Morgunblaðið - 03.05.1978, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 1978
47
Forsætisráðherra:
Starfsemi Orkustofn-
unar gangi fyrir sig
með eðlilegum hætti
Fjárhagsvandi
hennar til athugun-
ar hjá sérstakri
embættismanna-
nefnd
í bréfi Hagsmunasamtaka
starfsmanna Orkustofnunar, sem
lesið var upp utan dagskrár í efri
deild Alþingis í gær, er því haldið
fram, að fjárhagsleg staða Orku-
stofnunar og ýmissa rannsóknar-
verkefna sé mjög bágborin og
starfsöryggi sérhæfðs vinnuafls
hjá stofnuninni veikt. Skuldir
hafi hlaðist upp, m.a. vegna þess
að kostnaður vegna gufuveitu og
borana við Kröflu hafi farið
verulega fram úr áætlun. Til að
greiða þessar skuldir hafi verið
seilst í fjárveitingu Orkustofnun-
ar í fjárlögum, sem ætluð hafi
verið til rannsókna á orkulindum
landsins á árinu 1978. í janúar-
og febrúarmánuði hafi fjármála-
ráðuneytið tekið 30 m. kr. af
fjárveitingu stofnunarinnar og
aftur 150 m. kr. nú nýverið, m.a.
til að greiða áðurnefndar skuldir,
vegna stofnkostnaðar Kröflu-
virkjunar. Dráttur á nauðsynleg-
um rannsóknarverkefnum hafi í
för með sér seinkun á nýtingu
þeirra. I bréfi starfsmanna Orku-
stofnunar eru talin upp ýmis
verkefni: vatnsorkurannsóknir,
jarðhitarannsóknir og neyzlu-
vatnsrannsóknir, víðs vegar um
land, sem gjaldi þeirrar lömunar
á starfsemi stofnunarinnar, sem
fjársvelti hennar valdi. Skora
starfsmenn, er bréf þetta senda,
á alþingismenn, aðdáta ekki taka
fram fyrir hendur sér, eins og
þeir orða það, „að embættismenn
fjármálaráðuneytis ráðskist, án
samráðs við Alþingi, með fjár-
veitingar þingsins og verji þeim
til annarra framkvæmda en
Alþingi hafi ætlazt til.“
Geir Hallgrímsson
forsætisráðherra sagði fjármál
Orkustofnunar ekki í því lagi,
sem vera bæri. Að því hafi og
verið fundið að stofnunin færi
ekki eftir þeim starfsáætlunum,
sem hún hefði lagt fyrir fjárveit-
inganefnd, og ráðið til sín fleiri
starfsmenn en hún hefði heimild
til, skv. fjárlögum og samþykki
fjárveitingavaldsins. Það er verið
að kanna réttmæti þessarar
gagnrýni á hendur Orkustofnun,
sem ég hefi nú nefnt, og vinnur
að því sérstök nefnd, er fjallar
um fjárhagsvanda stofnunarinn-
ar, skipuð fulltrúum úr ýmsum
greinum ríkisvaldsins. Forsætis-
ráðherra sagði það rétt vera að
Orkustofnun hefði eytt hærri
upphæðum til borana við Kröflu
og gufuveitu þar en hún hefði
haft fjárveitingar til 'að standa
undir. Spurning væri, hvort hún
hafi þar farið fram úr veittum
heimildum, þ.e. ráðist í fjárfrek-
ari framkvæmdir en hún hafði
heimild til að ráðast í — eða
hvort um eðlilega hækkun kostn-
aðar væri að ræða. Það er mjög
mikilvægt fyrir ríkisvaldið að
vita, hvort stofnun eins og
Orkustofnun, sem hefur mjög
mikla fjármuni með höndum, fer
að heimildum eða út fyrir heim-
ildir. Þessi mál er nú verið að
kanna ofan í kjölinn, sem fyrr
segir.
Forsætisráðherra vék síðan að
þeim 180 m.kr., sem í bréfi
starfsmanna væru sagðar teknar
af fjárveitingu stofnunarinnar.
