Morgunblaðið - 12.10.1977, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. OKT0BER 1977
Forseti
N-Jemen
myrtur
London 11. okt. Reuter.
IBRAHIM ALHamdi, forseti
Nordur-Jemen, og bróðir hans,
Abdallah Muhammed Al-Hamdi,
hershöfóiní>i hafa verið myrtir art
l»ví er fréttastofan í höfurthorg
landsins, Sana, sagrti í kvöld.
Fréttin var nijög stuttorrt og sagt
arteins. aö |iar hefrtu veríö glæpa-
menn art verki. en ekki var þart
skýrt nánar.
— Aðeins kennt
fyrir hádegi
Framhald af bls. ',i2.
upplvsingum, sem Morgun-
blartirt fékk í gærkvöldú fellur
kennsla nirtúr í þessum
menntastofnunum í dag. Á Ak-
ureyri var kennsla mert ertli-
legum hætti í Menntaskólan-
uin, Tækniskólanum og Vél-
skólanum, en flestir artrir skól-
ar þar voru lokartir mert öllu.
1 Háskólanum og mennta-
skólunum í Reykjavík var
kennsla felld nirtur um hádegi
vegna tilmæla þar art lútandi
f r á M e n n t am á 1 ar árt u n ey t i n u.
Eru húsverrtir þessara stofn-
ana í BSRB og samkvæmt skil-
greiningu sambandsins mega
ekki aðrir en húsverrtir opna
skólana.
Stefán Sörensen, háskólarit-
ari, tjárti Morgunlilartinu í gær,
, art kennslu hefrti verirt hætt i
Háskólanum eftir art tilmæli
hefrtu borist frá verkfallsvörrt-
um BSRB og frá Menntamála-
rártuneytinu. Björn Bjarnason,
rektor Menntaskólans við
Sund, sagrti art rártuneytirt
hefrti mælzt til art kennslu yrrti
hætt, en þaö væri úrskuröur
Verkfallsnefndar BSRB art
undanþága skyldi ekki veitt til
húsvarða í menntaskólunum.
Gurtni Gurtmundsson, rek-
tor Menntaskólans i Reykja-
vík, sagöi art hann hefrti ver-
irt fyrr á ferrtinni í skóla
sinn í gærmorgun en venju-
lega og hefrti þart því komiö í
sinn hlut art opna skólann. Eft-
ir art tilmæli heföu komirt frá
Menntamálarártuneyti um art
hætta kennslu heföi þaö veriö
gert, en ekki veriö látið reyna
á þaö hvort stjórnendur skól-
ans, þ.e. rektor, heföi ekki
heimild til aö opna skólann.
Skömmu eftir aö ákveðið heföi
veriö að hætta kennslu heföu
verkfallsverrtir frá BSRB kom-
ið í skólann, en þeim þá veriö
sagt aö kennslu yröi hætt eftir
næsta tfma.
1 Fjölbrautaskólanum í
Breiðholti hófst kennsla í gær-
tnorgun, en var hætt um há-
degi þar sem vatnslögn bilaöi í
skólanum. Aö sögn Guömund-
ar Sveinssonar bárust honum
engin tilmæli frá Menntamála-
rártuneytinu um að leggja niö-
ur kennslu. Af hálfu BSRB
heföi honum hvorki veriö leyft
né bannaö aö hefja kennslu, en
hann hefði haft samband viö
skrifstofu BSRB áöur en
kennsla byrjaöi í gærmorgun.
Sagöi Guðmundur aö engin
kennsla yrrti í skólanum í dag
og ekkert yröi aðhafst fyrr en í
Ijós kæmi hvaö væri leyfilegl
aö gera.
—Akranes, Garða-
bær og Eyjar...
Framhald af bls. .‘12.
breyting verður á ákvæöum verö-
bótavísitöiu.
