Morgunblaðið - 15.11.1977, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 1977
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 1977
27
fllttlgtlllltifafrife
Utgefandi
Framkwaemdastjóri
Ritstjórar
R itstjómarf ulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur. Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn GuSmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ámi GarSar Kristinsson.
ASalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6. sími 22480.
Áskriftargjald 1500.00 kr. á mánuSi innanlands.
j lausasölu 80.000 kr. eintakiS.
Viðhorf
í alþjóðlegum
efnahagsmálum
Við tslendingar gerum okkur
of sjaldan grein fyrir því, að
þróun alþjóðlegra efnahagsmála
hefur víðtæk áhrif á framvindu
efnahags- og atvinnumála hér.
Samstarf þjóða heims á þessu
sviði er orðið svo náið og ríkin í
raun og veru svo háð hvert öðru,
að ekki er unnt að gera sér grein
fyrir orsökum og afleiðingum
nema líta á efnahagsmálin I
stærra samhengi. Þannig er sá
vandi, sem við höfum átt við að
etja í efnahagsmálum á undan-
förnum árum, ekkert einangrað
fyrirbrigði heldur á hann sér
hliðstæður hjá mörgum öðrum
þjóðum, enda þótt hann hafi að
sumu leyti orðið meiri og alvar-
legri hér vegna þess, að til viðbót-
ar hinum ytri áhrifum kom
stjórnleysi í efnahagsmálum á
tfmum vinstri stjórnar, sem aftur
hefur valdið því, að okkur hefur
gengið verr að ráða bót á þessum
vanda en mörgum öðrum.
Jónas Haralz, bankastjóri,
flutti nýlega fróðlegt erindi um
viðhorf í alþjóðlegum efnahags-
málum, sem birt var hér I
Morgunblaðinu fyrir skömmu og
er gagnlegt að íhuga þau sjónar-
mið, sem einn helzti sérfræðingur
okkar í efnahagsmálum setur
fram. Hann hafði nýlega setið árs-
fundi Alþjóðabankans og
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og
kynnzt þar viðhorfum helztu fjár-
málamanna heims um þessar
mundir. Um núverandi ástand
efnahagsmála sagði Jónas Haralz
í erindi sfnu: „Hvert er þá ástand
efnahagsmála f þeim heimi, sem
á undanförnum árum hefur orðið
fyrir mikilli verðbólgu, skæðri
kreppu og margföldun orku-
verðs? Dómurinn um þetta getur
ekki verið nema á einn veg,
ástandið er vonum framar, krepp-
an er liðin hjá, hagvöxtur hófst að
nýju á árinu 1975, hann hefur að
vfsu verið allskrykkjóttur, en þó
haldið áfram með allgóðum hraða
víðast hvar og allt bendir til þess,
að svo muni verða enn um sinn.
Stórlega hefur dregið úr verð-
bólgu um nær heim allan. f sum-
um löndum er verðbólgan nú lítil
eða engin, og f þeim löndum, þar
sem verðbólgan var mest, svo sem
í Bretlandi og ftalíu, hefur tekizt
að hægja mjög á ferð hennar.
Þetta á raunar einnig við um al-
ræmd verðbólguiönd eins og lönd-
in í suðurhluta Suður-Amerfku.
