Morgunblaðið - 23.11.1977, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 1977
— Sadat
Framhald af bls. 1
viljað að Jórdaníustjórn fylgdi
fordæmi Sadats og sendi Hussein
konung eða forsætisráðherra
landsins til ísraels, af ótta við að
einangra Sýrlandsstjórn enn meir
í málinu. Heimildirnar segja að i
viðræðum leiðtoganna hafi aldrei
verið minnst á Frelsissamtök
Palestínuaraba, PLO, til að forð-
ast opinberan ágreining og til að
setja ekki Hussein konung í
vanda. Hussein hefur opinberlega
viðurkennt PLO, sem lögmætan
fulltrúa Palestínumanna, en hann
hefur ekki viljað viðurkenna
sjálfkrafa rétt þeirra til yfirráða
yfir vesturbakka Jórdanár, sem
er á valdi Israela.
Stjórnmálafréttaritarar i Tei-
Aviv segja að á blaðamannafundi
Sadats og Begins í lok heim-
sóknarinnar, hafi ýmislegt komið
fram, sem gefi bendingu um
framvindu mála. Er m.a. bent á að
Begin hafi ekki endurtekið harð-
linuafstöðu sina gagnvart PLO né
vesturbakka Jórdanár. Segja þeir
að heimildir í Tel-Aviv hafi sagt
að Sadat hafi ekki beðið Begin né
búist við að hann gæfi yfirlýsing-
ar um verulegar tilslakanir við
Araba, en það hefur sætt gagn-
rýni í ísrael og erlendis.
Vmsir fréttaritarar segja að eitt
mikilvægasta verkefni leiðtoga
israels í dag sé að fá þjóðina til að
sameinast í afstöðunni gegn
Arabaþjóðunum, og að það verði
hugsanlega gert með myndun
samsteypustjórnar allra flokka,
nema kommúnista. Þeir segja að
Yigel Yadin aðstoðarforsætisráð-
herra, sem sé meira hægfara í
skoðunum, en Begin, hafi gegnt
mikilvægu hlutverki, meðan á
heimsókninni stóð og m.a. samið
hina sameiginlegu yfirlýsingu,
sem gefin var út.
Nimeiri forseti Súdans sagði
eftir fund sinn með Sadat í K:író
í dag, að ferð hans hefði verið
mikill sigur og skoraði á allar
Arabaþjóðir að fylkja sér bak við
Sadat í friðarumleitunum hans.
Sagði hann að Arabar gætu verið
stoltir yfir þessum sigri Sadats.
Utvarpið í Egyptalandi gerði mik-
ið úr þessum ummælum, sem er
fyrsta lofið, sem Sadat fær frá
Arabaleiðtoga.
Talsmaður Hvitahússins i
Washington sagði i dag, að Carter
forseti hefði fengið mjög jákvæða
og uppörvandi skýrslu frá Begin
forsætisráðherra í simtali í morg-
un, um viðræðurnar við Sadat
forseta. Þakkaði Begin Carter
fyrir aðstoð Bandarikjanna við að
koma á fundinum við Sadat.
Bandarikjastjórn mun nú að því
er heimildir i Washington
hermdu í dag, beita sér af alefli
fyrir þvi að fá öll Arabaríkin til
að styðja Sadat og mun Carter
forseti hafa sent Brezhnev forseta
Sovétríkjanna orðsendingu i því
sambandi, en Bandaríkjamenn
hafa lagt á það áherzlu að þeir
vilji að Sovétríkin eigi fulla aðild
að tilraunum til að koma á nýrri
Gefnarráðstefnu. Mjög litil við-
brögð hafa komið frá Moskvu við
heimsókn Sadats og er það heldur
neikvætt, sem komið hefur.
— Jósef
Framhald af bls. 17
undanförnu fengið hlutfallslega
meira fé til vegamála en Vestur-
land og þessu verður að breyta.