Hér væri um einföldun
staðreynda að ræða, sem nauð-
synlegt væri að skýra nánar. Það
var samþykkt af hálfu fjármála-
og iðnaðarráðuneyta með sam-
þykki ríkisstjórnar, að fjárveit-
ingum til Orkustofnunar — á
árinu — skuli breytt þannig, áð
fjármálaráðuneytið borgar út
ávísanir iðnaðarráðuneytis fyrr
en gert var ráð fyrir, skv.
greiðsluáætlun, til þess að létta
þessar vanskilaskuldir. Það fer
svo eftirn% %iiurstöðum og
endurskoðun á fjármálum Orku-
stofnunar, hvenær og að hve
miklu leyti aflað verður fjár til
þess síðar á árinu að endurgreiða
þessa fjármuni og hafa þá til
reiðu til venjubundinna verkefna
stofnunarinnar. Um það verður
ekkert fullyrt á þessu stigi
málsins. En ég tel ekki ástæðu til
þeirrar svartsýni, sem fram
kemur í bréfi starfsmanna, þar
sem látið er að því liggja að
vatnsorkurannsóknir, jarðhita-
rannsóknir og neyzluvatnsrann-
sóknir muni svo til falla niður. I
fjárlögum er tiltekin fjárveiting
til þessarar stofnunar og jafn-
framt til sérstakra verkefna
hennar. Ég hygg að ekki fari svo
illa, sem látið er að liggja í
nefndu bréfi. Að sjálfsögðu
verður að endurskoða verkefna-
skrá Orkustofnunar og forráða-
menn hennar að gera glögga
grein fyrir verkefnum og kostn-
aði á árinu. Að því leyti sem
fjárhagsvandi stafar af eðlilegum
ástæðum verður leitast við að
leysa úr honum og lagt kapp á að
starfsemi Orkustofnunar sem
slíkrar megi ganga fyrir sig með
eðlilegum hætti og að þau verk-
efni, sem henni voru ætluð skv.
starfsáætlun, en fjárveitinga-
nefnd hefur gengið frá, verði
fram haldið. Endurskoðunar-
nefnd fjármála stofnunarinnar
mun skila áliti til ríkisstjórnar-
Geir Hallgrímsson.
innar, sem síðan mun taka
afstöðu til málsins í heild, m.a.
þeirrar fjáröflunar, sem þá
verður talin óhjákvæmileg.
Fulltrúi í fjármálaráðuneyti
svaraði því til aðspurður, er Mbl.
bar framangreint bréf undir
hann, að Orkustofnun hefði
fjárlagaheimild fyrir um 90
stöðugildum. Endurskoðuð fjár-
hagsáætlun stofnunarinnar
sjálfrar gerir hins vegar ráð fyrir
138 stöðugildum. Orkustofnun
hefði, auk fastra stöðugilda
heimild til að ráða starfsmenn til
að sinna sérverkefnum, sem
henni væri falið að sinna á
hverjum tíma af fjárveitinga-
valdinu. Nefnd, er rannsakaði
fjármál stofnunarinnar, kannaði
m.a., hvort stofnuninni hefði
verið falin sérverkefni, er skýrði
mun heimilaðra stöðugilda og
núv. starfsmannafjölda.
Það var Helgi F. Seljan er las
upp bréf starfsmanna. Auk hans
og ráðherra tók einnig Stefán
Jónsson (Abl.) til máls við
umræðuna.
Njörður P. Njarðvík formað-
ur rithöfundasambandsins
Nýtt rithöfunda-
ráð kjörið - álykt-
anir afgreiddar
Morgunhlaðinu hcíur borizt
eftirlarandi fréttatilkynning frá
Kithöfundasamhandi Islandsi
Þriðja rithöfundaþingi, sem
haldið var í Norræna húsinu
28.—30. apríl 1978, lauk með
aðalfundi Rithöfundasambands
Islands á sunnudag.
Við setningu þingsins á föstudag
ávörpuðu þingheim þeir Vilhjálm-
ur Hjálmarsson menntamálaráð-
herra og Birgir ísleifur Gunnars-
son borgarstjóri. Dr. Oddur Bene-
diktsson flutti erindi sem hann
nefndi „í upphafi tölvualdar". Á
eftir fóru fram umræður og síðan
þáðu rithöfundar boð forseta
Islands að Bessastöðum.
Á laugardagsmorgun flutti
Elías Davíðsson kerfisfræðingur
erindi: „Áhrif gervihnatta á fjar-
skipti og fjölmiðlun" og John Erik
Forslund, framkvæmdastjóri
Norræna rithöfundaráðsins, talaði
um „Nordsat og norræn menning-
arsamskipti". — Hádegisverður
var snæddur í ráðherrabústaðnum
í boði menntamálaráðherra. —
Síðdegis fóru fram fjörugar um-
ræður um gervihnattamálið en
síðan voru á dagskrá ýmis hags-
munamál rithöfunda. Þar voru
samþykktar eftirfarandi 3 álykt-
anir:
1. ályktun
Starfshópur um rekstur Höf-
undamiðstöðvar á þriðja rithöf-
undaþingi, höldnu dagana 28. og
29. apríl 1978, ályktar:
• Að knýja á um stóraukna
fjárveitingu til Höfundamið-
stöðvar sem óhjákvæmilega
stuðlar að viðhaldi og vexti
íslenskrar tungu og menningar-
arfs.
