Morgunblaðið - 05.10.1978, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÓIÐ, FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 1978
18
Gísli Jónsson menntaskólakennari:
Tekið í streng
með Sveini
Fyrir skemmstu átti ég tal við
(jamian bekkjarbróður, sem er
búsettur í Svíþjóð. Hann er þar í
allgóðu starfi, telst miðstéttar-
maður og borgar 65 krónur í
skatta af hverjum 100 sem hann
aflar. A sama tíma hafa margir
Svíar hætt að vinna, telja slíkt
ekki borga sig og vilja heldur
lifa á skattfrjálsum atvinnu-
leysisbótum sem duga þeim til
fæðis og klæðis. Hversu hag-
kvæmt slíkt er fyrir sænskan
þjóðarbúskap og þjóðarsiðferði í
bráð og lengd er svo umhugsun-
arefni.
Þetta kom m.a. upp í huga
minn eftir lestur hinnar stór-
merku greinar Sveins Jónssorrar
viðskiptafræðings sem birtist
hér í blaðinu fyrir skömmu. Hún
er jafnágæt og maðurinn sjálfur
og hefur að vonum vakið mikla
athygli. Fáar blaðagreinar, sem
ég hef lesið upp á síðkastið,
hefði ég sjálfur fremur viljað
hafa skrifað.
Ég hef lengi haldið því fram,
að raunhæfasta kjarabót mikils
hluta launþega á Islandi væri
stórlækkun beinna skatta, og ég
er enn þeirrar skoðunar. Meðal
annars þess vegna hef ég um
áratugi fylgt Sjálfstæðisflokkn-
um, því að innan hans hefur
verið að finna heilbrigðust
viðhorf í skattamálum og sí-
fellda viðleitni til þess að
verjast ofsköttun af opinberri
hálfu með öllu því misrétti og
ranglæti sem henni hefur fylgt.
Upp í huga minn koma nokkur
dæmi, sem sögunnar vegna er
ómaksins vert að tína til:
1. Fyrir forgöngu þingmanna
Sjálfstæðisflokksins var hætt að
skattleggja tekjur manna af
vinnu við byggingu eigin íbúða.
2. Tveir af þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins fluttu á
aiþingi 1951 þingsályktunartil-
lögu til þess að lækka beina
skatta og finna ný úrræði í
fjármálum sveitarfélaga.
3. Árið eftir fluttu enn tveir
af þingmönnum Sjálfstæðis-
flokksins frumvarp til laga um
lækkun skatta, á fjölskyldufólki
og láglaunamönnum.
4. Sjálfstæðismenn beittu sér
fyrir því að sparifé væri skatt-
frjálst.
5. Fyrir forgöngu sjálfstæðis-
manna fengu sveitarféiögin
hluta af söluskatti svo að á
sínum tíma var hægt að stór-
lækka útsvör.
6. Árið 1951 flutti einn af
þingmönnum Sjálfstæðisflokks-
ins frumvarp um afnám tekju-
skatts. Einn andstæðinganna
lýsti því sem „skemmtilegri
fjarstæðu.“
7. Tveir af þingmönnum
Sjálfstæðisflokksins komu því
til leiðar með tillögugerð 1951 að
tekjuskattur var stórlækkaður
(um 29% að meðaltali á ein-
staklingum).
8. Sama ár fluttu þingmenn
Sjálfstæðisflokksins tillögu um
að allar giftar konur, hvort sem
þær ynnu innan eða utan
heimilis, yrðu sjálfstæðir skatt-
greiðendur.
9. Bæjarfulltrúar Sjálfstæð-
isflokksins á Akureyri 1959
fluttu áskorunartillögu til al-
þingis þess efnis, að skattlögð
skyldi eyðsla en ekki vinna og
tekjuskattur einstaklinga yrði
afnuminn. Rök þeirra voru m.a.:
a) Þeir sem mestu eyddu og
mestan munað veittu sér,
greiddu þá mesta skatta. b)
Metið yrði að verðleikum spar-
semi, ráðdeild og dugnaður. c)
Ríkið sparaði stórfé vegna
ódýrari skattheimtu (þess eru
dæmi að skattar á íslandi hafi
ekki staðið undir innheimtu-
kostnaði). d) Misrétti vegna
aðstöðumunar til að dylja tekjur
stórminnkaði.
