Morgunblaðið - 22.10.1976, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. OKTÓBER 1976
„Átti ríkan
þátt í mótun
íslenzkrar
verzlunar”
— segir núverandi framkvæmda-
stjóri Jóhann Ólafsson og Co.
FYRIR sextlu árum eða nánar
tiltekið þann 14. okt. 1916, gengu
tveir ungir menn um borð I skip
Eimskipafélags tslands á leið til
Amerfku. Þetta voru stofnendur
fyrirtækisins Jóhann Ólafsson og
co., þeir Jóhann Ólafsson og Sig-
fús Blöndahl. Fyrirtækið átti sex-
tfu ára afmæli I sfðustu viku og af
þvf tilefni spjallaði Morgunblaðið
stuttlega við núverandi fram-
kvæmdastjóra, Jóhann J. Ólafs-
son, sem tók við fyrirtækinu 1963
að föður sfnum, Jóhanni Ólafs-
syni látnum.
„Faðir minn Jóhann Ólafsson
stofnaði fyrirtækið 1916 ásamt
Sigfúsi Blöndahl. Þá var fyrri
heimsstyrjöldin í algleymingi og
því stórt skref, sem þessir ungu
menn tóku með því að leita eftir
viðskiptum utanlands," sagði
Jóhann. ,,I fyrstu ferð sinni til
Bandaríkjanna gerðu þeir inn-
kaup á sjö tonnum af klofvaðstfg-
Jóhann J. Ólafsson núverandi
framkvæmdastjóri.
vélum, einni Saxon-bifreið og
skilvindum. Klofvaðstígvél þessi
voru lítt þekkt fyrirbæri hér á
fslandi og komu i mjög góðar
þarfir meðal sjómanna i stað
skinnsokkanna sem áður tíðkuð-
ust. Þegar komið var heim til ís-
lands hélt Jóhann Ólafsson með
Goðafossi til Akureyrar, þar sem
mikið af vörunum skyldi selt. En
á þeirri leið strandaði Goðafoss
við Straumnes, þar sem verulegur
hluti af vörunum fórst eða
skemmdist, en Vátryggingafélag-
ið bætti upp skaðann af skemmdu
vörunum og seldi svo aftur það
sem óskemmt var. Þannig að ekki
var byrjunin gæfuleg,“ sagði
Jóhann yngri. „Sigfús Blöndahl
gekk út úr fyrirtækinu 1919, en í
stað hans kom Björn Arnórsson,
sem síðan starfaði með föður mfn-
um fram til 1951, en lét þá af
störfum vegna heilsubrests. Á
þessum sextíu ára ferli fyrirtæk-
isins hefur það verið til húsa á
fjórum stöðum í Reykjavík, fyrst
á Lækjargötu 6B, þá næst Þing-
holtsstræti 1, Bankastræti 10 og
Hverfisgötu 18, þar sem það var
fram til 1974, en þá var það flutt í
nýtt húsnæði hér inni í Sunda-
borg.
Árið 1917 var fyrsti bíllinn
keyptur frá General Motors, en
það félag var þá í miklum upp-
gangi. Hófu þeir félagar þá veru-
legan innflutning á General Mot-
ors bifreiðum og settu um leið
upp viðgerðaverkstæði. Stóð þessi
bifreiðainnflutningur fram til
Jóhann Ólafsson, stofnandi fyrir-
tækisins Jóhann Ólafsson og Co.
Myndin er tekin árið 1916, þegar
hann útskrifaðist úr Verzlunar-
skófanum. Það er húfa Verzlunar-
skólans sem hann ber.
N or ður-Kóreumálið
í Kaupmannahöfn
upplýst með nýjum
rannsóknaraðferðum
STÖRF rannsóknarlögregfunnar
f Kaupmannahöfn eru gerð að
umræðuefni f Berlingske tidende
s.l. þriðjudag.
Þar kemur fram, að þegar grun-
semdir vöknuðu fyrst um afbrota-
starfsemi norður-kóreönsku
sendiráðsmannanna í Kaup-
mannahöfn, var farið inn á nýja
braut, myndaður sérstakur vinnu-
hópur til að annast rannsóknina. f
hópnum hafa verið milli 15 og 20
manns úr hinum ýmsu deildum
lögreglunnar, og voru lögreglu-
mennirnir valdir til þessa verk-
efnis af mikilli kostgæfni. Þess
var vandlega gætt að öll störf
hópsins færu fram í mikifli kyrr-
þey og sérstök áherzla var lögð á
að athygli fjölmiðla og
almennings beindist ekki að ein-
stökum mönnum í hópnum.
