stjórn
stofnlánadeildarinnar gerði til-
lögur um lausn þessara mála til
ríkisstjórnarinnar og hafa þær til-
lögur enn ekki verið sendar. Er
fundur á miðvikudag um þessi
mál. Gunnar Guðbjartsson sagði
að hann þyrði ekki að spá neitt
um væntanlega niðurstöðu þessa
Framhald á bls. 47.
hafa- ævinlega vakið athygli
þeirra, sem áhuga hafa á uppeld-
isfræðum og skólamálum enda
talin með markverðari framlög-
um til þeirra fræða á tuttugusu
öld.
Þættir úr sögu rómönsku
Ameríku eftir Sigurð Hjartarson
fjalla um stjórnmálasögu ein-
stakra rikja Suður-Ameríku, frá
innrás Evrópumanna til nútím-
ans. I bókinni er eftirmáli um
viðburði síðustu missera I Argen-
tinu, Chile og Kúbu.
Jarðneskar eigur, saga auðs og
stétta eftir Leo Huberman mun
vera eitt grundvallarrit marxískr-
ar hagfræði. Hún er, eins og segir
í formála, „tilraun til að skýra
söguna með hagfræðikenningum
og að skýra hagfræðikenningar út
frá sögunni".
Á blaðamannafundi, er Mál og
menning hélt í tilefni af útkomu
þessara bóka kom ennfremur
fram, að tvær aðrar bækur munu
væntanlegar, þegar líður að
hausti. Önnur þessara er skáld-
saga frá Lithaugalandi, sem
Jörundur Hilmarsson hefur þýtt,
Myllan á Barði eftir Kazys
Boruta. Verður sú bók fyrsta
kynning okkar Islendinga á bók-
menntum Lithauga.
Forsvarsmenn Máls og
menningar sögðu blaðamönnun-
um, að bókaútgáfan gerði sér far
um að dreifa útkomu bóka á árið,
frekar en að gefa flestar bækur út
rétt fyrir jól, eins og oftast tíðkast
hér á landi. Af u.þ.b. 15 bókum,
sem út koma á árinu frá bókaút-
gáfunni, kemur aðeins um '4 út á
„jólavertíð." Þá voru á blaða-
mannafundinum nokkuð rætt um
þá erfiðleika, sem bókaút-
gefendur eiga við að striða, svo
sem tolla á pappír, sem gera þa'ð
að verkum að illmögulegt er að
stilla verði bóka í hóf.
Stökk fram
af svölum
MAÐUR stökk fram af svölum
húss við Vörðufell í fyrrinótt.
Ekki kom fram i dagbók lögregl-
unnar hversu hátt fallið var en
maðurinn skaddaðist á hrygg og
var í fyrstu fluttur í slysadeildina
en síðan í Landakotsspítala.