En það er fleira en vegir, sem
skiptir miklu máli í samgöngum.
Mikil þörf er á að auka og bæta
margar hafnir á Vesturlandi.
Fiskiskip hafa farið stækkandi á
undanförnum árum og víða hefur
þeim fjölgað. Framkvæmdir í
hafnarmálum hafa ekki haldizt í
hendur við þessa þróun með þeim
afleiðingum að hafnir eru þröng-
ar og ónógar. Þörf er einnig á
stórauknu fjármagni til flugvalla
á Vesturlandi.
Nú standa fyrir dyrum breyt-
ingar í skólamálum. Koma þarf á
legg nýjum framhaldsdeildum
sem víðast á Vesturlandi og auð-
velda þannig unglingum að
stunda nám sitt sem lengst í sínu
heimahéraði. Jafnframt verður að
auka verknám og efla hlutdeild
þjeísi skólakErfúiu----------
Eg tel að miklu varði fyrir ibúa
Vesturlands sá stuðningur sem
rikisvaldið getur veitt sveitar-
félögum í landshlutanum, við
framkvæmdir og á annan hátt.
Verkefni sveitarfélaga eru fjöl-
þætt ov varða alla íbúa sveitar-
félagsins. Við erum sjálfsagt öll
sammála um að efla sjálfstæði
sveitarfélaga og fela þeim aukin
verkefni, sem nú eru i höndum
ríkisins, en þá verður jafnframt
að gæta þess að fá sveitarfélögum
aukna tekjustofna til að gera
þeim mögulegt að sinna auknum
skyldum með myndarlegum
hætti.
Þjónustu rikisins við eintakl-
inga er brýnt að efla og bæta.
Framkvæmdir í heilbrigðismál-
um þarf að auka og treysta verður
félagslegt öryggi þeirra, sem höll-
um fæti standa í lífsbaráttunni.
Viðhorf mín til þátttöku i opin-
berum málum eru i stuttu máli á
þessa leið. Við verðum að kynna
okkur mál af góðvild og með opn-
um huga. Taka verður afstöðu til
mála og gera hana upp við sam-
vizku sína. Þegar afstaða hefur
verið tekin á að fylgja henni eftir
af fullri einurð.“
— Ófeigur
Framhald af bls. 17
hversu mikið er til skiptanna.
Hlutverk fjárveitinganefndar er
að miðla fjármagninu til ein-
stakra málaflokka og leyfa síðan
viðkomandi aðilum að skipta á
milli sín. 2) Allir verða að gera
sér ljóst, að þingmenn eru kjörnir
til að leggja línurnar milli kosn-
inga. Ef þeim mistekst fer upp-
gjör við þá fram á kjördegi. Si-
fellt stríð hagsmunahópa leggur
þjóðfélagið í rúst fyrr en seinna.
Endurskoða verður starfsemi
ríkisfyrirtækja og ef til vill selja
einhver þeirra i hendur ein-
staklingum. Þjóðin verður að
skilja hugtakið vinna, þ.e. vinna
vinnunnar vegna en ekki aðeins
að hirða launin. Þjóðin þarf að
öðlast skilning á þvi hve miklar
kröfur til lífsgæða sé óhætt að
hafa í frammi, án þess að skútan
sökkvi. Ég er þeirrar skoðunar, að
æskilegum lffsgæðum sé að
nokkru náð og i sumum tilfellum
hafi verið gengið of langt. Annað
atriðið er kjördæmaskipanin, sem
er meingölluð í dag. Alþingi og
alþingismenn hafa fjarlægst kjós-
endur, þess vegna verður að taka
upp persónukosningar. Þá eru
það varnamál. Háværar raddir
vilja peninga frá Bandaríkja-
mönnum vegna varnarliðsins. Ég
spyr því: Er Bandaríkjamönnum
dýrmætara þeirra frelsi en okkur
frelsi íslenzku þjóðarinnar. Er
ekki tímabært að senda varnarlið-
ið heim, ef við erum orðin svo
siðspillt að krefjast peninga af
Bandaríkjamönnum fyrir að
tryggja yarnir íslands. Um land-
búnaðarmál: Endurskoða þarf
reglur lána til landbúnaðar með
það í huga að auka mjólkurfram-
leiðslu í nágrenni mjólkursam-
laga, en draga þarf saman sauð-
fjárrækt á þeim stöðum, einnig að
hafa reglurnar þaniiig, að dragi
úr mjólkurframleiðslu lengra frá.