I samkomulaginu í Garðabæ er
ennfremur ákvæöi um að tveir
laugardagar teljist ekki til orlofs-
daga, en samkvæmt Reykjanes-
sainkomulaginu var gert ráð fyrir
4 laugardögum. Vaktaálag er enn-
fremur sett 331 .■> eins og þaö var
áöur, en ekki 38%. ÓJafur (i. Ein-
arsson sagði i samtali viö Morgun-
blaöirt í eær art á móti þessum
breytingum hefði Garðabær fall-
izt á aö 40 þúsund króna uppbötin
í Desember kæmi eftir 10 ára
starf í stað 12 ára í Reykjanessam-
komulaginu, en í Reykjavíkur-
samkomulaginu, sem fellt var i
fyrrakvöld, var ræit um 30 þús-
und krónur eftir 18 ára starf. Þá
eru ýmis ákvæöi í Garðabæjar-
samkomulaginu, t.d. ríflegt fram-
lag í orlofsheimilissjórt, 1.8% af
launum í staö 0.8% ártur, en Ólaf-
ur kvaö þetta ákvæði kosta bæinn
eitthvað á aöra milljón króna.
1 Vestmannaeyjum er sam-
komulagiö eigi ósvipaö og sam-
komulagirt, sem fellt var á Akur-
eyri. Ýmis atrirti eru einnig svip-
uö Akranessamkomukaginu, nema
hvaö þar er eigi 2 þúsund króna
áfangahækkun 1. nóvember. Hins
vegar á sér staö uppsöfnun á
samningstímanum, sem brúa mun
þaö bil álengri tíma. Persónuupp-
bót eftir 12 ára starf, 40 þúsund
krónur, greiöist i desembermán-
urti, en ennfremur fá starfsmenn
Vestmannaeyjakaupstartar 25
þúsund króna aukagreirtslu í júni
og þar eru tveir laugardagar, sem
ekki teljast til orlofsdaga. A möti
kemur aö öll ákvæöi um mötu-
neyti falla út úr kjarasamningum
Vestmannaeyjakaupstaðar og
starfsmannafélagsins.
Eins og ártur sagrti felldi Starfs-
mannafélag Akureyrar samning-
ana, sem gerrtir voru í fyrrinótt, á
fjölmennum fundi í Alþýrtuhús-
inu á Akureyri í gærkveldi mert
91 atkværti gegn 49. Stjórn félags-
ins hafrti öll undirritaö samning-
ana mert fyrirvara um samþykki
félagsfundar. Fundurínn hófst
klukkan 17 í gær og urrtu um
samkomuiagirt mjög miklar um-
rærtur, en síöan var efnt til skrif-
legrar atkværtagreirtslu. Einn
fundarmanna skýröi Morgunblaö-
inu svo frá aö þart sem einna helzt
hefrti frá sínu sjónarmiði veriö til
þess art fæla félagana frá því art
samþykkja samkomulagiö hafi
veriö tvennt.
I fyrsta lagi heföi mönnum fund-
izt launahækkunarákvæði sam-
komulagsins fela i sér of litla
hækkun frá sáttatillögu sátta-
nefndar ríkisins, jafnvel þótt önn-
ur ákvæöi hafi verið hagstæö í
samkomulaginu. 1 ööru lagi hafi
margir veriö hræddir við á kjúfa
sig út úr heildarsamkomulagi
BSRB.
Meöal ákvæöa i samkomulag-
inu, sem fellt var, var 25 þúsund
króna persónugreiösla til allra
starfsmanna, sem greiöast átti í
júlí gegn þvi aö laugardagar teld-
ust ekki með til orlofsdaga. Þessi
25 þúsund króna greiðsla var
verðtryggð samkvæmt verðbóta-
visitölu. Þá mun rétt fyrir at-
kvæöagreiösluna hafa spurzt út
aö i samningaviöræöum, sem
fram heföu farið á Siglufiröi,
heföi bærinn samþykkt trygg-
ingaákvæöi, sem voru ekki i
samningunum á Akureyri og
heföu menn einnig viljað fá slíkt
ákvæöi inn i samkomulagið.
