Morgunblaðið - 24.10.1976, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1976
VER' >LD
LANDKONNUÐIRI
HEILBRIGÐISMALH
Mögnuð
mixtúra
PACITRON Optimax heitir lyf og
er ætlaö þunglyndum; á að gera
þá glaða í bragði. Aðalefnið i lyf-
inu heitir tryptophan og hefur
það að sögn framleiðenda verið
notað við þunglyndi allt frá því
1963. Ekki alls fyrir löngu gáfu
læknar í göngudeild geðsjúkra-
húss í Liverpool lyfið nokkrum
karlsjúklingum, sem leizt illa á
veröldina. Það brást ekki; þung-
lyndið hvarf eins og dögg fyrir
sólu. En lyfið reyndist hafa óvænt
aukaáhrif. Eftir þvi, sem þung-
lyndið minnkaði jókst körlunum
kvensemi og brátt var svo komið
að hjúkrunarkonur og kven-
sjúklingar áttu i vök að verjast.
Hjúkrunarliðið tók fljótlega
eftir þvi að eitthvað hafði farið
úrskeiðis. Einn læknirinn komst
svo að orði um fyrstu einkennin í
bréfi tíl brezka læknaritsins, að
karlarnir hefðu orðið „fullalúð-
legir“ við kvensjúklinga. Varð
þeim svo æ tíðræddara um konur
og kynlíf og brátt létu þeir ekki
lengur sitja við orðin ein en
gerðust fjölþreifnir. 71 árs
gömlum sjúklingi höfðu verið
gefnar tvær töflur af Pacitron
þrisvar á dag en sex töflur á
kvöldin. Hresstist hann mjög af
töflunum og það svo að einn
daginn brá hann sér út á götu
sveif þar á grandalausa konu og
vildi stofna til náinna kynna.
Brugðu menn við skjótt og tóku
öldunginn úr umferð.
Læknarnir tóku það ráð að
Susi og Chuma
stíga fram 1
sviósljósið
minnka Iyfjagjöfina um helming.
Hafa velsæmisreglur sjúkra-
hússins ekki verið brotnar upp
frá því.
guðsdVrkuni
GVÐINGAR í Sovétríkjunum telja rúma
tvær og hálfa milljón Þeir hafa löngum
átt erfitt uppdráttar Var farið að
þjarma að þeim strax eftir októberbylt-
inguna 1917, og 1948 tók Stalín af
þeim siðustu ráðin í menningar- og
trúarefnum
Nú virðist vera að rofa til fyrir Gyð-
ingum. Mega þeir aftur sækja guðs-
þjónustur óáreittir og einnig eru yfir
völdin búin að leyfa hebreskukennslu,
sem lengi var bönnuð Fyrir mánuði
héldu sovézkir Gyðmgar nýárshátíð
sína Komu fleiri til hátiðahaldanna en
nokkurn tima áður Þótti það tiðindum
sæta í Moskvu, Leningrad og Kiev, að
lögreglan lét Gyðinga afskiptalausa, er
þeir komu til guðsþjónustu. Eru þeir
öðru vanir Lögreglan hefur alltaf haft
horn i siðu þeirra Hefur hún oft leikið
það að efna til uppnáms utan við
I heila öld hefur nemendum um
heim allan verið kennt það að
hinn frægi landkönnuður, David
Livingstone, hafi fundið Viktorfu-
fossana. Þegar Afríkumenn urðu
sjálfs sfn húsbændur breyttu þeir
þessu f kennslubókunum; kváðu
Livingstone alls ekki hafa fundið
fossana hann hefði bara komið að
þeim fyrstur Evrópumanna. Nú
eru þeir f Tanzaníu búnir að bæta
um betur.
