Morgunblaðið - 13.01.1977, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JANUAR 1977

Uganda-húsið

WMMM
Þanníg er fyrírhugað að Uganda-húsið f New York Ifti út
þegar það verður fullsmfðað á næsta ári.
• HAFINN er undirbúningur að
smfði 15 hæða húss á Manhattan-
eyju 1 New York, sem vakið hefur
talsverða athygli þar vestra. Er
þetta svonefnd „Uganda House“,
og þegar það er fulismfðað á
næsta ári verður það aðsetur
sendinefndar Uganda hjá Sam-
einuðu þjóðunum.
Uppgröftur fyrir grunni húss-
ins hófst fyrir þremur vikum, og
verður húsið við Eystra 45. stræti,
næst við stöðvar sendinefndar
Bandaríkjanna, en þremur hæð-
um hærra.
Þykir það aðallega tíðindum
sæta að Uganda, sem nýlega hef-
ur farið fram á 15 milljóna doll-
ara ián úr sérstökum hjálparsjóði
vegna erfiðrar efnahagsaðstöðu,
skuli treysta sér til að verja 4
milljónum dollara, eða um 760
milljónum króna, til að hýsa
10—12 manna sendinefnd sina
hjá SÞ.
Jae Y. Ko arkitekt hefur teikn-
að Uganda-húsið, en hann er
fæddur í Japan og búsettur í
Bandaríkjunum. Segir hann að á
jarðhæð verði aðstaða til sýninga
á listmunum frá Uganda, og verð-
ur anddyrið klætt svörtum marm-
ara. Að öðru leyti verða i húsinu
skrifstofur sendinefndarinnar,
samkomu- og danssalur, og svo
fimm ibúðir á efri hæðunum.
íburðarmesta íbúðin er með svöl-
um skreyttum gróðri, og er trú-
legt að hún verði aðallega notuð
til að hýsa Idi Amin forseta þegar
hann heimsækir Sameinuðu þjóð-
irnar.
Að austanverðu á Uganda-húsið
að vera áfast við álmu frá aðal-
stöðvum bandarisku nefndarinn-
ar, þótt ekki hafi sambúð þessara
rikja verið sem bezt að undan-
förnu. Sendiráði Bandarikjanna í
Kampala, höfuðborg Uganda, var
lokað eftir að Amin forseti hafði
sakað ýmsa starfsmenn þess um
að vera á mála hjá leyniþjónust-
unni CIA. Ekki varð þó um alger
slit á stjórnmálasambandi að
ræða, og Uganda hefur enn fjöl-
mennt sendiráð I Washington.
Þegar Idi Amin ávarpaði Alls-
herjarþing SÞ 1. október 1975,
skoraði hann á Bandaríkin að losa
sig undan áhrifum Zionista, og
hvatti til þess að ísraelsríki yrði
lagt niður. Taldi Amin i ræðu
sinni að Bandaríkin væru hjá-
lenda Gyðinga. Þessu svaraði
Daniel P. Moynihan þáverandi að-
alfuiltrúi Bandarikjanna hjá SÞ í
ræðu i San Francisco tveimur
dögum síðar, og kvaðst vera sam-
mála þeim dómi um Amin, sem
birzt hafði i ritstjórnargrein
bandarísks stórblaðs, að Amin
væri haidinn kynþáttahatri auk
þess sem hann væri fjöldamorð-
ingi. Máli sínu tii stuðnings vitn-
aði Moynihan i fréttir frá Uganda
þess efnis að allt frá 25.000 og upp
í 250.000 Ugandabúar hefðu verið
teknir af lífi þar frá þvi Amin
hrifsaði til sin völdin tæpum
þremur árum áður, eða i janúar
1971.
Eins og fyrr segir verður
Uganda-húsið þremur hæðum
hærra en aðalstöðvar bandarísku
sendinefndarinnar. Var einn
bandarísku fulltrúanna spurður
hvort hann héldi ekki að Uganda-
nefndin vildi með þessu skaga
upp fyrir þá bandarísku, en hann
svaraði aðeins: Það skiptir ekki
máli. Við reistim bara hærri fána-
stöng á þakinu hjá okkur.