Jafnvægisleysi í erlendum við-
skiptum landa á milli hefur
minnkað verulega. Það hefur
einnig flutzt til og bera Bandarfk-
in, sem eru allra landa til þess
færust, nú mikinn hluta hallans
við olfulöndin. Fljótandi gengi,
sem tekið var upp eftir hrun
fyrra kerfis alþjóðagjaldevris-
mála, hefur reynzt þolanlega vel
og í vaxandi mæli hefur reynst
unnt að komast hjá alvarlegum
gjaldeyriskreppum. Sú tiltölu-
lega bjarta mynd, sem hér er sett
fram, kemur sennilega mörgum á
óvart. Það er e.t.v. ekki furða,
þegar við lítum til okkra sjálfra
og næstu nágranna okkar. Sann-
leikurinn mun þó vera sá, að
Norðurlönd ásamt Spáni og
Portúgal eru nánast eini hluti
heims, þar sem verðbólga,
atvinnuleysi og greiðsluhalli er
enn vaxandi.“
Slðar f erindi sínu vfkur Jónas
Haralz að horfunum framundan
og segir um þær: „Nú er fyrir
höndum síðari hluti þess hagvaxt-
arskeiðs, sem hófst fyrri hluta árs
1975. Þetta skeið hefur allmikla
sérstöðu í hagsveiflum undanfar-
inna áratuga að þvf Ieyti, að
minni spennu gætir í efnahagslíf-
inu en oftast eða ætfð áður. Verð-
bólga er minnkandi en ekki vax-
andi, vinnumarkaðurinn er rúm-
ur, ekki er skortur á f jármagni og
vextir tiltölulega lágir. Afkasta-
geta er enn að talsverðu leyti
ónotuð f flestum iðngreinum,
verð á hráefnum og matvælum er
frekar lækkandi en hækkandi.
Allt bendir þetta til þess, að
sveiflan upp á við geti haldið
áfram býsna lengi og hún þurfi
ekki, eins og varð 1972—‘73, að
enda í sprengingu verðhækkana,
er leiði síðan til alvarlegrar
kreppu. Framhald skynsamlegrar
stjórnar efnahagsmála á þeim
grunni, sem nú hefur verið lagð-
ur, getur m.ö.o. leitt okkur fram
hjá þvf þunga og straumharða
sundi, þar sem verðbólgan er á
aðra hönd og kreppa og atvinnu-
leysi á hina. En takist þessi sigl-
ing vel, hvað er þá framundan á
þeim víðari sjó, sem við blasir?
Það getur varla verið álitamál, að
á næstu tíu árum hljóti það að
verða mikilvægasta markmiðið í
efnahagsmálum heimsins að ná
góðum hagvexti. Þessi vöxtur
þarf helzt að vera álfka mikill og
árunum 1960—‘70 þ.e. 4—5% í
iðnaðarlöndunum og enn meiri f
þróunarlöndunum."
Þau sjónarmið, sem Jónas Har-
alz hér lýsir gefa vfsbendingu
um, að við tslendingar getum á
næstu árum búizt við tiltölulega
hagstæðum ytri skilyrðum, þann-
ig að þau þurfi ekki að hamla
hagvexti hjá okkur á næstu árum.
Inn á við hafa og þau umskipti
orðið, að núverandi ríkisstjórn
hefur tekizt að ná algerum yfir-
ráðum yfir fiskveiðilögsögu
landsmanna, þannig að búast má
við aukinni nýtingu okkar á auð-
lindum hafsins á næstu árum,
sem einnig mun stuðla að aukn-
um hagvexti. Til viðbótar þvf hef-
ur núverandi ríkisstjórn að mjög
verulegu leyti tekizt að ná tökum
á stjórn efnahagsmála eftir
óstjórn vinstri stjórnar. 1 öllum
höfuðatriðum á að vera ástæða til
bjartsýni þegar til lengri tíma er
litið. Engu að síður er það svo, að
sporin hræða. Reynslan sýnir að
við kunnum okkur ekki hóf og
ætlum okkur um of. Við höfum
tilhneigingu til þess að gleypa of
stóran bita í einu og ætla okkur
að ná betri lífskjörum með skjót-
ari hætti en nokkur rök eru til. Ef
við brennum okkur á þessu enn
einu sinni, eins og kjarasamning-
ar þessa árs því miður benda til,
getum við staðið frammi fyrir
nýjum stórfelldum vandræðum.
Takist okkur að takmarka afleið-
ingar þeirra kjarasamninga, sem
gerðir voru í sumar, við skynsam-
leg mörk er ástæða til bjartsýni
um framvindu okkar mála næstu
árin.
