Morgunblaðið - 22.10.1976, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. OKTÖBER 1976
11
Ellert B. Schram:
Ársfundur
Alþjóða-
þingmanna-
sambandsins
ELLERT B. Schram, alþingis-
maður, varaformaður þing-
mannanefndar sem sótti árs-
fund Alþjóðaþingmannasam-
bandsins, sem haldinn var f
Madrid dagana 23. september
til 10. október sl. Auk hans sátu
eftirtaldir fslenzkir þingmenn
ársfundinn: Halldór Ásgrfms-
son (F), Lúðvfk Jósepsson
Abl), Sighvatur Björgvinsson
(A), auk Friðjóns Sigurðsson-
ar, skrifstofustjóra Alþingis.
Morgunblaðið leitaði frétta
hjá Ellert B. Schram um árs-'
fundinn sem 400 þingmenn
víðsvegar að sátu. Hann sagði
að dagskrá fundarins hefði ver-
ið fjölþætt, s.s. staða þjóðþinga
og hlutverk í samfélaginu, ör-
yggismál, menningarleg og vís-
indaleg samskipti þjóða, stjórn-
málaástandið almennt og í ein-
stökum löndum, ekki sfzt í
Ródesíu og Suður-Afríku.
Aðspurður um þýðingu slikra
alþjóðlegra funda, sagði Ellert:
Slíkir fundir eru oft silalegir,
umræður bitlausar, ályktanir
loðnar og sjaldnast of augljós-
ar. En hafa verður í huga að
starfsháttum svipar til þjóð-
þinganna sjálfra; skipzt er á
skoðunum, rökrætt og þess
freistað að ná samkomulagi og
þoka málum áfram til hins
betra. Kynni og skoðanaskipti
leiða smám saman til skilnings
milli þjóða og friðsamlegrar
lausnar á fjölþjóðlegum við-
fangsefnum og vandamálum.
Sumum finnst lýðræði þreyt-
andi og flókið, en þar er þó sú
leið, sem flestum okkar finnst
farsælust. Þjóðir heims nálgast
lýðræði eftir mismunandi leið-
um, en meðan lýðréttindi og
persónufrelsi eru markið og
miðið, er stefnt í rétta átt.
Ellert var spurður um, hvort
stjórnarfar Spánar hefði borið
á góma, þar sem ráðstefnan var
þar haldin. Já, já, og sumir
ræðumenn á þinginu létu í Ijós
efasemdir um lýðræði og þegn-
réttindi í framkvæmd þar í
landi. Því sjónarmiði var haldið
vel á loft að einsflokkskerfi
samræmdist ekki leikreglum
lýðræðis. Aðrir héidu uppi
Friðjón Sigurðsson, skrifstofustjóri Alþingis, Halldór Asgrímsson, Ellert B. Schram, Sighvatur
Björgvinsson og Lúðvfk Jósepsson, alþingismenn. Myndin er tekin á ársfundi Alþjóðaþingmannasam-
bandsins ( Madrid fyrir skemmstu.
vörnum fyrir það, enda fjöldi
fulltrúa á ráðstefnunni kjörnir
undir einsflokkskerfi.
Lýðréttindi fólks í lögreglu-
ríkjum, bæði „nýfrjálsum" og
gamalgrónum, bar á góma?
Rætt var um skerðingu á eðli-
legu frelsi einstaklinga víða um
heim, m.a. í Chile, svo eitt ríki
sé nefnt af fjölmörgum. Skerð-
ing á skoðana-, tjáningar-, fram-
kvæmda- og ferðafrelsi setur
því miður mjög víða mark á
þjóðfélögin. Víða eru skoðanir
fólks sem sé undir hæl flokks
eða fámennisstjórnar, sem ein-
oka öll þjóðfélagsvöld. í raun er
þetta fólk „pólitískir fangar",
hvað viðvíkur skerðingu á þess
eigin skoðanafrelsi. Annars
staðar setur almennur mennt-
unarskortur og vöntun yfirsýn-
ar um eigin mál og annarra
eðlilegri matsaðstöðu og skoð-
anamyndun fólks þröngar
skorður — ekki sizt þar sem
valdstýrðri fjölmiðlun er einni
til að dreifa.
Þú fluttir ræðu á ráðstefn-
unni, Ellert, um hvað fjallaði
hún? Ég tók til máls í umræðu
um hlutverk þjóðþings, og
ræddi í leiðinni hlutverk þinga,
sem ýmis fjölþjóðasamtök
halda, þ.á.m. Sameinuðu þjóð-
anna, ekki sízt hafréttarráð-
stefnuna. Reyndi ég að koma
þar fram íslenzkum sjónar-
miðum og markmiðum í fisk-
verndarmálum, um leið og ég
áréttaði lýðræðislegt gildi þess,
að smáþjóðir gætu komið fram
sjónarmiðum sinum á málþing-
um sem hafréttarráðstefnunni.
Hvað lagðir þú sérstaklega
áherzlu á varðandi þingmann-
inn á þjóðþinginu? Ég fjallaði
m.a. um, að skipulagi og starf-
semi þjóðþinga þyrfti að þoka í
átt til nútímasamfélagsins.
Þingræðið er að visu einn af
hornsteinum lýðræðis, en
hvorki upphaf þess né endir.
Það skiptir ekki minna máli,
hver hin lýðræðislega þróun er
í þjóðfélaginu sem slíku. Áhrif
þjóðþinga velta m.a. á þvi að
aðstæður þings séu sem lýðræð-
islegastar. Þá hef ég m.a. i huga
frjálsa skoðanamyndun, sterkt
almenningsálit, alhliða mennt-
un fólks, frjálsa flokka- og fjöl-
miðlastarfsemi o.sv.fv. Þingið
er og verður spegilmynd af
þessum grundvallarþáttum
samfélagsins. Þingmenn þurfa
að vera háðir almenn'ingsáliti
og stuðningi, framboði og kjöri,
eftir leikreglum lýðræðis. Þing-
maður má hvorki vera þræll
stjórnar né flokks, heldur fyrst
og fremst háður eigin sannfær-
ingu og samvizku og umbjóð-
endum sinum. Þannig verður
lýðræðinu bezt þjónað og þann-
ig verða þjóðþing að afli fyrir
samfélagið, sagði Ellert að lok-
um.

§5^
LAUGAVEGUR
-2*-21599
BANKASTRÆTI
14275