Morgunblaðið - 01.05.1979, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 1979
Launþegar vantreysta stjórn
heildarsamtaka sinna
í tilefni af 1. maí átti
Morgunblaðið viðtal það,
sem hér fer á eftir, við
Pétur Sigurðsson, sem sæti
á í stjórn Sjómannafélags
Reykjavíkur.
Ilvernig líst þér á ástandið á
vinnuntarkaðinum?
Það er mjög aivarlegt. Núver-
andi ríkisstjórn taldi sér meðal
annars það til gildis að hafa ráð og
tök allrar launþegahreyfingarinn-
ar í hendi sér af því A-A flokkun-
um tókst að misnota hana gegn
síðustu ríkisstjórn. Með hækjum
sínum í stjórn þessara samtaka
taldi stjórnin sig geta haldið
þróun mála á launamarkaðnum
innan marka sem þeim hentaði.
Það er eins og allir vita löngu liðin
saga en nú eru það pólitískir
stuðningsmenn ríkisstjórnarinn-
ar sem velgja ríkisstjórninni undir
uggum. Vilja að sjálfsögðu herma
upp á höfðingjana himnaríkis
loforð komma og krata er þeir
unnu skemmdarverkin í fyrri
stjórnartíð. Erfið verkföll standa
yfir, fleiri deilur munu fylgja í
kjölfarið. Á almenningi brennur
verðbólga sem að öllum líkindum
fer fram úr íslandsmeti fyrri
vinstri stjórnar, það er hart að
þurfa að segja að 35—40% verð-
bólga fái „því miður" ekki staðist,
því hún stefnir óðfluga í miklu
meira.
Það eru ekki allir sem veita því
athygli að það eru nokkuð mörg
verðbólgustigin sem falin eru og
ríkisstjórnin liggur á. Að ekki sé
talað um niðurgreiðslufárið og
vísitölusvindlið, en allt þetta kem-
ur fyrr eða síðar upp á borðið hjá
viðsemjendum á launamark-
aðnum. Þetta er seyðið af súpu
núverandi stjórnflokka. Ekki að
undra þótt þeir skammist sín fyrir
matseðilinn.
Hvað áttu við þegar þú segir,
að hún hafi efnt til þessa?
Ég á við það, að ef verkalýðs-
hreyfingin hefði ekki í stjórnartíð
Geirs verið misnotuð pólitískt og
ýmsir vinstri djáknar þar, talið sig
hafa páfavald, hefði verið hægt að
fá fram breytingar á febrúarlög-
unum sem allir hefðu getað axlað
möglunarlítið. En málin fóru á
annan veg. Ráðleggjendur og ráð-
herrar vildu ekki fara að ráðum
okkar sjálfstæðismanna í röðum
launþega, þeir virtust ekki vera í
rauntengslum við verðbólguna og
vildu alls ekki hlusta á ábendingar
um að tekjumark lágtekjufólks var
ætlað svo lágt samkvæmt febrúar-
lögunum að ekki varð lifað af því.
Ég tel enn að ef ráðandi forystu-
menn verkalýðssamtaka hefðu
viljað hugsa um hag sinna félags-
manna, hefðu þeir náð viðunandi
breytingum fram í stað þess að
skella hurðum, setjast í páfastól
og setja fram kröfuna sem þeir
sjálfir vissu þá og allur landslýður
veit nú að fékk ekki staðist.
Á ég að sjálfsögðu við einstæð-
ustu kosningalygi allra tíma hér á
Islandi „Samningana í gildi“.
Ég er feginn því í dag að hafa
átt aðild að því að Sjálfstæðis-
flokkurinn sagði þjóðinni satt um
ástand efnahagsmála fyrir síðustu
kosningar.
Einnig um þær óhjákvæmilegu
afleiðingar sem sólstöðusamning-
arnir hefðu í för með sér, en við
afleiðingum öfgasamninganna þá,
varaði þáv. ríkisstjórn margoft.