Livingstone er frægur maður f
sögum og hefur lengi verið. Aftur
á móti hafa færri heyrt getið um
tvo félaga hans Afríkumenn, Susi
og Chuma að nafni. En þessir
menn voru með Livingstone,
þegar hann lézt við Bangweulu-
vatn í Norðvestur-Zambíu hinn 1.
maí árið 1873. Tanzaníustjórn
hyggst nú auka orðstír þeirra svo
sem maklegt sé og hefur efnt til
mikilla rannsókna til þess að
komast að hlutdeild þeirra félaga
f „fundi“ Afríku. Um haustið
1872 lagði I ivingstone af stað frá
Tabora f Norður-Tanzaníu og
ætlaði að finna upptök Nflar-
fljóts. Komst hann eina 800
kílómetra í suðvesturátt. Var það
nokkurn veginn þveröfug átt upp-
tök Nílar eru nálgt því 650
kilómetrum fyrir norðan Tabora.
Seint f apríl 1873 var Living-
stone orðinn þungt haldinn af
hitasótt. Varð hann svo lasburða
að hann var loks borinn á börum
og urðu leiðarlok i litlu þorpi; þar
dó hann. Fundu förunautar hans
hann látinn á hnjánum framan
við rúmfletið í kofa hans. Hafði
hann legið á bæn, er hann dó.
Þeir Sasi og Chuma skáru Living-
Rofar til hjá sovézk-
um Gyð-
ingum
samkunduhús og haft það svo að átyllu
til þess að handtaka Gyðinga
í Ríga i Lettlandi er ekkert opinbert
samkunduhús Gyðinga Fjölmenntu
þeir því á heimili nokkurra úr söfnuðin-
um til þess að fagna nýárínu Leiðtogi
þeirra, Arkady Tsinober, komst svo að
orði ..íbúðin okkar var troðfull af fólki
Livingstone:
Lfkburðurinn tók nærri ðr
stone upp, tóku hjartað og iðrin
og grófu þar sem hann hafði gefið
upp öndina. Þeir þurrkuðu líkið
svo í sólinni um hálfsmánaðar-
tfma sveipuðu það sfðan
bómullardúk en trjáberki og segl-
dúk þar næst og reyrðu það við
stöng svo að tveir menn máttu
bera.
Eftir guðsþjónustu sungum við he-
breska söngva fram eftir Við höfum
endurheimt vonina." Söfnuðirnir í
Minsk eru hinir stærstu í Sovétrikjun-
um Samkunduhúsið þar var þéttskip-
að á nýárshátiðinni og var einkum til
þess tekið, að mun fleira ungt fólk sótti
athöfnina nú en áður. Sama er að
segja frá Tbilisi í Georgiu. Þar er elzta
samkunduhús i Sovétríkjunum Til
skamms tima sótti það aðeins roskið
fólk, en nú brá svo við, að ungt fólk
fjölmennti
Þá er og búið að leyfa herbresku-
kennslu i Moskvu og Leningrad Leyft
var að halda í Moskvu námskeið i sögu
og menningu Gyðinga, á það að hefj-
ast i desember í Kishninev i Moldaviu
eru þegar hafin námskeið i sögu Gyð-
inga Munu nemendurnir flestir ungt
fólk. fáfrótt um sögu og menningu
þjóðar sinnar.
ROGER Vadim er frægur af því að
hann hefur „fundið" fleiri upp-
rennandi kvikmyndastjörnur en aðrir
menn. j þeim hópi eru Annette
Stroyberg, Brigitte Bardot,
Catherine Deneuve og Jane Fonda
til dæmis.
Vadim gaf nýlega út endur-
minningar sfnar og kallaði þær
,, Endurminningar skrattans".
Þannig stendur á þvi sæmdarheiti,
að fyrsta kvikmynd Vadims sem
Brigitte Bardot lék i, hét Og guð
skapaði konuna, en þegar Bretar
fengu hana til sýninga bættu þeir
þessu við titilinn: „en skrattinn
skapaði Bardot". Var það sköpunar-
verk þó sannarlega ekki i skótulfki.