Þessir menn eru enn óþekktir og
verða það framvegis, þvi að
danska rannsóknarlögreglan
telur að „hversdagslegi leynilög-
reglumaðurinn" sé forsenda þess
að rannsóknarstarfið verði
árangursrikt.
I sambandi við Norður-
Kóreumálið hefur rannnsóknar-
lögreglan hagað störfum sfnum
svo, að allir lögreglumennirnir
unnu saman I einum hópi, þannig
að hver einstakur hafði jafnan
yfirsýn yfir einstaka þætti
málsins.
Svo góða raun hefur þessi
starfstilhögun gefið, að framvegis
er ætlunin að mynda slíka vinnu-
hópa þegar um umfangsmikil og
vandasöm verkefni er að ræða.
F.F.S.Í.:
Mótmælir bráda-
birgðalögunum
A FUNDI stjórnar Farmanna og
fiskimannasamhands tslands 19.
október 1976 var eftirfarandi
Rek gúmmí-
björgunar-
báta kannað
í nóvember
í byrjun nóvember stendur til að rek
gúmmíbjörgunarbáta verði kannað
hér við land, á vegum rannsókna-
nefndar sjóslysa en nú eru liðin tvö
ár siðan fyrst var rætt um að kanna
rek þessara bjórgunartækja en ávallt
hefur strandað á fjármagni og ýmsu
oðru þar til nú.
Þórhailur Hálfdánarson starfs-
maður rannsóknanefndar sjóslysa
sagði i samtali við Morgunblaðið i
gær að svokölluð rekanefnd kæmi
saman i dag, fimmtudag. og þá yrði
gengið frá sérstakri áætlun varðandi
þessa rannsókn. en i nefndinni eiga
sæti m.a. fulltrúar frá Hafrannsókna
stofnun, Siglingamálastofnuninni og
Landssima íslands.
samþvkkt: Stjórn Farmanna og
fiskimannasambands tslands
mótmælir harólega setningu
bráðabirgðalaga um kaup og kjör
sjómanna.
Félagsdómur hafði gengið um
málefni yfirmanna, sem féll á þá
leið að þeir skyldu fara eftir því
samkomulagi, sem fellt hafði ver-
ið þar til að nýir samningar hefðu
tekist að öðrum kosti skyldi sam-
komulagið gilda til 15. maí 1977.
Sjómenn höfðu ekki boðað til
verkfalls svo engin ástæða var til
að setja þau lög sem hér um ræð-
ir.
Stjórn sambandsins telur það
mjög varhugavert að setja slík lög
þar, sem slíkt spillir mjög sam-
skiptum sjómanna og útvegs-
manna og færir aðila fjær hvorn
öðrum.
Stjórn sambandsins beinir þeim
eindregnu tilmælum til sjómanna
að þeir standi betur saman innan
félaga sinna en þeir hafa gert nú
um skeið, því sameinaðir stöndum
við en sundraðir föllum við.
Sveinn Jónsson viðskiptafræðingur:
Viðhorfin í
skattamálum
Mikið hefur verið rætt og ritað
um skattamál síðustu misserin. I
heild er sú umræða miklum mun
opnari, og jafnframt málefna-
legri, en áður hefur þekkst á
þessu sviði. Er ljóst orðið, að upp
er komin ný staða í skattamálun-
um. Nú er það almennt viður-
kennt opinberlega, að árum og
áratugum saman hafi rikt stór-
fellt misrétti í þessum efnum hér
á landi. Þessu á nú að breyta.
Mun víst einhverjum finnast, að
fyrr hefði mátt taka til hendinni.
í stórum dráttum má segja, að
tvennt hafi valdið því ófremdar-
ástandi skattamálanna, sem við-
gengizt hefur hér á landi um lang-
an aldur. Annars vegar er um að
ræða ýmiskonar missmíði á skil-
greiningu stærðarinnar „skatt-
skyldar tekjur" samkvæmt skatta-
lögunum. Hins vegar felst mis-
réttið í þeim stórfellda undan-
drætti skattskyldra tekna, sem
allir vita að stundaður hefur verið
og skattayfirvöld hafa ekki ráðið
við.