Eðlisfrœðingar
viðurkenna áhrif
hugarafls
á sameindir
Nokkrir íslendingar sátu kvöld-
fundi með ráðstefnugestunum, og
voru þeirra á meðal Guðmundur
Einarsson, verkfræðingur, Þor-
steinn Þorsteinsson, lífefnafræð-
ingur, og Þorsteinn Guðjónsson,
skrifstofumaður, sem mikið hefur
skrifað um mátt mannshugans
bæði á íslenzku og ensku og gefið
ut bækur.
ÍSLENZKIR FRÉTTAMENN
VITNI AÐ KYNLEGUM
_________ATBURÐUM____________
Á fundi með fréttamönnum,
þar sem efni ráðstefnunnar var
kynnt á iaugardag, urðu frétta-
mennirnir fyrir undarlegri
reynslu.
Þar var viðstödd bandarisk
kona, Greta Woodrew, sem býr
yfir sérstökum eiginleikum. I
byrjun fundarins hafði hún ekki
ætlað að sýna þá, en hún breytti
um skoðun þar sem frétta-
mennirnir voru fáir og henni
þótti andrúmsloftið gott og af-
staða þeirra fremur jákvæð.
Stálteskeiðar voru sóttar og
tvær nákvæmlega eins lagðar á
borð fyrir framan hana. Siðan tók
hún aðra og strauk léttilega yfir
legginn nokkrum sinnum. Að
fréttamönnunum ásjáandi byrjaði
sá blettur að Iyftast og bogna upp,
án þess að nokkru „handafli“
væri beitt.
Síðar þegar skeið lá á borðinu,
tók Woodrew til við að banka
lauslega undir borðplötuna. Allir
störðu spenntir og viti menn,
skeiðin bognaði upp. Þetta gerði
hún tvivegis. I annað skiptið lá
skeið á diski á borðinu, hún bank-
aði undir plötuna og skeiðin
breytti um lögun. Hver frétta-
mannanna fékk þannig sina skeið
til eignar.
Þetta er i fyrsta skipti sem slík
sýning hefur átt sér stað á blaða-
mannafundi, en hingað til hafa
allar tilraunir verið gerðar i
þröngum hópi manna, þar sem
engin truflandi utanaðkomandi
áhrif koma til.
Woodrew skýrði frá því, að dag-
inn áður hefðu tveir Frakkar ver-
ið efins um þetta fyrirbæri, svo
hún hefði látið þá sjálfa halda á
skeið og staðið við hlið þeim. Með
orku frá henni sjálfri fór allt á
sömu leið og hún hefði sjálf hald-
ið á skeiðunum. Hefðu mennirnir
þá ekki getað annað en látið af
öllum efasemdum.
Það er aðeins eitt ár síðan Greta
Woodrew uppgötvaði þennan
eiginleika sinn, en f 25 ár hefur
hún stundað svokallaðar hug-
lækningar og við rannsóknir m.a.
UM HELGINA lauk fimm daga
ráðstefnu 40 eðlisfræðinga og vís-
indamanna frá Bandaríkjunum,
Frakklandi, Bretlandi, Danmörku
og Svíþjóð sem haldin var á Hótel
Loftleiðum.
Á ráðstefnunni, sem nefndist
„Á mörkum eðlisfræðinnar", var
fjallað um afstöðu eðlisfræðinnar
til fyrirburðafræðinnar. Þar kom
fram, að vísindamenn hafa viður-
kennt niðurstöður rannsókna á
svokallaðri fyrirburðafræði, sem
staðfesta að með hugaraflinu einu
saman geti einstaklingar breytt
ástandi t.d. málma án þess að það
eigi sér eðlisfræðilega skýringu,
samkvæmt þeirri þekkingu sem
nú er fyrir hendi á því sviði.
Þessar rannsóknir sem unnið
hefur verið að s.l. 5 ár á fjölda
rannsóknastöðva um allan heim,
sýna fram á getu mannshugans til
að sjá fyrir atburði í mikilli fjar-
lægð frá viðkomandi, bæði sam-
timaviðburði og viðburði sem
koma til síðar. Ennfremur að með
hugaraflinu einu sé hægt að
breyta lögun málma og koma hlut-
um á hreyfingu sem t.d. hanga
niður úr lofti, í nokkurri fjarlægð
frá viðkomandi.
