Morgunblaðið - 15.07.1978, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. JULI 1978
27
Minning:
Stefanía P. Marteins
dóttir Argilsstöðum
Fædd 28. maí 1900
Dáin 4. júlí 1978
í dag, laugardaginn 15. júlí,
verður til moldar borin að Breiða-
bólstað í Fljótshlíð, Stefanía
Marteinsdóttir, húsfreyja á Ar-
gilsstöðum í Hvolhreppi.
Stefanía fæddist í Pálmahúsi á
Norðfirði 28. maí aldamótaárið.
Þar bjuggu foreldrar hennar,
Marteinn Oli Bjarnason, sjómaður
og kona hans, Þóra Pétursdóttir.
Stefanía var elst 10 systkina en
hin voru: Bjarni, Eyjólfur, Oddný,
Guðmundur, Sveindís, Snjólaug,
Reimar, Árni og Guðmundur.
Faðir Stefaníu, Marteinn Oli var
Austfirðingur, fæddur á Seyðis-
firði. Móðir Stefaníu, Þóra, var
fædd í gamla Kópavogsbænum en
foreldrar hannar bjuggu þá í
Hafnarfirði.
Foreldrar Stefaníu fluttust til
Hafnarfjarðar, þegar Stefanía var
fjögurra ára. Stundaði faðir henn-
ar þar sjómennsku og önnur störf.
Æskustöðvar Stefaníu urðu því
Hafnarfjörður í byrjun þessarar
aldar. Þegar henni óx aldur og
þroski aðstoðaði hún móður sína
með hinn stóra barnahóp en
Stefanía var þeirra elst, eins og
áður getur. Einnig stundaði hún
fiskvinnu og önnur störf eins og
flestir í Hafnarfirði á þeim tíma.
Á þessum tíma tíðkaðist það meira
en nú að ungar stúlkur réðu sig í
kaupavinnu til sveita á sumrum.
Og svo fór að Stefanía réð sig sem
kaupakona að Ægissíðu við Ytri-
Rangá og þar kynntist hún eigin-
manni sínum, Arngrími, yngsta
syni Jóns bónda Guðmundssonar á
Ægissíðu, og konu hans Guðrúnar
Pálsdóttur.
Arngrímur lifir nú konu sína.
Ungu hjónin bjuggu fyrst í föður-
garði, en fluttust fljótlega að
Árgilsstöðum í Hvolhreppi, eða
fyrir 48 árum síðan. Að Árgils-
stöðum er tvíbýli og bjuggu þau
hjón í norðurbænum. Þeim varð
fjögurra barna auðið. Dæturnar
urðu 3, Guðrún, Ágústa og Marta.
Sonurinn einn, sem alla tíð hefur
staðið við hlið foreldra sinna í
búskapnum.
Á Árgilsstöðum undi Stefanía
vel og tók mikla ástfóstri við
staðinn, þótt ekki væri þar ná-
lægðin við hafið eins og á æsku-
stöðvunum.
Árin á Árgilsstöðum urðu 48 og
þar skilaði Stefanía sínu lífshlut-
verki, svo af bar. Hún bjó bónda
sínum og börnum hlýtt og gott
heimili sem ætíð var gott að koma
á. Þar ríkti líf og fjör þegar börnin
voru að alast upp. Heimilið
mótaðist í anda húsfreyjunnar,
sem þar réð ríkjum og hennar
einkenni voru hreinskilni, einurð
og hlýja. Myndarskapur einkenndi
heimilið, enda hafði húsfreyja
verið vön mikilli vinnu frá æsku-
árunum.
Hún var þrekmikil fram á
síðustu ár. Stefanía hefur tekið
drjúgan þátt í uppeldi barnabarna
sinna og barna systkina sinna. Á
heimili hennar fengu þau sama-
stað á sumrum og mörg eiga þau
þaðan sínar bestu minningar og
það fordæmi sem Stefanía veitti
þeim mun reynast hollt vegarnesti
í lífinu.
Hér er nú farin á fund skapara
síns kona, sem allir sem til þekkja
munu syrgja og finnast að sé
sjónarsviptir að.
Eiginmanni hennar og fjöl-
skyldu votta ég samúð mína.
Bergsteinn Gizurarson.
í dag þegar vinir og ættingjar
kveðja Stefaníu á Árgilsstöðum
hinztu kveðju, vil ég minnast
hennar með nokkrum orðum.
Stebbá eins og hún var ávallt
kölluð af þeim, sem þekktu hana,
var fremur lág vexti með silfur-
grátt, fallegt hár, mildán, hlýjan
og hýran svip og hló svo hjartan-
lega. Þannig er mynd hennar í
huga mér og þannig mun ég ætíð
muna hana.
