Morgunblaðið - 07.01.1978, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. JANUAR 1978
Matthías Magnússon:
Kristin trú og
innhverf ihugun
Viö lestur greinar sem rituð er
af samtökum Ungt fólk með hlut-
verk og birtist í Morgunblaðinu
þann 28. desember fann ég mig
knúinn til þess að fá eftirfarandi
athugasemdir birtar:
Samantekt úr hluta greinarinn-
ar: Andlegur tómleiki Vestur-
landabúans verður enn meiri af
völdum stríðsins, mikil streita
hrjáir fólk og einnig verður
greinilegt fráfall frá kristinni trú
og lífskoðun.
Það hefur jafnan verið álitið
staðfast Iögmál að þeir sem
kristnir eru verði jafnvel enn
sannfærðari í trú sinni þó veru-
lega á móti blási og að þeir láti
alls ekk,i bugast þó þeir séu ekki
bænheyrðir eitt og eitt skipti.
Ut úr samantekt minni úr hluta
greinar Ungs fólks með hlutverk,
sem fór hér á undan, má þó glögg-
lega lesa að þetta lögmál hefur
ekki staðist með okkur fólkið á
Vesturlöndunum: við vorum
aldrei neitt sérstaklega kristilega
sinnuð fyrir heimsstyrjöldina en
þegar hún skall á getur þó verið
að margir hafa sett traust sitt á
Guð. En í stað þess að trúin eflist
hjá fólki eins og væri éðlilegt
samkvæmt fyrrnefndu lögmáli
verður greinilegt fráfall frá krist-
inni trú.
Við slíkt áfall sem heims-
styrjöld sannast það og sést best
að mótvindur, þess eðlis sem er
meira en bara smávægilegar
áhyggjur t.d. fiskimanns út af því
að ekki fiskist vel einn og einn
dag, feykir burt hinni yfirborðs-
legu kristnu trú eins og þurru
laufblaði sé.
Það vill svo til að'áður en ég las
grein Ungs fólks með hlutverk
hafði ég aldrei heyrt um þau sam-
tök og vissiekki að þau væru til.
Má vera að það stafi aðeins af
eftirtektarleysi mínu. En ef svo
er ekki finnst mér ráðlegra fyrir
samtökin að Iáta ögn meira að sér
kveða i baráttunni.
í greininni kemur fram að hlut-
verk samtakanna sé m.a. að
standa vörð um hinn kristilega
arf okkar. Mér virðist að ekki sé
nóg að standa vörð um hann held-
ur þurfi að endurreisa svo til frá
grunni kristilega trú i mörgum
manninum. Þvi mig grunar að.
margir hafi aldrei almennilega
takið við þessum kristna arfi frá
feðrunum. Endurreisnin, held ég,
verður gifurlega tímafrekt og
vandasamt ef ekki ógerlegt starf.
Kannski heimsstyrjöldin eigi ein-
hverja sök á þvi?
Nú er ég nokkuð öruggur um að
eftir að fólk hefur lesið þau orð
sem hér á undan fóru telur það
mig algjöran heiðingja og frábit-
inn kristinni trú. En þó að ég sé
ekki það sem kallað er heittrúað-
ur er ég algjörlega hlynntur
kristnum trúarkenningum. Og
gagnrýni mín beinist ekki að
sjálfum kenningunum heldur að
því hvernig fólk (þó ekki allt
fólk) þykist vera að lifa sam-
kvæmt þeim og þegar á reynir
sést að það er aðeins á yfirborð-
inu.
Því er slegið fram í grein sam-
takanna að innhverf íhugun sé
vafalaust í andstöðu við kristna
trú. Sjálf iðkunin innhverf íhug-
un getur alls ekki verið í andstöðu
við kristna trú. Því að iðkunin
krefst alls ekki neinna trúarlegra
athafna og á kynningarfundum
og vígslu er ekki einu orði minnst
á trú né neitt sem henni viðkem-
ur. Vígslan sjálf kemur dálitið
einkennilega fyrir sjónir en
hvaða vígsla gerir það ekki. Einn-
ig er hún örsíutt og á mann leita
ekki einu sinni trúarlegar
hugsanir meðan á henni stendur.
