Morgunblaðið - 05.02.1978, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5, FEBRUAR 1978
23
Ég hef lifað góðu lífi en nú hefur
það ekkert frekar að bjóða mér
(SJÁ: Undrabörn)
UNDRABÖRN
Skömmu fyrir klukkan fimm á
aðfangadagskvöld leit Hans
Bleiber, bflstjóri, út um stofu-
gluggann heima hjá sér í Wein-
garten-Ost, útborg Freiburgar f
Baden í Vestur-Þýzkalandi. Kon-
an hans hafði beðið hann um að
gera það, þvf að hún vildi ekki, að
hann sæi, þegar hún setti jóla-
gjöfina til hans undir jólatréð.
Og svo virti bflstjórinn fyrir sér
jólaljósin á háhýsunum við Krot-
zingerstræti. Allt f einu hrópaði
hann: „Jólatrésbruni!" Sfðan
sagði hann við konu sfna: „Þau
hafa hent logandi trénu út um
gluggann. Það féll eins og hala-
stjarna með Ijósrák úti f myrkr-
inu.“
En það, sem féll ofan af tutt-
ugustu hæð háhýsisins við Krot-
zingerstræti, var ekki logandi
jólatré. Það var átján ára gamall
stúdent, Wolfgang Reiser, sem á
svo skelfilegan hátt batt enda á
sitt unga Iff. Þetta var óvenjuleg-
ur dauði óvenjulegs manns.
Wolfgang Reiser var némandi,
sem hafði afburðagáfur, afburða-
greind og sýndi afburðaiðni og
ástundun. Hann kunni iatfnu og
talaði reiprennandi ftölsku,
ensku og spænsku. Og málfræði,
orðmyndanir og bókmenntir tólf
annarra tungumála bar hann
glöggt skyn á. Hann gat lesið úr
fornegypzku myndletri (hferó-
glýfum) og lesið sanskrft, hið
fornindverska tungumál mennta-
manna.
Rektor Goethe-menntaskólans f
Freiburg, Rudolf Deger, segir:
„Gáfur hans voru langt fyrir ofan
meðallag. Hann var einn af gáfuð-
ustu nemendum Þýzkalands."
Frú R. Reiser, 51 árs gömul
móðir hins látna, segir: „Hann
var alveg ótrúlega næmur.“
En þessi afburðanemandi gat
ekki orðið hamingjusamur mað-
ur. Þar sem hann var svo langt á
undan öðrum að þekkingu og
kunnáttu og áhugi hans beindist
nær eingöngu að menntun, ein-
angraðist hann frá umhverfi sfnu
gáfu Bandaríkjamenn mat fyrir
níu milljónir dollara til annarra
Suðurameríkjuríkja — og eru
þau þrjátíu sinnum mannfleiri en
Chile.
Bandaríkjamenn beittu og
áhrifum sínum til þess, að al-
þjóðasjóðir neituðun Allende um
Ián, en lánuðu Pinochet aftur á
móti nærri því eins og hann vildi,
Alþjóðabankinn, sem er gildastur
allra sjóða er lána fé til stjórnar-
framkvæmda og uppbygginggr,
lánaði Chile ekkert í tíð Allendes,
að því er segir í „Chile América",
en aftur á móti tókst Pinochet að
kría 66.5 milljónir dollara út úr
honum á árunum 1974 — ’76.
og umheimi, sem stöðugt verður
sérhæfari og jafnframt sam-
ræmdari —tilbreytingalausari.
Þetta eru örlög, sem bfða nær
allra undrabarna.
Vfsindagreinarnar læknisfræði
og sálfræði hafa fundið einfalda
skýringu á þessu:
Fólk f návist afburðagáfaðra
manneskja f jarlægist það eða
forðast. Það vill ekki stöðugt hafa
það á tilfinningunni, að það sé
minnimáttar f samskiptum við
aðra. Hinir gáfuðu taka það þann-
ig, að samferðafólk þeirra sýni
þeim fálæti og óvild. Og afleiðing-
arnar verða þær, að undrabörn
verða kaldlynd, einmana og
hrokafull.