Stefanía fæddist 28. maí árið
1900 í Norðfirði. Foreldrar hennar
voru hjónin Þóra Pétursdóttir og
Marteinn Óli Bjarnason, vélstjóri.
Fjögurra ára gömul flyst hún með
foreldrum sínum til Hafnarfjarðar
og elst þar upp. Hún var elst af tíu
systkinum og eru tvær systur og
tveir bræður á lífi.
Það Segir sig sjálft, að á svo
stóru heimili var nóg að starfa og
kom það fljótt í hlut Stefaníu að
hjálpa til við heimilisstörfin.
Gæta yngri systkina og ekki hvað
sízt að útbúa föt, því ekki var í þá
daga hlaupið í búðir eftir fötum.
Marga stundina hefur hún því
setið við rokkinn eða hafa nál eða
prjóna í höndum og byrjað þannig
sínar fyrstu hannyrðir. Eftir að
hún fór að vinna utan heimilis var
það aðallega vinna við fisk, sem
hægt var að fá.
Á uppvaxtarárum sínum í Hafn-
arfirði kynnist Stefanía góðtempl-
arareglunni og gerist félagi í
stúkunni Daníelsher. Árið 1934,
þegar stúkan Gróandi á Rangár-
völlum var stofnuð, verður hún
stofnfélagi og starfar þar meðan
sá félagsskapur var til. Hún sat
mörg stórstúkuþing og málefni
góðtemplara voru henni hugfólgin.
Árið' 1924 verða þáttaskil í lífi
Stefaníu, er hún ræður sig sem
kaupakona að Ægissíðu í Rangár-
vallasýslu til Guðrúnar Pálsdóttur
og Jóns Guðmundssonar. Þar
kynnist hún eiginmanni sínum,
Arngrími, yngsta syni þeirra
Ægissíðuhjóna. Stefanía og Arn-
grímur voru gefin saman 18. maí,
1929. Bjuggu þau eitt ár á
Ægissíðu, en flytja árið 1930 að
Árgilsstöðum í Hvolhreppi og hafa
búið þar síðan, eða í 48 ár.
Þau hjónin eignuðust fjögur
börn, þau eru: Guðrún, gift Benja-
mín Jóhannessyni, starfsmanni
hjá Lýsi h.f.; Jón, býr á Árgilsstöð-
um; Ágústa, gift Sæmundi Óskars-
syni, prófessor við Háskóla Is-
lands, og Marta, gift Svavari
Friðleifssyni, starfsmadni hjá
Kaupfélagi Rangæinga á Hvols-
velli. Barnabörn sín, sem eru
ellefu, sá Stefanía vaxa og þrósk-
ast og gladdist með þeim yfir
unnum áfanga hvort sem var í
leik, starfi, námi eða íþróttum.
Stefanía var mikil hannyrða-
kona. Má segja, að hún hafi alltaf
haft eitthvað í höndunum til að
sauma eða prjóna. Þau eru mörg
stykkin, sem hún hefur saumað út
og ber heimili hennar fagurt vitni
þess. Kunn varð hún af harðang-
urs- og klaustursaumum sínum og
handbragð hennar prýðir bæði
altarið í Oddakirkju og Keldna-
kirkju.
Þegar leiðir skiljast um sinn eru
þakkir efst í huga. Ég er þakklát
fyrir að hafa fengið að kynnast
Stefaníu á Árgilsstöðum, fyrst
sem barn, því hún kom oft í
heimsókn, þegar ég var að alast
upp og eins eftir að ég stofnaði
mitt heimili. Það var alltaf gaman
að fá hana í heimsókn. Frá henni
streymdi hlýja og góðvild í ann-
arra garð og manni leið vel í návist
hennar.
Við systkinin kveðjum Stefaníu
þakklátum huga fyrir vinsemd
hennar og tryggð við okkur og
börn okkar. Með þeim fylgdist hún
og kom til að gleðjast með okkur
á gleðistundum þeirra, þar til í vor
að heilsu hennar hrakaði og
kraftarnir voru á þrotum, en
börnunum gleymdi hún samt ekki
og þannig var hún til hinstu
stundar. Þegar okkur hjónum
fæddist dóttir, nú í júní, vildi hún
taka þátt í gleði okkar, þó sjálf
væri hún sárþjáð og helsjúk. Slik
var tryggð hennar og ræktarsemi.
Stefanía andaðist 4. júlí á
Vífilsstöðum og verður jarðsungin
í dag frá Breiðabólstaðarkirkju í
Fljótshlíð.
Eiginmanni hennar, börnum,
tengdabörnum og barnabörnum
flyt ég innilegar samúðarkveðjur.