• Að leitað verði samstarfs við
Menningar- og fræðslusamband
alþýðu um kynningu höfunda og
verka þeirra.
• Að hafið verði samstarf við
leikfélög og félagsheimili um
land allt í sama skyni.
• Að kannaður verði möguleiki á
bókmenntakynningum í sam-
bandi við listasýningar hvers
konar.
Auk þess ályktar starfshópur-
inn:
• Að ríki, borgar-, bæjar- og
sveitarfélög leggi árlega fram
fjármagn til að standa straum
af reglubundnum kynningum á
bókmenntum og höfundum.
• Ennfremur telur starfshópur-
inn að upplestur og kynningu á
verkum og höfundum beri að
fella inn í almenna bókmennta-
og íslenskukennslu í skólum
landsins.
2. ályktun
Rithöfundaþing, haldið í Norr-
æna húsinu í Reykjavík dagana 28.
og 29. apríl 1978, samþykkir
eftirfarandi ályktun:
Þar sem engar reglur hafa gilt
um fjölföldun ritverka til notkun-
ar í skólum og öðrum ríkisstofnun-
um, en slíkar fjölfaldanir hafa þó
viðgengist um langt skeið án
nokkurs leyfis og án þess greitt
væri fyrir og jafnvel án ’þess
höfundur vissi af, — samþykkir
rithöfundaþing að leggja sérstaka
áherslu á eftirfarandi atriði:
1. Rithöfundasamband íslands
semji við menntamálaráðuneyti
um greiðslu til Rithöfundasam-
bandsins fyrir fjölföldun rit-
verka í skólum og öðrum ríkis-
stofnunum til þessa og geri
samning við menntamálaráðu-
neytið um slíka notkun ritverka
framvegis og greiðslu fyrir þau.
Njörður P. Njarðvík.
2. Að höfundur hafi aðstöðu til aö
f.vlgjast með því að rétt sé farið
með verk hans í fjölföldun.
3. Náist ekki samningar um
greiðslu fyrir áðurgreind afnot,
skulu gerðar ráðstafanir til að
koma í veg fyrir brot skólanna
á réttindum höfunda sam-
kvæmt höfundalögum.
3. ályktun
• Þriðja rithöfundaþing skorar
á almenningsbókasöfn lands-
ins að láta ganga fyrir kaup
á bókum eftir íslenska höf-
unda og stuðla á þann hátt að
kynningu og útbreiðslu ís-
lenskra bókmennta.
• Þá skorar þingið á mennta-
málaráðuneyti að hlutast til um
að bækur íslenskra höfunda
verði alménnt keyptar í skóla-
bókasöfn.
I tengslum við rithöfundaþingið
og í framhaldi af því var aðalfund-
ur Rithöfundasambands íslands
haldinn sunnudaginn 30. apríl. Þar
fóru fram hin hefðbundnu aðal-
fundarstörf, svo sem skýrsla
fráfarandi formanns (Sigurðar A.
Magnússonar), gjaldkera (Kristins
Reyr) og fráfarandi formanns
Rithöfundaráðs (Matthíasar
Johannessens).
Þar næst var kosið í stjórn
Rithöfundasambandsins til næstu
tveggja ára. Atkvæði féllu þannig:
Formaður: Kjörinn var Njörður
P. Njarðvík með 92 atkvæðum.
Næstur honum að atkvæðatölu var
Baldur Oskarsson með 47 atkvæði.
Tveir meðstjórnendur: Kjörnir
voru Pétur Gunnarsson með 78
atkvæðum og Þorvarður Helgason
með 73 atkvæðum. Næstir þeim að
atkvæðatölu voru: Ingólfur Jóns-
son frá Prestsbakka með 61
atkvæði og Jón frá Pálmholti með
59 atkvæði.
Varamaður: Kosningu hlaut
Baldur Ragnarsson, fékk 71 at-
kvæði. Næstur honum var Rlías
Mar með 51 atkvæði.
Kosning Rithöfundaróðs til
næstu tveggja ára:
Fram komu tveir listar:
A listi ,\nna Brynjálfsdóltir
Kjiill Bjarnason
(Iróta Sijífúsdóttir
(iiinnar Dal
llordís Knilsdóttir
Framhald á bls. 31
Dnegiðídag
örfáir miðar eru enn fáanlegir í Aðalumboðinu Vesturverí.
Dregið í 1. flokki kl. 5.30 í dag.
Happdiættif^|p%79