sé sauðfjárrækt aukin í staðinn.
Þá verður að hvetja til, að upp
verði teknar nýjar búgreinar, s.s.
fiskirækt og eins þarf að huga
meira að hlunnindum. Vekja þarf
athygli á því að íslenzkar land-
búnaðarvörur eru hreinar, þ.e.
ómengaðar og eiga eftir fá ár
möguleika á því að verða gæða-
vara í sérflokki hjá hinum auð-
ugri iðnaðarríkjum, sem fram-
leiða innan skamms og í sumum
tilfellum nú þegar mengaðar
landbúnaðarvörur. Leggja verður
áherzlu á minni orkuver en gert
hefur verið þannig að i flestum
héruðum landsins sé öryggið
meira en nú er í þeim málum.
— Óðinn
Framhald af bls. 17
óhagkvæman rekstur rikisins. I
stað þess að bjóða út framkvæmd-
ir hefur hið opinbera valdið
þenslu á vinnumarkaðnum með
yfirborgunum á laun við fram-
kvæmdir á þess vegum. Þá má
benda á öngþveitið sem skapast
hefur með útgáfu happadrættis-
skuldabréfa ríkisins. Umsvif
xíkisins yerða ekki minnkuð með--
an vilji alþingismanna til þess er
ekki sterkari en svo, að við gerð
fjárlaga eru fjárlög fyrra árs
margfölduð upp með verðbóig-
unni, að viðbættum óskalista al-
þingismannanna sjálfra. Það þarf
að móta nýja stefnu í atvinnumál-
um þjóðarinnar og beita skatt-
heimtu í þvi skyni að beina spari-
fé landsmanna i auknum mæli frá
þvi sem nú er til fjárfestinga í
atvinnuvegunum.
Ljóst er að nýorðin vaxtahækk-
un eykur örðugleika útflutnings-
atvinnuveganna, sem eru þó ærn-
ir fyrir. Nauðsyn er nýrrar
stefnumótunar í landbúnaðarmál-
um, ný stefna á að miða að eftir-
farandi: 1) Að auka fjölbreytni
landbúnaðarframleiðslunnar i
samræmi við fjölbreyttari neyzlu-
kröfur. 2) Verðjöfnunarsjóður
landbúnaðarafurða leysi af hólmi
útflutnihgsuppbætur ásamt af-
námi rikisálaga á rekstrarvörur
og þjónustu til framleiðslunnar.