Nú imin þess ekki langt að biða,
að lagöar verði fyrir Alþingi um-
fangsmiklar tillögur um breyting-
hagnaði, sem myndast við sölu
ýmissa eigna og um skattlagningu
á tekjum hjóna. Væntanlega
verða reglur um ýmsar sérstakar
frádráttarheimildir teknar til
gagngerðrar endurskoðunar og
hrist upp í ýmsum öðrum ákvæð-
um, sem varða afmörkun skatt-
skyldra tekna. Allt er þetta góðra
gjalda vert.
1 þessu sambandi verður þó að
benda á það, að lagaákvæði um
afmörkun stærðarinnar „skatt-
skyldar tekjur" hljóta alltaf að
verða mjög umdeilanleg. Þau
ákvæði skattalaganna, sem ég áð-
ur nefndi, hafa verið endurskoð-
uð æ ofan í æ á undanförnum
áratugum. Sú hugsun gæti því ef
til vill læðzt að einhverjum, að
árangurinn hafi varla verið í sam-
ræmi við erfiðið.
Mér finnst þess mjög hafa gætt
í umræðum um skattamál að
undanförnu, að misréttið sé ein-
göngu fólgið í ranglátum laga-
ákvæðum, sem auðvelt sé að
breyta á þann veg, að fulls rétt-
lætis sé gætt. Menn verða hins
vegar að átta sig á því, að meðan
tekjuskattur er á lagður munu
ákvæði urafyrningar, skattskyldu
söluhagnaðar og fleiri slík ákvæði
skattalaganna alltaf verða þrætu-
Skattsvik og endur-
skoðun skattalaga
ar á lögum um tekjuskatt og
eignarskatt, og ef til vill öðrum
lögum um opinber gjöld. Mikil
umræða um skattamálin hlýtur
því að fara fram bæði innan Al-
þingis og utan næstu vikurnar.
Vil ég hér gera grein fyrir nokkr-
um atriðum, sem að mínum dómi
mega alls ekki gleymast við þessa
endurskoðun skattalaganna.
Skilgreining
skattskyldra
tekna
Vitað er, að nú verður ráðizt til
atlögu við annað framangreindra
vandamála, skilgreiningu „skatt-
skyldra tekna". Setja á nýjar regl-
ur um fyrningar eigna í atvinnu-
rekstri, um skattalega meðferð á
epli. Það þarf ekki mikla spá-
dómsgáfu til að sjá það fyrir, að
ekki muni langur tími liða, þar til
einhverjar þær stoðir, sem nú
verða settar í skattalagabygging-
una, verða burtdæmdar sem
hættulegar fúaspýtur. En hvað
um það, ég dreg ekki í efa, að
yfirstandandi endurskoðun þess-
ara lagaákvæða muni í heild
horfa til bóta. Er þá mest um vert,
að hugrekki bresti ekki til að
standa gegn sérkröfum ýmissa
hópa í þjóðfélaginu um sérstakar
skattalegar ívilnanir.
Skattsvikin
Að minu mati er það misrétti,
sem leiðir af undandrætti skatt-
skyldra tekna, skattsvikunum,
miklum mun alvarlegra en um-
deilanlegt misrétti af völdum um-
deilanlegra lagaákvæða. Finnst
mér satt'að segja gegna mikilli
furðu, hve algengt er, að litið sé
fram hjá skattsvikunum i opin-
berum umræðum um skattamál.
Nú er það að sjálfsögðu svo, að
mjög erfitt er að áætla, hve mikl-
um tekjum er stolið undan skatt-
lagningu á ári hverju. Um hitt
ætti ekki að þurfa að deila, að
mikill meirihluti þessara tekna
mundi lenda I næsta jaðarskatti,
ef tekjurnar væru taldar fram.
Það þýðir, að nálægt helmingur
hinnar skattsviknu upphæðar
ætti með réttu að lenda á tómum
kössum rikissjóðs og sveitarsjóða.
Lauslegar áætlanir, sem heyrzt
hafa frá ábyrgum aðilum um um-
fang skattsvikanna, benda til