Hvað viltu að segja um myndun
þessarar ríkisst jórnar og það sem
síðan hefur gerst?
Myndun þessarar ríkisstjórnar
var eðlilegt framhald af nánu
samstarfi Alþýðubandalags og Al-
þýðuflokks innan verkalýðshreyf-
ingarinnar um nokkurt árabil og
enn meiri samstöðu um misnotkun
hennar í pólitískum tilgangi. Beint
framhald var krafa komma og
meirihluta krata um samstjórn við
framsókn. Hennar líf er ríkis-
stjórnaraðstaðan, sama með
hverjum það er.
Nú, ferill stjórnarinnar er eins
og til var stofnað. Þeir byggðu
kosningasigur sinn á lygum og
hafa lafað við stjórn síðan á
svikunum.
Hvað viltu segja um félags-
málapakkann?
„Félagsmálapinklarnir" eru
leiktjöld, hluti leiksviðsbúnaðarins
í þessum skollaleik.
Það er einsdæmi í stjórnmála-
sögu okkar að öll framfaramál,
breytingar á eldri lögum í sam-
ræmi við þjóðfélagsbreytingar eða
þróun á félagsmálasviðum, að ekki
sé talað um regin hneykslið örygg-
ismálin til sjós og lands, sé metið í
krónum launalega. Að í stað þess
sem áður var, að stjórnmálamenn
báru saman ráð sín um hvað
þjóðarbúið þyldi í nýjum álögum
vegna slíkra aðgerða er nú höndl-
að. Nú verða launþegar að borga
slíkt af launum sínum af samn-
ingsbundnu grunnkaupi eða verð-
Rætt við
bótum. Um þetta er verslað yfir
búðarborðið, annars vegar standa
faktorarnir, pólitísku húsbænd-
urnir, hinum megin eru auðmúkir
húskarlar þeirra, ráðamenn verka-
lýðshreyfingarinnar sem auðtrúa
félagsmenn hennar hafa lagt
traust sitt á.
Fiskverðshækkunin sem for-
ystumenn sjómanna gáfu eftir á
s.l. hausti nam milljörðum króna.
Nú er sagt að á móti fái Sjó-
mannasambandið þriggja milljón
króna dúsu til „útbreiðslustarf-
semi“ sinnar.
Öðru vísi mér áður brá. Sömu
leiðtogar stóðu áður fyrir landsigl-
ingum flotans, að gefnum tilefnum
var sagt, en í samanburði við það
sem nú er gert, væri um stöðugt
landstím að ræða ef sömu forskrift
væri fylgt. Það er ekki sama hver
húsbóndinn er.
Svo er skollið á farmannaverk-
fall?
Já því miður. Fátt sýnir betur
hve óraunhæft er að telja það
frambúðarlausn að setjast með
öllu á launahækkanir þeirra sem
hærri laun hafa en sá ófaglærði,
laun sem þeir fá vegna þess að
langt nám er að baki og mikil
ábyrgð bæði mannslífa og verð-
mæta fylgir starfinu og stöðugt
álag í starfi vegna þess. Allir
sjómenn búa svo við fjarveruna,
farmenn þó mesta. Stéttir í landi
fara ekki út fyrir bæjarmörkin án
sérgreiðslna. Én það, sem hjá þeim
mun höfuðatriði og verður einnig
hjá undirmönnum sem eru að
ljúka við að móta sínar kröfur, er
viðmiðunin við vaktavinnufólk í
landi.
Höfuðgallinn við þetta mál nú,
er sambandsleysi yfir- og undir-
mannasamtakanna, að enn sé sú
hætta fyrir dyrum að sama at-
vinnugreinin verði tvisvar eða
oftar fyrir stöðvun vegna launa-
deilna við starfsmenn sína sem
koma til þessa leiks sitt í hvoru
lagi.
Þetta er mál sem launþegasam-
tökin eiga að leysa sín á milli, svo
löggjafinn þurfi ekki að grípa í
taumana vegna þessa.