Ingibjörg Þorgilsdóttir
SVAR MITT
EFTIR BILLY GRAHAM
Fyrir ári bað ég manninn minn að fara í burtu, þar sem
hann hafði verið mér ótrúr í mörg ár. Nú hcfur hann beðið
mig að fyrirgefa sér og segist hafa tekið trú á Krist. Hvað
á ég að gera?
Auðvitað get ég ekki sagt yður, hvort maður yðar
hefur tekið sinnaskiptum í raun og veru. En það get
ég sagt yður, að afturhvarf getur átt sér stað á
augabragði. Líf manns getur breytzt snögglega. Ég hef
margsinnis orðið vitni að því.
Jesús sagði, að menn þyrftu að endurfæðast, og
fæðing stendur stutt yfir. Ef maður yðar hefur
frelsazt í raun og veru, verður hann yður trúr upp frá
þessu. Þér megið ekki gera lítið úr kraftaverki hins
nýja lífs.
Þér viljið vita, hvað þér eigið að gera. Ég get aðeina
hvatt yður til að gefa gaum að ráði Jesú. Hann hvetur
fólk alltaf til að fyrirgefa æ á ný. Eitt tækifæri enn
gæti breytt allri framtíð yðar. Ef til vill eigið þér
beztu ár yðar í vændum.
Ef þeir eruð ófús að fyrirgefa, finnið þér ef til vill
aldrei neina fullnægju í sambúð með þessum nýja
manni. Minnizt orða Biblíunnar: „Ef einhver er í
Kristi, er hann ný skepna; hið fyrra er farið, sjá, allt
er orðið nýtt“.
Minning - Anna Teits-
dóttir Bakka Víðidal
Með nokkrum orðum langar mig
til að minnast minnar ágætu
tengdamóður. Hún var fædd að
Haga í Þingi 1. des. árið 1895.
Foreldrar hennar Jóhanna Björns-
dóttir frá Marðarnúpi systir
Guðm. Björnssonar landlæknis og
Teitur Teitsson voru þar merk
hjón og að þeim stóðu hraustir
stofnar. Skömmu síðar fluttu þau
að Ægissíðu á Vatnsnesi og loks að
Víðidalstungu og þar ólst Anna
upp. Hún var næst elst í stórum
systkinahópi. Kom því fljótt í
hennar hlut að annast systkini sín
sem öll voru henni kær. Hún vann
á búi foreldra sinna öll sín æskuár
af miklum dugnaði og ósérhlífni.
Einn vetur var hún á alþýðuskóla
á Hvammstanga sem Ásgeir
Magnússon frá Ægissíðu rak þar
af sérstökum áhuga og dugnaði og
notfærði Anna sér þann tíma vel.
Þá skal þess minnst að um tveggja
vetra skeið var hún í Reykjavík og
var þá á heimili Guðmundar
landlæknis frænda síns.
Anna giftist árið 1921 Gunn-
laugi Jóhannessyni frá Auðunar-
stöðum, og er hann látinn fyrir
rúmum 8 árum. Fyrsta búskapar-
árið voru þau á Auðunarstöðum en
1922 fluttu þau að Bakkakoti í
Víðidal þar sem þau bjuggu æ
síðan og tókst að gera kotið að
veglegri jörð, er það mikil saga um
dugnað, fyrirhyggju, þolinmæði og
þrautseigju. Ræktunin var mikil
og húsakostur allur bættur og
þannig auðnaðist þeim að skila í
hendur yngsta syni sínum hinni
ágætustu bújörð sem hann hefir
vissulega kunnað að meta og tekið
upp þráðinn þar sem þeirra missti
við.
Þau hjónin voru miklar atorku-
og dugnaðarmanneskjur og sam-
hent í lífsbaráttunni. Þau eignuð-
ust 9 börn og komust 8 upp og eru
öll á lífi, Ingibjörg húsfreyja í
Stykkishólmi, Jóhanna húsfreyja
á Móbergi á Rauðasandi, Björn
húsgagnasmíðameistari í Reykja-
vík, Jóhannes sjómaður s.st.,
Aðalheiður starfsstúlka á Kéldum,
Elísabet húsfreyja í Reykjavík,
Egill dýralæknir á Hvammstanga
og Ragnar bóndi á Bakka. Anna
helgaði börnum sínum og heimili
alla starfskrafta sína, vakti yfir
velferð barnanna og fylgdist með
hverju fótmáli þeirra enda var hún
mikil dugnaðar- og ráðdeildarkona
og mat meira þarfir fjölskyldunn-
ar en sínar eigin. Hafði hún
mikinn hug á menntun þeirra og
studdi þau til skólagöngu með
ráðum og dáð og b.vrjaði með því
að taka farskólann inn á heimilið
um mörg ár meðan börnin voru á
skólaaldri og gefur að skilja að þá
hefir hún þurft að leggja hart að
sér þegar mörg aðkomubörn voru
tekin inn á heimilið. Fatnað á
börnin vann hún allan heima,
prjónaði og saumaði á alla fjöl-
skylduna og oft var vinnudagurinn
langt fram á nótt og ekki gekk hún
alltaf heil til skógar. Hún var
gréind vel og ljóðelsk, kunni
feiknamikið af ljóðum og lögum,
stálminnug og hafði góða frásagn-
arhæfileika. Er mér sérstaklega í
huga eftir að hún hafði orðið fyrir
alvarlegum sjúkdómsáföllum,
hvað minnið var óskert og frá-
sagnargleðin mikil og þegar komið
var inn í sjúkrastofuna sagði hún
oft svo eftirminnilega frá bernsku
sinni og myndin sem hún brá upp
varð ljóslifandi. Alltaf var af nógu
að taka og fróðleik að miðla.