— Fjármagn
til vegagerðar
Framhald af bls. 2
Framlög til nýbygginga hækka
um kr. 2.212.000.000.—, til viö-
halds um kr. 1.096.000.000.— og
önnur útgjöld um kr.
645.540.000 —
Fastir tekjustofnar hækka um
kr. 2.829.000.000.— þar af inn-
flutningsgjald af benzini kr.
2.250.000.000.—, þungaskattur kr.
570.000.000.— 'og gúmígjald kr.
9.000.000.— Þá er gert ráð fyrir
að lántökur hækki um kr.
600.000.000.— og beint ríkisfram-
lag um kr. 525.000.000.—.
— Smygl
Framhald af bls. 2
fellsnesi, en þangaö hafrti skipirt
einnig komiö, voru tollveröir og
lögreglumenn látnir rannsaka
máliö. Kom i Ijós aö smyglaö hafrti
verið í land úr skipinu milli 170
og 180 áfengisflöskum, 30 kössum
af bjór og einhverju magni af
sígrettum. Tollverrtir eru ennþá
um borö í skipinu. sem nú er statt
á Tálknafirrti. Brúarfoss kom til
landsins fyrir rúmri viku frá
Bandaríkjunum.
— Fjárlagafrum-
varp 1978...
Framhald af bls. 32.
Útgjöld í kjölfar kaup-
gjalds- og verrtlagsþröunar
0 — Krónutöluhækkun út-
gjaldaáætlunar á fyrst og fremst
rætur art rekja til hækkunar
launataxta og almenns verðlags.
Af 34.0 milljarða króna heildar-
hækkun útgjalda neraur hækkun
launakostnaðar 9.8 milljörðum.
Framlög til almannatrygginga,
sem" tengd eru launatöxtum,
hækka um 8.4 milljarrta króna.
Kostnaður viö niöurgreiðslur á
vöruverrti eykst um 1.4 milljaröa
króna og útflutningsuppbætur
aukast um 1.2 milljaröa króna.
Aörir rekstrarliöir hækka samtals
um 6.0 milljaröa króna, sem skýr-
ist aö mestu af yerðhækkunum;
og framkvæmdaframlög i heild
um 7.2 milljarða króna. Þessi út-
gjaldaáætlun er byggð á vissum
forsendum um launahækkanir
fram i tímann, miöað við þá samn-
inga, sem gerðir hafa verið. Hins
vegar er ljóst aö verulegar fjár-
hæöir vantar enn á launaáætlun,
ef tekiö er miö af tiliögu sátta-
neíndar í kjaradeilu BSRB (sem
nú hefúr veriö felld) og fram-
vindu mála á þeim vettvangi síð-
ar. — Utgjöld til samneyzlu eru
rétt um 1 '/j% meiri en í ár, eða
sem svarar fólksfjölgun. Vöxtur
einkaeyzlu er reiknartur 6% i
kjölfar 7—8% aukningar á þessu
ári,-
Rekstrarútgjöld
ha*kka um 36%
0 Héildarutgjöld á rekstrar-
reikningi eru 123,145,7 m.kr. Er
þart um 33.9 milljarrta króna
hækkun eöa 38.1%. Þessi saman-
burður er þó ekki fyllilega rétt-
mætur. Hluti almannatrygginga
af sjúkratryggingagjaldi, 1.900
m.kr., er nú talínn meö ríkisút-
gjöldum en það var ekki gert í
fjárlögum 1977. A raunhæfum
samanburöargrunni nemur hækk-
unin 36%. Bein laun 1978 hækka
um 9.796 in.kr., eins og frumvarp-
irt er nú, eða um 44.3%, frá fjár-
lögum 1977.
Samdráttur ríkisframkvæmda,
nema í vegamálum
0 Framkvæmdafjárlög hækka í
heild um 7.185 m.kr. eöa 24.5%,
eöa rétt yfir meðaltalshækkun
byggingarkostnaðar frá síðustu
fjárl agagerð, sem telst 33%.
Hreinar ríkisframkvæmdir
hækka að krónutölu um 37.4%.
