Morgunblaðið - 08.10.1978, Qupperneq 28

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. OKTÓBER 1978
28
Útvegsbanki íslands á Seyðisfirði er í gömlu og virðulegu húsi.
Ljósm. Mbl.i Þórl. ólafsson.
„Er og verð alltaí Reyk-
víkingur — en þó vil ég
heldur búa úti á laudi“
Rætt viö Matthías Guðmundsson útibússtjóra
Útvegsbanka íslands á Seyöisfiröi
„Ég er og verð náttúrulega alltaf Reykvíkingur, en þó vil ég heldur búa úti á landi, hvernig þetta fer
saman veit ég ekki, en það sama er með konuna mína. hún er Siglfirðingur og telur sig alltaf vera.jjótt hún
hafi ekki búið þar í fjölda mörg ár,“ sagði Matthías Guðmundsson bankastjóri Útvegsbanka íslands á
Seyðisfirði þcgar rætt var við hann á dögunum. Matthías og Helga Torfadóttir kona hans komu til
Seyðisfjarðar í marz 1967, þegar síldarævintýrið stóð sem hæst og Seyðisfjörður var nokkurs konar
.,Klondyke“ íslands. en skömmu eftir komu þeirra til Seyðisfjarðar fór sfldvciðunum hrakandi. Matthías
er nú búinn að starfa í því sem næst 40 ár í Útvegsbankanum eða í nóvember n.k. Áður en hann kom til
Seyðisfjarðar hafði hann starfað í 28 ár í Útvegsbankanum í Reykjavík, í Siglufirði og í Vestmannaeyjum.
Matthías er nú senn á förum frá Seyðisíirði, því hann hefur verið skipaður útibússtjóri Útvegsbanka
íslands á Akureyri og tekur við því starfi síðar á árinu.
„Ég kom hingað á Seyðisfjörð
fullur bjartsýni, enda vonaði
maður og eflaust allir, að þetta
mikla ævintýri, sem hér var, héldi
áfram. Annars var það svo, þegar
við komum hingað, að okkur leist
ekkert á Fjarðarheiðina, reyndar
var ég búinn að fara yfir hana
áður. En þegar við vorum að fara
yfir heiðina, til að setjast að að
Seyðisfirði, segir Helga kona mín:
„Þetta förum við aldrei nema af
nauðsyn."
„Vissulega hefur þetta gjörsam-
lega breytzt með árunum og nú
förum við yfir heiðina þegar við
þurfum yfir sumartímann án þess
að blikna.“
— En voru ekki mikil viðbrigði
fyrir ykkur að flytjast úr Reykja-
vík í kaupstað sem Seyðisfjörð?
„Viðbrigðin fyrir okkur voru
ekki tiltakanlega mikil. Ég hef alla
tíð haft áhuga á sjávarútvegi og
fylgst vel með þróun mála þar.
Hér kunnum við strax vel við
okkur, margt aðkomufólk var á
Seyðisfirði þegar við komum,
mörgu þessu fólki kynntumst við
fljótt og sumt þekkti ég áður að
sunnan. Þá komumst við fljótt í
kynni við Seyðisfirðinga eðlilega.
Og Helga, sem gamall Siglfirðing-
ur, dreif sig strax í síld.“
— En var ekki erfitt að takast við
hlutina fljótlega eftir að þú
fluttist hingað? Síldin hvarf
snögglega á þessum árum og
hálfgerð auðn virtist blasa við.
„Fyrst var það þannig, að
síldveiðarnar færðust meir og
meir fram á haustið og við það
sköpuðust þau vandamál hjá
söltunarstöðvunum að þær þurftu
að byggja yfir plönin. Þetta
kostaði allt sitt og um leið vissa
örðugleika.
Nú þegar síldin var að mestu
horfin varð hér hálfgert vand-
ræðaástand og spurningin var,
hvernig ætti að leysa það. Að vísu
voru hér fyrir tvö frystihús, sem
voru ekki undir það búin að taka
til við að frysta fisk. Aðeins
eigandi annars frystihússins var
Matthís Guðmundsson
bankastjóri.
búsettur hér, Oiafur Olafsson og
félagar, hann hafði einnig báta og
því möguleika á hráefnisöflun.
Áður hafði Ólafur gert sína báta
út frá Vestmannaeyjum yfir vetr-
artímann, en hann var strax
tilbúinn að leggja allt sitt undir
fyrir sína heimabyggð og það
sama má segja um Hreiðar Valtýs-
son, búsettan á Akureyri, en hann
átti hitt frystihúsið. Hreiðar tók
strax þessa áhættu og hefur síðan
rekið sitt litla frystihús hér með
miklum myndarbrag.
Það hjálpaði Seyðfirðingum
líka, að hér voru fyrir tvær
vélsmiðjur á landsmælikvarða og
það rættist furðanlega úr með
verkefni. Önnur smiðjan einbeitti
sér að nýsmíði, en hin að verktaka-
efni, eins og fyrir virkjanir."
— En heildarmyndin af at-
vinnurekstrinum hér, hver er hún?
„Heildarmyndin af atvinnu-
rekstri hér er fyrst og fremst
einstaklingsframtakið. Atvinnu-
„Það er engin vertíð lengur
- árið er ein samfella“
— segir Olafur M. Olafsson útgerðarmaður á Seyðisfirði.