Enskir vfsindamenn hafa rann-
sakað 1000 óvenjugáfaða nemend-
ur. Greinilegt var, að allir áttu við
erfiðleika að strfða, hvað snerti
kynni við aðra, og voru einangrað-
ir.
Andreas Wehlow var talinn gáf-
aðasta barn f Þýzkalandi 1974.
Ellefu ára gamall var hann snill-
ingur í stærðfræði. t huganum
gat hann margfaldað saman 339
og 6348 ( 2 151 972). En vini
eignaðist drengurinn ekki. Hann
leitaði athvarfs úti f skógi og tal-
aði þar við plöntur og dýr. Einn
daginn villtist hann og varð úti.
Nemandans Woifgangs Reiser
biðu svipuð örlög f Frciburg góð-
borgaranna. „Mér finnst gaman
að kynnast geðugu fólki, en ég
þarfnaðist einskis. Eg get alveg
lifað án vina,“ sagði hann einu
sinni við foreldra sína.
Hinar óvenjulegu gáfur Wolf-
gangs Reiser komu skýrt f ljós,
þegar hann var f jögurra ára gam-
all. Þá var honum gefinn kassi
með Lcgo-kubbum, en færðist
undan að byggja með þeim sam-
kvæmt meðfylgjandi leiðarvísi.
Hann fór sfnar eigin leiðir við
samsetninguna.
Hann lifði lffi sérvitrings, sem
fer einförum. Það var aðeins skóli
og nám. Þó að hann væri orðinn
átján ára, hafði hann aldrei kom-
Samamerfski þróunarbankinn,
sem er, stofnun til aöstoðar Suð-
urameríkuríkjum en Bandaríkin
eiga stærstan hlut í, lánaði stjórn
Allendes 19.3 milljónir dollara
alls, en er nú búin að lána herfor-
ingjastjórn Pinochets 237.6 millj-
ónir. Hefur herforingjastjórnin
enda þakkað þróunarbankanum
fyrir það opinberlega, hversu
fljótt og vel hann brást við láns-
umsóknum hennar . . .
I stjórnartíð Allendes, árin frá
1971 — ’73, lánaði Alþjóðagjald-
eyrissjóðurinn Chile 95.3 milljón-
ir dollara alls. En á árunum 1974
— ’76 lánaði sjóðurinn herfor-
ingjastjórninni 388 milljónir. Auk
ið á fótboltavöll, aldrei sett
sfgarettu f munn sér, aldrei leitt
stúlku við hönd sér.
Fvrir átta mánuðum sagði hann
við foreldra sfna: „Eg hef lifað
góðu lffi, en nú hefur það ekkert
frekar að bjóða mér. Nú ætla ég
að svipta mig Iffinu."
Um þetta leyti var hann að lesa
ástarsögu Goethcs, „Þjáningar
hins unga Werthers", f skólanum.
1 henni lýsir skáldið hinum sorg-
legu örlögum ástfangins manns,
sem finnur, að ást hans er ekki
endurgoldin. Bókin, sem kom út
árið 1774, hratt af stað mestu
sjálfsmorðshreyfingu, sem vitað
er um.
Eftir þetta fyrsta umtal um
sjálfsmorð reyndu foreldrarnir
eftir megni að beina áhuga sonar
sfns inn á nýjar brautir. Nú
skyldi hann lifa eins og jafnaldr-
ar hans.
Wolfgang Reiser óskaði sér
mótorhjóls. „Eins og á öllum svið-
um vildi hann alltaf hið bezta“,
segir móðir hans. Hann vildi
Harley Davidson, dýrasta mótor-
hjól f heimi, en einu sinni veg-
samaði Birgitte Bardot titring
þess milli læra sér. Foreldrarnir
gátu loks keypt handa honum Su-
zuki 400, en hann hafði skamma
stund ánægju af þvf.