Stórafmæli
símans
0 Á föstudag I fyrri viku gerSist það
I New York a8 Rose DePalma tók
upp slmann og hringdi beint til Isa
bel Ivy Baker I London. BáSar eru
þessar konur fyrrum slmastúlkur
hvor I slnu landi. og þær voru I hópi
þeirra fyrstu. sem komu í slmasam-
bandi yfir Atlantshafið fyrir fimmtlu
árum.
Þ*r Isabel og Rose hafa aldrei
hitzt, en þær toluðu oft satnan og
skrifuSust á I mörg ár eftir aS síma-
sambandiS var fyrst opnaS 7. janúar
1927. Nú eru þær báSar komnar á
eftirlaun. enda Isabel 74 ára og Rose
73.
Fyrsta daginn. sem slminn var op-
inn milli London og New York urSu
slmtölin alls 31, og þá kostaSi
þriggja mlnútna samtal 75 dollara.
sem var mikill peningur á þeim ár-
um. i dag fara aS meSaltali 34.000
slmtöl á dag milli Bretlands og
Bandarlkjanna. og lágmarksgjald fyr-
ir beint slmtal er 3.60 dollarar.
Isabel Ivy Baker ILondon
og Rose DePalma f New
York
Skrýtin skorða
Gylfi Gröndal í Dvöl hefur oft verið
klárari í kollinum en þegar hann gerði
gagnrýnendum blaðanna að tilgreina í
hljóðnemann athyglisverðustu bókina
sem þeir lásu á jólaföstunni Óheimilt
var að tilgreina nema eina bók Það var
skrýtin skorða, enda kvörtuðu einhverj-
ir rýnanna undan henr>i, hlýddu þó
utan einn sem nefndi tvær bækur,
minnugur þess að sumar reglur eru til
þess eins að láta brjóta sig Nokkur
hundruð bækur komu út í ár Þátturinn
hefði verið gagnlegri ef mennirnir
hefðu mátt tilgrema þrjár fjórar bækur
hver. en því var ekki að heilsa Gagn-
semi þáttarins er kannski aukaatriði
Það virðist Ifka vera að bera í bakkafull-
an lækinn að tilkalla niður í útvarp —
aðsjóða saman umsagnir — menn
sem búnir eru að oftaka sig á gagnrýni
í blöðum allan desembermánuð Til-
breytni hefði verið að því að fá að
heyra hljóðið í almennum lesendum af
greindara taginu Fólk er að vonum
dauðuppgefið í bili á stöðluðu orðfæri
manna sem hafa það að atvinnu að
lesa bækur Aðfararorð umsjónar-
mannsins, innskot og lokaorð, vöktu
sérstaka athygli; í þeirri umgerð glitti
sumstaðar i ryð gegnum gyllinguna
En Gylfi er prúður maður, greindur
eins og hann á kyn til, og rödd hans
lætur vel í eyrum Mest fræðimanna-
snið var að vonum á máli Gunnars
lektors Stefánssonar. hann nær næst-
um því jafn vel utan um orðin og Óskar
Halldórsson prófessor, og raddstyrkur-
inn er langt umfram það sem vænta
mætti að óreyndu frá manni ekki meiri
að flatarmáli en Gunnar er í þessari
jarðvist, það sem kemur úr túbum er
mjög breytilegt þótt ytra borðið kunni
að vera áþekkt. Gunnar er alveg
ófeiminn að fjalla á sjálfstæðan hátt
um löggilta verkmenn í umsögn í
Tímanum 9 des tekur hann upp eftir-
farandi Ijóð Hannnesar Péturssonar,
kveður það einskonar stefnuskrá eða
játningu skáldsins:
Fátækur að hugsjónum
ei fátækur, vona ég. að
umhugsun
kem ég fyrir þinn dóm
þú dagur hinn næsti eftir þennan.
Þitt er að skoða
skyldur vorar og efndir.
Þitt er aS greina
það sem gagnsamt vér ortum.
Þitt er aS meta
hvort marklausari var
hreinskilinn efi
en háleit óvissa.