10. í upphafi Viðreisnar-
stjórnar Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðuflokksins var tekjuskatt-
ur af almennum launatekjum
afnuminn, og tekjuskattur allur
taldist þá til smámuna miðað
við það sem oft hefur verið fyrr
og síðar. Þegar bæjarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins á Akureyri fluttu
tillögu til að fagna þessari
beytingu, fengust ekki aðrir til
þess, og bæjarfulltrúar Alþýðu-
bandalagsins greiddu beinlínis
atkvæði gegn því að afnema
tekjuskatt af almennum launa-
tekjum.
Þessi dæmi verða að nægja í
bili, en ættu að segja nokkra
sögu. Alla tíð Viðreisnarstjórn-
arinnar var fylgt hófsköttunun-
arstefnu. Að sjálfsögðu snerist
allt á verri veg í tíð stjórnarinn-
ar, og í Endurreisnarstjórn
Geirs Hallgrímssonar tókst ekki
nema að litlu leyti að lagfæra
það sem fyrr hafði aflagast. Þó
voru á síðasta alþingi samþykkt
ný skattalög sem horfa til
verulegra bóta, ef til fram-
kvæmda koma.
Sveinn Jónsson skýrði svo vel
efni þessa máls, að ég tel ekki
þörf endurtekningar. Ég minni á
dæmi frá Svíþjóð og Danmörku
sem víti til varnaðar. Ég vek
athygli á stefnu Sjálfstæðis-
flokksins í skattamálum. Ég
treysti því að flokkur minn fylgi
fast fram stefnu sinni gegn
skattpíningu og skattráni, og á
ég þá alveg sérstaklega við þau
skattránsákvæði sem núverandi
ríkisstjórn hefur sett með
bráðabirgðalögum, sem þó að-
eins má gera, að brýna nauðsyn
beri til. Ég minni á kosningalof-
orð Alþýðuflokksins í skatta-
málum og þær vanefndir sem
orðnar eru. Einhvern tíma hefði
í þeim herbúðum heyrst orðið
siðleysi af minna tilefni.
Fámenni á íslandi er slíkt, að
til þess að geta haldið uppi
menningar- og velmegunarríki
þarf hver þegn að vera a.m.k.
tveggja manna maki. En það er
ekki hvatning til dáða að taka 70
krónur af hverjum 100, af
vinnutekjum manna, þegar
verst lætur. Og lágmarkskrafa
þegnanna er sú að mönnum sé
ekki refsað eins og sakamönnum
fyrir heiðarleika, dugnað og
afburði.
Akureyri. 28. september 1978
G.J.
Fiskverð hækkar um 5%
Kaupgjald sjómanna miðað við
óbreytt aflamagn hækkar um 36%
meðan annarra hækkar um 50-70%
Á FUNDI yfirnefndar Verðlags-
ráðs sjávarútvegsins í dag var
ákveðið að almennt lágmarksfisk-
verð, er gildir frá 1. október til 31.
desember 1978, skuli hækka að
meðaltali um 5% frá því verði er
gilti til septemberloka.
Verðið var ákveðið af odda-
manni nefndarinnar og fulltrúum
kaupenda gegn atkvæðum fulltrúa
seljenda.
I yfirnefndinni áttu sæti: Jón
Sigurðssön, forstjóri Þjóðhags-
stofnunar, sem var oddamaður
nefndarinnar, Árni Benediktsson
og Eyjólfur ísfeld Eyjólfsson af
hálfu kaupenda og Ágúst Einars-
son og Ingólfur Ingólfsson af hálfu
seljenda.
Sjómenn haldi
sanngjörnum tekjum
Fulltrúar kaupenda létu bóka,
Á FUNDI útvarpsráðs í fyrradag
var ákveðið um nokkrar nýjung-
ar er verða munu í útvarpsdag-
skránni á næstunni þegar vetrar
dagskrá gengur í garð. Baldur
Pálmason sagði í samtali við Mbl.
að meðal nýrra þátta mætti nefna
þátt Páls Heiðars Jónssonar og
Sigmars B. Haukssonar sem yrði
í morgunútvarpi alla virka daga
vikunnar kl. 7i25—8>15.