Fyrir f jórum vikum setti Wolf-
gang sfðan á blað, áætlun f ellefu
liðum, leiðarvfsi að dauða sfnum,
sem lögreglan fann sfðar meðal
eftirlátinna eigna hans.
2. liður: „Slá pabba f rot með
gosdrykkjaflösku (ef flaskan
nægir ekki, þá að nota öxi. Leggja
pabba sfðan á stól fyrir framán
fsskápinn f eldhúsinu og breiða
yfir hann).
A aðfangadag bað Wolfgang
móður sfna að fara úr fbúðinni
um stund, þvf að hann þyrfti að
tala einslega við föður sinn, en
hann var sjötugur fyrrverandi
bóksali. Þegar móðirin var farin
burt, sagði hann við föður sinn:
„Þú ættir að Ifta á fsskápinn f
eldhúsinu, þvf að hann er bilað-
ur.“
Þegar faðir hans tók að skoða
skápinn, sló sonur hans hann aft-
an frá með fullri gosdrykkja-
flösku f höfuðið. Sfðan lokaði
hann hinn ringlaða föður sinn
inni í eldhúsinu.
Þvf næst fór hann inn f baðher-
bergið. Þar afklæddist hann og
vætti fötin sín benzfni. Sfðan fór
hann f fötin aftur.
Hann tók eldspýtnastokk og
hraðaði sér úr íbúð sinni á ann-
arri hæð og tók lyftuna upp á
efstu hæð hússins, hina tuttug-
ustu.
Þar opnaði Wolfgang Reiser
glugga í gangi og settist á glugga-
kistuna og sneri bakinu út. Þvf
næst kveikti hann f skálmum
gallabuxnanna sinna. Sfðan lét
hann sig falla f björtu báli niður f
myrkrið.
Frú Reiser, hin ógæfusama
móðir, segir: „Þannig var sonur
minn. Hann vildi aldrei láta
skeika að sköpuðu, hjá honum
varð allt að takast. Þannig lifði
hann — og þannig dó hann.“
—svá—úr „Welt am Sonntag"
þess kom Bandaríkjastjórn því til
leiðar árið 1974, er herforingja-
stjórnin var í kröggum, að lánar-
drottnar hennar rýmkuðu
greiðsluskilmálana mjög og svo
rausnarlega, að það jafngilti þvi,
að stjórnin hefði fengið 298.9
milljónir dollara að láni í viðbót.
Þegar lánsupphæðir eru lagðar
saman kemur í ljós, að stjórn All-
endes fékk 11.6 milljónir dollara
á stjórnarárum sínum þremur —
en stjórn Pinochets 1.087 milljón-
ir á jafnlöngum tíma frá því að
hún tók völd . . .
— HUGH O’SHAUGHNESSY.
„Nú ætla ég
að svipta
mig lífinu”
Petta gerðist líke ....
Feimnismál
Það vildi vefjast dálítið fyrir leiðtogunum í Kreml að réttlæta
griðasáttmálann sem þeir gerðu við Hitler árið 1940, segir í endur-
minningum Brezhnevs frá
stríðsárunum, en Tassfrétta-
stofan birti nýverið glefsur úr
þeim og síðan er ætlunin að
þær birtist í heild í bókmennta-
ritinu Novy Mir núna í mánuð-
inum. Hinsvegar kveðst
Brezhnev sjálfur, sem þá var f
forystuliði flokksins i Ukrainu,
ekki hafa fundið neitt athuga-
vert við samkomulagið: hann
segist einfaldlega hafa fyrir-
skipað undirmönnum sfnum að
„útskýra” samninginn fyrir al-
menningi og að halda áfram að hamra á þeim útskýringum uns gengið
hefur verið milli bols og höfuðs á nasistunum. — Að þessu undan-
skildu mun þó vera fátt um athyglisverðar uppljóstranir í endurminn-
ingum flokksleiðtogans. Eftir innrás Þjóðverja var hann dubbaður upp
i pólitískan erindreka í hernum og var kominn með hershöfðingjanafn-
bót þegar hildarleiknum lauk.
