Morgunblaðið - 01.05.1979, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MAI 1979
Konur miklu áhuga-
samari í félagsstarfi
— segir Kristjana Jóhannesdóttir varafor-
maður Baldurs, þar sem konur eru
í meiri hluta í stjórn
— Ég þori að fullyrða, að karlar sitja alls ekki að
neinum störfum, sem eru sérstaklega vel borguð í
frystihúsum þar sem ég þekki til. Ég veit heldur ekki
til þess að yfirborganir eigi sér stað, nema aðeins í
einu tilviki, en þar er um að ræða mann, sem gegnir
mjög erilssömu og erfiðu starfi, og ég held ekki að
hann þyki öfundsverður, sagði Kristjana Jóhannes-
dóttir, varaformaður Verkalýðsfélagsins Baldurs á
Vestfjörðum, í viðtali við Morgunblaðið fyrir nokkr-
um dögum, en Kristjana býr í Hnifsdal og starfar í
frystihúsinu þar. — Ég gæti að meira segja trúað að
almennt þyki körlunum að við konurnar í frystihús-
unum höfum það betra en þeir.
Kristjana Jóhannesdóttir
— Hvað um félagsstarfið?
— I Verkalýðsfélaginu Baldri
láta konur mjög að sér kveða,
eins og sjá má af því að í stjórn
félagsins eru fimm konur en
þrír karlar. Það mætti halda að
við værum að yfirtaka félagið,
en þannig er það nú ekki. Konur
eru bara svo miklu áhugasamari
í félagsstarfinu og það kemur
því af sjálfu sér að þær veljast
til þessara starfa. Þetta snýst
alls ekki um einhverja jafnrétt-
isbaráttu kynjanna, því að við
búum við jafnrétti, sem auðvit-
að er svo sjálfsagt að það tekur
því varla að tala um það. Það,
sem máli skiptir er að gæta
hagsmuna fólksins í félaginu, og
um það er einhugur og gott
samstarf.
— Hvenær varstu kosin
varaformaður félagsins?
— Það var í haust. Ég var
reyndar að heiman þegar fund-
urinn var haldinn og mér var
bara tilkynnt þetta þegar ég
kom aftur. Kannski fannst mér
að það hefði heldur átt að kjósa
manneskju, sem er vanari en ég
að standa í félagsmálavafstri,
en þetta kemur allt með æfing-
unni. Ég fór á félagsmálanám-
skeið ASÍ í Ölfusborgum í vetur
og taldi mig hafa mikiðm gagn a
því. Þessi námskeið eru lofsvert
framtak og þau ættu sem flestir
að sækja. Því miður er fólk ekki
nógu duglegt að drífa sig í þetta,
en það er allt gert til að greiða
fyrir því að fólk komist. Það fær
borgaðar ferðir, uppihald og
laun fyrir tíu tíma vinnu á
meðan námskeiðið stendur,
þannig að ekki ætti tilkostnað-
urinn að standa neinum fyrir
þrifum. Sjálfsagt eru sumir sem
eiga bágt með að vera frá
heimilum sínum í þennan hálfa
mánuð, sem námskeiðin standa,
en ég hef líka orðið vör við það
að fólk er tregt til þátttöku í
ræðumennskuþjálfuninni, sem
er ekki léttvægasti liðurinn í
þeirri þjálfun, sem fram fer á
námskeiðunum. Margir treysta
sér einfaldlega ekki til að koma
fram fyrir stóran hóp og gera
grein fyrir því í ræðu, sem þeir
hafa til málanna að leggja.
Þetta verður maður líka var við
á fundum, og ég hef verið að láta
mér detta í huga að þurfi
kannski að breyta þessu venju-
lega fundaformi og gera það
frjálslegra til að greiða fyrir
skoðanaskiptum fólks í félögun-
um.
— Nú fara fram listakosn-
ingar í verkalýðsfélögunum.
Hefur komið tii greina að hafa
hlutfallskosningar hér á Vest-
fjörðum og hvert er þitt viðhorf
til þeirra?
— Síðan ég fór að taka þátt í
félagsstarfinu hefur ekki komið
til tals að breyta skipulagi
kosninganna,, enda tel ég ekki
ástæðu til að gera það. Lista-
kosningar hafa það í för með sér
að stillt er upp fólki, sem talið
er hæft til að gegna þeim störf-
um, sem um er að ræða, og vill
gefa sér tíma til að sinna þeim.
Það er ekki víst að þessi sjónar-
mið yrðu látin ráða í hlutfalls-
kosningum.
— Er ekki hætt við því að
flokkspólitísk sjónarmið verði
um of rfkjandi 1 listakosning-
um?
— Það tel ég ekki vera. Ég
hef ekki orðið þess vör að
flokkapólitík hafi áhrif á starfið
í mínu félagi, og ég get til dæmis
sagt þér, að ég hef ekki hug-
mynd um hvaða flokka flest
fólkið, sem ég starfa með, kýs,
og ég hef heldur engan áhuga á
að vita það. Flokkapólitík á
ekkert erindi inn í hagsmuna-
baráttu launafólks, og það hygg
ég að yfirgnæfandi meirihluti sé
sammála um.