I vigslunni fær maður leiðbein-
ingar varðandi íhugunina og eftir
hana íhugar maður í fyrsta sinn
og verður hissa hve góð áhrif
iðkunin hefur á mann svona
strax. Ekki má misskilja notkun
mína á orðinu iðkun því að i íhug-
un er álls engra líkamlegra at-
hafna þörf. Og það er einmitt
atriðið sem gerir innhverfa íhug-
un í raun og veru mjög frá-
brugðna öðrum iðkunum sem
nefndar eru í grein samtakanna
og eru upprunnar frá sama landi
og innhverf íhugun. Innhverf
íhugun er alls ekki það sama og
yoga eða ananda marga. Við iðk-
un innhverfrar íhugunar er mað-
ur í einni þægilegustu og mest
notuðu stellingu Vesturlanda það
er að segja maður situr eins og
manni sjálfum er eðlilegast. Ég
veit að í yoga þarf iðkandi að æfa
og nota erfiðar stellingar sem tek-
ur yfirleitt langan tíma að ná
góðu valdi á. Auk þess eru
aðferðirnar ólíkar til þess að ná
svipuðum árangri.
1 grein samtakanna er talað um
að iðkendur innhverfrar ihugu.n-
ar gefi sig á vald kenningum aust-
rænna trúarbragða. Það er vara-
samt að skrifa um málefni sem
manni eru ekki kunnug. En rit-
endur greinarinnar skeyta engu
um það og er illt að vita til þess að
þeir séu svona kærulausir af því
að með þessari grein ætla þeir sér
að sýna viðleitni i þá átt að verja
og halda uppi merki síns helsta
hugðarefnis. En þeir virðast ekki
athuga að þeir fá grein sína birta í
viðlesnasta blaði landsins. Þess
vegna finnst mér, þeirra vegna,
að þeir ættu að vanda skrif sín
betur, sérstaklega hvað viðkemur
heimildum. Þessi grein þeirra
virkar á mig einsog óvandaður
áróður en einkenni hans er ein-
mitt það að allfrjálslega er farið
með staðreyndir. Sálfræðingur
myndi líklega kalla þetta múg-
sefjun. Þessar kenningar sem
,Ungt fólk með hlutverk er að
skrifa um eiga sér ekki tilveru í
íhugun né kennslu í íhugun og ég
hef ekki orðið var við þær í sam-
bandi yið þá íhugun sem kennd er
hér á landi. Og ef ekki er sagt
neitt frá austrænni trú í kennslu
innhverfrar íhugunar og engar
kenningar koma þar fram né
minnst á nokkuð annað í aust-
rænni trú hvernig á þá iðkandi
innhverfrar íhugunar að geta
ánetjast þessari trú? (gengið er
út frá því að iðkandi afli sér ekki
af eigin rammleik þekkingar um
hana í gegnum fræðibækur þess
efnis). Það gæti reynst næsta
erfitt að útskýra það og engar
útskýringar í þá átt er að finna í
grein Ungs fólks með hlutverk.
Sjálfúr hef ég stundað inn-
hverfa ihugum í 7—8 mánuði og
ég hef ekki orðið var við neinar
trúarlegar breytingar hjá mér og
trúi ég að svo sé vafalaust um alla
aðra iðkendur innhverfrar íhug-
unar sem hneigjast að austrænum
trúarbrögðum.). Hins vegar hef
ég orðið var við aðrar breytingar
sem allar eru til hins besta. Ég get
nefnt stökkbreytingu í námi
miðað við siðasta námsár. Hæfi-
leikinn til þess að einbeita sér að
efninu (skólabókunum) og festa
sér það í minni hefur stórbatnað
og árangur í prófum hefur aldrei
verið betri en nú í undangengn-
um jólaprófum. Ég er hættur að
fara í vont skap út af smámunum
og ég held að mér sé óhætt að
segja að umgengni mín við annað
fólk sé gædd meira umburðar-
lyndi.