Kynni okkar hófust fyrst þegar ég
kvæntist dóttur hennar, Ingi-
björgu. Ég var fljótur að átta mig
á því að þar fór engin rrliðlungs-
kona, og mér var hún jafnan sem
sönn móðir og marga ánægjulega
dvöl átti ég og fjölskylda mín hjá
henni á Bakka um áraraðir og
alltaf var tilhlökkun barnanna
jafn fersk þegar fara átti í
heimsókn til afa og ömmu, enda
fannst okkur ekkert suniar nema
farið væri norður á Bakka.
Það er ekki ýkja langt síðan að
góður vegur kom heim að Bakka.
Áður varð að fara lélegan veg og
tvisvar yfir Víðidalsá óbrúaða og
er mér enn í fersku minni fyrsta
ferðin mín fram í dalinn. Og gott
var að koma heim og njóta hins
yndislega friðar og þess anda sem
þar var ríkjandi. Seinustu 4 árin
var Anna rúmföst á sjúkrahúsinu
á Hvammstanga. Hjúkrunar- og
starfsfólk þar á sérstakan heiður
skilið fyrir hjúkrun þá og umönn-
un sem þau iétu henni í té. Á betra
varð ekki kosið. Þökk sé þeim fyrir
það.
í dag, á laugardegi, verður hún
kvödd frá æskuheimili sínu og
kirkjunni sinni í Víðidalstungu.
Sveitungar safnast saman ásamt
vinum og minningar og þakklæti
fylla hugina. Það er heiðríkja yfir
samfylgdinni, Ég naut hennar
ríkulega og fyrir það vil ég þakka
og svo ótal margt sem ekki verður
tíundað.
Guð blessi hana ævinlega og gefi.
henni ríkulega af sinni miklu náð
nú þegar nýr áfangi lífsins tekur
við. Blessuð sé minning góðrar
konu.
Stykkishólmi, 12, júlí 1978
Árni Helgason
Nýjar
bækur MM
N'OKKRAR bækur hafa verið
gefnar út hjá Máli og menningu að
undanförnu. Skáldsagan Maðurinn
sem hvarf, eftir sænsku höfurd-
ana Maj Sjöwall og Per Wahlöo, er
komin út í þýðingu Þráins Bertels-
sonar. Þetta er önnur bókin í
sagnabálknum Skáldsaga um
glæp, fyrsta bókin, Morðið á
ferjunni, kom út á síðastliðnu
hausti. Sögur i þessum bálki hafa
verið lesnar í Ríkisútvarpi og
kvikmyndin Maðurinn á þakinu,
sem byggð er á einni þeirra, var
sýnd í kvikmyndahúsum í vetur.
Maðurinn sem hvarf er 202 bls.,
gefin út bæði innbundin g sem
pappírskilja í smærra broti. Bókin
er prentuð í Prentrún h.f.
Baráttan um brauðið, eftir
Tryggva Emilsson, er kornin út í
annarri útgáfu. Fyrsta útgáfa kom
út s.l. haust, og seldist upp á
skömmum tíma. Bókin hefur verið
tilnefnd af Islands hálfu til
Bókmenntaverðlauna Norður-
landaráðs. Prentsmiðjan Hólar
h.f. prentaði bókina sem er 398 bls.
að stærð.
Búrið, eftir Olgu Guðrúnu Árna-
dóttur, er einnig komin út í
annarri útgáfu hjá Máli og
menningu. Undirtitill er Saga
handa unglingum og öðru fólki.
Myndskreytingar eru eftir Guð-
rúnu Svövu Svavarsdóttur. Búrið
er 170 bls. prentuð í Prentsmiðj-
unni Hólum h.f.