Morgunblaðið - 03.02.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAG.UR 3. FEBRÚAR 1978
Bretar veida
makríl og selja
í sovézk skip
London 2 febrúar Reuter
BREZKA sjávarútvegsráðuneytið
skýrði frá því í dag, að aðþrengdir
brezkir sjómenn reyndu nú að drýgja
tekjur sínar með því að selja makríl
milliliðalaust um borð i sovézk verk-
smiðjuskip úti á rúmsjó i Ermar
sundi. Um það bil 40 þúsund tonn af
heildarmakrílaflanum hafa verið seld
á þennan hátt siðan i september að
sögn ráðuneytisins.
Réttur Sovéta til að veiða innan
lögsögu Efnahagsbandalagsins rann
út í september og þar með misstu
Sovétar af brezkum makríl sem er
mjög eftirsóttur fiskur I Sovétrikjun-
um. ,
Niu verksmiðjuskip halda nú uppi
þessum viðskiptum við brezka sjó-
menn og auk sovézkra eru þar og
austur-þýzk og búlgörsk skip
VEÐUR
víða um heim
Amsterdam 5 skýjað
Aþena 14 skýjað
Berlfn 2 skýjað
Briissel 7 rigning
Chicago +8 skýjað
Kaup.m.h. 2 skýjað
Frankfurt 1 snjókoma
Genf 8 rigning
Helsinki +2 snjókoma
Jóh.b. 24 SÓI
Lissabon 17 skýjað
London 10 rigning
Los Angeles 19 bjart
Madrid 16 bjart
Miami 21 skýjað
Moskva +10 bjart
New York + 1 snjókoma
Osló 1 skýjað
París 10 skýjað
Rómaborg 8 skýjað
San Franc. 13 skýjað
Stokkh. 2 snjókoma
Tci Aviv 17 skýjað
Tókíó 6 bjart
Vancouver 1 rigning
Vfnarb. 5 bjart
Bretar og önnur Efnahagsbandalags-
lönd eru nú komin í algera sjálfheldu í
Brússel vegna deilu og ágreinings um
afstöðu til fiskveiðimála og kröfu John
Silkins, sjávarútvegsráðherra, um sér-
stakan rétt Breta til veiða innan 50
mílna marka úti fyrir Bretlandi
Þá segir í Reuterfréttinni að ekki sé
það til að bæta ástandið, að brezkir
sjómenn sem hafi áður stundað veiðar
á fjarlægum miðum, nánar tiltekið við
ísland, hafi ekki lengur í þau hús að
venda og verulegar takmarkanir hafi
verið settar á veiðar þeirra við Noreg
vegna fiskverndunarsjónarmiða
Brezka stjórnin hafi bannað allar sild-
veiðar í Norðursjó og hafi það enn
orðið til að auka á atvinnuleysi og
erfiðleika brezkra sjómanna enda sé æ
fleiri skipum lagt i brezkum höfnum
Einn útvegsmaður sem gerir út tvo
togara er veiða makril í sovézku verk
smiðjuskipin sagði í dag við frétta-
mann Reuters, að þetta væri gert af
algerri nauðsyn til að komast af Mörg
af þeim 1 300 skipum sem hafa leyfi til
að nýta makrilmiðin við vestur- og
suðurströndma eru frá Skotlandi og
hafnarbæjum í norðurhluta Englands
og myndu ella ekki hafa annað að leita
Talið er að fyrir þau 40 þús tonn
sem seld hafi verið i skipin hafi fengizt
um tvær milljónir sterlingspunda og
segja sérfróðir að vafasamt sé að Bret-
um hefði tekizt að losna við fiskinn eftir
öðrum leiðum
Stóraukinn
gjaldeyris-
forði Breta
London, 2 febr Reuter.
GJALDEYRISFORÐI Bretlands jókst
um jafnvirði 311 milljóna dollara í
janúar og nemur gjaldey risforði
landsins nú samtals 20.87 milljörð-
um dollara, að þvi er fjármálaráðu-
neytið i London tilkynnti i dag.
Frá þvi í desember 1976 hefur
gjaldeyrisforði Breta vaxið úr 4.13
milljörðum dollara i þessa upphæð eða
um meira en 16 milljarða dollara
Þykir þetta mjög hagstæð þróun
einkanlega þegar þess er gætt að
gjaldeyrissjóðir Japana og V-Þjóðverja
jukust mun minna á þessu timabili.
Blökkumenn krefjast frelsis. Þessi mynd var tekin á
fundi blökkumanna í borginni Soweto í úthverfi
Jóhannesarborgar. Gatsha Helezi. Leiðtogi Zulu-manna,
reiðir krepptan hnefann um leið og hann biður um fullt
frelsi handa blökkumönnum.
