Morgunblaðið - 27.01.1979, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 1979
33
Þáttur foreldra:
Feimni barna II
Hömlur og
öryggísleysi
Hjá þeim börnum, sem þessi
yfirskrift á við, ber feimnin vott
um innra vanöryKgi og skort á
sjálfstrausti. Þessi.börn veigra
sér meira eða minna við hvers
konar samskiptum og leika sér
helzt ein út af fyrir sig. Þegar
þau eru stödd í hóp, hafast þau
ekki að, bíða átekta, en gera eins
og þeim er sagt til þess að lenda
ekki í árekstrum við neinn.
Vegna þess að þau láta svo lítið
á sér bera og eru ekki öðrum til
ama, ér auðvelt að láta sér sjást
yfir vandamál þeirra í hóp með
fjörmiklum, háværum krökkum.
Þessi vanöruggu börn eru oft
mjög móðurbundin. Þau halda
áfram að vera háð móðurinni í
stað þess að taka þeirri eðlilegu
þróun, sem hefur í för með sér,
að börnin keppa að því að verða
sjálfstæð og öðrum óháð. I
mörgum tilvikum er það móðir-
in sjálf, sem er svo yfrið
umhyggjusamleg í háttum sín-
um, að hún leggur áhyggjufullt
kapp á að binda barnið við sig.
Það er þannig gagnkvæmt
frjálsræði, sem þarf að fá að
þróast.
Önnur börn kunna að vera
bæld af allt of ströngum hlýðni-
kröfum af hálfu foreldranna. Til
eru börn, sem eru þögul og
hlédræg af því að þau óttast
refsingu og ávítur, ef þeim verða
á mistök. Til eru börn, sem
aldrei þora að treysta á eigin
getu, af því að þau hafa sífellt
verið borin saman við „duglegri"
systkin eða félaga. Börn, sem
aldrei fá uppörvún eða finna að
þau eru einhvers metin, fara að
lokum að halda, að engum þyki
vænt um þau. Þau skortir
sjálfan grundvöllinn að sjálfs-
trausti og sjálfsöryggi. Minnizt
þess, að gagnrýni og allt of
stangar kröfur grafa undan
sjálfskennd barnsins. 011 börn
þarfnast hróss og uppörvunar,
og vanöruggt barn þarfnast þess
alveg sérstaklega. Það skiptir
miklu, að feimnu börnunum sé
gefinn gaumur eins snemma og
unnt er. Helzt þurfa þau að fá
hjálp, áður en þau hefja skóla-
göngu. í fjölmennum skóla-
bekkk er hættan enn meiri en
áður á að þau gleymist og fái
aldrei að njóta sín. Sum feimin
börn eru látin í friði af jafnöldr-
um sínum. Enginn virðist taka
eftir þeim eða láta sig það neinu
skipta, þótt þau fari einförum.
Önnur mjög vanörugg börn
draga meö öryggisleysi sínu að
sér athygli félaganna, þeim er
útskúfað og það er veitzt að
þeim.
Hvernig veröur
feimnu barni
bezt hjálpaö?
Fyrst og fremst þarf að reyna
að komast að því, af hverju
feimni barnsins stafar. Ef barn-
ið er bara svolítið hlédrægt og
þarf tíma til að kynnast nýju
fólki, þá þarf alls ekkert að gera.
Þess háttar feimni hverfur
vanalega, þegar barnið fer ögn
að stálpast og finnur að það
ræður við nýjar aðstæður. Sé
barnið hins vegar svo mjög
móðurbundið, að það þori aldrei
að sleppa mömmu sinni og leita
sambands við annað fólk, verður
að reyna að kanna, hvort það
geti verið eitthvað í fjölskyldu-
aðstæðunum, sem sé undirrótin.
Orsökin
getur veriö
— Að barnið sé afbrýðissamt
gagnvart systur eða bróður;
— að það hafi verið að
heiman um tíma;
— að foreldrarnir lifi í ein-
angrun eða skorti sjálfa öryggi í
samskiptum við annað fólk;
— að barnið búi við „ofurum-
hyggju" og fái aldrei að reyna á
eigin getu.