Þessar nýju sannanir koll-
steypa fyrri staðhæfingum eðlis-
fræðinga um að mannshugurinn
geti ekki einn sér haft meirihátt-
ar áhrif á sviði eðlisfræðilegra
tilrauna. Vísindamaðurinn Wern-
er Heisenberg sló því þö fram
árið 1920, að einstaklingar sem
byggju yfir slíkum eiginleikum,
væru „óþekkt stærð“, sem aldrei
yrði greind né skýrð.
Á ráðstefnunni kom það í fyrsta
skipti fram, að eðlisfræðin getur
ekki hafnað því, að þessi fyrir-
bæri eru til í raun, en nú stendur
þessi fræðigrein frammi fyrir
þeim vanda að skýra hvað hér er
um að ræða og hver verkunin er.
Eðlisfræðingurinn Russel Targ,
sem starfar við Stanford-
rannsóknastöðina i Kaliforníu,
hélt erindi og skýrði m.a. frá
rannsóknum sem hann og annar
visindamaður hafa unnið að, þar
sem ákveðnir einstaklingar gátu i
einangrun i rannsóknastöðinni
lýst athöfnum og aðstæðum
ákveðinna manna í New York á
sömu stundu. Hann sagði að fjar-
lægðir virtust ekki hafa þar nein
áhrif á nákvæmni eða greiningu
skynjananna.
Dr. John Hasted frá Bretlandi
skýrði frá einstaklingum þ.á m.
börnum sem hann hefur rannsak-
að, sem gátu beygt stállykla með
hugaraflinu einu, jafnvel þannig
að lyklarnir voru i nokkurra
metra fjarlægð frá þeim.
Eldon Byrd, bandarískur
vísindamaður, skýrði frá tilraun-
um sem gerðar voru á eiginleik-
um ísreaelsmannsins Uri Gellers,
sem flestir Islendingar hafa heyrt
getið. Akveðin málmblanda, sem
Á þessari mynd má sjá bæði hvernig Greta Woodrew heldur skeiðinni, þegar hún
breytir um lögun, og skeiðarnar eins og þær líta út óbreyttar.
Eðlisfræðikenningu
Einsteins ógnað
með röntgenmyndum hefur það
sannast að máttur frá henni eyðir
sjúkdómseinkennum, t.d. krabba-
meini í vör.
Hún sagðist enga skýringu geta
gefið sjálf á þessum hæfileika en
sagði að t.d. áhrif hennar á lögun
stálskeiðanna tækju frá henni
mikla orku á meðan á þeim stæði,
en einhvern veginn væru það ein-
hver æðri svið, — ekki hún sjálf
— sem stæðu hér á bak við.
Dr. Andrija Puharich, sem
rannsakað hefur eiginleika bæði
Uri Gellers og Gretu Woodrew,
sagði á fundinum að hann væri
sammála Woodrew um það, að hér
kæmu æðri og óþekkt svið við
sögu.
Hér væru á ferðinni fyrirbæri
sem vísindamenn hefðu ekki
getað fundið skýringu á ennþá og
röskuðu þannig mjög þeirri
vísindaþekkingu sem heimurinn
býr yfir. Nú stæði fyrir dyrum að
reyna að mynda nýja fræði-
kenningu, þar sem eðlisfræði-
kenning Alberts Einsteins væri
ekki lengur óhagganleg, en hann
vildi ekki taka tillit til slira fyrir-
bæra sem þessara.
Dr. Puharich sagði ennfremur,
að vísindamenn hefðu með sér-
stökum tækjum mælt ástand
sameinda málmsins, t.d. þegar
Woodrew beygir skeiðarnar með
hugarafli og að hreyfing þeirra
hefði þá mælzt geysilega hröð.
Eðlisfræðin stæði þó enn mátt-
laus frammi fyrir þessu fyrir-
bæri, sem vísindamenn um allan
heim reyndu nú að skýra, eftir að
hafa loks viðurkennt tilvist þess.
