Morgunblaðið - 31.03.1978, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1978
13
Rarik væri einkafyrirtæki væri það
löngu orðið gjaldþrota — sagöi Gylfi
og spurði, hver bæri ábyrgð á þessu
og hvort ríkisstjórnin væri einhuga um
þessa framkvæmd. í þriðja lagi nefndi
Gylfi að fyrir tveimur árum hafi verið
óeðlileg ásókn í raforku til húsahitun-
ar, þar sem taxti slíkrar raforku hafi
verið 30% undir því verði sem kostaði
að kynda með olíu. Þá var raforka
framleidd fyrir verð, sem var fjórfalt
útsöluverð raforkunnar. Hér var um
sóun á olíu að ræða, sem Rarik vildi
stöðva, en iðnaðarráðherra ógilti
ákvörðun stjórnar fyrirtækisins. Var
iðnaðarráðherra þar einn um þá
ákvörðun, — spurði Gylfi.
Gunnar Thoroddsen. iönaöar-
ráðherra, tók næstur til máls og kvað
síðasta ræðumann ekki hafa skort
stóryrði og fullyrðingar. í málflutningi
hans hafi aðeins komið fram neikvæð
viðhorf og hann hafi ekki bent á neitt
jákvætt, engar úrbætur. Hann kvaö
núverandi og fyrrverandi ríkisstjórnir
báðar bera ábyrgð á Kröflu og Gylfa
Þ. Gíslason einnig, þar sem hann hafi
á sínum tíma samþykkt framkvæmd-
irnar við Kröflu á Alþingi. Gunnar kvað
ríkisstjórnina hafa samþykkt bréfið,
sem hann reit Orkusjóði um skulda-
byrði Rarik og einnig rafstrenginn til
Vestmannaeyja. Hann kvað ekki hafa
verið tekna ákvöröun um virkjum
Bessastaðaár vegna þess að meiri
rannsóknir hafi reynzt nauðsynlegar
áður en ákvörðun yrði tekin.
Þá vék Gunnar Thoroddsen að
ummælum Gylfa Þ. Gíslasonar um aö
Rarik væri gjaldþrota. Hann kvaðst
harma þessi ummæli, sem hann
kvaðst andmæla sem staðlausum
stöfum. Fyrirtækiö ætti eignir, en
fjárþörf til framkvæmda þyrfti ekki að
þýöa gjaldþrot. Rarik hafi verið falið aö
sjá um ýmsar framkvæmdir. Hann
kvaöst með Gylfa á árunum eftir fyrri
vinstri stjórnina hafa staðið að því að
leysa fjárhagsvanda Rarik, sem þá var
1.000 milljónir á verölagi þess árs. Nú
væri hallinn áætlaður 285 milljónir og
hafi verið í fyrra 140 milljónir.
Rafmagnsveiturnar væru sérstætt
fyrirtæki, félagsleg stofnun, sem stæði
aö óarðbærum framkvæmdum. Hins
vegar kvað hann það rétt að ríkis-
stjórnir hefðu aldrei tekið afleiðingun-
um af því hvernig fyrirtækið væri upp
byggt. Um 50% af raforkuframleiðslu
Rarik færi til húshitunar og eru tekjur
af þeirri sölu aðeins 25% af heildarraf-
orkusölutekjum þeirra. Þetta væri ein
af grundvallarástæöunum fyrir erfið-
leikum Rafmagnsveitnanna. Gunnar
kvað rafmagn til húshitunar vera dýrt
og þaö hafi verið mjög varhugaverð
stefna, sem fyrirrennari sinn í ráö-
herraembætti, Magnús Kjartansson,
hafi tekið er hann hvatti mjög til
rafhitunar húsa. Þetta hafi rýrt tekjur
Rarik og einnig gert dreifikerfi allt of
lítiö á of skömmum tíma. í orkumálum
heföi því orðið gjörbylting, er stefna
núverandi ríkisstjórnar tók við 1974,
en þá var ákveðið að leggja alla
áherzlu á jarðvarmaleit og keyptur var
stórvirkur bor, Jötunn. Vorið 1974
hefði Magnús Kjartansson lagt fyrir
Alþingi skýrslu, þar sem sagt hefði
verið að Akureyri yrði ávallt rafhitunar-
staður. Jötunn hafi veriö látinn bora í
Eyjafirði og allir vissu, hvað þar hefði
síðan gerzt. Nú væri þaö stefnan að
koma upp fjarvarmaveitum. Þá nefndi
iðnaðarráðherra aö ef ekki yröi ráðizt
í vestur- og austurlínuframkvæmdir
lægju fyrir útreikningar á olíukostnaöi,
sem væri margfalt það, sem fram-
kvæmdir þessar kostuðu. Því væri
engin spurning að nauðsyn væri á að
halda þessum framkvæmdum áfram
og þær þyldu enga biö. Því væri það
ætlun ríkisstjórnarinnar aö austurlínu
yrði lokiö á þessu ári og vesturlínu á
næsta ári. Ef pöntun á efni í vesturlínu
hefði dregizt, hefði þetta ekki verið
unnt og því hafi hann fyrirskipað
forstjóra Rarik að panta efniö þegar í
staö. Þetta hafi haft í för með sér
afsögn þriggja stjórnarmanna Rarik.