3) Bændur sjálfir eða fulltrúar
þeirra hafi verðákvörðun og út-
flutning landbúnaðarafurða með
höndum. 4) Áherzla verði lögð á
markaðsöflun og fullvinnslu af-
urðanna. 1 sjávarútvegi verður að
leggja megin áherzlu á full-
vinnslu afurða, verndun fisk-
stofna og nýtingu vannytjaðra
tegunda, s.s. kolmunna, spær-
lings, djúprækju og fleiri teg-
unda. Samgöngumál dreifbýlisins
þurfa rækilegrar endurskoðunar
við. Aðflutningsgjöld og sölu-
skattur eiga að renna óskipt til
samgöngubóta, ennfremur er eðli-
legt að NATO taki þátt í uppbygg-
ingú vegakerfisins vegna þýð-
ingar samgangna með tilliti til
varna. ______ _______
— Guðmundur
Framhald af bls. 3
stæðisflokksins, Geir Hall-
grímsson, þurft að leysa geysi-
lega erfið og flókin mál. Minni
ég þar sérstaklega á lausn land-
helgismálsins og að varnarmál-
um hefur verið komið farsæl-
lega i höfn, en hvort tveggja
hefur tekið verulegan tima frá
öðrum vandamálum, svo sem
efnahagsmálunum. Og fram-
undan er glíman við verðbólg-
una. Ég tel að hin mikla þátt-
taka í prófkjörinu sýni svo ekki
verður um vilizt að forsætisráð-
herra og flokkur hans nýtur
trausts og aðdingunum að
vori.“
— Ellert
Framhald af bls. 3
kjörsins sagði Ellert, að hann
teldi að í ljós hefðu komið ýms-
ir gallar á framkvæmdinni, sem
nauðsynlegt væri að laga, ef
prófkjör yrðu viðhöfð í framtíð-
inni. Nefndi hann sérstaklega
að fyrirbyggja þyrfti með ein-
hverju móti að þátttakendur
sem bæru mjög ákveðna fram-
bjóðendur fyrir brjósti, gripu
til þess úrræðis að útiloka aðra
frambjóðendur, sem þeir hefðu
í sjálfu sér ekkert við að athuga
annað en það að þeir kynnu að
draga úr líkum fyrir því að
þeirra frambjóðandi næði full-
nægjandi árangri að mati
stuðningsmannanna.
— Borað fyrir
Framhald af bls. 32.
Morgunblaðið ræddi við hann í
gærkvöldi, að eðlilega hefði þessi
hola valdið vonbrigðum og væri
þriðja holan í röð, sem boruð væri
og gæfi ekki vatn af sér. Sagði
Gunnar að hola 1 gæfi af sér
mikið vatn, hola 2 hefði aftur á
móti hrunið saman, en vonir
hefðu verið bundnar við vatn úr
henni og síðan gæfi hola 3 nokk-
urt vatn. Eftir það hefði ekkert
vatn fengist og nú væri búið að
bora þrjár holur, án þess að nokk-
urt vatn fengist. „Kostnaðurinn
við gerð þessara þriggja hola er
orðinn um 350 millj. kr.“ sagði
hann.
Þá sagði hann að holurnar tyær,
sem vatn fengist úr nú, gæfu af
sér samtals 70 sekúndulítra, en
fyrirhugað væri- að setja dælu-
búnað við þær og afköstin myndu
þá líklega tvöfaldast, þannig að
um 140 sekúndulítrar af vatni
fengjust úr þeim.
Ákveðið er að bora tvær holur
-fil-viðbótap á Laugalarvdssvæðinu -
og verður önnur unnin með
Dofra, en hin með Narfa, og á
borun að vera lokið snemma á
næsta ári. Kvað Gunnar Sverris-
son menn vona að verulegt vatn
fengist úr þeim holum. Hins veg-
ar virtist aðalhitavatnsæðin á
þessu svæði, liggja á takmörkuðu
svæði, þannig að erfitt væri að
hitta á hana.
Þá sagði Gunnar, að gert hefði
verið ráð fyrir að borunarkostnað-
ur vegna hitaveitunnar yrði um
800 millj. kr., en þegar væri
kostnaðurinn kominn í um 600
millj. kr. Það vatn sem nú væri
fyrir hendi ætti að duga handa
60% af Akureyri, því vantaði
vatn fyrir 40% fljótlega. Sagði
Gunnar ennfremur, að í sumar og
haust hefði verið unnið að lagn-
ingu dreifikeris f um 20% kaup-
staðarins, og yrði þessi hluti
tengdur i vetur og næsta vor.
Síðan yrði haldið áfram lagningu
dreifikerfis í aðra hluta bæjarins.
