Morgunblaðið - 01.05.1979, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ1979
verk banka. Nú höfum við íslend-
ingar stigið stórt skref fram á við
og á ég þá við kaflann um
verðtryggingu sparifjár í lögum
forsætisráðherra um stjórn efna-
hagsmála. Komist þessi kafli í
framkvæmd, er ekki að efa, að
nægilegt sparifé myndist hjá
bönkunum, þar sem yerðtrygging
ein sér mun tryggja hagsmuni
sparifjáreigenda og örva þá til
sparnaðar. Mætti hugsa sér inn-
lánsvexti 0,5% eða 1% og verð-
tryggingu miðaða við byggingar-
vísitölu. Bankarnir gætu með
þessu fjármagni sinnt þörfum
húsbyggjenda fyrir lán til langs
tíma með 2—3% útlánsvöxtum og
sömu verðtryggingu. Ef Seðla-
bankinn auk þess nýtir sér heimild
í ofangreindum lögum og leyfir
verðtryggingu lána milli einstak-
linga, mundi það auðvelda mjög
sölu á eldra húsnæði bæði seljanda
og kaupanda í hag. Mikið veltur
þess vegna á því, hvernig til tekst
við framkvæmd þessara laga og er
ég spenntur að sjá, hvaða stefnu
málin taka, því vissulega eru þung
öfl andvíg þessari lausn.
Magnús L. Sveinsson, varaform. V.R.:
Flestir íslendingar eru þann veg hugsandi að þeir vilja búa að sínu, einkum og sér
í lagi varðandi húsnæði. Þess vegna varðar það miklu, að hver íjölskyida, sem vill
eignast þak yfir höfuðið, eigi aðgang að viðráðanlegri lánafyrirgreiðslu. Þeir, sem
kjósa að verja atorku sinni og fjármunum íannan farveg en húsnæði, þurfa og að
eiga þann valkost, sem felst í aðgangi að leiguíbúð. Hver og einn á að ráða sinni
lífsgöngu innan ramma laga samfélagsins.
Mbl. bar fram þá spurningu við nokkra aðila, sem kunnugleika og sérþekkingu
hafa á þessu sviði, hver væru farsælust stefnumið í húsnæðismálum lauþega, m.a.
með hliðsjón af lánafyrirkomulagi til íbúðabygginga. Svör þeirra birtast íþessari
opnu 1. maíblaðs Mbl.
Það er mín skoðun, að mjög
brýnt sé að tryggja öllum sem eru
að byggja í fyrsta sinn íbúð yfir
fjölskyldu sína, lán sem svarar
80% af byggingarkostnaði íbúðar-
innar.
Til þess þarf mikla peninga, sem
byggingarsjóði rxkisins einum er
um megn, jafnvel þó tekjustofnar
hans yrðu verulega auknir frá því
sem nú er. Með tilkomu hinna
almennu lífeyrissjóða, sem laun-
þegar eiga og flestir launþegar
eiga aðild að, tel ég að hægt eigi að
vera að tryggja slíkt. Það tel ég að
sé eitt verðugasta verkefni
lífeyrissjóðanna.
I samræmi við fyrirheit, sem
fyrrverandi ríkisstjórn gaf við
gerð kjarasamninganna 22. júní
1977, vann nefnd að breytingum á
lögum um verkamannabústaði og
skilaði hún tillögum til félags-
málaráðherra sl. haust. I tillögum
nefndarinnar er m.a. gert ráð fyrir
að ‘A íbúðarþarfarinnar sé
byggður á félagslegum grundvelli
og íbúðarkaupandi eigi rétt á láni,
sem svarar 90% af kostnaðarverði
íbúðarinnar. Slíkar íbúðir verða
ekki seldar á almennum markaði.
Ekkert hefur enn heyrst um afdrif
þessara tillagna, en .vonandi
verður þess ekki langt að bíða, að
ráðherra flytji tillögu á Alþingi í
samræmi við tillögur nefndarinn-
ar, sem miðuðu að því, að staðið
yrði við fyrirheitin í húsnæðis-
málum.