Framkvæmdir, sem ríkið kostar í
félagi við fleiri, um 33%, — eða
samtals verklegar framkvæmdir
um 34.5%. Gert er ráð fyrir sam-
drætti i opinberum framkvæmd-
um magnminnkun, um 5%. Þessi
minnkun kemur einkum fram í
minni lántökum — en ekki á út-
gjaldahlið fjárlaga, fyrst og
fremst vegna mikilvægis vega-
framkvæmda, sem aukast að mun.
Gert er ráð fyrir aó endurskoðuð
Vegaáætlun 1978 verði lögö fram
nú í haust. Framlög til verklegra
framkvæmda i vegamálum hækka
um hvorki meira né minna 56,7%.
Þá er hlutfallslega mikil hækkun
á fjárfestingarstyrkjum til sveit-
arfélaga, eða 86.5%, og munar
þar á sama hátt mestu um fram-
lög til vegamála, aöallega til vega
i kaupstöðum og kauptúnum.
Framlög til fjárfestingarsjóða
hækka og: til Iðnlánasjóös um
66.7%, Fiskveiðasjóös 62.9% og
Byggðasjóðs 47.8%, en allir hafa
þessir sjóðir markaöa tekju-
stofna.
Sama hlutfall ríkis-
skatta af þjóðartekjum
0 Innheimtar tekjur rikissjóðs
1978, eru áætlaðar, samkvæmt
fjárlagafrumvarpinu, 124.8 mill-
jaröar króna, sem er ámóta hlut-
fall ríkisskatta af þjóðartekjum
og veröa mun í ár, 27—28%, að
sjúkratryggingagjaldi meðtöldu.
(Almennir skattar 106.7 miiljaró-
ar og markaðar tekjur 18.1). Per-
sónuskattar nema í heild 5.672
m.kr. (þar af sjúkratryggingar-
gjald 1900 m.kr.) Aö þvi frátöldu
hækka persónuskattar í krónum
talið um 841 m.kr. eða 29%. —
Aætlartir innhei'mtir eignaskattar
nema 1.600 m.kr. Innheimtur
tekjuskattur er áætlartur 11.650
m.kr. og er þá gert ráð fyrir 40%
hækkun skattskyldra tekna ein-
staklinga milli áranna 1976 og
1977. Gjöld af ínnflutningi eru
áætluó 25.447 m.kr. 1978 eða
20.4% heildartekna ríkissjóðs,
sem er nær sama hlutfall og í
fjárlögum yfirstandandi árs.
Þessi gjöld vóru 30.5% ríkistekna
árin 1972, og 37% aö meðaltali á
tímabilinu 1968 til 1969. Skattar
af framleiðslu eru áætlaóir 7.4
milljarrtar króna (sérstakt vöru-
gjald 7 milljarðir, álgjald 180
m.kr. og vörugjald 282 m.kr.) —
Skattar af vörum og. þjónustu eru
áætlaðir þannig: söluskattur 44.8
milljarðar króna (36% af heildar-
tekjum ríkissjóðs), launaskattur
6.8 milljaröar, rekstrarhagnaöur
ÁTVR 9.8 milljaröar og aðrir
skattar verulega minni.
Hlutur ríkisfjármála i
þjóðmálaþróun
I greinargerð með fjárlaga-
frumvarpinu segir m.a.:
,,I inngangi athugasemda viö
fjárlagafrumvarp fyrir áriö 1975
var lögö áhersla á þrjú megin-
markmirt. I fyrsta lagi að sporna
viö útþenslu rikisbúskaparins
miðaö við önnur sviö efnahags-
starfseminnar í landinu. i öðru
lagi aö stilla opinberum fram-
kvæmdum svo í hóf, aö ekki leiddi
til óeólilegrar samkeppni um
vinnuafl, þó án þess art atvinnuör-
yggi væri hætta búin eða aó þessi
viðleitni hamlarti gegn þjórthags-
lega mikilvægustu framkvæmd-
unum. I þrirtja lagi art styrkja
fjárhag rikissjórts og stuðla með
því art efnahagslegu jafnvægi í
víöari skilningi. Baksvið þessarar
stefnumörkunar var fyrirsjáan-
legur greiðsluhalli ríkissjóös á ár-
inu 1974 og jafnvægisleysi i þjóð-
arbúskapnum. Eins og kunnugt
er náöist ekki sá árangur í þess-
um efnum á árinu 1975 sem að
haföi veriö stefnt. Olli því m.a.