Hann sagði að öil slík fyrirbæri
sem hann hefði kynnzt, hefðu
verið jákvæð, þ.e. ekki orðið
öðrum eða þeim sem framkallar
þau skaðleg, en á ráðstefnunni
hefði verið samþykkt siðferðisleg
yfirlýsing sem nokkrir vísinda-
menn báru fram um að ef þessi
fyrirbrigði yrðu rannsökuð nánar
og skýrð, mætti aldrei beita þeim
mannkyninu til tjóns.
Þegar visindamenn hafa nú fyr-
ir alvöru tekið til við að rannsaka
hver þessi óþekkti kraftur er, sem
sumir menn virðast búa yfir og
getur á örstuttri stundu breytt
lögun málma með léttri snertingu
við ákveðin ytri skilýrði, hljóta
margir að hugleiða hvað sé hér á
ferðinni. Alla vega var þeim
fréttamönnum sem sjónarvottar
voru að breytingu stálskeiðanna
fyrir tilstuðlan Gretu Woodrew
dálitið órótt innanbrjósts þegar
þeir kvöddu og óskuðu fundar-
mönnum góðrar heimferðar.
ÁJR
nefnist nitinol, er þeim eiginleik-
um gædd, að ef upphaflegri mynd
þráðar úr þvi efni er breytt, t.d.
hann rúllaður saman, og eldur
síðan borinn að honum þá færist
hann aftur i sína upphaflegu
mynd. Blandan sem þetta efni
samanstendur úr hefur þannig
„minni“ eða heila, sem ekkert á
að hafa áhrif á samkvæmt eðlis-
fræðinni. Með hugarafiinu hefði
Uri Geller fyrirbyggt að nitinol-
þráður tæki sína upphaflegu lög-
un við hita. Málmblandan hefði
þannig tapað „minninu" vegna
áhrifa hans.
Viðfangsefni ráðstefnunnar var
fyrst og fremst fræðilegar vanga-
veltur um hverjar breytingarnar
væru, þegar mannshugurinn einn
hefði slíkar verkanir, um innri
gerð efnisins og hvaða breytingar
yrðu á afstöðu sameindanna þeg-
ar slík utanaðkomandi áhrif
kæmu til, og niðurstöður mælinga
ræddar og kannaðar.
Greta Woodrew
Öveður víða um land
og færð hefur spillzt
Ljósm.: RAX.
NYTT skip hefur bætzt f flota Eimskipafélags tslands h.f. og ber það
nafnið I.agarfoss, en nýlega var gamli Lagarfoss seldur utan. Hið nýja
skip liggur f Nundahöfn og f gær var mönnum boðið að skoða það. Við
það tækifæri voru meðfylgjandi myndir teknar af skipinu og forystu-
mönnum Eimskipafélagsins og yfirmönnum skipsins. Frá vinstri eru:
Ottarr Möller, forstjóri, Gustav Magnús Siemsen, skipstjóri, Agnar
Sigurðsson, yfirvélstjóri og Halldór H. Jónsson, stjórnarformaður
Eimskipafélagsins.
Lslendingar sigruðu
tSLENDINGAR urðu sigurvegar-
ar á Norðurlandameistaramóti
menntaskólanema f skák, sem
haldið var f Danmörku. Lokastaða
mótsins varð sú að tslendingar
hlutu 12 vinninga, Svfar 9 og Dan-
ir og Norðmenn 4‘A vinning. Fyrir
lslendinga keppti sveit skák-
manna frá Menntaskólanum f
Hamrahlíð.
í fyrstu umferð unnu íslending-
ar Dani á öllum borðum, 5:0, en
Svíar unnu Norðmenn 4:1.
Annari umferð lauk þannig, að
Islendingar tefldu við Norðmenn
og tapaði Jón L. Arnason þá fyrir
Michelsen, Margeir Pétursson
vann Storhug, Ásgeir Árn:son
vann Ritland, Þröstur Bergman
vann Larsen og Ömar Jónsson
vann Jörstad. Svíar unnu Dani
3:2.