— Hvað um aðbúnað á
vinnustöðum?
— Aðbúnaðurinn hefur farið
síbatnandi og er nú að mínu
mati orðinn mjög góður í frysti-
húsunum, enda hefur verið sam-
staða um að bæta hann. Góð
vinnuskilyrði hafa mikið að
segja fyrir alla, sem hlut eiga að
máli. Ef fólk er ánægt með
umhverfið þá hefur það bein
áhrif á árangurinn af störfum
þess.
— Launakjörin?
— Til þess að hafa sæmilegt
kaup þurfum við að vinna mikið,
en það eru fleiri stéttir í land-
inu, sem þurfa að gera það. Eins
og þetta hefur verið hjá okkur í
vetur þá hefur vinnan verið
mikil og jöfn, þannig að tekjurn-
ar hafa verið góðar. Þegar mest
er höfum við komizt upp í 100
þúsund á viku, en þá er líka
unnið úr bezta hráefninu frá sjö
á morgnana og þangað til klukk-
an er að verða sex á kvöldin, auk
þess sem unnið er á laugardög-
um. Þetta er þó engan veginn
meðalkaup, því að þegar minnst
er um að vera, eins og í haust,
höfum við ekkert nema tíma-
kaupið, og fáum þá ekki nema
170 þúsund á mánuði. Það eru
ekki margir, sem geta lifað á
því, að minnsta kosti ekki
barnafólk.
— Finnst þér koma til
greina að fél gslegar umbætur
komi í stað beinna kauphækk-
ana?
— Já, það gæti komið réttlát-
lega út fyrir þá, sem helzt
þyrftu á að halda, til dæmis
barnafólki. Hér í Hnífsdal er
ekkert dagvistarheimili, en nú
stendur það til bóta. Þótt yfir-
leitt sé hægt að koma börnum í
gæzlu í heimahúsum þá held ég
að flestir séu sammála um að
það er ekki viðunandi lausn. Það
er sjaldnast, sem börn geta
verið í gæzlu á sama stað til
langframa, og vitanlega er það
mikið hagsmunamál að eins vel
verði búið að börnum og frekast
fex- unnt, sagði Kristjana
Jóhannesdóttir.
Sambærilegt kaup fyrir hálfdagsvinnu
í íshúsinu og allan daginn í verzlun
— segir Signý Rósantsdóttir
— ÉG HELD mér sé alveg óhætt að fullyrða, að hér
riki almenn ánægja með bónuskerfið. Það kemur
ágætlega út þegar á heildina er litið, og sæmilega
vanar manneskjur þurfa ekki að vinna nema hálfan
daginn í íshúsi til að hafa í kringum tvö hundruð
þúsund á mánuði. Að visu er þá um að ræða vinnu sex
daga vikunnar, en útkoman verður ámóta og kaup,
sem verzlunarfólk fær fyrir heilsdagsvinnu, sagði
Signý Rósantsdóttir á ísafirði í viðtali við Morgun-
blaðið nýlega.
— Reyndin er líka sú, að í
íshúsinu Norðurtanga, þar sem
ég vinn, erum við langflestar
húsmæður í hálfsdagsvinnu.
— Hefur komið til tals að
breyta bónuskerfinu hjá ykk-
ur?
— Já, atvinnurekendur hafa
lagt það tii. Bónusinn er reikn-
aður eftir afköstum og nýtingu á
hráefninu, og þegar bónussamn-
ingarnir voru lausir um síðustu
áramót kom til greina að breyta
nýtingarkerfinu og taka upp
svokallaða marknýtingu, eins og
þá sem unnið hefur verið eftir á
Akureyri frá því í fyrrasumar, í
staðinn fyrir meðalnýtinguna,
sem bónusinn hefur verið reikn-
aður eftir hér á ísafirði. Okkur
fannst sjálfsagt að líta á þetta,
en hins vegar fannst okkur ekki
koma til greina að fallast á
tillögu atvinnurekenda án þess
að vita nákvæmlega hvernig
útkoman yrði fyrir okkur, en
marknýting hefði það í för með
sér að því þaki, sem er á meðal-
nýtingarkerfinu, yrði lyft. Til-
laga atvinnurekenda var rædd í
stjórn Verkalýðsfélagsins Bald-
urs og þar var ákveðið að gera
út leiðangur til að afla upp-
lýsinga um málið. Það var svo í
febrúar að við fórum sjö konur
og tveir karlmenn á vegum
félagsins til Húsavíkur og til
Akureyrar, ræddum þar við
stéttarsystkin okkar um nýting-
arkerfin, sem þau vinna eftir.
Niðurstaðan varð sú, að mark-
nýting hentaði ekki okkur hérna
Signý Rósantsdóttir
á ísafirði. Þess vegna höfnuðum
við tillögu atvinnurekenda, en
þeir hafa ekki svarað okkur til
baka, og enn eru samningar
lausir.