Alþingi og rfkisstjórn hefðu ákveöið
þessar framkvæmdir og Gunnar Thor-
oddsen sagðist líta á það sem skyldu
sína sem ráðherra aö framfylgja þeim
ákvörðunum — auk þess sem brýn
nauösyn hafi verið á skjótum ákvörö-
unum. Aö lokum sagði iönaðarráö-
herra aö með ákvöröunum ríkisstjórn-
arinnar hafi meginvandi Rarik veriö
leystur.
Næstur talaði Karvel Pálmason,
sem kvaðst þakklátur iönaðarráðherra
fyrir að taka af skarið í sambandi við
vesturlírtuna og kvaö hann Vestfirö-
inga ekki mundu hugsa hlýlega til
þremenninganna, sem sögðu sig úr
stjórn Rarik. Hins vegar mætti skrifa
fjárhagsvanda Rarik á syndaregistur
ríkisstjórnarinnar. Þá lýsti Karvel því
aö hann væri andvígur 25% hækkun
raforku til húsahitunar og ræddi einnig
vandamál fólksins í dreifbýlinu, sem
ekki nyti jarðvarmaupphitunar húsa.
Pálmi Jónsson lagöi á þaö áherzlu
aö ákvörðun ráðherra um að láta
panta efniö til vesturlínunnar hafi ekkj
verið höfuðástæða þess að stjórnar-
mennirnir í Rarik hefðu sagt af sér.
Hann heföi ekki talið rétt aö segja af
sér að svo búnu, en kvaðst hefði viljað
vinna áfram að lausn vandamálanna
með forstjóra Rarik. Ástæðan fyrir
uppsögn félaga sinna úr stjórn Rarik
Framhald á bls. 18
lausum btoöum 1959, og Fræ 1974.
Einnig má nefna 4 hefti með
vísnagátum, um 50 gátum í hverju
hefti, sem hann gaf út árlega nú
síðustu árin mönnum til skemmt-
unar og dægradvalar. Árið 1973
gaf Búnaðarsamband Eyjafjarðar
út yfirlitsritið Byggðir Eyjafjarð-
ar í tveimur stórum bindum. Ritið
er fullt af fróðleik. Þar er
myndskreytt jarða- og búendatal
Eyjafjarðarsýslu og margar yfir-
litsgreinar um búskaparhætti og
búnaðarsamtök í hreppum sýsl-
unnar. Ármann Dalmannsson var
ritstjóri þessa rits, og má raunár
segja, að það hafi að miklu leyti
verið hans verk. Auk þessa birtist
fjöldi kvæða, greina og ritgerða
eftir Ármann í ýmsum blöðum og
tímaritum.
Ármann Dalmannsson var mik-
ill gæfumaður í einkalífi sínu.