Eins og hér kemur fram, er gert
ráð fyrir, að um !4 hluti íbúðar-
þarfarinnar sé leystur með slíkri
lánafyrirgreiðslu. Augljóst er, að
ef lánafyrirgreiðsla til annarra
sem byggja þurfa, verður ekki
stórhækkuð frá því sem nú er, en
húsnæðismálastjórnarlán munu
svara til 25—30% af byggingar-
kostnaði, þá mun sá hópur fara
sífellt stækkandi, sem krefst þess
að fá íbúðir keyptar, sem byggðar
eru á félagslegum grundvelli. Slík
þróun er ekki æskileg.
Það er því mjög brýnt, að sam-
hliða breytingu á lögum um bygg-
ingar félagslegra íbúða, verði
tryggt að lán til annarra verði sem
svarar 80% af byggingarkostnaði.
Húsnæóismál launþega
80 % lán til
fyrstuíbúðar
fiölskyldu
Pétur Blöndal, framkv.stj. Lífeyrissjóðs verzlunarmanna
Fjármögnun
íbúðarhúsnæðis
Úrbætur í húsnæðismálum geta
verið ýmiskonar. Rannsóknir og
kynnig á nýjum byggingarefnum
og byggingaraðferðum má nefna í
því sambandi. En það er fjármögn-
un íbúðarhúsnæðis, sem reynst
hefur islenskum húsbyggjendum
erfiðust. Mun ég eingöngu ræða
um þann þátt húsnæðismála hér
og þá með sérstöku tilliti til
launþega.
Lánamál húsbyggjenda eru í
miklum ólestri. Kemur þar tvennt
til. Þegar Seðlabankinn hóf að
reyna að rétta við hag sparifjár-
eigenda á miðju ári 1974 (sem alls
ekki hefur tekist) ákvað hann að
hækka vexti í sífellu í stað þess að
verðtryggja fjármagnið og halda
lágum vöxtum. Þessi hávaxta-
stefna þýðir gífurlega greiðslu-
byrði fyrir lántakanda fyrstu árin,
þó að hann á endanum græði á
lántökunni á kostnað sparifjáreig-
enda. Til þess að ráða við þessa
greiðslubyrði (en hún nemur 4—5
millj. á ári af 15 millj. láni, sem
nægir til að kaupa 4 herb. íbúð í
blokk) verður lántakandinn að
hafa aldeilis tekjur eða eiga ríka
að. Launþegar, sem yfirleitt njóta
hvorugs, kljúfa þessa greiðslu-
byrði illa eða alls ekki og geta því
aldrei eignast neitt. Mér óar við
afleiðingunum, ef þessari hávaxta-
stefnu verður haldið áfram.
Annað, sem nefna má í þessu
sambandi, eru lánskjör Húsnæð-
ismálastjórnar. Fyrir nokkru voru
lánskjör Húsnæðismálastjórnar-
lána þyngd verulega og er nú svo
komið að þessi lán eru hin mestu
okurlán. Bera þau í reynd vexti,
sem ekki eru undir 4,5%, auk
fullrar vísitölutryggingar miðað
við byggingarvísitölu. Eru nú liðn-
ir 5 mánuðir, síðan ég benti
opinberlega á þessi orkukjör, en
ekkert hefur gerst í málinu.
Þegar hugað er að markmiðum
til úrbóta á húsnæðismálum ber að
gera skarpan mun á húsbygging-
um á félagslegum grundvelli fyrir
þá, sem ekki eru þess megnugir að
koma sér sjálfir upp þaki, og á
húsbyggingum hins almenna laun-
þega, sem ætti að vera fær um að
koma sér upp þaki, ef lánskjör eru
skapleg og greiðslubyrðinni er
dreift nægjanlega. Húsnæðismála-
stjórn ætti að sjá um lánveitingar
til fyrri hópsins og mættu þau lán
gjarnan vera að hluta verðtryggð
með lágum vöxtum og að hluta
óverðtryggð eða jafnvel óaftur-
kræfur styrkur. Vandamál hins
almenna húsbyggjanda eða hús-
kaupanda ættu bankarnir að leysa.
Það virðist hafa gleymst hér á
landi, hvert er raunverulegt hlut-