Morgunblaðið - 20.04.1978, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. APRÍL 1978
35
Minning:
ÁgústJónsson
frá Varmadal
Fæddur 5. júlí 1900
Dáinn 13. apríl 1978
Eftir skammvinn veikindi er
látinn tengdafaðir minn, Agúst
Jónsson frá Varmadal, tæplega 78
ára að aldri, þótt fram á síðustu
daga hefði hann verið mun yngri
í anda og að líkamsatgervi, en árin
sögðu til um.
Hann var fæddur í Varmadal á
Kjalarnesi aldamótaárið, elztur
margra systkina. Við fráfall föður
síns, Jóns Þorlákssonar, snemma á
unglingsárum gerðist Ágúst aðal-
hjálparhella móður sinnar og
fyrirvinna fjölskyldunnar, hætti
skólagöngu og tók við bústörfum.
Þótt oft hafi varið naumt til
bjargar uxu þau systkinin öll vel
úr grasi og ekki aðeins til góðs
manndóms, heldur hafa þau öll
verið orðlögð fyrir táp, fjör, atorku
og líkamsatgervi. Ágúst sinnti
bústörfum af alkunnum dugnaði
og naut til þess vaxandi aðstoðar
yngri systkina sinna, unz hann
gerðist lögreglumaður í Reykjavík
í lok annars áratugsins. Hann
vann fyrst við götulöggæzlu, en
síðan í rannsóknarlögreglunni frá
stofnun þeirrar deildar. Kom
honum þá eins og síðar meir að
góðu haldi meðfædd skarpskyggni
og athyglisgáfa, mannþekking og
gott lag á fólki, hispursleysi í
framkomu og algjört fordóma-
leysi. Minnist ég þess ekki að hafa
heyrt Ágúst tala illa eða særandi
um nokkurn mann, en gjarnan af
meðaumkun og skilningi um
ógæfu- og afbrotafólk. Hann átti
því venjulega létt um vik að afla
sér upplýsinga jafnt frá háum sem
lágum við rannsókn og uppljóstr-
un sakamála.
í uppþotum við Alþingishúsið í
marz 1949 hlaut Ágúst alvarleg
höfuðmeiðsli, þegar hann, sem
einn af lögreglumönnum til varnar
Alþingi, varð fyrir grjóthnullungi
er hann var að forða burt úr
grjóthríðinni lítilli stúlku, sem í
óvitaskap hafði hætt sér inn á
óeirðasvæðið. Ollu þessi meiðsli
því, að hann varð að draga sig í hlé
frá löggæzlustörfum.
En þrátt fyrir nokkuð langan
endurbata var það Ágústi gjör-
samlega framandi að sitja auðum
höndum, fyllast sjálfsaumkvun
eða leggja árar í bát. Hann hóf
þess vegna verzlunarrekstur og
lampa- og skermagerð í félagi við
konu sína, Hólmfríði Jónsdóttur.
Ráku þau um skeið Leikfanga- og
skermabúðina við Laugaveg og
síðar umfangsmikla heildsölu. Á
þessum tímum sérhæfingar tók
Ágúst að sér öll hlutverkin. Hann
pantaði vörurnar, leysti þær út í
bönkum, sótti þær í vöruhús, ók
þeim í búðir og innheimti greiðsl-
ur. Á sinn hógværa hátt var hann
hreykinn með sér að geta velt
litlum höfuðstól margsinnis á
hverju ári, svo heildárvelta fyrir-
tækisins var oftsinnis meira en
margfalt fjölmennari fyrirtækja.
Enn meira virði var þó sú innri
gleði, sem starfið veitti honum,
einkum samskipti viö fólk. I
bönkum bg búðum og hvarvetna
sem hann kom, var honum tekið
sem gömlum vini, sem með ein-
stökum áreiðanleika, ljúfmennsku,
greiðvikni og sanngirni í viðskipt-
um hafði unnið sér gott orð og
vinsældir allra. Glöggt dæmi var
ánægja ungra dætra okkar að fá
að fara með afa sínum að aka út
vörum í búðir, þar sem honum var
alls staðar svo vel tekið og e.t.v.
smágóðgæti vikið að þeim. Ekki
amaði það Ágúst, fullan af starfs-
gleði, þótt vinnudagurinn fram á
síðustu stundu væri oft langur.
Alla tíð árrisull var hann oft
farinn ofan á vinnustofu sína á
tíma, sem flestir telja miðja nótt
að ganga frá pöntunum, reikning-
um og vörum, vinna að lömpum og
skermum eða síðustu árin að sinna
málaralistinni. Maður með slíka
starfsgleði kvartar aldrei um
svefnleysi.