í þeim þætti ætti að vera ýmis
konar fréttalegt efni úr ýmsum
áttum og sitthvað fleira. Jónas
Jónasson verður umsjónarmaður
að þeir greiði atkvæði með þessari
ákvörðun í trausti þess, að ríkis-
stjórnin standi við það fyrirheit,
sem gefið er í samstarfsyfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar, að hún
muni beita sér fyrir lækkun
framleiðslukostnaðar útflutnings-
atvinnuveganna sem svarar 2—3%
af heildartekjum, m.a. með lækk-
un vaxta af afurðalánum og
rekstrarlánum. Áherzla er lögð á,
að þessi útgjaldalækkun komi
fram sem fyrst og gildi frá upphafi
þessa verðtímabils. Fulltrúar
kaupenda lýsa því jafnframt yfir,
að þótt þessi lækkun kostnaðar
komi á móti fisk'verðshækkuninni,
telji þeir rekstrarstöðu fiskvinnsl-
unnar engan veginn fullnægjandi.
Þeir greiði þó atkvæði með fisk-
verðshækkun til þess að sjómenn
haldi sanngjörnu tekjuhlutfalli
miðað við aðrar stéttir og útvegs-
þáttar þar sem ungt leiklistarfólk
kemur við sögu og verður mánað-
arlega á dagskrá, en leiklistarfólk-
ið semur efnið og sér um þáttinn
og hefur Jónas sér til aðstoðar.
Þátturinn Bein lína verður í umsjá
þeirra Vilhelms G. Kristinssonar
og Kára Jónassonar, nýr þáttur
um flugmál verður hálfsmánaðar-
lega í umsjá Péturs Einarssonar
og nýr þáttur um skólamál viku-
lega en ekki er enn ákveðið með
umsjónarmann. Þá verður einnig
hálfsmánaðarlega þáttur með efni
úr Húnaþingi og er það Magnús
menn fái nokkrar bætur yegna
aukins kostnaðar.
Kjör sjómanna
verri míðað við
aórar stéttir
Fulltrúar seljenda létu bóka. Á
síðastliðnum 12 mánuðum hefur
fiskverð hækkað um 35—36%. Á
sama tíma hefur almennt kaup-
gjald í landinu hækkað á bilinu
50—70%. Það er þvi ljóst, að kjör
sjómanna hafa versnað verulega á
síðastliðnu ári, sé miðað við aðrar
stéttir.
Frá því í júní síðast liðnum,
þegar síðasta verð var ákveðið,
hafa orðið verulegar hækkanir á
öllum helztu gjaldaliðum útgerð-
arinnar og má þar sérstaklega til
nefna olíu, veiðarfæri og viðhald.
Samtals nemur útgjaldaauki
þorskveiðiflotans að frádregnum
Ólafsson sem sér um hann.
Á laugardagsmorgnum verður
nýr tónlistarþáttur í umsjá Guð-
mundar Jónssonar píanóleikara kl.
7:25 og 15 mínútna þættir um listir
verða á dagskrá 3—4 kvöld í viku.
Dagskrárlok verða yfirleitt undir
miðnætti, nema á laugardögum, en
þá eru á dagskránni danslög til kl.
1 eftir miðnætti. Nokkrar tilfærsl-
ur aðrar verða í dagskránni svo
sem á kvöldsögunni og útvarpssög-
unni og útvarpssögu barnanna. Þá
verður barnaleikrit á dagskrá kl.
17:20 á mánudögum.
aflahlutum 5.600 m. kr. á ári vegna
áhrifa gengisbreytingarinnar og
innlendra kostnaðarhækkana síð-
ast liðinna mánaða. Sú fiskverðs-
hækkun, sem nú hefur verið
ákveðin, gefur útgerðinni um 1400
m. kr. viðbótartekjur eftir greiðslu
aflahluta eða einungis fjórðung af
þeim útgjaldaauka, sem útgerðin
hefur tekið á sig. Ennfremur
nemur hreint tap þorskveiðiflot-
ans á ári 4.300—4.400 m. kr. miðað
við núverandi rekstrarskilyrði.