„Hvernig finnst þér staða
verkalýðshreyfingarinnar vera í
dag?“
Hún er því miður mjög slæm.
Meginþunga þeirrar slæmu stöðu
verður meirihlutinn í stjórn ASÍ
(og stjórn BSRB) að axla. En
sérstaklega þó stjórn Verka-
mannasambands íslands, sem hef-
ur tekið sér það vald að stjórna
landinu þótt þeir hafi ekki verið til
þes kjörnir.
Þessir aðilar eru uppvísir að því
að hafa misnotað samtök þessi
pólitískt svo gróflega að annað
eins þekkist ekki í okkar sögu
síðan 1940.
Almenningur á íslandi er löngu
orðinn þ'reyttur á þessu og mun
ekki þola þetta lengur. Og þá á ég
við að sjálfsögðu hinn almenna
félagsmann í þessum félögum. Það
hlýtur að vera krafa þeirra, að
þessir menn verði látnir víkja. Það
ættu allir að taka höndum saman
um að koma þessum mönnum frá
stjórnum þessara þýðingarmikla
samtaka.
Þau miklu vandamál sem þjóðin
á við að glíma leysast ekki með
þeim vinnubrögðum sem þeir hafa
mótað.
Afsökur. peir þó eins og öll
launþegasamtökin eiga, en það er
stefnuleysi stjórnvalda í verð-
bólgumálunum. En áður en við
ásökum aðra þurfum við að taka
til höndum innan eigin raða.
Það er t.d. óviðunandi lengur að
takmarkaður meiri hluti í slíkum
samtökum taki pólitískr ákvarð-
anir í nafni allra félagsmanna án
þess að minnihluti fái nokkuð um
málið að segja. Sama gildir að
sjálfsögðu um meðferð og ráðstöf-
un eigna og fjármuna samtak-
anna. Gráthlægilegt er þegar
Verkamannasambandið er með
eigin stjórnarmenn í stjórn annars
landssambands innan ASI og lík-
lega í meirihluta þar, en hér á ég
við Sjómannasambandið. Eitt hið
hættulegasta og erfiðasta sem við
eigum við að stríða, en sá þáttur er
mjög verðbólguhvetjandi, eru
samanburðarkröfurnar. Eru mörg
dæmi til um þetta, öll nýleg. Árið
1963,1. maí, lagði ég fram tillögur
um Hagstofnun vinnumarkaðar-
ins, sem m.a. safnaði, héldi saman
og ynni úr staðreyndum launa,
heildartekna, vinnuaðstöðu, fríð-
inda, vinnutíma og hættu í starfi,
svo eitthvað sé nefnt, og léti sínar
niðurstöður liggja fyrir hjá aðil-
um. Með slíkri þjónustu t.d. mikilli
útvíkkun starfssviðs Kjararann-
sóknanefndar yrði margt vanda-
málið á þessu sviði leyst. Kristján
Thorlacius formaður BSRB tók
upp þetta mál síðar, en hefur ekki
hreyft því lengi. Og nú mun liggja
fyrir Alþingi þál. tillaga um að
slíkt starf verði unnið á næstunni.
Það er að sjálfsögðu ekki nóg.
Slík rannsóknarstarfsemi þarf að
vera í stöðugum gangi. Ég tel t.d.
að núverandi ráðherrum kæmi
mjög vel að geta leitað til slíkts
aðila um staðreyndir launamála
áður en þeir gefa yfirlýsingar um
mál á sviði sem þeir hafa ekki
þekkingu á.
- H.Bl.
Pétur Sigurðsson
stjórnarmann í Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur
Þetta gerdist
1975 — Sameinuðu þjóðirnar
viðurkenna stjórn Khmerana í
Kambódíu.
1970 — Bandarískt herlið sækir
iangt inn í Kambódíu.
1%3 — Indónesar fá yfirráð
yfir Hollenzku Nýju Guineu.
1%0 — Rússar skjóta niður U-2
njósnaflugvél Francis Gary
Powers.
