Morgunblaðið - 07.08.1977, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. AGÚST 1977
Hundarnir spangóluðu
af öllum mætti þegar ég
kom að Sólstöðum í
Súgandafirði. Þeir höfðu
fylgzt með þegar ég los-
aði reipið á hliðinu en
þegar ég kom að húsinu
hófu þeirsönginn. Ég
fann það á mér að eng-
inn væri heima og svo
reyndist. En ýmislegt
bar þess merki að þau
Guðmundur Pálmason
og Sigríður kona hans
yrðu ekki lengi að heim-
an.
Ég tyllti mér niður i
hlaðvarpann. Sérstakt
býli Stólstaðir fyrir utan
Spilli. Á hlaðinu voru
tunnur með rennandi
vatni og meira að segja
fullt baðkar, ýmis gömul
amboð voru á sínum
stað, en hvarvetna voru
hraukar af spýtum, bæði
rekaviði og öðrum viði
sem hafði verið fluttur
landleiðina. Auðséð að
heimafólk kunni að nýta
hlutina, enda búa þau
við sinn eigin stil og
nota m.a. skilju upp á
gamla móðinn til þess
að gera rjóma, skyr og
súr.
Það var búið að slá
duggulítið í túnfætinum,
líklega hafði Guðmund-
ur borið út laugardaginn
í 12. viku sumars á hefð-
bundinn hátt. Ég krækti
mér í kríu í túninu, en
hundhelv. . . eyðilögðu
þann lúr.
Svo leið og beið, það
var komið undir hádegi
og ekkert bólaði á
heimafólki. Undiraldan
lék við ströndina og klið-
ur mófugla og sjávar-
„Það íslenzka er okkar.
£§rr
Á Sólstöðum
hjá Sigríði
og Guðmundi
upp á gamla
móðinn
fugla blandaðist saman.
Morgungolan kliðaði um
hlöð og sólstafir tóku á
rás hér og þar í hlíðinni í
gegn um skýjafláka. Ég
hef aldrei séð eins
marga hluti á einu bæj-
arhlaði, eins og á Sól-
stöðum, og þó var eins
og hver hlutur væri
heima.
hitt hvínandigó/
Allt í einu kom drátt-
arvélin fyrir Spilli,
brotna hamra með urð-
arfjöru, vegarspottinn
fyrir Spilli inn til Suður-
eyrar er drungalegur, en
nothæfur þó á sumrin.
Sigríður húsfreyja ók
traktornum í hlað, keik
með sín 70 ár við stýri.
Hún lærði á dráttarvél
fyrir nokkrum árum og
fór létt með.
„Gott"
Ég fór og heilsaði henni, hún
kvað Guðmund vera ennþá i
útréttingum á Suðureyri, en
síðan kæmi hann gangandi fyr-
ir Spilli. Ég ók á móti honum oq
-

Sigrfður ogGuðmundur.
i miðju þorpinu sá ég mann
sem hlaut að vera Guðmundur
Pálmason.
„Komdu blessaður, Guð-
mundur ', sagði ég um leið og
ég vatt upp bílhurðinni við hlið
hans. Hann heilsaði með inni-
legu handtaki: „Komdu bless-
aður góði, heyrðu, mér finnst
ég kannast við þig". ,.Ég er að
ná i þig", svaraði ég. „Gott",
sagði hann um leið og hann
vippaði sér léttilega upp i jepp-
ann með nokkra nýlagða Ijái í
striga.
Við ókum sem leið lá til Sól-
staða, ræddum um búskapinn
og sjóinn.
„Maður ætti nú að vera far-
inn að kannast við búskapinn,
orðinn 88 ára gamall", sagði
þessi síungi táningur með öld i
skegginu en æðruleysi í augun-
um.
„Við höfum gamla
tímann í okkar
lífsháttum”
Við renndum í hlað. „Voru
þeir farnir að slá i Dýrafirði?",
spurði hann. „Rétt að byrja",
svaraði ég. „Já, það er lítil
sprettan", hélt hann áfram,
„eins og þú sérð hér á túninu,
það er góður litur á þvi, meira
er það nú ekki. Ég bar út
laugardaginn i 12 viku sum-
ars, laugardagur til lukku",
sagði hann og kímdi um augu
og andlit.
Sigriður var að losa áburðar-
poka af dráttarvélinni i útihús
og Guðmundur fór strax til
bess að rétta henni hjálpar-
hönd. Hún hafði einnig komið
með ýmislegt til búsins og m.a.
ítórt sauðarlæri sem þau kváð-
jst ætla að salta.
Þau byggðu Sólstaði 1940,
en áður hafði Guðmundur verið
trillubóndi á Suðureyri. Nú
hafa þau 60 rollur og eina kú
fyrir heimilið.
„Það er gott fyrir heimilið",
sagði Sigríður," við skiljum
sjálf, búum til smjör, rjóma og
súr, en afganginn drekkum við
og gefum kálfunum, hundun-
um, köttunum og heimalningn-
um. Við höfum gamla tímann i
okkar lífsháttum, enda erum
við frá gamla tímanum, Guð-
mundur fæddur 1888 og ég
1907".
„Nú eru breyttir tímarnir hjá
nafna, Sigga mín", sagði Guð-
mundur við konu sína, „ég
hringdi til Bolungarvíkur og tal-
aði við hann um heyið. Hann er
hættur, búinn að leigja Hól og
leigjandinn er kominn með 22
kýr".
„Hvar færðu þá hey", spurði
Sigríður.
„Það skýrist".
„Þið vinnið ykkar mjólk
sjálf", sagði ég.
„Já, ég skil tvisvar til þrisvar
í viku", sagði Sigríður," hita
mjólkina upp t ákveðinn gráðu-
fjölda svo hún verði ámóta heit
og beint úr kúnni og síðan er
að taka til við skiljuna. Ég hef
þó olíu til þess að hita upp
mjólkina, þvi við erum með
olíuhitun".
„Mannskraftar
vinna ekki
á móti vélunT'
„Það er orðið dýrt úthaldið,"
skaut Guðmundur inn í þegar
við fórum að tala um olíuna,
„það er orðið ári dýrt úthaldið á
búskapnum, loftáburður og
fóðurbætir og sitthvað fleira. I
nútímanum vinna mannskraft-
ar ekki á móti vélum, en okkur
lætur betur að leggja hönd við
verk."