Morgunblaðið - 02.07.1978, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. JÚLÍ 1978
13
Norska Konunglega siglinga-
klúbbsins. Hann er nú heiðursfor-
seti Alþjóðlega kappsiglinga-
félagsins. Hann er ávallt
viðstaddur árlega kappróðrar-
keppni að Handö við Suðurenda
Oslófjarðar. Þar dvelur hann á
sumrin — en Konungssnekkjan
Norge liggur við akkeri úti á
firðinum. Norge var gjöf frá
norsku þjóðinni til Hákonar
konungs eftir seinni heims-
styrjöldina.
Stríðsárin
í Noregi
Ólafur Konungur lítur á sig sem
dæmigerðan fulltrúa norsku kyn-
slóðarinnar frá árunum milli
stríða. „Við höfðum upplifað
mestu eyðileggingu og óhamingju
í okkar heimsálfu svo öldum
skipti. Við vorum fullviss um að
stríð væri nokkuð sem aldrei
myndi endurtaka sig.Nú er vitað
að sagan endurtók sig og að í þetta
sinn slapp Noregur ekki.
Norska þjóðin veitti mótstöðu
við innrás Þjóðverja árið 1940
Þegar baráttunni lauk í Norður-
Noregi og sýnt var að Hákon
konungur yrði að flýja Noreg
bauðst Ólafur krónprins til að
verða eftir í landinu. Ríkisstjórnin
afþakkaði boðið, en þakkaði og
mat við hinn unga mann umh-
yggju þá sem hann sýndi þjóð
sinni.
Konungur og ríkisstjórn fóru til
Bretlands. Þar tók Ólafur þátt í
öllum norsku athöfnunum á árun-
um 1940—1945. Hann sat í ríkis-
ráðinu, fór og hitti norska sjó-
menn þegar þeir komu í höfn,
skoðaði herdeildirnar sem börðust
undir norskum fána og talaði til
landa sinna í ólöglegu útvarpi, sem
þeir hlustuðu á í hinu hertekna
landi.
Mikilvægust voru þó þau sam-
bönd sem hann kom á við Banda-
ríkin. Hann ferðaðist þar um og
fór og skoðaði norsku herdeildirn-
ar sem voru í þjálfurn í Kanada.
Ólafur kynntist Roosevelt forseta
og fór um hann fögrum orðum. Á
stríðsárunum notaði norska ríkis-
stjórnin þessi tengsl við æðstu
menn í Bandaríkjunum, þegar
mikið lá við, og kynna þurfti vilja
Norðmanna.
Ólafur var settur yfirmaður
norska heraflans frá 1. júlí 1944 —
hann lét af þeim störfum 15. júlí
1945. Krónprinsinn lét sér ekki
nægja að vera aðeins tákn, heldur
vann hann mikið og ferðaðist um.
Enn eru sagðar sögur meðal
liðsforingja frá þessum tíma af
hinum löngú stundum sem yfir-
maður heraflans vann og hélt
fundi í Kingston House í London.
Hann sá um að í síðustu átökunum
á norskri grund yrði allur liðtækur
liðsauki sendur þangað. í þeirri
baráttu var framlag Norðmanna
sjálfra mjög mikilvægt, en í henni
tóku þátt hinn stóri kaupskipa-
floti, norski sjóherinn, flugherinn,
og landher, sem í voru meðal
annars flóttamenn frá Svíþjóð.
Skipafloti Vestmannaeyinga fylgir Noregskonungi til hafs.

Ólafur um borö í konungssnekkjunni Norge.
Sunnudaginn 13. maí steig Ólaf-
ur krónprins á land í Osló eftir að
Þjóðverjverjar höfðu gefizt upp.
Hann ók um höfuðborgina í
herbúningi, var viðstaddur endur-
opnun hæstaréttar og á fimm ára
afmæli brottfarar fjölskyldu sinn-
ar frá Tromsö tók hann á móti
föður sínum og bauð hann velkom-
inn heim fyrir hönd þjóðarinnar.
Vígslan
21. desember 1957 féll það í hlut
Ólafs að tilkynna norsku þjóðinni
dauða konungsins. Hákon hafði
verið veikur í tvö ár fyrir lát sitt.
Þá tók Ólafur, samkvæmt stjórn-
arskránni, við ríkinu og konungs-
tigninni og varð hann Ólafur V.