Samtökin skrifa í grein sinni
um alvarlegar afleiðingar af iðk-
un þessarar austrænu hugmynda-
fræði sem þeir kalla svo. Aftur er
ég hræddur um að þeir fari alls
ekki með rétt mál og er þetta
óþolandi til aflestrar. Ég er
öruggur um að þetta er hreinn
uppspuni þvi að það er svo fjar-
stæðukennt að alvarlegar af-
leiðingar geti hlotist af iðkun inn-
hverfrar íhugunar. Ég vil geta
þess að ég ráðfærði mig við sál-
fræðing áður en ég hóf innhverfa
íhugun. Hann sagði að það gæti
ekki haft slæm áhrif á geðheils-
una að stunda þessa iðkun.,
Það er náttúrulega ekki um það
að ræða, einsog greinarhöfundar
segja, að fólk tapi öllum áttum í
niðaþoku þessara fræða því að,
einsog ég hef áður sagt, öll fræði
eru innhverfri íhugun
óviðkomandi.
Ekki get ég fellt mig við niður-
lagskaflann i greininni því
almennt inngöngugjald er ekki
yfir 20 þúsund krónur. T.d. er
inngöngugjald fyrir yngri en 17
ára 6.500 krónur og gjöld eru lika
miðuð við hvort viðkomandi hafi
fulla atvinnu eða sé við nám
o.s.frv.
Svo er dálítið sem ekki gera sér
allir ljóst sem eru að ræða kostn-
Framhald á bls. 22.
Þessi mynd sýnir tæki sem dreifir sementi í hrygg jarðvegsefnis. Nýrri gerð þessara tækja sér einn
maður um. Tækið hefur skrúfu sem skýtur sementinu inn í hrygginn svo það fjúki ekki. Það hefði verið
gott að hafa svona tæki, því það þurfti sjö menn og einn vörubíl að setja sementið í hrygginn á
„Sverrisbraut".
Tilraunir ávallt
margf alt dýrari
Greinargerð Sverris Runólfssonar IV
Fyrri kaflar þessarar greinargerðar,
sem er að vissu leyti rabb og uppgjör á
framgangi tilraunarinnar á Kjalarnesi
sýna að það eru margar ástæður fyrir
þvi að kostnaður fór fram úr áætlun
Þeir menn sem réðu ferðinni voru að
mínu áliti engir asnar og það er algjör-
lega öruggt að þeir hefðu stöðvað
þessa framkvæmd ef dýrmætum
peningum hefði verið sóað miðað við
það sem gerist og gengur hér kostn-
aðarlega
Oft kom fólk upp á verkstað, sem sá
að allt var öðruvisi en það hafði haldið
að ætti að gera, sem sagt að blanda
burðarlagi og slitlagi á gamlan veg
Fólkið spurði mig hvort þetta væri
virkilega það sem ég hafði verið að tala
um, og vitaskuld sagði ég að svo væri
ekki Það er nú svo í okkar þjóðfélagi
að skattborgarar hafa ekki löggjöf til að
styðjast við, eins og t d i Sviss, til að
stöðva hluti sem þeim finnst ekkert vit
vera i Á meðan ekki er til löggjöf sem
auðveldar Jiinum almennu kjósendum
að koma sínum málefnum til almennra
kosninga þýðir ekkert fyrir skattborg-
ara að kveina né kvarta þegar illa er
farið með peninga þeirra, því það er
þeirra eigin sök Þá spyrja margir
Sverrir, hvers vegna stöðvaðir þú ekki
þessa framkvæmd sjálfur? Að minu
áliti gat ég varla gert það, því þá hefði
kannski tapast grundvöllur fyrir að fara
í mál vegna brots á samningi ellegar að
breyta um stað sem ég fór fram á
Einnig að Vegagerðin standi við það
fyrirheit að ég fái að velja einn km
þegar ég er tilbúinn Það hefði breytt
öllu ef einhver annar hefði farið fram á
að verkið yrði stöðvað Ekkert var fram-
kvæmt á „Sverrisbraut" án samþykkis
Vegagerðarinnar og eftirlitsmenn
þeirra fylgdust með framkvæmdum á
hverjum degi
Viðurkennt skal það að verklýsingin
tefldi djarft með því að þynna slitlagið
niður í allt að því einn fimmta af þvi
