Morgunblaðið - 20.04.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÖIÐ, FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 1978
17
Takmark
komið út
KOMIÐ er út fyrsta tölublað
þriðja árgangs blaðsins Tak-
marks, sem er lítið fréttabréf um
heilbrigðismál. íltgefendur eru
Krabbameinsfélag Reykjavíkur
og Krabbameinsfélag Islands og
kemur blaðið út í 30 þúsund
eintökum.
I Takmarki eru ýmsar fréttir af
baráttu grunnskólanemenda gegn
reykingum’ og kemur m.a. fram að
50 bekkir hafa fengið viðurkenn-
ingarskjöl fyrir það að vera
reyklausir bekkir, þ.e. að enginn í
bekknum reykir, en frá síðustu
áramótum höfðu borizt yfirlýsing-
ar frá 38 bekkjum.
Af öðru efni Takmarks má
nefna bréf og fyrirspurnir frá
lesendum og birtur er anflar hluti
greinarflokks í samantekt Þor-
varðs Örnólfssonar ritstjóra Tak-
marks, um sögu tóbaksnotkunar
og baráttu gegn henni. Er í grein
þeirri fjallað um hvernig þróun
tóbaksnotkunar hefur verið fram á
okkar daga.
Háskólatónleikar
andstæður skiptast á og þeir sem
mikið hlusta á 11. kvartettinn hafa
ekki getað losnað undan hugmynd-
inni, að gerð annars og þriðja
þáttar sé með einhverjum hætti
táknræn. Beethoven lifði sökum
heyrnarleysis síns í einangrun og
urðu tónarnir honum það, sem
öðru fólki var orð og má þar finna
lykilinn að djúptæðu og myrku
tónmáli hans. Síðasti kaflinn er
eins og afturhvarf til raunveru-
leikans og endar á glaðlegum
kafla, eins konar tilbúnu brosi
manns sem þjáist.
Þrátt fyrir það, að skilningur
undirritaðs sé annar en kom fram
í leik Reykjavíkur Ensemble, var
verkið túlkað mjög sterkt og
sannfærandi. í heild var túlkun
kvartettsins of áköf og vantaði
alla slökun t.d. í millikafla þriðja
þáttar.
Það má vera að sterkleg túlkun
hafi orðið meira áberandi, fyrir þá
sök að salurinn er hávær og einnig
hve illa hann var setinn. Tón-
leikunum lauk með sjötta
kvartettinum eftir Bartok, sem
Reykjavikur Ensemble lék fyrir
stuttu í Bústaðakirkju. Það eina
sem finna má að þessum tónleik-
um, er að húsnæðið er ekki
ákjósanlegt og að tónleikarnir
voru of stuttir. Reykjavíkur
Ensemble ætti skilið að fá
aðstöðu til leika kammertónlist
og ætti Sinfóníuhljómsveit ís-
lands að athuga þann möguleika
að standa fyrir kammertónleik-
um. þar sem kynntar væru perlur
kammerbókmenntanna, í stað
þess að þræla fólkinu út í
þreytandi hljómsveitarspili. Ef
tilraun tekst mætti skapa fleirum
tækifæri og þannig auka fjöl-
breytnina í lifandi tónflutningi.
s^V0
Sambyggr
útvarp/kassettutæki
Reykjavíkur Ensemble er nú á
förum til útlanda og er óskandi að
þessir áhugasömu tónflytjendur
uppskeri ríkulega og verði frægir
af verkum sínum. Kvartettinn er
góður og lætur sérlega vel að
túlka rómantíska og nútíma tón-
list. Mozart virðist, eins og sakir
standa, ekki falla eins vel að leik
þeirra en tónlist hans er klassísk
í formi, hrein tónlist, án forsagnar
um tilfinningaleg markmið, en
mögnuð tilfinningu fyrir formi,
lagferli og hryn. Á háskólatón-
leikunum s.l. laugardag flutti
Reykjavíkur Ensemble kvartetta
Tðnllsl
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
eftir Beethoven og Bartok. Ellefti
kvartettinn eftir Beethoven er
sérkennileg tónsmíð og hefst á
eins konar sýnishorni á laghæfum
(melodískum) moll, er setur sér-
kennilegan svip á fyrsta kaflann
og kemur jafnvel fram í öðrum
þætti með notkun mollhljóms á
fjórða sæti. I tónmáli Beethovens
mynda náttúrumoll, hljómhæfur
og laghæfur endir skemmtilegar
blæbrigðaandstæður og með þess-
ar andstæður er leikið í ellefta
kvartettinum. Annar kafli hefst á
sérkennilegri fallandi dúrlínu í
cellóinu, sem er svarað með
hækkandi línu í fiðlunni. Eftir
nokkra takta hefst fúga, sem
byggð er á fallandi „krómantísku"
stefi. Fúgan er rofin af cellóstefinu
en hefst að nýju í sömu tóntegund,
með aðrar mótraddir, rétt eins og
nú sé lausnin fundin. Þetta fer
eins og fyrri tilraunin og dúr
tónstiginn kemur aftur fram í
cellóinu og upphaflega svarstef
fiðlunnar verður niðurlag þáttar-
ins, með smá „códa“ sem er
unninn úr fúgustefinu og endar á
tóntakseftirlíkingum á cellóstef-
inu. Þriðji kaflinn er unninn úr
fjögurra tóna hrynskörpu stefi,
sem tekur á sig margvísleg form
og endar fyrsti hluti kaflans á því
að stefið tekur á sig mynd, sem
minnir á sjöundu sinfóníuna.
Millikaflinn er algjör andstæða,
upphafsins, byggður á hægu tón-
ferli, sem er óvenjulegt að því
leyti, að stefið er 9 taktar en
einskonar undirleiksstef, brotnir
hljómar, heldur áfram og heildin
verða 12 taktar. Þetta tvíferli
tónhugmyndanna er mjög sérstætt
og kemur víða fram í seinni
verkum Beethovens. Kaflinn
heldur svo áfram, að þessar
Nýtt frá LEGO
LEGO tæknikubbar eru ætlaðir tæknilega
sinnuðu fólki frá 9 ára aldri, og upp úr.
í LEGO tækniöskjunni felast ótrúlegir
möguleikar, sem veita tæknifræðingum
framtíðarinnar verðug viðfangsefni að
glíma við.
Myndirnar gefa hugmynd um möguleikana
sem bjóðast.
REYKJALUNDUR
LEGO er nýtt leikfang á hveijum degi
Lang
og miðbylgja
Bæði fyrir rafhlöður
eða venjulegan straum.
Verð aðeins kr. 42.260.-
heimilistæki sf
PHIUPS
HAFNARSTR/ETI 3 — 20455 — SÆTUN 8 — 15655