En myndin olli miklu hneyksb. Mun
flestum veitast erfitt að skilja það
nú. „Það hneykslaðí menn ekki, að
Bardot kæmi nakin fram, og ekki
voru nein kynmök f myndinni; það
var fremur afstaða Bardot og
hugsunarháttur sem olfi hneykslinu.
Þarna birtist i fyrsta sinni í kvikmynd
kona sem var alveg frjáls að kynlífi
sínu, laus við þá sektarkennd og
blygðun alla, sem jafnan var bundin
kynlífi. Þessi kona var jafnfrjáls og
karlmenn. Sumir tóku það óstinnt
upp". segir Vadim og yppir öxlum.
Það var ekki von, að hann grunaði
það, er hann gerði myndina um
Bardot, hvernig ástalífslýsingum i
kvikmyndum yndi fram siðar. unz
þærenduðu i algeru klámi.
Vadim reit endurminningar sinar
m.a. til þess að eyða nokkrum
þrálátum þjóðsögum, bæði um
einkalíf sitt og opinber afrek. Hann
kveðst t.d. alls ekki hafa
„uppgötvað" Brigitte Bardot. Marc
nokkur Allegret eigi heiðurinn af þvi.
Bardot kom fyrst fyrir almannasjónir
f timaritinu Elle. Var hún tekin þar til
dæmis um ungar, franskar stúlkur.
Þá var hún rétt tæpra 15 ára. Hún
var af góðu fólki komin og fengu þau
Vadim ekki að ganga f hjónaband
fyrr en hún varð 18 ára. Þá var hún
þegar farin að leika i kvikmyndum,
en ekki orðin kunn að ráði. Hún varð
aftur á móti fræg i einu vetfangi
þegar „skrattinn" gerði fyrstu
VANGASVIPURI

Frá vinstri: Annette Stoyberg, Brigitte Bardot, Catherine
Deneuve og Jane Fonda
Allar vildu meyjarn-
ar eiga hann . . .
myndina með henni. Áður langt leið
var hún orðin mesta kyntákn sem
menn höfðu séð F kvikmyndum frá
þvf Marilyn Monroe kom fram f
sviðsljósið.
Vadim telur sér það til gildis, að
hann hafi breytt lífi Bardot —
enginn hafi kunnað að fara með
hana annar en hann. Hvað snertir
hjónaband þeirra rann það út f
sandinn á skömmum tima. Kennir
Vadim það hömlulausri eftirsókn
Bardot eftir hamingjunni. Hann
bætir þvi við að henni hafi ekki orðið
neitt úr góðu uppeldi sínu nema
skipulagsvit og virðing fyrir
peningum. „Hún var með öðrum
orðum nfzk", segir hann. En hann
óskar henni góðs gengis eins og
öllum eiginkonum sinum. „Verði
hún heppin f ástum verður hún
Roger Vadim kvikmyndajöfur: Sér helzt eftir Jane sinni
ánægð að öllu leyti," segir hann.
., Nú býr hún með ungum strák; hann
er miklu yngri en hún; en hann er
ágætismaður. Það verður gaman að
sjá Bardot um sextugt. Kannski geta
menn enn lifað góðu ástalffi um
sextugt, jafnvel um sjötugt. Frændi
minn einn var orðinn 73 ára þegar
hann hljóp frá konunni. Hann lét
eftir sig bréfmiða, kvaðst verða aðfá
að lifa lifinu eftir slnum geðþótta úr
þessu, og hvarf sporlaust. Sex árum
sfðar hafði ég uppi á karlinum i
Belgfu. Hann bjó þar með konu á
áttræðisaldri og þau voru hæst-
ánægð. Brigitte hefur tfmann þvf
e.t.v. fyrir sér."
Fáir munu neita þvf að Vadim sé
smekkmaður á konur. En ástin
virðist endast honum illa, enda eru
eiginkonurnar orðnar nokkrar. Helzt