Morgunblaðið - 08.09.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. SEPTEMBER 1978

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2000.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 100 kr. eintakið.
Er kosningasigur
Alþýðuflokksins
að engu orðinn?
Talað hefur verið um, að kosningasigur Alþýðuflokksins hafi
verið hinn mesti í sögu lýðveldisins. Fyrst á eftir þóttust hinir
nýkjörnu þingmenn hans hafa himin höndum tekið og töldu sér alla
vegi færa. Hver yfirlýsingin rak aðra og allt átti að gera í senn
af ríkisstjórn, sem mynduð yrði af Benedikt Gröndal.
En brátt kom í ljós, að hlutirnir voru ekki svo einfaldir sem þeir
hugðu. Framsóknarmenn kenndu Alþýðuflokknum um ósigur sinn
og gátu ekki fyrirgefið síendurteknar árásir á Ólaf Jóhannesson sem
dómsmálaráðherra. Alþýðubandalagsmenn þoldu illa, að Alþýðu-
flokkarinn skyldi orðinn jafnstór sér á þingi. Þessir tveir flokkar
sameinuðust um, að Benedikt Gröndal skyldi fara sneypuför í
tilraunum sínum til mynðunar meirihlutastjórnar. Það gerði þeim
svo leikinn léttari, að Alþýðuflokksmenn gerðu þátttöku
Alþýðubandalagsmanna í ríkisstjórn skilyrði fyrir sinni þátttöku.
Þannig komu þeir sjálfum sér í þá úlfakreppu, sem þeir hafa síðan
verið í.
Sú niðurstaða, að Ólafur Jóhannesson varð forsætisráðherra og
dómsmálin áfram í höndum framsóknarmanna svíður mörgum
Alþýðuflokksmanni sárt. Sighvatur Björgvinsson alþingismaður
kemst svo að orði, að hann kallar það „kaldhæðni, að sá maður, sem
ég held að Alþýðuflokkurinn hafi unnið sinn kosningasigur gegn,
skuli nú að loknum kosningum yera leiddur til forystu með þjóðinni
af Alþýðuflokknum sjálfum." I þessum ummælum þingmannsins
felst að sjálfsögðu viðurkenning á því, að með ráðherraskipaninni
er svo um hnúta búið, að öllum hinum stóru málum Alþýðuflokksins
fyrir kosningar hefur nú verið varpað fyrir róða.
En samstarfsflokkum Alþýðuflokksins og þá sérstaklega
framsóknarmönnum er þetta ekki nóg. Þeir finna, að hann liggur
vel við höggi og því skal neyta færisins. I leiðara Tímans í gær er
svo komizt að orði um hina yngri þingmenn Alþýðuflokksins: „Þessi
hópur stjórnmálamanna hefur tekið sér það fyrir hendur að ástunda
stjórnmálastörf eins og kvikmyndastjörnur hegða einkalífi sínu eða
íturvaxnir hnefaleikakappar orða yfirlýsingar sínar hver um annan,
áður en stigið er inn í hringinn og pústrar taka við af gapuxalegum
fúkyrðum." Þingmönnum Alþýðuflokks er líkt við „hirðfífl, sem
atyrða hvert annað" og af því er dregin sú ályktun, að „ekki þurfi
meira en rosalegan strigakjaft til þess að komast í álit meðal
Islendinga og hljóta traust þeirra meira að segja til æðstu metorða
í landinu" —.
Og hinn nýi dómsmálaráðherra, Steingrímur Hermannsson, talar
um að „sér þyki yfirlýsingar sumra Alþýðuflokksmanna um sína
efnahagsstefnu ákaflega furðulegar“ og rekur síðan óraunsæi
Alþýðuflokksmanna í tillögugerð sinni til lausnar efnahagsvandan-
um.
Með þessum og þvílíkum hætti hyggjast framsóknarmenn nú
beygja hinn unga og lítt reynda þingflokk Alþýðuflokksins niður í
duftið. Það verður hamrað á því, að Alþýðuflokkurinn hafi ekki
komið sínum stóru málum fram, sýnt fram á úrræðaleysi hans í
efnahagsmálum og málflutningur hans gerður tortryggilegur. En
sárindi framsóknarmanna undan kosningaósigrinum leyna sér ekki
og sú staðreynd, að þeim þótti það illur kostur að ganga í eina sæng
með Alþýðuflokknum.
Þannig hafa óheilindin búið um sig, síðan hin nýja vinstri stjórn
var mynduð. Enn er vika ekki liðin. Þó koma nýir þverbrestir fram
á hverjum degi. Einn daginn er látið í veðri vaka, að samkomulag
hafi náðst til Iausnar efnahagsvandanum, — vitaskuld til
bráðabirgða. Hinn næsta dag kemur í Ijós, að svo var ekki.