Hann kaus sér sömu einkunnarorð
og faðir hans hafði gert: „Allt fyrir
Noreg“.
Ólafur vildi að hann yrði vígður
konungur í dómkirkjunni í Þránd-
heimi þrátt fyrir að krýningarat-
höfnin hafði verið lögð niður af
Stórþinginu árið 1908. Hann var
vígður Noregskonungur 22. júní
1958. Eftir vígsluna ferðaðist hann
um land sitt.
Árið 1929 kvæntist Ólafur
frænku sinni Martha Sofia Lovisa
Dagmar Thura, dóttur Karls
Svíaprins og Ingeborg prinsessu.
Stærsta brúðargjöf þeirra var frá
norskum manni í utanríkisþjón-
ustunni, en hann gaf þeim jarð-
eignina að Skaugum í Asker.
Ólafur og Martha eignuðust þrjú
börn, Ragnhildi, Ástríði og Har-
ald, sem varð krónprins við lát afa
síns.
Konungstignin í Noregi er ekki
aðeins tákn heldur starfar kon-
ungur með ríkisstjórninni. Hann
stjórnar ríkisráðsfundi í hverri
viku. Sinn fyrsta ríkisráðsfund sat
Ólafur 1921, „án atkvæðisréttar,
eða ábyrgðar" Hann hefur því
setið ríkisráðsfundi nú í hálfa öld,
og sótt alla þá fundi sem mögulegt
var. Hann segir það hafa verið
fróðlegan skóla og að mörgum
stjórnmálamánninum hafi hann
kynnzt á sínum ferli.
Samkvæmt stjórnarskrá setur
hann og slítur þingi ár hvert. Við
ríkisstjórnarbreytingar spyr hann
fráfarandi forsætisráðherra hvern
hann eigi að kalla í höllina og fela
stjórnarmyndun. Undirskrift hans
er nauðsynleg á mörgum opinber-
um skjölum og ákvörðunum.
Ólafur er sérstaklega geðþekkur
maður og hamingjusamur. Hann
er glaðlyndur og hefur mikla
tilfinningu fyrir sögulegum at-
burðum. Hann trúir að framfarir
í tækni og vísindum megi nota til
að stuðla að öryggi og velmegun í
heiminum. Hann trúir á bjartsýni
og að hún ein geti leitt heiminn
áfram.
Jón Hannesson end-
urkjörinn formaður
Launamálaráðs BHM
Aðalfundur launamálaráðs
BHM var haldinn í orlofsheimilum
bandalagsins að Brekku í Biskups-
tungum laugardaginn 6. maí s.l.
Jón Hannesson, formaður
launamálaráðs, greindi frá starf-
semi ráðsins síðasta starfsár.
Fram kom í skýrslu stjórnar, að
starfsemin einkenndist mikið af
undirbúningi og gerð nýrra kjara-
samninga í lok síðasta árs.
Árni Konráðsson, gjaldkeri
launamálaráðs, gerði grein fyrir
reikningum ráðsins og kynnti
fjárhagsáætlun fyrir næsta starfs-
ár. Var hvort tveggja samþykkt
athugasemdalaust.
Að loknum nokkrum umræðum
um samþykktir launamálaráðs fór
fram stjórnarkjör. Eftirtaldir
voru kosnir í stjórn launamálaráðs
fyrir næsta starfsár: Formaður:
Jón Hannesson, Félagi mennta-
skólakennara, varaform.: Már
Pétursson, Lögfræðingafélagi ís-
lands, ritari: Grétar Guðbergsson,
Félagi ísl. náttúrufræðinga, gjald-
keri: Árni Björnsson, Félagi
íslenskra fræða og meðstj.: Sólveig
Jóhannesdóttir, Félagi háskóla-
menntaðra kennara.
Þetta einbýlishús á Flötun-
um er til sölu
Gallar eru á húsinu, metnir á
7.5 milljónir króna í mars 1978.
Allar nánari upplýsingar um
húseignina fást hjá eiganda,
síma 38019 og hjá Júpiter og
Mars h/f. Símar 11041, 17955
og 16396.
VANTAR ÞIG VINNU (n
VANTAR ÞIG FÓLK í

ÞÚ AL'GLÝSIR l'M ALLT
LASD ÞF.GAR Þl AUG-
LÝSIR í MORGUNBLADLM