Við fulltrúar seljenda mótmæl-
um því eindregið að vandamál
fiskiðnaðarins í landinu skuli á
þann hátt flutt frá vinnslugrein-
um yfir til útgerðar og sjómanna.
Aðför að
sjómönnum
— Það er megn óánægja með
þessa verðákvörðun og ég held að
hún verði ekki skilin á annan veg
en þann að hér sé um að ræða
aðför að sjómannastéttinni, segir
Óskar Vigfússon formaður Sjó-
mannasambands Islands, er Mbl.
innti hann eftir viðbrögðum hans
við fiskverðsákvörðun.
— Ef stjórnvöld telja sig hér
vera að leysa einhvern vanda með
því að hafa fiskverðið svona þá tel
ég það ekki vera ríkisstjórn að
mínu skapi ef skerða á launakjör
sjómanna á þennan hátt. Sjómenn
verða að hafa sambærileg kjör við
aðrar stéttir og það hefur verið
sagt að nær allir launþegahópar
innan ASI hafi fengið kjaraskerð-
ingu sína bætta, en hér hefur verið
gleymt hópi 3 þúsund manna. I
þessu sambandi má nefna að bréf
hefur borizt frá ASÍ til allra
aðildarfélaganna með beiðni um
að falla frá uppsögnum samninga,
en eftir þetta tel ég sjómenn ekki
bundna af þeirri hvatningu, sagði
Óskar að lokum.
Ágúst Einarsson hafði þetta að
segja um verðákvörðunina:
— Hér er eingöngu verið að
flytja vanda fiskvinnslunnar yfir á
útgerðina og það stefnir nú
óðfluga í svipað ástand og var á
árunum ’74—’75 þegar útgerðin
var rekin með tapi. Eg held að með
þessu vérði sé miklu fremur verið
að skápa fleiri vandamál en leysa.
Ingólfur Ingólfsson forseti Far-
manna- og fiskimannasambands
Islands sagði að það væri auðvitað
ljóst og kæmi rækilega í ljós með
þessari verðákvörðun að sjómenn
hefðu ekki hlotið sæti við það
veizluborð sem ríkisstjórnin hefði
sett upp fyrir háa sem lága.
— Ég geri ráð fyrir að menn
láti sér þetta lynda, sagði hann
ennfremur, en ég fæ ekki betur séð
en að upp komi annar vandi og enn
meiri um áramótin er ákveða þarf
fiskverð aftur og sjómenn hafa
lausa samninga. I þessum málum
hefur hallað mjög á sjómenn
meðan aðrir fá sífelldar vísitölu-
uppbætur.
Litsjónvörp-
in orðin 23,9%
af heildinni
SJÓNVARPSTÆKJUM fjölgar
stöðugt í landinu og var tala þeirra
um síðustu mánaðamót orðin
tæplega 58 þúsund. Litsjónvarps-
tækin sækja stöðugt á að sögn
starfsmanna innheimtudeildar
ríkisútvarps og var fjöldi þeirra í
byrjun september 11.476," en 4.
október var fjöldi þeirra kominn í
13.788. Svart-hvít tæki eru 46.304
og er því hlutfall litsjónvarps-
tækja orðið 23,9%.
Brezka fiski-
tækjasýningin
BREZKA fiskitækj asýningin og
ráðstefna um búnað um borð í
brezkum fiskiskipum hófst á Hótel
Loftleiðum í gær. Þeir voru
fjölmargir, sem sóttu ráðstefnuna
og hlustuðu á fyrirlestra sem þar
voru fluttir. Þá voru mjög margir
sem skoðuðu sýninguna sjálfa en
hún byggist að mestu upp á
myndum og upplýsingaritum um
viðkomandi búnað. Brezk fyrir-
tæki hafa Kristalsalinn á leigu á
meðan ráðstefnan stendur yfir, og
er sýningunni skipt niður í bása.
Fimm nýir þættir í
vetrardagskrá útvarps