Mismunandi yfirlýsingar eru gefnar í öryggis- og utanríkismálum.
Deilur eru uppi um fyrirvara Alþýðuflokksins, m.a. í efnahagsmál-
um, og fyrirheit Alþýðubandalagsins um undanslátt í því efni og
stendur þar fullyrðing geng fullyrðingu.
Myndun ríkisstjórnar Ólafs Jóhannessonar tók tvo mánuði.
Stöðugar viðræður fóru fram milli ílokkanna og síðustu vikurnar
voru gefnar út yfirlýsingar um það nær því að segja á hverjum degi,
að svo og svo mikið hefði áunnizt. Samkomulag átti að hafa náðst
við verkalýðshreyfinguna til lausnar efnahagsvandanum, þar sem
gengið var inn á svo og svo mikið frávik frá gildandi samningum
og þar fram eftir götunum. En nú er komið í ljós, að allt var þetta
skrum eitt og látalæti. Lausn efnahagsvandans er enn ekki fundin,
og sú efnahagsstefna til frambúðar, sem Alþýðuflokkurinn boðaði
að væri skilyrði fyrir þátttöku sinni í ríkisstjórn, er enn ekki komin
á umræðustig. Það er því ekki að furða, þótt sú skoðun sé almennari
•neð hverjum degi, að kosningasigur Alþýðuflokksins sé að engu
rðinn. Fyrirheitin voru vissulega fögur, — en við ekkert af þeim
uefur verið staðið.
Pirro með almenna
fyrirlestra um áfengis-
vandamál um helgina
— fer til Akureyrar á mánudaginn
JOSEPH P. Pirro, forstöðumaður
ráðgjafardeildar Freeportsjúkra-
hússins í New York, er staddur
hér á landi, og mun hann á
næstunni flytja fyrirlestra í
Reykjavík og á Akureyri um
áfengisvandamál.
Á morgun, laugardag og á
sunnudaginn flytur Pirro fyrir-
lestra f Súlnasal Hótels Sögu, og
verða þeir öllum opnir. Umræðu-
efnið verðuri Að lifa allsgáður —
ábyrgð og ábyrgðarleysi.
Pirro kom hingað til lands fyrir
tveimur árum og lét sjónvarpið þá
gera þrjá fræðsluþætti þar sem
hann fjallaði um áfengisvandamál
og vöktu þeir mikla athygli.
Hinir almennu fyrirlestrar
Joseph P. Pirro
Pirros verða í Súlnasalnum á
laugardaginn kl. 10—12 og kl.
14—l6, en á sunnudaginn kl.
10.30-12.30 og kl. 14—16. Á
Akureyri verður Pirro á mánudag-
inn kemur og hefst fyrirlestur
hans þar í Sjálfstæðishúsinu kl.
20.30.
Joseph P. Pirro mun á næstunni
heimsækja sjúkrastöð SÁÁ í
Reykjadal í Mosfellssveit, endur-
hæfingarstöðina að Sogni í Ölfusi,
svo og áfengisdeildina að Vífils-
stöðum, og er ætlunin að hann
haldi fyrirlestra á öllum þessum
stöðum.
Það eru samtök fólks, sem
hefur verið á Freeport á undan-
förnum árum, Freeport-klúbbur-
inn, sem stendur fyrir heimsókn-
inni, en klúbburinn heldur Pirro
og konu hans kveðjuhóf í Glæsibæ
næstkomandi fimmtudagskvöld.
Skjöl og uppdráttur úr Þjóða-
skjalasafni afhent til Færeyja
Frá því er greint í nýútkomnu
fréttabréfi menntamálaráðuneyt-
isins að fráfarandi menntamála-
ráðherra, Vilhjálmur Hjálmars-
son. hafi ákveðið í samráði við
Bjarna Vilhjálmsson þjóðskjala-
vörð að afhenda landstjórn Fær-
eyja nokkur skjöl, sem varða
stjórnarmálefni Færeyja á tíma-
hilinu 1646 til 1735 auk uppdrátt-
ar af Þórshöfn í Færeyjum frá
árinu 1782 en þessi skjöl hafa
verið varðveitt 1 skjalasafni
stiftamtmanns í Þjóðskjalasafni
íslands. Verða skjöl þessi afhent
síðar að höfðu samráði við
landstjórn Færeyja og verða þau
geymd í Landsskjalasafni
Færeyja.
í skjalasafni stiftamtmanns í
Þjóðskjalasafni íslands er ein
askja með skjölum, er varða
stjórnarmálefni Færeyja á tíma-
bilinu 1646—1735. Auk þess er
varðveittur í safninu haglega og
fagmannlega gerður uppdráttur af
Þórshöfn í Færeyjum frá árinu
1782. Þess er vert að geta, að
stiftamtmaðurinn yfir Islandi var
jafnframt stiftamtmaður yfir
Færeyjum frá 6. mars 1720 til
jafnlengdar 1775. Er þar vafaiaust
að leita skýringar á því, að skjöl
um Færeyjar eru niðurkomin í
Þjóðskjalasafni.