Heildarkostnaður við gerð hita-
veitu Akureyrar er að sögn Gunn-
ars áætlaður um 4500 milljónir
króna.
— Ragnhildur
Framhald af bls. 3
góðra flokksmanna. Þetta verð
mér bæði til ánægju og leið-
beiningar. Ég þakka öllu þessu
fólki, svo og öllum þeim serm
veittu mér atkvæði sitt.“
„Um prófkjörið að öðru leyti
er sitthvað sem hlýtur að vekja
athygli. Ég nefni fernt:
1. Ráðherrar flokksins hlutu
miðað við aðra færri atkvæði en
ég bjóst við.
2. Leitt var að ekki skyldu
fleiri konur vera í sætum sem
telja má örugg. A prófkjörs-
listanum voru margar ágætar
konur. Bót er í máli að tvær
konur eru í efstu varamanna-
sætum, þær Geirþrúður Bern-
höft og Elin Pálmadóttir. Báðar
fengu mikið fylgi.
3. Tveir ungir frambjóðend-
ur náðu langt, þeir Friðrik
Sophusson, sem hlaut bindandi
kosningu og Haraldur Blöndal í
varamannssæti.
4. Miðað við veður og færð
hlýtur þátttakan í prófkjörinu
að teljast hafa verið góð. Ég tel
að hin mikla þátttaka hafi verið
flokknum til styrktar. Fram-
kvæmd opins prófkjörs með
hátt á 10 þúsUnd kjósendum er
mikið og flókið verkefni.
Starfsfólk flokksins og fjöldi
sjálfboðaliða úr samtökum
flokksins leysti það af hendi
með miklum dugnaði," sagði
Ragnhildur Helgadóttir.
— Pétur
Framhald af bls. 3
ekki hef búið um mig í bákn-
inu, ég á ekki von á arfi í neinu
fyrirtæki föður míns eða á ég
lögfræðiskrifstofu sem ég get
gengið að. Ég verð þess vegna
að róa á sömu mið og ég var á
þegar ég gaf mig fyrst út i
stjórnmálin. Nú, það er að segja
ef ég hætti í pólitik, en hver
veit nema Magnús Torfa vanti
stýrimann?"
Pétur var þá spurður að því
hvað hann vildi segja um þátt-
tökuna í prófkjörinu að öðru
leyti. „Hún gefur það til kynna
að þarna hefur verið óskapleg
sókn af ákveðnum hópum og
þar hefur hvorki verið sparað
fé né timi og mér er satt að
segja undrunarefni, að ein-
staklingar skuli hafa yfir þeim
fjármunum að ráða, sem þetta
hlýtur að kosta. Hins vegar er
auðvitað langstærsti hópurinn
áhugasamir sjálfstæðismenn,
guði sé lof, sem sýna þessu
verðugan áhuga," sagði Pétur.
— Prins Philips
Framhald af bls. 32.
inn lenti flugvel sinni voru við-
staddir á Reykjavíkurflugvelli og
tóku á móti honum sendiherra
Breta á tslandi og fulltrúar i
sendiráðinu auk utanrfkisráð-
herra, Einars Ágústssonar, og
fulltrúa f utanrfkisráðuneytinu.
Prins Philip er væntanlegur til
landsins á ný 3. desember, þá á
leið til Bretlands.
Prins Philip lenti flugvél sinni
sjálfur á Reykjavíkurflugvelli og
- -hóf- -bana • ei-nnig- - á - foft- -tæpri- -
klukkustund siðar, er lokið var
við að fylla geyma hennar eld-
sneyti. Er prinsinn steig út úr vel
sinni heilsaði hann viðstöddum
með þvi að tjá þeim að hér væri
hlýrra en á brottfararstað hans i
Englandi. Þann tima sem staldraó
var við hérlendis hélt prinsinn
inn í húsakynni Flugmála-
stjórnarinnar. Þar rifjaði hann
upp gamlar minningar sínar um
Mývatn frá dvöl sinni þar 1964 og
minningar frá laxveiðum í Norð-
urá. Skoðaði hann landakort af
miklum áhuga og lék á als oddi
við þetta tækifæri, að sögn heim-
ildamanns Mbl.