Samningar um
Empain hafnir
Rómaborg, 2 febrúar AP
ÍTÖLSK logregluyfirvold staðfestu I
dag að fulltrúar þeirra hefðu átt fund
með frönskum lögreglumönnum i
Rómaborg til að fjalla um hugsanleg
tengsl sem gætu legið til ítalfu
vegna ránsins á auðjöfrinum Eduard
Jean Empain.
Franska innanrikisráðuneytið beitti
sér fyrir því að fulltrúi yrði sendur til
Rómaborgar vegna málsins en mjög
erfitt hefur verið að afla upplýsinga um
málið og er enn í gildi fréttabann um
framvindu Þó er vitað að samningar í
einhverri mynd eru hafnir en ekki hefur
enn verið tilkynnt hversu mikils
lausnargjalds er krafizt
Bandaríkin vara við
geimvopnakapphlaupi
Washington, 2. febrúar. AP.
IIAROLD Brown, landvarnaráð-
herra Bandarfkjanna, sagði f dag
að herútgjöld Bandarfkjamanna
yrðu að aukast um nær 56 millj-
arða dollara á næstu fimm árum
ef þeir ættu ekki að dragast aftur
úr Rússum.
Hann sagði að varðveita yrði
rfkjandi hernaðarjafnvægi gagn-
vart Rússum á öllum sviðum.
Hann sagði að þrátefli hefði skap-
azt á sviði kjarnorkuvopna og því
ástandi yrði að viðhalda hvað sem
það kostaði.
Brown sagði að framfarir Rússa
i smíði vopna sem eyða gervi-
hnöttum gerðu að verkum að
Bandaríkjamenn ættu fárra ann-
arra kosta völ en hefja geim-
vopnakapphlaup við Rússa.
Ráðherrann sagði að Banda-
ríkjamenn væru. svo háðir geim-
förum að þeir mættu ekki við því
að láta Rússa komast upp með að
hafa yfirburði á sviði gagnhnatta-
vopna. Þess vegna sagði hann að
Bandaríkjamenn mundu vinna að
áætlun um smíði gagnhnatta-
vopna á næsta áratug ef ekki tæk-
ist samkomulag milli Bandaríkja-
manna og Rússa um geimvopn
Panamasamníngurinn
mun auka áhrif Banda-
ríkjanna í S-Ameríku
WashinKton. 1. febrúar. Houtcr.
CARTER, Bandaríkjaforseti, sagði í dag, að samningur Bandarfkjanna
og Panama um yfirráð yfir Panamaskurði ógnaði ekki ör.vggi Banda-
rfkjanna og að samningurinn yki áhrif Bandaríkjanna í Suður-
Ameríku.
Carter sagði þetta f sjónvarpsumræðum, þar sem andstæðingar
samningsins gagnrýndu hann harðlega. Samningurinn var undirritað-
ur í Washington í september síðastliðnum og felur í sór að Panama fær
full yfirráð yfir skurðinum árið 2000. Carter var gagnrýndur fyrir
samninginn á þeim forsendum að yfirráð Panama yfir skurðinum
veiktu öryggi Bandarfkjanna.
Öldungadeild bandaríska þings-
ins hefur enn ekkí staðfest samn-
inginn, eri % bluta þingmanna
þarf til að hann hljóti staðfest-
ingu. Carter hefur sagt að stað-
festing samningsins muni styrkja
stöðu Bandaríkjanna og hug-
myndafræði Vesturveldanna.
Utanríkisnefnd öldungadeildar-
innar lagði samninginn fram á
þinginu í vikunni, en nefndin
sagði að tvær lagfæringar þyrfti
að gera á honum áður en hann
yrði staðfestur. í fyrsta lagi þyrfti
að koma betur fram að Bandarík-
in hefðu rétt til að verja skurðinn
gegn utanaðkomandi árás, eftir
að Panama fengi yfirráð yfir hon-
um, og i öðru lagi að bandarisk
herskip hefðu fullan rétt til að
sigla í gegnum skurðinn í neyðar-
tilvikum.
Carter og Omar Torrijos hers-
höfðingi, leiðtogi Panama, urðu
sammála um bæði þessi atriði
stuttu eftir að samningurinn var
undirritaður, en þeim var ekki
bætt í samninginn.
Skoðanakönnun, sem gerð var
fyrir nokkru, sýndi, að 62 öld-
ungadeildarþingmenn studdu
samninginn, 28 voru á móti hon-
um, en 10 voru óákveðnir. Styðja
nú mun fleiri þingmenn samning-
inn en áður, en Carter sagði fyrir
fáeinum vikum, að hann væri
ekki viss um að samningurinn
yrði staðfestur.
Forsetinn sagði í sjónvarpsum-
ræðunum að yrði samningurinn
staðfestur „myndu Bandaríkin
sýna heiminum að þótt þau væru
stórt og voldugt ríki, væru þau
fús til að gera réttláta samninga
við önnur minni, sjálfstæð ríki.“
Fyrri samningur Bandaríkj-
anna og Panama var gerður árið
1930 og æ síðan hafa Panama-
menn haldið því fram, að þá hafi
nýlendusjónarmið Bandaríkjanna
ráðið ferðinni.