ÓLAFUR M. Ólafs.son. útgerðarmaður á Scyðisfirði, hefur stundað útgerð um árabil og farnast vel. en
sjálfsagt er ekki öllum kunnugt um að Ólafur gerðist ekki útgerðarmaður fyrr en í kringum 1960, fram að
þeim tíma hafði hann verið í starfi sem er ekki beint tengt útgerðinni. íþróttakennslu, en hann er lærður
íþróttakennari. Hins vegar á Ólafur stutt að sækja áhugann á útgerð og sjómennsku, þar sem íaðir hans
var sjómaður og Ólafur sjálfur fæddur í Vestmannacyjum.
„Þótt ég sé fæddur í Vestmanna-
eyjum, þá var ég þar ekki mjög
lengi og ég er alinn upp á
Hánefsstaðaeyjum frá 7 ára aldri.
Eftir að ég lauk skólanámi á
Seyðisfirði, fór ég á Eiðaskóla, og
þar lagði Þórarinn Sveinsson að
mér að fara í íþróttakennaraskól-
ann. Eftir að námi lauk þar,
kenndi ég íþróttir á Eiðum í 1 ár
og síðan á Seyðisfirði í 10 ár, eða
þar til ég keypti Gullver, 70 tonna
bát, frá Danmörku 1959. Gerði ég
Gullver út á síld hér fyrir austan
og norðan og siðan í 9 vertíðir frá
Vestmannaeyjum. Það var svo
1969, sem ég keypti frystihúsið hér
af ríkinu ásamt fleirum. Útgerðir
og Fiskvinnslan h.f. eru ekki sama
fyrirtækið," segir Ólafur. Rekstur
fyrsta Gullvers gekk vel og árið
1965 keypti Ólafur stærra skip frá
A-Þýzkalandi, 270 tonna bát, sem
einnig hlaut nafnið Gullver, á
svipuðum tíma keypti hann rösk-
lega 100 tonna bát frá Vestmanna-
eyjum, sem fékk nafnið Gullberg.
Á vetrarvertíð 1965 voru þessir
bátar gerðir út frá Vestmannaeyj-
um og þá fékk Gullberg 840 tonn
ólafur M. Ólafsson
útgerðarmaður
af þorski á 44 dögum, mest í ganlla
hampnót, sem Ólafur hafði keypt,
og hinn báturinn Gullver, var með
1000 tonn á þessari vertíð.
— Hvað olli því að þú fórst
eingöngu að gera út frá Seyðisfirði
allt árið um kring?
„í lok sjöunda áratugarins var
síldin svo til alveg horfin og einnig
vorum við orðnir leiðir á að fara til
Vestmannaeyja strax eftir hver
áramót og vera þar næstu 4—5
mánuðina. Þetta þýddi líka, að
þegar engin útgerð var hér yfir
vetrartímann, voru á Seyðisfirði
engir nema embættismenn og
kaupmenn og önnur atvinna af
mjög skornum skammti. Á sama
tíma voru uppgrip í verstöðvum á
Suður- og Suðvesturlandi og áttu
aðkomubátar drjúgan þátt í því og
til gamans má geta þess, að 13
aðkomubátar voru gerðir út frá
Vestmannaeyjum 1965 og lögðu
þeir upp þar alls 10 þúsund tonn.
En þetta hefur nú breyfzt á
Fiskvinnslan á Seyðisfirði í nýjum búningi
þeim árum sem liðin eru og eftir
að áherzla var lögð á að gera út frá
hinum ýmsu stöðum úti á landi
standa málin þannig eins og t.d.
hér á Seyðisfirði, að nú vantar
vinnuafl út á landsbyggðina.
Tæknin hefur líka orðið þess
valdandi að nú er hægt að fiska
þar sem þótti illmögulegt eða
stórhættulegt hér áður fyrr.“
— En varstu ekkert hræddur að
hætta að gera út á vertíð frá
Eyjum og gera bátana út héðan?
„Satt bezt að segja, ég var alls
óhræddur við að leggja allt mitt
undir. Áður var byrjað að gera út
allt árið um kring frá sumum
Austfjarðanna og ég hugsaði sem
svo, að ef hægt væri að gera út frá
öðrum Austfjarðanna, þá væri
ekki síður hægt að gera það
hér ...“
— En var ekki erfitt að hefja
rekstur í frystihúsinu, sem Fisk-
vinnslan keypti, hafði það ekki
staðið að mestu tómt um margra
ára skeið?
„Það var vissulega erfitt að
byrja að vinna þarna fisk. Þetta
fiskiðjuver, sem ríkið reisti upp-
haflega, var nánast ekki meir en
fokhelt og við kaupendurnir
peningalitlir. Sjálfur hafði ég sett
allt sem ég átti í sildarverksmiðju,
se|h aldrei var reist, en byrjað var
á'verksmiðjunni. Nú er hins vegar
spurningin, hvort ekki hafi verið
glapræði að leggja fyrirtækið
niður, en innborgað hlutafé var
22.5 millj. kr. á árinu 1966, sem nú
má eflaust tí- eða tuttugufalda.
Verksmiðjan átti að standa 8 km
fyrir utan bæinn, en það tapaðist
allt sem í þetta fyrirtæki var lagt
og ennfremur ýmsir hlutir, sem
við bárum ábyrgð á. T.d. átti
Atlas-fyrirtækið eignaréttarhlut í
öllum vélum.
Nú erum við hins vegar komnir
með tvo togara, Gullver og Gull-
berg, og hér er mjög góð aðstaða
til togaraútgerðar. Höfnin er
afburðagóð, og fiskiðjuverið
stendur á hafnarbakkanum, þann-