Liklegast er, að framangreind
skjöl hafi verið flutt hingað til
lands árið 1770, er Lauritz Andre-
as Thodal settist að hér á landi,
fyrstur stiftamtmanna yfir Is-
landi, og orðið hér innlyksa árið
1776, er Færeyjar voru lagðar
undir Sjálandsstifti. Hins vegar
verður nú ekki séð, hvernig
stendur á uppdrættinum af Þórs-
höfn. Hann hefur legið í Þjóð-
skjalasafni án samhengis við
önnur skjöl, og er öldungis ókunn-
ugt um sögu hans. Uppdrátturinn
er dagsettur 31. janúar 1782 í
Kaupmannahöfn og undirritaður
af manni, sem virðist heita
L.U.Born, en ekki verður séð í
Dansk biografisk leksikon, hvaða
maður þetta hefur verið.
Flest framangreindra skjala
varða fjárhag skóla í Þórshöfn og
kirkna í Færeyjum, nokkur varða
verslun, en örfá skjalanna varða
önnur mál, svo sem flutning fanga
frá Færeyjum til Danmerkur.
Að meðtöldum uppdrættinum
eru skjöl þessi 21 talsins, og eru
sum þeirra allmörg blöð hvert um
sig. Álls eru skjölin á 142 blöðum
fyrir utan uppdráttinn.
Mótmælir áformu
Farmanna- og fiskimannasamband íslands:
bindingu aJIra
FARMANNA- og fiskimannasam-
band íslands hefur sent ríkis-
stjórninni bréf, þar sem mótmælt
er harðlega áformum ríkisstjórn-
arinnar um að binda með lögum
alla kjarasamninga til 1. desem-
ber 1979 að öðru en verðbótum og
þeim í sumum tilfellum skertum.
Þá lýsir fundurinn furðu sinni og
hneykslan á því að ekki hafi verið
haft samráð við sjómenn um þær
ráðstafanir sem í bígerð hafa
verið svo sem við aðra launþega.
Bréf FFSÍ. sem sent hefur verið
forsætisráðuneytinu, cr svohljóð-
andii
Fundur stjónar og formanna
sambandsfélaga Farmanna- og
fiskimannasambands Islands,
haldinn 6. og 7. september 1978
ályktar eftirfarandi:
1. IJm skerðingu samningsréttar
og samráð við launþega
Fundurinn mótmælir harðlega
áformum ríkisstjórnarinnar að
binda með lögum alla kjarasamn-
inga til 1. desember 1979 að öðru
en verðbótum og þeim í sumum
tilfellum skertum.
Fundurinn lýsir furðu sinni og
hneykslan á því að samtökum
sjómanna skuli ekki hafa verið
boðið til þeirra viðræðna sem
staðið hafa milli ríkisstjórnar-
flokkanna og fulltrúa sumra laun-
þegasamtaka í landinu um ráð-
stafanir í kjaramálum, en ofan-
greind áform fengin samtökunum
í hendur til umsagnar, þegar
enginn eða mjög lítill möguleiki er
að hafa áhrif á gang mála og koma
sjónarmiðum samtakanna fram.
Svo ekki sé talað um að ætla tíma
til að vinna tillögum fylgi í
félögunum og fá þannig traustari
grunn fyrir það sem á að gera.
2. Um verðbætur á laun
Vegna þeirrar ákvörðunar ríkis-
stjórnarinnar að takmarka verð-
bætur á laun og setja samningana
ekki í gildi, þrátt fyrir marggefin
fyrlrheit þar um, vill fundurinn
kja
benda á hina algjöru sérstæðu
sjómanna, að í kjarasamningum
þeirra eru engin ákvæði um
skilgreiningu vinnutíma og því
enginn afmarkaður dagvinnutími
né heldur skilgreind álög eins og
vaktaálag. Hljóta því samtök
sjómanna að krefjast þess að fullt
tillit sé tekið til sérstöðu þessara
manna við ákvörðun verðbóta.
3. Um áhaínagjaldeyri
Fundurinn bendir ennfremur á,
að varðandi fyrirhugaðar álögur á
ferðagjaldeyri þá verða umræddar
álögur á áhafnargjaldeyri skips-
hafna aldrei liðnar, þar sem hér er
um hluta launa að ræða og
tilkominn á allt öðrum forsendum
en almennur ferðagjaldeyrir.
4. Um lífeyrismál
Það er krafa samtakanna að
þessi ríkisstjórn tryggi öllum
viðunandi lífeyri eftir 67 ára
aldur, hvort heldur þeir eru í
stéttarfélögum eða ekki. Þessu