Þá var Carter einnig gagnrýnd-
ur fyrir samningsgerðina vegna
þess að í Panama rikir ekki lýð-
ræði. Carter svaraði því til, að á
þeim níu árum sem Torrijos hers-
höfðingi hefði verið við völd,
hefðu stjórnvöid gert mikið til að
efla einstaklingsframtak i land-
inu. „Lýðræðislegar kosningar
verða haldnar í ágúst næstkom-
andi og verður þá kosið til þings,
sem mun svo velja forseta," sagði
Carter.
Einnig sagði Carter: „Staðfest-
ing samningsins er mun betri
kostur en að senda syni okkar og
sonasyni til að berjast í skógum
Panama."
eins og Carter forseti hefur lagt
til að verði gert.
Brown segir i árlegri skýrslu til
þingsins að hann hafi alvarlegar
áhyggjur af ótryggu jafnvægi á
sviði venjulegra vopna. Brown
mætir jafnframt við vitnaleiðslur
í hermálanefnd fulltrúadeildar-
innar til að lýsa yfir stuðningi við
beiðni Carters um metútgjöld til
landvarna að upphæð 126
milljarðar dollara þar sem mikil
áherzla er lögð á eflingu venju-
legs herliðs til varnar Vestur-
Evrópu.
Brown sagði þinginu að land-
varnaráðuneytið hefði uppi
áætlanir um viðvarandi aukningu
herútgjalda í 172.7 milljarða doll-
ara á fjárhagsárinu 1983 miðað
við 116.8 milljarða á yfirstand-
andi fjárhagsári.
Hann lagði áherzlu á áfram-
haldandi aukningu sovézkra eld-
flauga og sagði að bráðlega
mundu Rússar hefja smíði nýrrar
fullkominnar tegundar sem
Bandaríkjamenn vissu lítið um.
Hann sagði að bráðlega væri von
á nýrri gerð sovézkrar sprengju-
þotu. Carter stöðvaði í fyrra áætl-
un um smíði nýrrar tegundar af
sprengjuþotum, B-l.
Auk þess sagði Brown að Rúss-
ar virtust vera að búa hina gömlu
Yankee-kafbáta sína eldflaugum
að gerðinni SSNX17 sem eru ná-
kvæmari og draga lengra en eldri
eldflaugar Rússa.
Hann sagði að Bandaríkjamenn
mundu svara Rússum með smíði
nokkurra mikilvægra vopna,
einkum nýrrar eldflaugar sem
yrði hreyfanleg og drægi milli
heimsálfa. Hann sagði þó að aðal-
lega yrði unnið að rannsóknum á
smiði slíkrar eldflaugar sem
smiði yrði ekki hafin á fyrr en
eftir tilraunir sem mundu svara
spurningum í sambandi við
tækniatriði og kostnað.
Elzti borgari
Sovét 143 ára
lYfoskvu, 2. febrúar. Reuter.
MEDZHID Acavev elzti borgari
Sovétrikjanna hélt í gær upp á
143. afmælisdag sinn með pomp
og prakt að því er Tass-
fréttastofan sagði í morgun. Vinir
Acavevs sem býr í Káakasfu
söfnuðust saman til að fagna af-
mælisbarninu og í þcim hóp voru
nfu fbúar i þorpi Acaveves sem
eru eldri en eitt hundrað ára.
Hérað þetta f Kákasíu,
Lerikfjallahéraðið, er frægt fyrir
að þar ná menn ótrúlega háum
aldri.
Lögregla
lamdi
leikskáld
Frankfurt 1. febr. Reuter.
ANDÓFSMAÐURINN og leik-
ritaskáldið Pavel Kohout sagði
( dag, að leynilögreglumenn
hefðu ráðist að honum og barið
hann f andlitið og aftrað hon-
um frá þvf að komast inn á
dansstað í Prag. Sagði hann í
opnu bréfi til Lubomir
Strougal forsætisráðherra, sem
birt var f vestur-þýzka blaðinu
Allgemeine Zeitung, að hann
hefði verið svo harkalega bar-
inn að hann hefði fallið við.
Kohout sem styður Mannrétt-
indaskrá 77 sagði að hann og
vinir hans hefðu hugsað sér að
fara á árshátfð járnbrautar-
starfsmanna s.l. laugardag til
að reyna að slaka á og breyta til
eftir erfitt ár þar eð lögreglan
hefði stöðugt verið á hælum
þeirra. En ekki tókst þó betur
til en svo, að lögreglan lá á
gægjum og varnaði Kohout
vegarins þegar hann ætlaði að
ganga í danssalinn. Brást hann
illa við, en mátti sfn ekki gegn
margnum og varð frá að hverfa
við svo búið.
Meðal annarra þekktra aðila
sem ekki fengu að fara á dans-
leikinn var leikskáldið Vaclav
Havel.