meira andstreymi íytri skilyröum
þjóöarbúsins en viö hafði verið
búist. Á árinu 1976 og á fyrri
hluta þessa árs náðist aftur á móti
verulegur árangur í átt til jafn-
vægis á nær öllum sviðum efna-
hagslífsins. Þjóðarframleiðslan
og tekjur tóku að vaxa á ný og
mjög dró úr halla i viðskiptum við
önnur lönd. Nokkuð dró úr hraða
verðbólgunnar. Atvinnuástand
hefur verið gott. Enginn vafi er á
að rikisfjármálin hafa gegnt
veigamiklu hlutverki í þessari já-
kvæðu þróun. A árinu 1976 tókst
að ná jöfnuði gjalda og tekna á
ríkisreikningi og horfur eru á aö
niðurstaða ársins 1977 verói ekki
lakari.
Á árinu 1977 hefur batinn í
íslenskum þjóðarbúskap haldið
áfram og horfur eru á að vöxtur
þjóðarframleiðslu og tekna verði
meiri en í meðallagi miðað við
reynslu síðasta aldarfjórðungs.
Þó eru ýmsar blikur á lofti. Þann-
ig virðist hætta á að ekki takist að
halda áfram þeirri hægfara
hjöðnum verðbólgu, sem stóð
fram yfir mitt ár 1977, og jafn-
framt er stefnt að mikilli aukn-
ingu kaupmáttar á þessu og næsta
ári með þeim kjarasamningum,
sem gerðir hafa veriö á þessu ári.
í þessu felst hætta á viðskipta-
halla bg framhaldi skuldasöfnun-
ar við önnur ríki og hætta á auk-
inni verðbólgu, sem að sínu leyti
veikir samkeppnisaðstöðu ís-
lenskra atvinnuvega og veldur
margvíslegum efnahagsvanda.
Við þessum hættumerkjum
verður aö bregðast á réttan hátt
með því m.a. að beita fjármálum
ríkisins á næsta ári í samræmi við
það. Frumvarp til fjárlaga, sem
hér er lagt fram, endurspeglar
þetta viðhorf. Þannig er kapp-
kostað að treysta þann jöfnuð í
rikisfjárhagnum, sem náðst hefur
á síðastliðnum tveimur árum,
jafnframt því sem haldið er aftur
af yexti þjóðarútgjalda bæði með
beinum samdrætti í opinberum
umsvifum og eins með því að
beita sköttum á árinu 1978 þannig
að vexti einkaneyslu verði í hóf
stillt. Þó er í frumvarpinu reikn-
að með því a- vöxtur einkaneyslu
verði um 6% í kjölfar 7—8%
aukningar á þessu ári. Markmið
frumvarpsins er að koma í veg
fyrir vaxandi viðskiptahalla og
jafnframt að halda svo aftur af
innlendri eftirspurn að dregið
getí úr verðbólgu. Þrátt fyrir sam-
drátt i opinberum framkvæmdum
í heild um meira en 5% á næsta
ári er að þvi stefnt með þessu
frumvarpi að skapa fjárhagslegt
svigrúm fyrir verulegri aukningu
vegaframkvæmda á næsta ári. Nú
er svo komið að lokið er stórum
áföngum í orkumálum og því
gefst færi á því að auka vegafram-
kvæmdir, en þó þvi aðeins að fjár-
hagur vegagerðarinnar sé efldur.