Þótt starfið væri ávallt megin
áhugamál hans, gaf hann sér þó
tíma til ýmiss konar tómstunda-
iðkana. Kappsmaður var hann alla
tíð og frábær íþróttamaður á unga
aldri, einkum þó í glímu og
hestamennsku eins og þeir bræður
hans Þorgeir í Gufunesi og Jón í
Varmadal og Björgvin heitinn.
Fegurðarverðlaun glímumanna
vann hann oftar en einu sinni og
fáir skeiðhestar stóðust Flugu frá
Varmadal snúning setna af Ágústi
eða bræðrum hans. Síðar stundaði
hann með mikilli ánægju laxveiðar
á sumrin og þótti þá glöggur að
finna hvar laxinn biti á enda að
jafnaði fengsæll. Á veturna naut
hann sín vel við spilaborðið, og ef
hann fékk góð spil á hönd kom
kappið upp og hraðinn varð svo
mikill að venjulegt fólk festi vart
auga á spilin og Ágúst var búinn
að vinna fyrr en varði.
Þótt vart verði sagt, að Ágúst
hafi fylgst náið með listalífi um
dagana, var hann þó fæddur
listamaður sjálfur. Hann lék án
nokkurrar tilsagnar á ýmis hljóð-
færi í æsku og þá oft fyrir dansi
á ungmenna- og öðrum félagssam-
komum í sveitinni, söngmaður
góður alla tíð og félagi lengi í
lögreglukórnum, og loks á áttræð-
isaldri tók hann til við málaralist.
Prýða myndir hans nú fjölda
heimila. Á síðastliðnu sumri hélt
hann sína fyrstu málverkasýn-
ingu, 77 ára að aldri, við góðar
undirtektir.
Ágúst var tvíkvæntur og varð
fjögurra barna auðið, Svans og
Bjargar frá fyrra hjónabandi, en
með eftirlifandi konu sinni, Hólm-
fríði Jónsdóttur, ættaðri frá
Hemlu í Landeyjum, átti hann
dæturnar Diönu og Hrafnhildi.
Barnabörnin eru orðin fjölmörg og
kunnu þau vel að meta afa sinn,
ekki sízt, þegar hann brá á leik við
þau, oft með slíkum gáska, að
hæglátara og tápminna fólki stóð
ekki á sama um og þurfti þá að
minna hann á ekki síður en börnin
að fara sér hægar.
Mér virtist lífsspeki hans ein-
föld en í samræmi við líf velti
lífsgátunni og óleysanlegum
vandamálum lítt fyrir sér, þaðan
af síður hafði af þeim langvarandi
áhyggjur, en einnig hljóðlátur
trúmaður sem aldrei kveið morg-
undeginum, því hann þekkti vel
daginn í gær og naut og elskaði
líðandi stund.
Ég var svo lánsamur að þekkja
Ágúst síðustu 16 æviárin og fór
virðing mín og ást á manninum
vaxandi við lengri og nánari kynni.
Vona ég að þessar fáú, fátæklegu
línur megni á lítinn hátt að sýna
þann hug, sem ég hef borið til hans
og það þakklæti sem Sg, kona mín
og dætur kunnum honum fyrir allt
það sem hann hefur verið okkur.
Við munum öll sakna hans sárt.
Megi Guð blessa minningu þessa
góða og mæta manns.
Kristján T. Ragnarsson.
Á morgun verður til moldar
borinn Ágúst Jónsson, heildsali og
fyrrverandi rannsóknarlögreglu-
maður frá Varmadal á Kjalarnesi,
en þar var hann fæddur og
uppalinn.
Foreldrar hans voru Jón Þor-
láksson, bóndi þar og kona hans
Salvör Þorkelsdóttir.
Ágúst missti föður sinn árið
1916, þá aðeins 16 ára að aldri, en
móðir hans náði háum aldri.
Var Ágúst elstur af sjö systkin-
um og mæddi því fljótt á honum
við fráfall föður þeirra, þó þau
væru öll mánnvænleg og dugleg.
Eftir að þau systkinin höfðu
búið nokkur ár í Varmadal með
móður sinni, fluttist Ágúst til
Reykjavíkur, þar sem hann stund-
aði sjómennsku og önnur störf,
eftir því sem til féllu, uns hann
gerðist lögregluþjónn í Reykjavík
árið 1930.
Hann varð starfsmaður
rannsóknarlögreglunnar árið 1940,
er hún tók til starfa sem slík og
starfaði á hennar vegum uns hann
lét af störfum vegna afleiðinga
meisla.
Vann hann síðan um skeið við
skermagerð, er kona hans átti og
var rekin verzlun í sambandi við
framleiðsluna.
Fyrir nokkrum árum stofnaði
hann heildsölufyrirtæki í Reykja-
vík, sem hann rak til dauðadags.
