Morgunblaðið - 20.03.1979, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. MARZ 1979
Eyjólfur Konráð Jónsson:
Umbúðir utan um
,, kj ar askerðingu”
UPPHAF þessa máls er að einn stjórnarflokkurinn lagði
fram frumvarp um efnahagsmál í Alþýðublaðinu
skömmu fyrir jól. Því hafi síðan verið vísað til nefndar í
F'ramsóknarflokknum. Nú, þegar síðasta útgáfa þessa
skjals, með áorðnum breytingum, væri borin saman við
frumritið. verður að játa, að upphaflega gerðin ber í einu
og öllu af hinum síðari. sagði Eyjólfur Konráð Jónsson
(S) í umræðu um frumvarp forsætisráðherra á Alþingi í
gær. Margt var þó skrítið í þeim kýrhaus, sagði hann,
sem Alþýðuflokkurinn bar fram í upphafi.
Inn og út
um gluggann
Eyjólfur Konráð fór fyrst
nokkrum orðum um upphaflegt
frv. Alþýðufl., en vék síðan að frv.
í núv. mynd. Fyrsti kafli þess
fjallaði um ýmiss konar áætlanir
oj; skýrsluerðir en segði í raun
ekki neitt. Annar kafli fjalli um
samráð við ýmsa aðila í þjóðlífinu,
sem að sjálfsögðu sé hverri ríkis-
stjórn frjáls, án sérstakrar laga-
setningar þar um. Þriðji kaflinn
eigi að fjalla um ríkisfjármál. Þar
sé enn talað um áætlanir og
skýrslur, ýmist þjóðhagsárið eða
næstu 3 ár, „skal að því stefnt að
sýna“ „dæmi um líklega þróun“,
„samræmi heildarstefnu" o.fl. í
meira og minna óljósa veru.
í 11. gr. sé komið til „móts við
krata“ í því efni að heildarútgjöld
ríkissjóðs fari ekki umfram 30'/l
af vergri þjóðarframleiðslu
(komust niður í 28% hjá fyrri
stjórn). Þetta sé í samræmi við 3.
gr. í frumvarpi kratanna. Munur-
inn sé aðeins sá að í frv. kratanna
hfi staðið „skylt er“ en í frumvarpi
forsætisráðherra standi „að miðað
skuli við“. í frumvarpi ráðherrans
sé auk þess hnýtt við „frá þessu
skal víkja ...“ Allt, sem inn er sett
fyrir kratana ,er samstundis tekið
út fyrir komma. Tíndi EKj til ýmis
slík inn og út ákvæði, sem hann
taldi að finna í frumvarpinu.
Niðurgreiðslur o.f.
í 9. gr. skýtur upp atriði, sem
HÁÞRÝSTI-
VÖKVAKERFI
/
SérhæfÓ þjónusta.
Aóstoóum vió val
og uppsetningu
hvers konar
háþrýstibúnaóar.
F:T*M
Lokuó
vökvakerfi
= HÉÐINN =
VÉLAVERZLUN-SIMI: 24260
LA3ER-SÉRPANTANIR-WÓNUSTA
gæti þýtt eitthvað. Þar er sagt að
útsöluverð búvöru megi ekki verða
lægra en svarar til verðs til fram-
leiðenda. I athugasemdum við þá
grein segi að niðurgreiðslur þurfi
að lækka um 5.4 til 7 milljarða. En
vóru það ekki þessar niðurgreiðsl-
ur, sem vera áttu hagsbót laun-
þega, spurði hann. — Þetta snýr
að neytendum, en hvað snýr að
bændum? Um landbúnaðinn segir
ekkert annað í þessu frumvarpi.
Málamiðlun
Forsætisráðherra lagði á það
áherzlu, að frumvarpið væri mála-
miðlun, og í því ýmis atriði, sem
bæði hann og Framsóknarfl. hefðu
viljað hafa öðruvísi, ef ekki hefðu
komið til sjónarmið samstarfs-
flokkanna beggja. Síðan rakti
hann aðdraganda þessa frumvarps
og fyrri stjórnaraðgerðir, sem
verið hefðu undanfari þess, störf
ráðherranefndar, og samráð við
aðila vinnuiparkaðarins. Eg hefði
kosið að þetta frv. væri flutt sem
stjórnarfrumvarp, sagði hann, en
stuðningur ráðherra Alþýðu-
bandalagsins við frumvarpið biiaði
á elleftu stundu. Ég vona þó að
þeir geti við meðferð frv. á þingi
sýnt því „stuðningi í reynd".