Prins Philip kom hingað til
lands frá herstöð Queens Light
herdeildarinnar i Oxford. Höfð
var viðkoma á Stornoway á Suður-
eyjum og þar tekið eldsneyti áður
en flogið var yfir hafið til íslands.
Frá Reykjavík lá svo leiðin til
Grænlands þar sem höfð verður
stundarviðkoma áður en flogið
verður til Kanada.
— Schmidt
Framhald af bls. 1
skiptajöfnuðurinn hefur verið
Pólverjum mjög í óhag. Talsmað-
ur Schmidts sagði að viðræður
Gireks og Schmidts hefðu verið
mjög vinsamlegar, tveir vinir
hefðu setið á tali saman, en ekki
tveir diplómatar. Gierek heim-
sótti sem kunnugt er V-Þýzkaland
á s.l. ári.
— Fellibylur
Framhald af bls. 1
sambands og samgönguleysis, en
yfirvöld fylgjast með skelfingu
með ferðum nýja fellibylsins, sem
búist er við að taki land með
flóðbylgju og úrhellisrigningu
síðla dags á morgun, miðvikudag,
um 400 km fyrir sunnan Bombay.
Yfirvöld I Indlandi telja við
fyrstu athugun að eignatjón af
völdum fárviðrisins nemi 50—70
milljónum dollara.
— Viðræður
Framhald af bls. 2
ekki til að ganga inn í tilboð
Davíðs. Sú samræming, sem af
hálfu Landsbankans hefur verið
bent á sem lausn, gengur út á að
hreppurinn eignist landið, en ein-
staklingar það húsnæói, sem þeir
þurfa til atvinnurekstrar og íbúð-
ar.
Helgi Bergs, bankastjóri Lands-
bankans, sagði í samtali við Mbl. í
gær, að af hálfu Landsbankans
hefði verið reynt að hafa áhrif á
það að einhverjar viðræður færu
fram nyrðra. „En boltinn er ekki
hjá okkur,“ sagði Helgi. „Við bið-
um átekta."
— Fyrstu
Framhald af bls. 32.
þá uppi jafnir verða tefldar tvær
og tvær skákir i einu þar til yfir
lýkur.
Einvígið átti reyndar að hefjast
í síðustu viku, en á leiðinni á
einvigisstaðinn lenti Korchnoi i
bílslysi og varð þvi að fresta
fyrstu skákinni um viku.
Aðstoðarmaður Spasskys á ein-
viginu er gamall vinur hans og
kennari, sovézki stórmeistárinn
Igor Bondarevski.
Til aðstoðar Korchnoi, sem
baðst hælis sem pólitískur flótta-
maður i Hollandi i fyrra, eru hins
vegar ensku stórmeistararnir
Raymond Keene og Michael
Stean.
Yfirdómari einvígisins er júgó-
salvinn Bozidar Kaxic, en hann
var hér á landi árið 1972 og fylgd-
ist þá náið með einvígi þeirra
Fischers og Spasskys.
— Brezhnev
Framhald af bls. 1
og sett tryggingu gegn valda-
misnotkun og brotum á réttind-
um borgaranna. Atti Brezhnev
hér við ræðu Khrushchves á 20.
þingi kommúnistaflokksins
1956, þar sem hánn fordæmdi
Stalín. I greininni fjallaði
Brezhnev einnig um hina nýju
stjórnarskrá Sovétríkjanna,
sem tók gildi í síðasta mánuði.
Sagði Brezhnev, sem hafði um-
sjón með samningu stjórnar-
skrárinnar, að-hún hefði haft
stórkostlega alþjóðlega þýðingu
— og vakið heimsathygli.