Með frumvarpinu er gert ráð
fyrir 15 króna hækkun bensin-
gjalds og hliðstæðri hækkun
þungaskatts í þessu skyni. Með
tilliti til þess að allt þetta fé, og
reyndar meira, rennur til þess að
bæta þjónustuna við vegfarendur,
þ.e. allan almenning, er ekki
skynsamlegt að líta á þessa gjald-
töku sem tilefni verðbótahækkun-
ar Iauna."
— Miklar tafir
á flugi...
Framhald af bls. 32.
ljós á flugáætlun þotnanna fyrr
en flugstjórnarmiðstöðin í
Reykjavik hefur samþykkt ferð
viðkomandi þotu. Án aðstoðar-
manna treysta flugumferðarstjór-
ar sér ekki til þess að taka fleiri
þotur inn á svæðið í senn en raun
ber vitni. Þá berast og flugáætlan-
ir flugstjórnarmiðstöðinni seint
og illa vegna verkfallsins í Gufu-
nesi.
Þau flugfélög, sem alla jafna
halda uppi áætlunum, sem liggja
um íslenzka flugstjórnarsvæðið
eru að sjálfsögðu Islenzku flugfé-
lögin, SAS, Lufthansa, kanadisk
flugfélög og bandarísk, svo og
þotur frá Frakklandi og Japan,
sem eru á pólarflugi milli Evrópu
og Japan. Af þessum sökum geta
flugfarþegar tafizt t.d. I Tokyo
vegna verkfalls opinberra starfs-
manna á Islandi.
Loftskeytastöðin I Gufunesi er
algjörlega lömuð, en þó hlusta
menn þar á neyðarköll og greitt
er fyrir sjúkraflugi, ef nauðsyn
krefur.
— Samið á
Suðurlandi
Framhald af bls. 32.
þar er 2 þúsund króna áfanga-
hækkun, sem kemur til
greiðslu fyrst 1. nóvember
næstkomandi.
Þór Hagalín, sveitarstjóri á
Eyrarbakka, kvað sveitarfélög-
in hafa fallizt á áfangahækk-
unina gegn þvi að starfs-
mannafélagið félli fráýmsuma
atriðum á móti. Má þar m.a.
nefna ákvæði um breytilegt or-
lof af yfirvinnu, mötuneytis-
ákvæði og persónuuppbót I
desember hélzt óbreytt frá síð-
ustu samningum, 25 þúsund
krónur. Þá kvað Þór einnig
vera um að ræða fleiri smærri
atriði I þessu samhengi.
Haukur Ársælsson, formað-
ur Félags opinberra starfs-
manna á Suðurlandi, kvaó fé-
lagið hafa fyrst gert aðalkjara-
samning við Selfosshrepp, en
síðan samhljóða samninga við
Stokkseyrarhrepp, Eyrar-
bakkahrepp og Ölfushrepp.
Síðan var gerður kjarasamn-
ingur við Hveragerðishrepp,
en þar náðist ekki fram sam-
hljóða ákvæði um desember-
uppbótina, 25 þúsund krón-
urnar, en hún mun koma i
áföngum þar. Þá var samning-
ur gerður við Brunavarnir Ár-
nessýslu, Héraðsbókasafn Ar-
nessýslu og Heilsuverndarstöð
Selfoss. Eftir er aðeins að gera
samning við Sjúkrahús Sel-
foss, og kvað Haukur ekki enn
hafa unnizt tími til þess. Allt
starfsfólk sjúkrahússins væri
þó á vinnuskyldu frá kjara-
deilunefnd svo aó það kemur
ekki að sök. Hafa öll verkföll
verið afboðuð nú þegar.
Þá kvað Haukur tvö ákvæði
samninganna einstök og eigi
vera til hjá öðrum sveitarfélög-
um. Þau eru þó ekki ný, heldur
voru I síðustu kjarasamning-
um. Er það ákvæði um lág-
marksorlof 192 stundir og há-
marksorlof 6 vikur. Þá er
ákvæði I samningnum um að
störf hjá öðrum skuli aö fullu
metin inn I starfsaldur, þegar
menn réðust til starfa hjá
sveitarfélaginu.