Ég vona að þingdeildin geti og
fallist á, að þetta mál sé þess eðlis,
að það eigi erindi inn á Alþingi, og
ekki hefði reynzt heppilegt að
halda úmræðu um það áfram utan
þings, með þeim hætti sem gert
var. Vera má að við athugun mála
komist menn að þeirri niðurstöðu
að ágreiningurinn um verðbóta-
kaflann sé ekki eins alvarlegur og
sumir hafa viljað vera láta, því
meginefnið er jú kaupmáttur laun-
anna en ekki krónutöluhækkun
þeirra.
Efnisatriði
Síðan vék forsætisráðherra að
efnisatriðum frumvarpsins, eins
og frá þeim hefur verið greint í
fréttum, og gerði grein fyrir þeim
með svipuðum hætti og í athuga-
Þó liggur fyrir, að í vor er hug-
myndin að skattleggja bændur
sem svarar milljón á hvern bú-
anda eða svo. En ríkisstjórnin
virðist ekkert vita um vandamál í
landbúnaði.
EKj vék nokkrum athuga-
semdum að flestum frumvarps-
greinum, en sagði síðan efnislega:
Sjálfstæðismenn hafa gefið
þessari ríkisstjórn starfsfrið. Hins
vegar hefur algjör upplausn ráðið
ríkjum í stjórnarliðinu, og ýmis
stærri þingmál, s.s. fjárlög, hefðu
ekki náð fram að ganga ef stjórn-
arandstaðan hefði ekki lagt nótt
við dag til að greiða fyrir þing-
störfum og bjarga því sem bjargað
yrði, svo heitið gæti að þjóðarskút-
an væri á réttum kili. Og nú langar
mig til að gefa stjórnarflokkunum
gott ráð. Það þarf bara eina grein í
viðbót við þessar 66 sem fyrir eru,
og hún gæti komið í lok vísitölu-
semdum frumvarpsins. Hann vitn-
aði til greinargerðar stjórnar-
flokkanna allra með frumvarpi um
ráðstafanir til viðnáms gegn verð-
bólgu, sem nú væri orðið að lögum
(nr. 103/1978) er þar segði: „Ríkis-
stjórnin er sammála um að mótum
samræmdrar stefnu og aðgerðir á
öllum sviðum efnahagsmála, sem
ráðið geta úrslitum um verðbólgu-
þróun á næstu misserum, skuli
vera algjört forgangsverkefni.
Fyrir utan langtímastefnu í verð-
Sjaldan hefur ríkisvald
boðið upp á nánara né ein-
lægara samstarf við laun-
þegahreyfingu í landinu en
ríkisstjórn Geirs Hallgríms-
sonar gerði haustið 1977
með skipan Verðhólgunefnd-
ar, sem fulltrúar allra þing-
flokka og launþegasamtaka
í landinu sátu í. Engum
Eyjólfur Konráð Jónsson
kaflans og hljóðað svo: „Þrátt
fyrir kauprán skv. þessum kafla
skulu láglaunamenn halda þeim
kjörum. sem þeim voru tryggð
með maflögunum 1978". Þannig
væru kjör þeirra sem lakast eru
settir og raunar mikils fjölda
launamanna að fullu tryggð og
kjaraskerðing vinstri stjórnarinn-
ar lenti á þeim, sem betur geta
þolað hana.
I upphaflegu frv. forsætisráð-
herra var gert ráð fyrir því að
flýta gildistöku nýju verðlags-
ólafur Jóhannesson
lags- og launamálum verður að
marka samsvarandi stefnu í ríkis-
fjármálum, peningamálum, fjár-
festingarmálum og skattamálum."
í þessari greinargerð hafi og verið
vikið að því að nauðsynlegt væri,
duldizt, sem kynnti sér
skýrslu Verðbólgunefndar,
að verðlagsþróun í landinu
ógnaði stöðu atvinnuvega,
efnahagslífi þjóðarinnar og
atvinnuöryggi almennings.
60 til 70% krónuhækkun
kaups leiddi aðeins til
8—10% kaupmáttaraukn-
ingar, en ýtti undir verð-
laganna. í þessari síðustu útgáfu
eru þau hreinlega afnumin, eða
það í þeim sem máli skiptir. Og
síðasta skrautfjöður kratanna
fauk þegar kemur að ákvæðum um
verðjöfnunarsjóð fiskiðnaðarins.