I mörgum tilvikum af þessu
tæi getur verið örðugt fyrir
foreldrana að sjá sjálfir, hvar
orsakarinnar er að leita, og enn
þá örðugra að koma á þeim
breytingum, sem þörf er á. Þá
getur verið nauðsynlegt að fá
hjálp frá öðrum. Það er t.d.
hægt að tala við hjúkrunarkonu
eða sálfræðing á barnadeild
heilsuverndarstöðvar eða snúa
sér til ráðgjafarstofnunar um
geðvernd barna og unglinga’
Þjóðfélaginu er nauðsyn að
leggja áherzlu á ýmiss konar
hópstarf fyrir forskólabörn. I
leikhóp fær barnið góða þjálfun
í að treysta á eigin getu, og því
lærist að óhaett sé að sýna
öðrum traust.
Um hraðan akstur
Bréf frá Akureyri, 16. jan.
1979.
Ég rakst á það í Barna- og
fjölskyldusíðu Morgunblaðs-
ins, að sagt er frá því, að
John nokkur Cobb ætti
heimsmet í hraðakstri, en
hann komst upp í 633,8
km/klst.
En ég sá í árbók frá 1965,
að tveir kappar frá Ameríku,
hefðu farið hraðar en hann
og lýsi ég því hér á eftir.
Á þurrum og hörðum sand-
botni South Flats vatnsins,
var gerð tilraun til þess að
setja nýtt met í hraðakstri
bifreiða. Það voru þeir Craig
Breedlove (27 ára) á bíl
sínum „Spirit of America" og
Art Arfons (39 ára) í „Green
Monster", sem náði 927,87
km/ klst, og síðan Breedlove,
sem náði 966,57 km/ klst.
Það voru raunar ekki
neinir venjulegir bílar, sem
náðu þesfeum ótrúlega hraða,
þeir líktust meira flugvélum
á fjórum hjólum og voru
knúnir þrýstiloftshreyflum.
Næsta takmark þeirra var
hljóðmúrinn, 1207 km/ klst,
og var Arfons ekki fjarri því,
þegar hraði hans var mestur.
En þá rann hann nokkra km
á grindinni. Eins og fyrir
kraftaverk slapp Arfons þó
ómeiddur. SHS
P.S. Frá umsjónarmönn-
um:
Um leið og við þökkum
innilega bréfið frá Akureyri,
viljum við benda á, að nauð-
synlegt er að láta nafns síns
getið, þó að það komi ekki
fram við birtingu. Einnig
hefði verið gaman að vita,
hvaða árbók þetta var, því að
það hefði t.d. geta vakið
áhuga einhverra til þess að
fletta upp í henni og lesa
nánar.
Við vonum, að bréfið verði
til þess að ýta undir fleiri að
senda okkur bréf um áhuga-
mál sín. Með bestu þökk. —
Rog. Þ. —
Ahutilon hybridum
„Japanlukt”
(Abutilon)
Jurt þessi er af Stokkrósaætt (Malvaceae) en sú ætt er talin ná yfir
um það bil 90 tegundir sem flestar eru upprunnar í suðlægum löndum
utan Evrópu. Af jurtum sem við þekkjum af ætt þessari má t.d. nefna
moskusrós (Malva) sem lengi hefur verið ræktuð í görðum hér á landi
og einnig hina skrautlegu og tilkomumiklu stokkrós (Althaea).
Abutilon megapotamicum hefur hér verið nefnd „Japanska
ljóskerablómið" en er í daglegu tali þó oftast kölluð JAPANLUKT og
þá með tilliti til lögunar blómanna, þau eru gul á lit en bikarinn
rauðleitur og líkt og uppblásinn.
Abutilon eru yfirleitt blaðfagrar jurtir, oft eru blöðin hvítflekkótt
og lítið eitt slútandi og ýmist ræktaðar sem hengiplöntur eða látnar
vaxa uppréttar og veitir þá oft ekki af grind eða öðru sambærilegu til
stuðnings. Til þess að blöðin haldist flekkótt þarf jurtin góða birtu, að
öðrum kosti er hætt við að græni liturinn nái algerlega yfirhöndinni.
Jurtin þarf mikið vatn yfir sumartímann og má aldrei ofþorna, því þá
vilja þær fella blöð. Einnig vikulega áburðargjöf um vaxtartímann.
Til þess að fá bústnar og greinóttar plöntur skal stýfa ofan af þeim
einu sinni eða tvisvar eftir að vöxtur er kominn í þær, á það einkum
við um hengiafbrigðið af áðurnefndri Japanlukt. Jurtinni er hægt að
fjölga með græðlingum sem best er að taka af jurtkenndum sprotum
snemma sumars. Þeim má hvort heldur er stinga í sandblandna mold
eða láta þá ræta sig í vatni. Abutilon-jurtir hafa mjög verið
kynbættar og við það komið fram margvíslegustu afbrigði.
H.L.