Morgunblaðið - 13.01.1977, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JANtJAR 1977
13
'tf> mcney

k, f{;u!
i // /£*' *
Gluggaskreyting einnar Daitch Shopwell verzlananna i New York, þar i
eigendur skora á viSskiptavinu sína a8 draga úr kaffineyzlunni.
Hækkandi kaffiverð
— vaxandi óánægja
% VÍÐA um heim má nú heyra óánœgjuraddir vegna stöðugra verShwkkana
á kaffi, og til dœmis I Bandaríkjunum hefur veriS reynt aSefna til samtaka til
aS minnka kaffineyzluna, og þvinga þannig framleiSendur til að lækka verðið
á ný.
Verðhækkununum valda náttúruhamfarir og uppskerubrestir í flestum helztu
ræktunarlöndunum Þannig skullu á frost I Brasilfu í júlí 1 975. sem eyðilögðu um
70% uppskerunnar þar l landi, en það svarar til um 40% ársneyzlu kaffis I
heiminum. Borgarastyrjöldin l Angóla, jarðskjálfti í Guatemala. flóð I Colombíu og
Mexlkó, og þurrkar á Fílabeinsströndinni hafa svo enn dregið úr framboðinu, en
öll þessi lönd eru kaffiútflytjendur.
Sem dæmi um verðhækkanirnar má nefna að á undanförnu ári hefur
kaffipundið hækkað úr 23 7 krónum í rúmlega 5 70 krónur, á Ítalíu hefur verðið
rúmlega tvöfaldazt í 638 krónur pundið. og I kaffilandinu BrasiKu hefur það meira
að segja hækkað úr 1 54 krónum 1316 krónur pundið á einu ári Mótmælaaldan
hefur risið hæst í Bandarfkjunum. Átti hún upptök sín f New York þar sem Elinor
Guggenheimer neyzlumálafulltrúi New York borgar, hvatti borgarbúa til að draga
úr kaffidrykkjunni til að reyna að pfna verðið niður. Hvatning hennar féll f góðan
jarðveg, og víða um Bandarfkin hafa nú verið mynduð samtök um að draga úr
neyzlunni. Margar verzlanir og kaffihús skora jafnvel á viðskiptavini sfna að kaupa
ekki kaffið, sem á boðstólum er. Mikið þarf þó til, ef vel á að takast. þvf
kaffikaupmaður f London heldur því fram að neyzlan f Bandarfkjunum verði að
vera 50% minni en nú er f að minnsta kosti tvo mánuði — áður en nokkuð fer að
draga úr verðinu á heimsmarkaðinum
Sögulegur kastali í hættu
g HÉRAÐSSTJÓRNIN t Bæjaralandi F Vest-
ur-Þýzkalandi hefur nú hafið herferð til að
bjarga Neuschwanstein-kastalanum frá hruni.
Kastali þessi stendur á klettabrún, og er
þekktastur þeirra miklu kastala, sem Lúðvlk
II, slðasti konungur Bæjaralands, lét reisa.
Neuschwanstein-kastali var byggður á ár-.
unum 1869—86, en skömmu eftir að hann
var fullgerður var Lúðvlk konungur úrskurðað-
ur geðbilaður og neyddur til að afsala sér
völdum.
Fjármálayfirvöld I Bæjaralandi hafa skýrt frá
þvl að ákveðið hafi verið að verja sem svarar
tæpum 80 milljónum króna til að styrkja
undirstöður kastalans, aðallega á einum stað
þar sem grjót hefur hrunið úr undirstöðuklett-
inum. Er þessi fjárfesting talin vel þess virði,
þvl bent er á að á slðasta ári einu saman
heimsóttu kastalann um 860.000 ferða-
menn.
Neuschwanstein kastalinn frægi, sem meðal annars er fyrirmyndin að kastalanum
I Disneylandi I Bandarlkjunum. Hvfta örin bendir á staðinn þar sem grjóthrun hefur orðið.