Þitt er aS dæma
þú dagur hinn næsti eftir þennan.
LjóS mín öll
legg ég I þfna gerS.
Út af þessu Ijóði leggur svo Gunnar
svofelldum orðum: „Ekki þarf að leggja
út af þessu Ijóði, það talar slnu máli.
En vitaskuld má andmæla þeim skiln-
ingi eða hugmyndalegu afstöðu sem
Ijóðið lýsir og jafnframt þeirri Iffs-
skoðun sem í því felst Þótt dómur um
„skyldur vorar og efndir" heyri
morgundeginum til, þá lifir skáldið í
samtið sinni, hér og nú. Og skiptir það
oss mestu máli hvað sagt verður á
morgun? Er ástæða til að ætla að
skáldlist, svo að dæmi sé tekið, sem
ekki talar máli sinnar samtiðar og nær
eyrum hennar muni teljast þess verð
að koma fyrir dómstól framtfðarinnar."
Jarðnánd og firrð
í lok greinarinnar, sem ber yfirskrift-
ina Að fara sér hægt. kveður Gunnar
verk Hannesar ætlð hafa jarðnánd þrátt
fyrir dulhyggjuna sem einkenni þau, ,
hann yrki sinn eigin garð. til hliðar við
dyn samtimans.
Gunnar mætti oftar en hann gerir
hafa ofan af fyrir fólki I rikisútvarpinu
Ég á ekki endilega við að hann fari að
þylja auglýsingar um rakdót og þess-
háttar I sjónvarpinu eins og einn
kollegi hans, og skal það þó ekki
vanmetiðað háskólinn láti til sln taka á
þeim vettvangi Áekkert hlusta
blessuð börnin og horfa I jafn rlkum
mæli og sjónvarpsauglýsingar. þau
læra þær utan að. ef þær eru smellnar,
framsögnina engu siður en textann
Söluborð morðsagna
á heimilunum
Ólafur lektor Jónsson hefur verið að
lesa glæpasögu f útvarpið að undan-
förnu — við mikinn fögnuð þess fólks
sem ber uppi bingómenninguna í
landinu. Kvenmaður suður með sjó var
svo hrifinn að hann krafðist í Dagblað-
inu heilsíðumyndar f litum af Ólafi að
bóla á svefnþilið sitt. í lestrinum sem
ég hlustaði á nauðugur, staddur á
gufubaðstofu. var morðinginn með til-
styrk raddbanda Ólafs að lýsa þvf
hvernig hann batt snarlega endi á líf
eins farþega í strætisvagni og skaut
alla hina farþeganna f leiðinni svo
enginn yrði til frásagnar. Sagan virtist
fagmannlega gerð, ekki vantaði það,
en á þeirri vargöld sem við lifum held
ég að svona sögum sé ofaukið f ríkis-
fjölmiðlunum, og mér er til efs að
miðlun af þessari gerð eigi sér stað í
anda útvarpslaganna Ég beini spurn-
ingunni til útvarpsráðs Svona nokkuð
eru menn ekkert ofgóðir að meðtaka f
einrúmi — af bók Kveikjuna að mörg-
um Ifkamsárásum er áreiðanlega að
finna í viðtækri opinberri miðlun á
glæpasögum Hið oprnbera á ekki að
slá upp söluborðum morðsagna á
heimilum manna Þaðer góðra gjalda
vert að reyna að gera sem flestum til
hæfis. og þaðgerir útvarpið, stundum
um of virðist manni, en þaðá ekki að
þjóna dónum, ekki heimskingjum oú
ekki siðferðilega sjúku fólki Það hefnir
sfn — og hefir hefnt sfn, oftar en
margur hyggur. Þetta þyrfti að kanna
— og það er lögreglunnar að gera
það Niðurstöður kannana erlendis ætti
a.m.k. að vera hægt að koma höndum
undir.
Sælastir sælla
Furðufrétt sfðustu vikna er hugmynd
fjármálaráðherra að láta Reykvíkinga
borga símareikninga landsbyggðar-
innar með einhverskonar jöfnunar-