sem venjulegt er hér Samt er ekki
útilokað að það væri hægt á sumum
stöðum, því mikið af þvi þunna var
óskemmt Það væri vitaskuld útilokað
án fullkominna tækja og svo er algjör-
lega nauðsynlegt að geta fylgt reglum
og fá rétt efni á réttum tíma Það vildi
svo einkennilega til að þegar við vor-
um tilbúnir að taka við asfaltmu fyrir
burðarlagið þá var okkur tilkynnt, að
Sverrir Runólfsson fengi ekkert asfalt
og sátum við eins og glópar þarna og
báðum til Guðs að ekki mundi rigna né
frjósa þvi að setja ekki asfaltið á
sementsbundna burðarlagið er sama
og setja húsgögn inn i hús án þess að
setja á það þak Rétt asfalt fékkst ekki
fyrr en heilu ári seinna Hér álít ég að
reynt hafi verið að eyðileggja tilraunma
og hafa þeir ósýnilegu spottar (mafiur)
verið hér að verki. Hinn 26 október
1976 var mér tilkynnt (munnlega) að
minn þáttur í tilrauninni væri á enda
Við það tækifæri varð mér að orði að ef
éinn fermetri af hverri tilraun, sem eru
niu talsins i kaflanum, þá væri björinn
unninn og sannaði að með fullkomn
um tækjum væri hægt að byggja
„varanlega" (þetta er leiðinlegt orð)
vegi á þennan hátt hér á íslandi eins
og annars staðar Þessar níu mismun-
andi tilraunategundir eru Þrjár þykktir
af sementsbundnu burðarlagi Með
aðeins 4% sementi sem oft er notað
10% af Venjuleg steypa hefur um
1 5% sement Fyrstu 400 metrarnir að
sunnan eru með 1 Ocm þykku sements-
bundnu burðarlagi Þar næstu 400
metrarnir með 12Vi cm þykku og
nyrstu 400 metrarnir með 15 cm
þykku Það þykir ekkert óvenjulegt að
sementsbundið burðarlag sé 25 cm
þykkt (10 tommur) i kalda hluta
jarðar, t d Alaska og Kanada Á slitlag-
inu eru þrjár þykktir Fyrstu 400
metrarnir þegar komið er að sunnan
eru með þreföldu perlusteinslagi,
u þ b 2Vi cm þykkt Næstu 400
metrarnir með tvöföldu, u þ b 1 Vi cm
þykku og nyrstu 400 metrarnir með
einföldu u þ b 1 cm þykkt Svo var
ekki skipt um jarðveg eins og venju-
lega er gert á u þ b 100X3V2 m Á
vestur hlið (akrein) vegarins um 280
metrum eftir að komið er upp á kaflann
að sunnan Pappirinn í sementspokun-
um var skilinn eftir i blönduninni til að
athuga hvort það væri óhætt því við
höfðum ekki sementsdreifara (Sement
Bulk Spreader)
Einnig var notuð óforhúðuð perla á
fyrstu u.þ.b 100x2 m á hægri kanti
(akrein) þegar komið er að norðan. Að
forhúða perluna er nokkuð dýrt í þess-
ari tilraun er aðallega notað sement,
sem ætti að spara gjaldeyri Það ætti
einnig samkvæmt skýrslum að vera
sterkara og ódýrara með réttum tækj-
um
Vitaskuld er ergilegt þegar tilraunir
takast ekki 100% en tilraunir eru ein-
mitt gerðar til að finna út hvað er hægt
og hvað er ekki hægt Tilraunir eru
ávallt mörgum sinnum dýrari en end-
anlegar framkvæmdir Þess vegna er
það hálf lágkúrulegt að básúna út að
þessi tilraun hafi kostað yfir 30
milljónir, sem er ekki einu sinni
helmingi meira en almennt gerist hér á
landi ef verðbólgan er tekin með í
reikninginn, þvi ekki hef ég neina
stjórn á henni (ennþá) Þessi tilraun
tókst vonum framar vegna aðstæðna
og erfiðleika sem við var að etja
Bréfaviðskipti, reikningsyfirlit og
fundargerðir yfir þessa framkvæmd er
opin öllum sem vilja, þvi skattborgarar
eiga heimtingu á að geta fengið að vita
hvert hver einasta króna af peningum
þeirra fara Það eru skiptar skoðanir og