1945 — Rússar taka Berlín.
1942 — Japanir taka Mandalay,
Burma, og Bretar hörfa til
Indlands.
1937 — Roosevelt forseti undir-
ritar bandarísku hlutleysislðgin.
1918 — Þjóðverjar taka
Sevastopol, Krím.
1898 — Orrustan á Manila-flóa:
Dewey aðmíráll eyðir flota
Spánverja.
18% — Nasir-Ud-Din Persa-
keisari veginn.
1865 — Argentína, Brazilia og
Uruguay mynda bandalag gegn
Paraguay.
1819 — Blaðafrelsi innleitt í
Frakklandi.
1757 — Annár Versala-sáttmáli
Frakklands og keisararíkisins
um skiptingu Prússlands, sem
missir Slésíu.
1707 — England og Skotland
sameinast undir nafninu Stóra
Bretland.
1703 — Karl XII Svíakonungur
sigrar Pétur mikla við Rultusk.
1700 — Saxar gera innrás í
Lífland og Norðurlandastríðið
mikla hefst.
1648 — Annað borgarastríð
hefst í Skotlandi.
1544 — Tyrkir gera innrás í
Ungverjaland, taka Wischegrad
og stela ungversku krýningar-
gimsteinunum.
1522 — Englendingar segja
Frökkum og Skotum stríð á
hendur.
Afmæli. Joseph Addison, enskt
skáld (1672-1719) - Arthur
Wellesley, hertogi af Welling-
ton, berzkur hermaður
(1769-1852.
Andlát. John Dryden, skáld,
1700 — David Livingstone, land-
könnuður, 1873 — Antonin
Dvorak, tónskáld, 1904.
Innlent. Alþingi samþykkir
aðflutningsbann á áfengi 1909
— Fyrsta kröfugangan 1923 —
Fyrsti fundir hinnar
dansk-íslenzku ráðgjafanefndár
1919 — Barnavinafélagið
Sumargjöf stofnað 1925 — Flug-
félag Islands (eldra) stofnað
1928 — Þjóðernissinnar hefja
blaðaútgáfu 1934 — Háttsettir
varnarliðsmenn farast í þyrlu-
slysi 1965 — f. Jónas frá Hriflu
1885 - Jón Leifs 1899 - d. Páll
Stígsson hirðstjóri 1566 —
Enskt skip ræðst á Hansafar í
Hafnarfirði 1486. — Tryggvi
Gunnarsson skipaður banka-
stjóri 1893.
Orð dagsins. Það tekur mig
venjulega rúmlegá þrjár vikur
að undurbúa góða óundurbúna
ræðu — Mark Twain, banda-
riskur rithöfundur (1835—1910).
Dómar í
Soweto
Kempton Pnrk, Suöur-Afríku.
30. apríl.
ELLEFU leiðtogar stúdenta í
blökkumannabænum Soweto í
Suður-Afríku voru á mánudag
dæmdir sekir um uppþot og eru
þetta fyrstu meiriháttar póli-
tísku ákærurnar, sem fram
koma eftir allsherjar uppreisn
blökkumanna f landinu árið
1976.
I úrskurði sínum skilgreindi
dómarinn, Hendrik van Dyk,
uppþot í víðri merkingu sem
tilraun til að ögra, ráðast að eða
vera með undirróður gegn valds-
umboði ríkisins eða einhverra
stofnana þess. Á þessum for-
sendum vísaði dómarinn á bug
andmælum í þá átt að mótmæla-
göngur Soweto-stúdenta hefðu
verið friðsamleg aðferð til að
auðsýna andúð á raunverulegu
misrétti allt þar til lögregla
skarst í leikinn.
Margir líta svo á að úrskurður
þessi kunni að verða hvíta
minnihlutanum nýtt vopn til að
hamla gegn blökkumönnum í
Suður-Afríku. I andófslögum
landsins er ekki kveðið á um
lágmarks- eða hámarksdóma.
ERLENT ,