I þriðju umferð gegn Svium
vann Schtissler Jón L. Árnason,
Margeir vann Ernst, Asgeir Arna-
son vann Fornell, Þröstur og Lar-
son gerðu jafntefli og Omar og
Ansner gerðu einnig jafntefli. Ur-
slitin urðu því 3:2. Danir og Norð-
menn gerðu hins vegar jafntefli
2H:2V4.
ÓVEÐUR hefur undanfarna
sólarhringa gengið yfir stóran
hluta landsins og hefur stórhrfð
geisað f nokkra daga á
Norðaustur- og Austurlandi eða
allt sfðan á föstudag. Á Grfms-
stöðum á Fjöllum og nágranna-
bæjum hefur ekki tekizt að ná
inn öllu fé og er óttazt að eitthvað
hafi drepizt í þessu veðri, en þar
er nú kominn óvenjumikill snjór.
Samfara þessu hefur færð um allt
land spillzt mikið og í því sam-
bandi sneri Morgunblaðið sér til
Arnkels Helgasonar hjá vega-
eftirlitinu og innti hann frétta
um færð.
— Um sunnan- og vestanvert
landið eru vegir færir þó viða séu
þeir nokkuð hálir. Fært er vestur
i Dali um Heydal, en þar vestur
Vinningsnúmer
í happdrætti SjáJf-
stæðisflokksins
DREGIÐ var hjá borgarfógeta f
hausthappdrætti Sjálfstæðis-
flokksins sl. laugardag.
Vinningar voru Hitachi-
litsjónvarpstæki.
Upp komu eftirtalin vinnings-
númer:
Nr. 28247 — Nr. 38542 — Nr.
43504 — Nr. 26451 — Nr. 12514
— Nr. 8319 — Nr. 54964 — Nr.
35226 — Nr. 40035 — Nr. 42170.
Eigendur ofantaldra vinnings-
miða framvísi þeim í skrifstofu
Sjálfstæðisflokksins, Valhöll,
Háaleitisbraut 1.
Sjálfstæðisflokkurinn þakkar
öllum þeim fjölmörgu, sem þátt
tóku í stuðningi við flokkinn með
kaupum á happdrættismiðum.
(Fréttatilkynning).
úr er aðeins fært jeppum og
stærri bílum vestur í Reykhóla-
sveit. Vestur um Háls til Patreks-
fjarðar var orðið ófært i gær.
Vegurinn um Hálfdán var mokað-
ur i gær, en aðrir fjallvegir á
Vestfjörðum eru ófærir.
Öfært var um Holtavörðuheiði i
gær, en ráðgert er að ryðja snjó af
veginum i dag ef veður leyfir.
Einnig er i bígerð að moka veginn
til Hólmavikur, en hann var orð-
inn alveg ófær í gær. Þá er fært
alla leið til Akureyrar, en ófært
er til Siglufjarðar úr Fljótum og
eins til Ölafsfjarðar.
H gær var mokað milli Húsavik-
ur og Akureyrar. Frá Húsavik er
fært með ströndum allt til Vopna-
fjarðar stórum bilum og jeppum,
en seint i gærkvöldi var færð þó
farin að þyngjast enn meira
vegna veðurs á þessum slóðum.
Ófært er um Möðrudalsöræfi og á
Austfjörðum eru allir fjallvegir
ófærir. Frá Reyðgrfirði er síðan
fært suður með fjörðum og um
alla suðurströndina, sagði Arn-
kell að lokum.
Rafmagns-
skömmtun í
Breiðholti
RAFSTRENGUR i Lóuhólastöð
Rafmagnsveitu Reykjavíkur bil-
aði í gærdag og klukkan 18.30
varð að taka upp rafmagns-
skömmtun í Breiðholti vegna þess
að burðargeta þeirra strengja,
sem eftir voru, var ekki nægileg.
Viðgerð fór fram á bilaða strengn-
um í gær og undir kvöld var unnt
að hætta skömmtun.