Það kom fljótt í ljós í uppvexti
Ágústs, að hann bar af öðrum
sakir afls, dugnaðar og ytri
görfuleika.
Hann var óvenjulega fríður
sýnum, rúmlega meðalmaður á
hæð, en samsvaraði sér mjög vel
á vöxt.
Man ég sérstaklega eftir því
hvað þessir eiginleikar komu skýrt
í ljós, er ég sá hann fyrst í
lögreglubúningi, ýturvaxinn og
virtist mér óvenjuleg reisn hvíla
yfir honum.
Hann fékk snemma áhuga á
íþróttum, einkum íslenzkri glímu,
epda náði hann langt í þeirri
íþrótt og var í hópi beztu kapp-
glímumanna landsins.
Þótti hann glíma sérstaklega vel
og vann hann að minnsta kosti
einu sinni Stefnuhornið, sem var
sérstök verðlaun fyrir fagra glímu.
Það kom fljótt í ljós, að Ágúst
var liðtækur á fleiri sviðum en í
glímunni, enda naut hann þess þar
eins og í henni, að hann var með
afbrigðum fjölhæfur.
Hann var líka óvenjulega verk-
laginn að hverju sem hann gekk og
var eins og allt léki í höndum hans.
Yfirmenn hans í rannsóknarlög-
reglunni veittu því fljótt athygli,
að honum var einkar sýnt að
komast að kjarna hvers máls og
þótti hann óvenju duglegur að
leysa að því er virtist lítt leysanleg
mál.
Fyrirtæki sitt rak hann með
sama dugnaði og önnur störf, þrátt
fyrir það að hann hafði enga
sérþekkingu eða nám að baki í
verzlunarfræðum.
Komu honum þar í góða þagu
meðfædd náttúrugreind og hag-
nýtar gáfur.
Ágúst hafði einnig til að bera
listrænar gáfur.
Hann var söngmaður góður og
um langt skeið meðlimur karla-
kórs lögreglumanna, enda einn af
stofnendum hans.
Mun hann og einhvern tíma
hafa verið einn af einsöngvurum
kórsins.
Hin síðari árin gjörðist Ágúst
frístundamálari.
Liggur ótrúlega mikið eftir hann
í þessum efnum, þrátt fyrir
nauman tíma vegna fyrirtækisins.
Hann hann var hamhleypa í
þessu sem öðru.
Ágúst átti því láni að fagna að
njóta góðrar heilsu fram til hins
síðasta.
Hann kenndi þó fyrir skömmu
nokkurs lasleika og varð hann að
gangast undir uppskurð sem leiddi
í ljós, að hann gekk með ólæknandi
sjúkdóm.
Rétt áður en uppskurðurinn var
gerður var hann spurður að því
hvernig þetta legðist í hann, en
hann svaraði því til léttur í bragði,
að hann væri jafnvel undir báða
möguleikana búinn.
Ágúst lætur eftir sig konu og
börn.
Kona hans er Hólmfríður Jóns-
dóttir, sem bjó manni sínum
smekklegt og aðlaðandi heimili að
Melabraut 12, Seltjarnarnesi.
Þau eignuðust tvær
dætur.Díönu og Hrafnhildi, sem
báðar eru á lífi og eiga börn.
Frá fyrra hjónabandi átti Ágúst
tvö börn, Svan og Björg, sem
einnig eru bæði á lífi, Svanur
giftur, en Björg ekkja.
Við hjónin minnumst að leiðar-
lokum margra ánægjulegra sam-
skipta við Ágúst og konu hans
Hólmfríði, jafnframt því sem við
vottum henni, dætrum hennar ög
fjölskyldum, okkar innilegustu
samúðaróskir, svo og börnum hans
af fyrra hjónabandi.
Þormóður Ögmundsson.
CITROÉNA
GLÆSILEIKI
ÞÆGINDI — ÖRYGGI

CITROÉN^ ER ÁVALLT Á UNDAN
Fáir bílar hafa vakiö jafn míkla athygli og CITROéN CX, þegar
hann leit dagsins Ijós. Þetta er lúxusbíll í sérflokki og gerður fyrir
þá, sem gera mestar kröfur til akSturseiginleika, þæginda og
fegurðar.
CITROÉN CX er fáanlegur í tveim gerðum, sem 5 manna fólksbítl
eða stationbíll, sem hægt er að bæta í 3 aukasætum og er hann þá
fyrir 8 manns.
Talið við sölumenn okkar um verð og hina hagkvæmu greiðsluskilmála.
SJÁIÐ - REYNSLUAKIÐ - SANNFÆRIST
Gtobuse
LÁGMÚLI 5. SÍMI81555