Fyrsta vetrardag árið 1927 gekk
hann að eiga Sigrúnu Kristjáns-
dóttur frá Végeirsstöðum í
Fnjóskadal, og áttu þau gullbrúð-
kaup á síðasta hausti. Hún studdi
mann sinn í einu og öllu við öll
hans umsvif, var, eins og Ármann
komst að orði í vetur, þegar ég átti
eitt sinn sem oftaf- leið til hans í
erindum safnsins, „ólaunuð síma-
stúlka og skrifstofudama allra
hugsanlegra félaga í þessu héraði
í 50 ár og alltaf brosandi". En
umfram allt hefir Sigrún verið
eiginkona, móðir og húsfreyja á
hinu hlýlega og fagra heimili, sem
þau Ármann áttu í skjóli aspa og
bjarka í Fjörunni. Þau eignuðust
fjögur börn, og þau eru:
Jón Dalmann, f. 1929, skrifstofu-
stjóri Skattstofu Norður-
landsumdæmis eystra, kvæntur
Ástu Þorsteinsdóttur.
Stefanía, f. 1932, húsfreyja á
Akureyri, safnvörður Nonnahúss
og formaður Slysavarnadeildar
kvenna á Akureyri, gift Baldri
Sigurðssyni.
Ingólfur, f. 1936, yfirkennari
Gagnfræðaskóla Akureyrar,
kvæntur Hrefnu Hjálmarsdóttur.
Kristján, f. 1944, framkvæmda-
stjóri á Kópaskeri, kvæntur Guð-
björgu Vignisdóttur.
Fögur ævi er liðin. Mikill
hugsjóna-, dugnaðar- og dreng-
skaparmaður er genginn. Við, sem
eftir stöndum, þökkum fordæmi
hans og blessum minningu hans.
Sverrir Pálsson
KVEÐJA FRÁ Í.S.Í.
Við fráfall Ármanns Dalmanns-
sonar er kvaddur einn þeirra
mætu manna, sem strax á æsku-
árum tileinkuðu sér hugsjónir og
framfarahug aldamótaáranna, þar
sem félagshyggja ásamt andlegu
og líkamlegu atgervi skipuðu
öndvegi. Þessum dyggðum var
Ármann Dalmannsson trúr til
hinstu stundar.
Hann sýndi i verki inntak
orðanna „ræktun lands og lýðs“,
því Ármann vann alla tíð að
skógræktar- og öðrum ræktunar-
málum ásamt því að stunda
íþróttakennslu og sinna margvís-
legum félagsmálum, sem horfðu til
heilla fyrir íþrótta- og ungmenna-
starfið.
Hér verður ekki rakið langt og
heilladrjúgt starf Ármanns Dal-
mannssonar í þágu íþróttanna,
enda mun það gert af öðrum
kunnugri aðilum.
En árið 1964 veitti Í.S.Í. honum
æðstu viðurkenningu sína með því
að velja hann heiðursfélaga sam-
bandsins.
Um leið og Í.S.Í. kvéður hinn
látna heiðursfélaga og þakkar
mikið og gott framlag til eflingar
íþróttastarfinu í landi okkar,
sendum við eftirlifandi eiginkonu
hans og öðrum ástvinum hugheilar
samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Ármanns
Dalmannssonar.
Framkvæmdastjórn
íþróttasambands íslands.
ÁLAFOSSBÚÐIN
Vesturgötu 2 — sími 134,04
Þann 1. apríl koma til framkvæmda reglur
um akstur almenningsvagna frá biðstöð.
Þá verður sett merki á afturrúðu vagna
sem aka í þéttbýli.
Merkið er áminning um að hleypa
vagninum inn í umferðina aftur.
Álafossbúðin býður yður mikið
úrval af gullfallegum og
skemmtilegum vörum til ferm-
ingargjafa. Við bendum sérstak-
lega á skrautmuni í herbergi
fermingarbarnanna, t.d. litlar
afaklukkur, úrval af hnattlíkön-
um, stundaglös, gjafavörur úr
uxahorni, kopar, smíðajárni
o.m.f.
Ódýrar og sérstakar gjafavörur,
sem verða augnayndi eigend-
anna í langan tíma, fást í
Álafossbúðinni, sem einnig
hefur hinar vinsælu Ála-
foss-værðarvoðir á boðstólum.
Þær hafa í áraraðir verið vinsæl
og hagnýt fermingargjöf.
Sýnið tillitssemi, hægið á
eða stöðvið bifreiðina
á meðan vagninn yfirgefur
biðstöðina.
Það munar aðeins sekúndum.
Hleypið vagninum inná!
UMFERÐARRÁÐ
GERUM LEIÐ
ALMENNINGSVAGNA
GREIÐARI