Morgunblaðið - 06.07.1976, Page 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. JULI 1976
25
4. júlí í Bandaríkjunum:
HÁTÍOAHÖLDIN í Bandarlkjunum
s.l. sunnudag I tilefni þess að þá
voru liðnar tvær aldir frá þvl að 13
brezkar nýlendur lýstu yfir sam-
bandsslitum við Breta, fóru hið
bezta fram. Hvarvetna safnaðist
saman mikill mannfjöldi, og munu
flestir hafa verið samankomnir í
New York. Þar telur lögreglan að
um sjö milljónir hafi verið við-
staddar þegar fylking 225 skipa
frá 35 löndum sigldi eftir Hudson-
fljóti. Auk skipanna, sem þátt
tóku i þessari skipulögðu siglingu.
voru um 10 þúsund bátar og
minni skip á þessum slóðum, en
öll þessi umferð gekk þó áfallalit
ið. Ekki leikur vafi á því, að sigl-
ingin var stórfenglegasti þáttur
hátiðahaldanna, enda mun stærri
floti aldrei hafa verið samankom-
inn á siglingu. Mesta athygli
vöktu 16 skip með himinháum
möstrum þegar þau sigldu seglurn
þöndum eftir fljótinu, en fyrir
skipalestinni fór bandariskt
strandgæzluskip.
Liður I hátiðahöldunum var, að
50 herskip frí 22 löndum skutu
21 fallbyssuskoti i heiðursskyni,
og glumdu skothvellirnir um gjör-
valla stórborgina.
Til að fylgjast með siglingunni,
sem fram fór i bliðskaparveðri
safnaðist gifurlegur mannfjöldi
saman á bökkum Hudson-árinnar
og við höfnina i New York. Svo
mikil varð mannþröngin á einum
stað, að gatan svignaði undan
þunganum, og varð að rýma svæð-
ið, en margir höfðu staðið þar
klukkustundum saman til að
tryggja sér sem bezt útsýni. Engin
slys urðu þó á mönnum. Sigling-
unni lauk um fjögur-leytið siðdeg-
is. en sum skipanna liggja nú við
festar i höfninni i New York. Af
seglskipunum 16 voru 14almenn-
ingi til sýnis i gær. en mánudagur
var opinber fridagur i Bandaríkjun-
um, þar sem 4. júli bar upp á
sunnudag. Almenningur fékk þó
ekki aðgang að tveimur rússnesk-
um seglskipum, eins og ráðgert
hafði verið, og var það samkvæmt
ákvörðun sovézka sendiráðsins.
Þegar kvölda tók var efnt til
mikillar flugeldasýningar og Ijósa-
gangs i New York sem viða annars
staðar I landinu. 13 risastórum
kastljósum var beint að Frelsis-
styttunni i hafnarmynninu, og
mynduðu Ijósin kórónu yfir stytt-
unni.
Það tók 5 ér að undirbúa sigl-
inguna miklu I New York og nem-
ur áætlaður kostnaður við hana
nærri 1.5 milljón dala. Það er mál
manna, að ekki hafi stærri floti
verið undir seglum slðan samein-
aður floti Breta. Frakka og Rússa
réð niðurlögum flota Tyrkja og
Egypta i orrustunni við Navarino
árið 1827
Talið er. að i Washington hafi
um ein milljón manna tekið þátt i
hátíðahöldunum, sem voru sam-
bland af virðulegum athöfnum,
fagnaðarlátum og mótmælum og
lauk þeim með þvi, að skotið var á
loft 22 tonnum af flugeldum Há-
tíðahöldin fóru fram samkvæmt
áætlun, og lítið varð um óhöpp og
slys. i Washington voru 15 manns
handteknir fyrir óspektir meðan á
hátiðahöldunum stóð, og þykir
jrað furðu fátt, miðað við þann
gifurlega mannfjölda, sem þar var
saman kominn.
Samtök, sem hafa það á stefnu-
skrá sinni að berjast gegn auð-
valdi og viðteknum viðskiptahátt-
um i Bandarikjunum, efndu til
mótmælafundar við þinghúsið i
Washington. Höfðu samtökin
fengið heimild til að safna samanj
250 þúsund manns, en þegar til
átti að taka komu einungis um 5
Gerald Ford forseti Bandarlkjanna hringir skipsklukkunni um borð I Forrestal 13 sinnum — einu sinni fyrir hverja
þeirra nýlendna, sem upphaflega mynduðu Bandariki Norður-Ameriku Þar með hringdi forsetinn inn þriðju öldma og
lýsti þvi yfir um leið, að framtiðin yrði Bandarikjunum hliðhotl
Sambland virðuleika, ljósa-
dýrðar, fagnaðar mótmæla
þúsund til fundarins. sem fram fór
í skugga mjög fjölmennrar athafn-
ar við þjóðskjalasafnið, sem er á
næstu grösum. en þar verður sýn-
ing á sjálfstæðisyfirlýsingarskjal-
inu, stjómarskránni og mannrétt-
indaskránni í þrjá daga. Þegar há-
tiðinni t Washington lauk um
kvöldið varð mikið umferðaröng-
þveiti og lentu 35 börn i reiðileysi,
en öll fundu þau þó foreldra sina
að lokum.