Á valdi óttans
Dómstólum í Turin hefur gengið erfiðlega að fá fólk til að gegna
kviðdómendastörfum núna upp á síðkastið. Hefur kveðið svo rammt að
þessu að dómarar hafa orðið að fresta málum. Tregi borgaranna til
þess að taka að sér þessi störf vírðist eiga rætur sfnar að rekja til
fyrirhugaðra réttarhalda yfir nokkrum meðlimum hryðjuverkasamtak-
anna illræmdu, „Rauðu hersveitanna”. Væntanlegir kviðdómendur
óttast sem sagt blóðuga hefnd hermdarverkamannanna ef félagar
þeirra verði sakfelldir.
Eiturbras
Dálæti Skota á steiktum mat er tíðasta ástæðan fyrir því að þeir
deyja um aldur fram, og ef þeir bæta ekki ráð sitt hljóta þeir áður en
lýkur að „sprengja” sjúkratryggingakerfið, að mati prófessors vió
háskólann i Glasgow, sem um árabil hefur rannsakað þessi mál. Hann
fullyrðir að dánartala Skota mundi snarlækka, ef þeir fengjust til að
breyta mataræði sinu. „Það er hörmulegt til þess að vita,” segir í
nýjustu álitsgerð hans, „að hjartasjúkdómar og lungnakrabbi... eru
til muna tiðari dánarorsök hjá okkur en i nokkru öðru vestrænu riki.”
Arftakar Beilamys
Muna menn ennþá snoppufríða leigubílstjórann í „Húsbændur og
hjú”, sem giftist léttlyndu vinnm
konunni og kom sér upp sjálf-
stæðum atvinnurekstri? John
Alderton (myndin) lék bilstjór-
ann og Pauline Collins vinnukon-
una — og eru þau raunar hjón i
verunni. Nú þegar Bretarnir eru
búnir að kreista síðasta dropann
úr Bellamyfjölskyldunni og
vinnuhjúum hennar, verður tekið
til við bílstjórahjónin fyrrver-
andi. Þau verða sem sagt uppi-
staðan í nýjum franthaldsmynda-
flokki sem kemur væntanlega á
markaðinn næsta vetur.
Sitt lítid af hverju
Sovéska blaðið Trud segir frá þvi að
uppvíst hafi orðið um magnað svartamark-
aðsbrask tveggja kvenna, sem gerðu illt
verra með-því að vera samtímis virðulegir
fulltrúar i viðskiptamálaráðuneytinu. Þær
voru búnar að stunda prellina i ellefu ár
og fengu níu ára tukthús fyrir tiltæk-
ið ... Tólf af framámönnum kristilegra
demókrata i Chile, með fyrrverandi vara-
forseta flokksins i broddi fylkingar, hafa
verið sendir í útlegð á e.vðimerkurslóðir
norðurhéraðanna fyrir að efna til „óleyfi-
legra fundarhalda’’ eins og það heitir i
tilkynningu stjórnvalda. (Sjá: Peningarn-
ir og pólitikin” hér i opnunni) ... Em-
bættismenn í Bonn upplýsa, að yfirvöld i
Rúmeníu hafi heitið því að leyfa um
50.000 rúmenskum borgurum af þýskum
uppruna að flytjast til Vestur-Þýzkalands
á næstu fimm árum .. . Harry F. Brauér,
sem er hæstaréttardómari í Santa Cruz í
Mexikó, visaði á dögunum kvenmanni úr
kviðdómi sínum með svofelldum orðum:
„Þú lætur það sem ég segi heima eins og
vind um eyrun þjóta, og ég sé enga ástæðu
til að-ætla að þú takir fremur mark á mér
hér.” Að svo mæltu vísaði hann Georgiu
konu sinni til kviðdómsþjónustu í öðrum
réttarsal.