Peysusalar;
Segja 50% verðhækkun leiða
til verulega minni markaðs
„EG EFAST ekki um, að það sé
hægt að fá eitthvað betra verð
fyrir peysurnar, en það sem nú
fæst, en spurningin er, hvað verð-
ur um magnið. Persónulega er ég
hræddur um að 50% hærra verð
komi verulega niður á magninu",
sagði Pétur Eiríksson, forstjóri
Alafoss, er Mbl. bar undir hann
þær fullyrðingar stofnenda Hand-
prjónasambands Islands, að unnt
væri að fá verulega hærra verð
fyrir handprjónaðar peysur en
það sem nú væri greitt.
Pétur sagði ennfremur: „Ég
treysti mér ekki til að greiða það
verð, sem konurnar nefna, en tak-
ist þeim þetta, þá þýðir það ein-
faldlega það, að við séum ekki
samkeppnisfærir og þá verðum
við bara að hætta.“ Þegar Mbl.
spurði, hvort ekki væri sjálfhætt
strax, ef fyrirtækið gæti ekki
greitt það, sem upp væri sett,
svaraði Pétur: „Við eigum tals-
vert af peysum á lager og svo
reikna ég með að við höldum
áfram að kaupa eftir mætti, því
auðvitað eru til fleiri konur en
þær, sem vilja svona hátt verð
fyrir peysurnar.“
Þráinn Þorvaldsson, fram-
kvæmdastjóri Hildu hf„ sagði að
allir sem stæðu í útflutningi væru
með frjálsu framtaki og þvi
kvaðst hann fagna Handprjóna-
sambandinu og áformum þess.
Hins vegar kvaðst Þráinn vilja
benda á i sambandi við tal um
hátt verð á Bandarikjamarkaði,
að þá mætti setja upp eftirfarandi
dæmi varðandi vöru, sem kostaði
10.000 krónur komin í hendur út-
flytjanda. Flutningskostnaður og
tryggingar: 500 kr og 100 kr. Toll-
ar i Randarikjunum 2.100 kr„ frá-
gangur, þ.e. ýms skjalavinna
vestra 150 kr. og flutnings-
kostnaður innan Bandarikjanna
150 kr. Þar með er varan komin i
13.000 krónur. Sérstök álagning
stórverzlana nemur 2000 krönum
og þá er verðið komið i 15.000
krónur. Sú upphæð væri siðan
tvöfölduð til neytenda. þannig að
smásöluverðið út úr búð i Banda-
ríkjunum er þá 30.000 kr. Ef selt
væri i gegn um heildsala vestra
færi verðið upp í 36—40.000 krón-
ur.
Þráinn sagði, að ef hækka ætti
peysuverðið um 50%, þá þýddi
það að hans dómi að markaðurinn
myndi dragast mjög saman. Sagði
Þráinn að til dæmis hefðu norsk-
ar, danskar og írskar peysur dott-
ið upp fyrir á Bandarikjamarkaði
eftir slíka verðhækkun heima fyr-
ir. „Við gerum okkur grein fyrir
því að það er ekki mikið fyrir
prjónaskapinn að fá,“ sagði Þrá-
inn.“ En við reynum að halda
verðinu eins háu og hægt er með
hliðsjón af því magni, sem unnt
er að selja.“
Haukur Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Rammagerðarinn-
ar, sagði að auðvitað væri ánægju-
legast að fá sem hæst vcrð fyrir
peysurnar. en sannleikurinn væri
sá, að slíkar vörur þyldu ekki
nema takmarkaðar hækkanir
hverju sinni. „Það er svo margt
komið i samkeppni við peysuna.
til dænus jakkar alls konar og ef
peysan á að vera jafndýr jökkun-
um, þá held cg að jakkarmr
standi betur að vigi sem söluvara.
Auðvitað er eðlilegt að einhver
hækkun fáist og þoli peysan 50%
hækkun, þannig að við getum selt
hana áfram, þá er ekkert ncma
gott eitt um það að segja. En
varan verður að seljast. Það er
alltaf númer eitt."