kannski hægt að álasa mér fyrir að vera
það bjartsýnn að taka að mér allt
verkið og vera háður „andstæðingum"
minum með tæki Annað var þvi miður
ekki mögulegt eins og fundargerð hinn
14 jan '74 sýnir greinilega Aðeins
nú er hægt að dæma hvort fram-
kvæmdin átti rétt á sér eða ekki Að
minu mati átti framkvæmdin rétt á sér
Almenningur gerir sér ekki grein
fyrir hvað hörmulega íslendingar eru
langt á eftir timanum með tækni til
vegagarðar, efnisframleiðslu, jarðvegs-
flutninga og reynslu i þessum efnum
Þess vegna er auðvelt að heilaþvo fólk
gegn nýrri tækni, samanber þegar fólki
var talin trú um að jarðýtur hentuðu
ekki hér á landi Ef aðeins er litið á það
neikvæða sem kom út úr þessari til-
raun eins og sumir fjölmiðlar aðeins
vilja þá vitaskuld hefði verið betur setið
heima Á fréttafundi Vegagerðarinnar
hinn 26 okt 1976 upp á kaflanum
voru myndir teknar og rætt mikið um
þær holur sem höfðu myndast, en
þegar ég vildi benda á það jákvæða
sem ég sá í tilrauninni hafði vist eng-
inn fréttamaður áhuga á neinu nema
holunum sem við vissum með nokkurri
vissu að mundu koma því það var ekki
gert við það sem þurfti vorið 19 76
Að mínu áliti var það þess virði að
gera ekki við um vorið því þá var hægt
að sjá betur hvað er hægt að leyfa sér,
en vitaskuld ' átti að gera við
skemmdirnar jafnóðum og þær komu í
Ijós eftir að umferð var sett á veginn
Kannski er einhver ástæða bak við það
að það er ekki staðið að viðgerðum
eins og skyldi
Áður en verksamningurinn var
undirritaður hinn 8 ágúst 1974 var
samþykkt að leyfilegt yrði að breyta
verklýsingunni eftir gangi verksins Að
fá verklýsingunni breytt eftir að fram-
kvæmdir hófust var gert svo erfitt að
ég hreint og beint gafst upp á því þó
að allir sem i vegagerð standa viti vel
hvað það er stundum nauðsynlegt að
breyta áætlun
Nú er hægt að minnsta kosti að sjá
hvað er mögulegt, þó að það sé ekki
algjörlega komið í Ijós hvað væri hægt
að nota mikið af tilrauninni í framtíð-
inni ef fullkomin tæki væru fyrir hendi
Vegagerðarmenn hér á landi ættu nú
að láta hendur standa fram úr ermum
og koma á fullkomnu vegakerfi sem að
minu áliti er tvær akreinar hvora leið
með malbiki og breiðum köntum báð-
um megin vegarins Allar samgöngu-
bætur eiga rétt á sér, og vil ég i þvi
tilfelli vitna í Staksteina 6 okt s I
„Vegirnir æðakerfi þjóðfélagsins Þessi
orð manns. sem svo gjörla þekkir til
málefna sveitarfélaga og landsbyggð
ar, eru einkar athyglisverð Vegir með
varanlegu slitlagi koma til með að
gegna hlutverki i tengingu byggða, er
myndað geta atvinnulega og félagslega
heild Raanar eru góðar vegasamgöng-
ur æðakerfi landsbyggðar. forsenda
æskilegrar þróunar i atvinnubyggingu
og félagslegra samskipta lands-
manna" Ennfremur segir: „Kostnaður
við varanlega vegagerð er undrafljótur
að skila sér aftur til þjóðfélagsins"
Þegar ég sá hvernig átti að standa að
þessari tilraun á fundinum h 14 1
'74 held ég að ég hafi sætt mig við að
mér væri fyrirfram „kálað' sem vega-
gerðarmanni á íslandi svo ég ákvað að
eitt mundi ekki takast og það er að
„kála" mér fjárhagslega því ég hafði
lært það i hinni stóru Ameriku að ef
peningahliðinni væri bjargað þá liggur
baráttuneistinn i leyni og getur blossað
upp við hina minnstu vitamínssprautu