Nú á ekki að styrkja verðjöfnunar-
sjóði í góðæri, heldur greiða úr
þeim. Nú sé heldur ekki talað um
samningana í gildi, né launajöfn-
uð, enda vísitöluþakið fokið af
byggingunni. Nú sé talað um að
keppa að sama kaupmætti og 1978,
þ.e. að halda sömu kjörum og
þjóðin bjó við þegar þeir tóku við
völdum. Og svo er það baráttan við
verðbólgudrauginn. Hvenær kom
hann fyrst við sögu? Allan síðasta
áratug var hér hæg verðbólga,
þetta frá 3 upp í 10% á ári. Fyrri
vinstri stjórn Olafs Jóhannessonar
kom þessum verðbólgudraug upp í
54%. Síðasta ríkisstjórn kom
honum niður í 26% um mitt ár
1977. Sá árangur var brotinn niður
í sólstöðusamningum.
Frumvarp þetta er fyrst og
fremst umbúðafrumvarp. Það eru
umbúðir um kjaraskérðingu, sem
stjórnarfl. eru sammala um að
framkvæma. Allir höfðu
ráðherrarnir samþykkt milli 6 og
7% kjaraskerðingu til viðbótar
þeim kauplækkunum, sem áður
hafa verið framkvæmdar. Það þarf
ekkert barn til að benda fullorðnu
fólki á alisnekt ríkisstjórnarinnar.
Þótt sjónin sé ófögur, má nú
enginn undan líta.
að vísitöluviðmiðun launa yrði
breytt í því skyni að draga úr
víxlhækkunum verðlags og kaup-
gjalds og þar með úr verðbólgunni.
Þar hafi verið lögð áherzla á
niðurskurð ríkisútgjalda og jafn-
vægi í ríkisfjármálum og tekið
fram að heildarfjárfesting á árinu
1979 skyldi ekki vera meiri en sem
nemur 24—25% af vergri þjóðar-
framleiðslu, aðhaldsstefnu fylgt í
peningamálum, m.a. með bindi-
skildu Seðlabanka og útlánaþökum
viðskiptabanka, þannig, að pening-
ar í umferð yrðu í samræmi við
stefnuna í launa- og verðlagsmál-
um almennt.
Eftir að hafa farið yfir hinar
einstöku frumvarpsgreinar lagði
forsætisráðherra áherzlu á það
meginatriði að ná verðbólgu niður,
án þess að draga úr kaupmætti
launa frá því sem verið hefði á
liðnu ári, en verðbólgan kæmi
verst við hina lægst launuðu og
sparifjáreigendur, og skapaði
óvissu í efnahags- og atvinnulífi
landsmanna. Stefna þyrfti að
varanlegu jafnvægi, sem væri
megintilgangur frumvarpsins.
bóljíuna, þann veg, að gjald-
miðill þjóðarinnar smækk-
aði stöðugt og stefndi í efna-
hagslegt hrun.
Með efnahagsráðstöfunum þeim,
sem samþykktar vóru á Alþingi í
febrúar og maí 1978 í framhaldi af
störfum Verðbólgunefndar — var
reynt að takast á við þessi mál af
djörfung og festu. Og víst er, að
Qlafur Jóhannesson, forsætisráðherra:
Stuðningur Alþýðubandalags
bilaði á elleftu stundu
Vænti samkomulags í medförum þingsins
ÞETTA frumvarp um stjórn efnahagsmála er flutt með
samþykki bæði Framsóknarflokks og Alþýðuflokks,
sagði ölafur Jóhannesson, forsætisráðherra, í upphafi
útvarpsumræðna frá efri deild Alþingis í gær. Þriðji
stjórnarflokkurinn, Alþýðubandalagið, vildi ekki standa
að fiutningi þess, þar eð hann taldi sig ekki geta staðið
að ákvæðum 8. kafla frv. um verðbætur á laun. Þessi
afstaða Alþýðubandalagsins kom samstarfsflokkunum
mjög á óvart, þar sem þeir höfðu fyllstu ástæðu til að
ætla, að samkomulag hefði tekizt um frumvarpið innan
ríkisstjórnarinnar. Eg flyt þetta frumvarp óbreytt í
þeirri mynd, sem ég tel vera niðurstöðu samkomulags og
málamiðlunar milii stjórnarflokkanna.
Jón G. Sólnes:
Eim samkomulags-
flöturinn að hanga
í ráðherrastólum