Starfslið Hvita hússins hélt dag-
inn hátiðlegan ásamt fjölskyldum
sinum á grasflötinni við bygging-
una, og tóku Ford forseti og
Rockefeller varaforseti þátt i gleð-
inni. Ford forseti átti að vonum
annrikan dag, sem hófst með þvi
að hann hringdi skipsklukkunni
um borð i flugvélamóðurskipinu
Forrestal 13 sinnum — einu sinni
til heiðurs hverri af nýlendunum,
sem upphaflega mynduðu Banda-
rfki Norður-Ameriku, og hófst þar
með samhringing klukkna um
gjörvöll Bandarikin. Siðustu ræðu
dagsins hélt forsetinn við heimili
Thomas Jeffersons forseta að
Monticello I Virginiuriki. þar sem
sérstök athöfn fór fram vegna
þess að 100 manns fengu banda-
riskan rikisborgararétt. Viða i
Bandaríkjunum fóru fram slikar
athafnir, og i Chicago fengu 1776
manns rikisborgararétt, en jafn-
margir urðu þar bandariskir rikis-
borgarar árið 1 776.
Bandarikjamenn gerðu sér
ýmislegt til hátiðarbrigða á sunnu-
daginn. I snyrtistofu einni fékkst
þjóðleg þjónusta. Lysthafar gátu
látið mála bandaríska fánan á
neglur sinar fyrir einn dal á stykk-
ið. i Los Angeles hafði verið búið
til 10 metra langt „bana-split",
sem er þjóðarréttur úr rjómais. og
voru skólaböm ekki sein á sér að
sporðrenna góðgætinu. Fjölmargir
klæddust fötum I fánalitunum i
tilefni dagsins, og maður nokkur i
'Siglt þöndum seglum niður Hudson-fljótið á sunnudaginn var. Myndin er tekin frá George Washington-brúnni
New York lýsti lífsreynslu sinni
með þessum orðum: „Ég sá ekkert
nema rautt, hvitt og blátt, og svo
fólk, fólk og aftur fólk." i Indiana
voru brúðhjón nokkur gefin saman
þar sem brúðurin var að sjálf-
sögðu i skrúða með fánalitunum
og brúðarmarsinn var „Stars and
stripes forever".
Fyrir utan hús eitt frá nýlendu-
timanum á Long Island hafði verið
hengt upp skilti sem á stóð: „Á
þessum stað fyrir 200 árum. 4.
júli 1776. gerðist nákvæmlega
ekkert." Georg þriðji Bretakon-
ungur hefur greinilega verið sama
sinnis á þessum merkisdegi, þvi
að 4. júli 1776 ritar sá mæti
maður i dagbók sina: „Ekkert
markvert gerðist I dag."
Mikið var um ferðalög innan
Bandarikjanna vegna hátiðarhald-
anna, og komst Callupstofnunin
að þeirri niðurstöðu, að um 85%
þjóðarinnar ætlaði að verja degin-
um i fæðingarbæjum sinum.
Bandarisku þjóðinni barst fjöldi
heillaóska viðsvegar að úr veröld-
inni i tilefni dagsins. Þó fengu
Bandarikjamenn það óþvegið hjá
Pravda á afmælisdaginn. Blaðið
lýsti þvi m.a. yfir, að Bandarikin
væru „land hörmunga og þján-
inga", og lytu yfirráðum manna,
sem hefðu svikið hugsjón þeirra,
sem stóðu að sjálfstæðisyfirlýs-
ingunni árið 1776, en verðugir
arftakar þeirra væru ameriskir
kommúnistar.
Elisabet Bretadrottning kemur
til Bandarikjanna i dag. þriðjudag,
siglandi á snekkju sinni,
Britannicu. Heimsókn hennar er i
tilefni sjálfstæðisafmælisins, en
ekki þótti hæfa, að hún tæki þátt i
hátiðahöldunum á sjálfan þjóðhá-
tiðardaginn. enda þótt löngu sé
gróið um heilt milli hins gamla
heimsveldis og þjóðarinnar sem
sleit sambandi við það fyrir tveim-
ur öldum. Drottning verður i
Bandarikjunum ásamt manni sin-
um og Anthony Crosland utanrik-
isráðherra, en heldur þá til
Kanada, þar sem hún kemur m.a.
á Olympíuleikana. Hún færir
bandarisku þjóðinni að gjöf ná-
kvæma eftirlikingu hinnar brotnu
frelsisklukku i Filadelfiu. en henni
hefur ekki verið hringt siðan hún
boðaði lok heimstyrjaldarinnar
siðari árið 1945.