— Eruð þið sumsé ánægð með
núverandi kerfi?
— — Það hefur reynzt nokk-
uð vel, en það er hins vegar
sjálfsagt að breyta til og reyna
eitthvað annað ef sýnt þykir að
það verði til bóta. Þótt okkur
hafi ekki litizt á marknýting-
una, þá er ekki þar með sagt að
það sé ekki hægt að reyna
eitthvað annað, og við erum ekki
frá því að bónuskerfi þeirra
Húsvíkinga gæti átt ágætlega
við hjá okkur. Það er svonefnt
„fast kerfi", en þá er nýtingin
ákveðin í eitt skipti fyrir öll.
Fólkið á Húsavík var yfirleitt
mjög ánægt með þá tilhögun.
Um jafnrétti í verkalýðs-
hreyfingunni á Vestfjörðum
sagði Signý:
— Jafnréttismálin eru áreið:
anlega í góðu lagi hjá okkur. í
trúnaðarráði verkalýðsfélagsins
eru hlutföliin nokkurn veginn
jöfn, það er að segja konur eru
álíka margar og karlmennirnir,
og í stjórn félagsins eru konur í
meirihluta. Mér finnst mjög
áberandi hvað konur eru miklu
áhugasamari um félagsstarfið
en karlmennirnir.
— Heldurðu kannski að þær
séu meiri félagsverur?
— Það er ekki ómögulegt. Að
minnsta kosti koma miklu fleiri
konur á fundi í verkalýðsfé-
laginu en karlar, og það segir
sína sögu. Þær virðast líka
fúsari til að taka að sér það, sem
þarf að gera. Það er áreiðanlega
liðin tíð að konur séu tregar til
að taka þátt í félagsstörfum og
samstarfsvilji og félagsandi eru
í bezta lagi.
Almenn
ánægja
með
bónus-
kerfið
— segir Guðbjörg
Ásgeirsdóttir
verkstjóri
GUÐBJÖRG Ásgeirsdóttir er
verkstjóri hjá Ishúsfélagi Is-
firðinga og hefur gegnt því
starfi í eitt ár.
— Er algengt að konur séu
verkstjórar hér um slóðir?
— Enn sem komið er, er ég sú
eina hér á ísafirði. Á næstunni
byrjar hjá okkur í íshúsfélaginu
kona, sem er um það bil að ljúka
námi í Fiskvinnsluskólanum, og
ein er í frystihúsinu á Hnífsdal,
þannig að þetta er allt í áttina.
— Þú hefur reynslu af því að
stjórna vinnu unglinga f fshús-
inu, — hvernig gekk það?
— Alveg ljómandi. Þetta var í
fyrrasumar og ég fékk það verk-
efni að stjórna hópi um það bil
fjörutíu unglinga á aldrinum 14
til 16 ára. Þetta er eitt það
skemmtilegasta, sem ég hef
fengizt við. í fyrstunni þurfti að
halda krökkunum býsna ákveðið
að vinnunni, en þau tóku vel
tilsögn og voru fljót að komast
upp á lag með það, sem þau áttu
að gera. Þegar þau voru svo
farin að kunna til verka og búin
að gera sér grein fyrir því að
þau voru komin í íshúsið til að
vinna en ekki til þess að leika
sér, þurfti engar áhyggjur af
þeim að hafa. Þau voru viljug og
samvizkusöm, en aðalatriðið var
auðvitað það, að þau vildu
vinna.
— Nú hefur þú unnið lengi í
frystihúsi. Langar þig aldrei til
að reyna eitthvað annað?
— Nei, það get ég ekki sagt.
Ég hef áhuga á þessari vinnu og
þykir hún skemmtileg, sem
kannski er ekkert skrýtið þegar
þess er gætt, að maður er búinn
að lifa og hrærast í þessu frá
blautu barnsbeini, og að hér á
Isafirði snýst svo að segja allt
athafnalíf í kringum fisk.
Álagið getur auðvitað orðið
mikið, þegar mestu annirnar
eru, en í íshúsfélaginu er aldrei
unnið á kvöldin og aldrei um
helgar, sem er mikill kostur. Ég
segi ekki, að stundum finnist
mér ég hafa of lítinn tíma til að
sinna börnunum mínum, en ég
geri ráð fyrir því að flestir
útivinnandi foreldrar hafi sömu
sögu að segja. Fiskvinna hefur
marga kosti og hún er alls ekki
tilbreytingalaus eins og sumir
virðast halda. Hún er heldur
ekki eins bindandi og margt
annað, og þeir, sem reka Ishús-
félagið eru mjög liðlegir með að
gefa frí þegar eitthvað sérstakt
er.
— Hvernig láta konurnar í
fshúsinu af því að vinna eftir
bónuskerfi?
— Mjög vel. Bæði kemur það
vel út fyrir þær fjárhagslega og
það er líka eins og tíminn sé
ViðtöL’
Aslaug Ragnars
Myndir:
Úlfar Ágústsson