gjaldi. Reykvíkingar mega ekki verða
aðnjótandi stereóútsendinga þótt
breytingin kosti ekki nema sex milljónir
og hálf þjóðin nyti þar með góðs af;
hinn helmingurinn færi þá I fýlu og sú
fýla gæti kostað nokkra milljarða. En
Reykvíkingar mega borga slmareikn-
inga dreifbýlisins. Ég veit ekki til að
átthagafjötur njörvi fólk niður úti á
landi. Fólkið sem þará heima hlýtur að
eiga heima þar af þvl það vill eiga
heima þar, þaðgerír upp við sig kost-
ina og gallana, og margt af þessu fólki
léti heldur drepa sig en að þurfa að
flytja til Reykjavikur Nýleg könnun,
sem sögð er hafa leitt I Ijós hærri
framfærslukostnað úti á landsbyggð-
inni en I Reykjavlk vegna aukalegs
flutningskostnaðar á vörum, er óspart
notuð til að reyna að réttlæta slmajöfn-
unargjaldið fyrirhugaða. Þaðer miklu
einfaldara að lækka söluskattinn um
eitt til tvö stig I dreifbýlinu heldur en
að vera að þjarma að Reykvikingum
með hækkun afnotagjalda slma meira
en orðið er. Það virðist aldrei mega
jafna milli manna með þvl að lækka
það sem er of hátt. heldur þarf alltaf að
hækka það sem lægra er.
í samanburðinum á framfærslu-
kostnaði I Reykjavlk og úti á lands-
byggðinni hlýtur bifreiðin að hafa
gleymst Hún er tug þúsundum manna
I höfuðborginni ómissandi heimilistæki
vegna atvinnu sinnar. rekstrarliður
uppá hálfa milljón á ári hið minnsta í
langflestum tilvikum þurfa dreifbýlis-
menn ekki einu sinni á strætisvagni að
halda. hvað þá einkabll. í nokkur þús-
und manna byggð I Suðurlöndum þar
sem ég dvaldist einu sinni var einn
leigublll og enginn einkablll. Dreifbýlis-
menn geta tekið I spil og kneifað púns
ómælt I húsi vinar fram á rauða nótt
— og slðan labbað heim I háttinn sér
til heilsubótar; kostar ekki krónu Reyk-
vfkingur þyrfti að taka leigubll. ef ekki
vegna vegalengdar, þá vegna hættu á
llkamsárás. slompaður um nótt Þurfi
dreifbýlismaður innl fjörð sest hann
uppá tollfrjálst farartæki. hest. og læt-
ur hann bera sig; kostar nokkrar gras-
tuggur. Siminn I Reykjavlk, sama gjald
hvort heldur sfmtöl innanbæjar eru
löng eða stutt, kemur I staðinn fyrir
heimsóknir, hamlar gegn firringu,
sparar benslnaustur. Ég hefði skilið
hugmynd um að greiða Reykvikingum
staðaruppbót vegna mengunar, streitu
og heilsutjóns sem hlýst af þvl að þurfa
aðgegna borgaralegum skyldum
krepptir kauplaust undir stýri I bensin-
stybbu. eigandi llf og limi undir þvl
hvort asninn I bilnum á undan eða eftir
gerir eitt af daglegum glappaskotum
slnum á þessari sekúndunni eða hinni.
að ekki sé talað um sambúðina við
barsmiðalýð og þjófa, sem margir eru
ættaðir utan af landsbyggðinni að
sögn lögreglunnar I Reykjavik
Það verður að knýja fjármálaráð-
herra til aðfalla frá hugmynd sinni —
nema llf liggi viðað gera þetta þjóð-
félag að kóplu af Japan, að fólkið sé
fyrir stofnanirnar en stofnanirnar ekki
fyrir fólkið. Þeir sem sáu heimildar-
myndina um hagvöxtinn I Japan
gleyma henni tæpast I bráð Ef fram
heldur sem horfir I þvlsa landi kunna
þeir japanir sem dauðir eru að vera
sælli hinum sem iífa, ef undan eru
skildir þeir sem fljóta ofan á eins og
ollan, tróna hér og hvar I bákninu. En
mannskepnan er slyng, hún sveigir oft
af leið fremur en að hætta á kollsteypu.
Þarfar hugvekjur
Forsetinn. forsætisráðherra og út-
varpsstjóri fluttu allir fjári góðar hug-
vekjur um áramót. áberandi vel samd-
ar. Kristján minnti þjóðina m.a. á að
vörslumenn tungunnar. ritsmiðir ýmis-
konar, hefðu ekki verið ofaldir með
þessari þjóð og skaði hlotist af og nú
þyrfti að gera myndarlegt átak til úr-
bóta Ekki er að efa að þingmenn
geyma sér vel I minni þessi orð forseta
lýðveldisins. sem og önnur merk I
ræðu og riti.
Skaupið hjá Flosa og kompanli fór
þvl miður illilega úr böndunum Það
var engu llkara en anga af siðblindu
gætti I efnistökunum og valinu á efni,
hvernig sem það má nú vera. Þeir
hlutir eru til að ekki má hafa þá I
flimtingum — og afbrotaannáll ársins
er ekki efni I gamanþátt; niðurlæging
þjóðar er það sjaldnast. Áramótaákæra
hljóðvarpsins var á hinn bóginn bráð-
fyndin á köflum, Verkalýðsforinginn
afgamli var t.d. stórskemmtilegur.

Enn eykst fjölbreytni
mjólkurafurða
Vmvd
11*111*
er kominn á markaðinn

Ýmir er sýrð mjólkur-
afurð, svipuð súrmjólk en
miklu þykkari.
Ýmir er ívið fitu- og kol-
vetnasnauðari en verulega
prótínríkari en venjuleg
súrmjólk.
Ýmir má nota á svipaðan
hátt og sýrðan rjóma, t.d. í
salöt, búðinga, frómas
og trifli, eða með ávöxtum.
Ýmir er Ijúffengur einn sér.
Þekktasta uppskriftin í ná-
grannalöndum okkar mun
vera að strá yfir hann
blöndu af rifnu rúgbrauði
og púðursykri.
Ýmir er holl fæða. Það á
hann sameiginlegt með
öðrum sýrðum mjólkur-
afurðum.